phefo fequi, qui ibi relicti erant, per infulas in
Græciam trajecit. Athenis paucos moratus dies,
dum Pyræeum ab Epheso naves venirent, totam
inde claffem in Italiam reduxit. Cn. Manlius quum
inter cetera, quæ accipienda ab Antiocho erant, e-
lephantos quoque accepiffet, donoque Eumeni om.
nes dediffet; deinde cauffas civitatum, multis inter
novas res turbatis, cognovit. Et Ariarathes rex,
parte dimidia pecuniæ imperatæ, Eumenis benefi-
cio, cui defponderat per eos dies filiam, remissa,
in amicitiam est acceptus. Civitatum autem cog-
nitis cauffis, decem legati aliam aliarum fecerunt
conditionem. Quæ ftipendiariæ regi Antiocho fu-
erant, & cum populo Romano fenferant, iis
immunitatem dederunt: quæ partium Antiochi
fuerant, aut ftipendiariæ Attali regis, eas omnes
vectigal pendere Eumeni jufferunt. nominatim præ-
terea Colophoniis qui in Notio habitant, & Cy-
mæis & Milefiis immunitatem concefferunt. Cla-
zomeniis fuper immunitatem & Drymufam infu-
lam dono dederunt: & Milefiis, quem facrum ap-
pellant, agrum reftituerunt : & Ilienfibus Rho-
teum & Gergithum addiderunt; non tam ob re-
centia ulla merita, quàm originum memoria. ea-
dem & Dardanum liberandi cauffa fuit. Chios
quoque & Smyrnæos & Erythræos pro fingulari
fide, quam eo bello præftiterunt, &.a
.agro donâ-
runt & in omni præcipuo honore habuerunt,
Phocæenfibus & ager, quem ante bellum habue-
rant, redditus; & ut legibus antiquis uterentur,
permiffum. Rhodiis affirmata, quæ data priore
decreto erant; Lycia & Caria datæ ufque ad Mx-
andram amnem, præter Telmiffum. Regi Eu

meni Cherfonefum in Europa & Lyfimachiam, caftella, vicos, agros, quibus finibus tenuerat Antiochus, adjecerunt: in Afia Phrygiam utramque; alteram ad Hellefpontum, majorem alteram vocant: & Myfiam, quam Prufias rex ademerat, ei reftituerunt: & Lycaoniam, & Myliada, & Lydiam, & nominatim urbes, Tralles, atque Ephefum & Telmiffum. De Pamphylia difceptatum inter Eumenem & Antiochi legatos quum effet, quia pars ejus citra, pars ultra Taurum eft; integra res ad fenatum rejicitur.

XL. His foederibus decretifque datis, Manlius, cum decem-legatis omnique exercitu ad Hellefpontum profectus, evocatis eò regulis Gallorum, leges, quibus pacem cum Eumene fervarent, dixit; denunciavitque, ut morem vagandi cum armis finirent, agrorumque fuorum terminis fe continerent. Contractis deinde ex omni ora navibus, & Eumenis etiam claffe per Athenæum fratrem regis ab Elxa adducta, copias omnes in Europam trajecit. inde per Cherfonefum modicis itineribus grave præda omnis generis agmen trahens, Lyfimachia stativa habuit: ut quammaxime recentibus & integris jumentis Thraciam, per quam iter vulgò horrebant, ingrederetur. Quo profectus eft ab Lyfimachia die, ad amnem Melana, quem vocant; inde, poftero die, Cypfela pervenit: à Cypfelis via decem millium fere filveftris, angufta, confragofa excipiebat. propter cujus difficultatem itineris in duas partes divifus exercitus. & præcedere una jusfa, altera magno intervallo cogere agmen, media impedimenta interpofuit: plauftra cum pecunia publica erant, pretiofaque alia præda. Itaque quum VOL. V.

Fer

per faltum iret, Thracum decem haud ampliss millia ex quatuor populis, Aftii & Cani & Maduateni & Coeletæ ad ipfas anguftias vias circumfede runt. Opinio erat, non fine Philippi regis Mace donum fraude id factum, eum scîffe non alià quam per Thraciam redituros Romanos, & quantam p cuniam fecum portarent. In primo agmine inperator erat; follicitus propter iniquitatem loco rum. Thraces nihil fe moverunt, donec armati tranfirent. pofteaquam primos fuperâffe anguftias viderunt, poftremos nondum appropinquantes, im pedimenta & farcinas invadunt. cæfifque cuftodi bus, partim ea quæ in plauftris erant, diripere, par tim fub oneribus jumenta abftrahere. Unde pofteaquam clamor primùm ad eos qui jam ingreffi faltum fequebantur, deinde etiam ad primum ag men eft perlatus, utrimque in medium concurritur, & inordinatum fimul pluribus locis prælium conferitur. Thracas præda ipfa impeditos oneribus, & plerofque (ut ad rapiendum manus vacuas haberent) inermes, ad cædem præbet; Romanos iniquitas locorum, barbaris per calles notos incur fantibus, & latentibus interdum per cavas valles, prodebat. ipfa etiam onera plauftraque, ut fors tu lit, his aut illis incommodè objecta, pugnantibu impedimento funt: alibi prædo, alibi prædæ vit dex cadit. Prout locus iniquus æquufve his aut illis, prout animus pugnantium eft, prout numerus (alii enim pluribus quàm ipfi erant, alii paucion bus occurrerant) varia pugnæ fortuna eft. mult utrimque cadunt. Jam nox appetebat, quum præ lio excedunt Thraces; non fuga vulnerum, aut mortis, fed quia fatis prædæ habebant.

XLI. Re

XLI. Romanorum primum agmen extra faltum circa templum Bendidium caftra loco aperto pofuit: pars altera ad cuftodiam impedimentorum medio in faltu, duplici circumdata vallo, manfit. Poftero die, priùs explorato faltu quàm moverent, primis fe conjungunt. In eo prælio, quum & impedimentorum pars & calonum, & milites aliquot, quum paffim toto prope faltu pugnaretur, cecidiffent; plurimum Q. Minucii Thermi morte damni eft acceptum, fortis ac ftrenui viri. Eo die ad Hebrum flumen perventum eft. inde Æniorum fines præter Apollinis, Zerynthum quem vocant incolæ, templum fuperant. Alia anguftiae. circa Tempyra excipiunt, (hoc loco nomen eft) nec minus confragofe, quàm priores: fed quia nihil filveftre circa eft, ne latebras quidem ad infidiandum præbent. Huc ad eandem fpem prædæ Thraufi (gens & ipfa Thracum) convenere: fed quia nude valles, procul ut confpicerentur anguftias obfidentes, efficiebant; minus terroris tumultufque fuit apud Romanos, quippe etfi iniquo loco, proelio tamen jufto, acie aperta, collatis fignis dimicandum erat. Conferti fubeuntes, cum clamore impetu facto, primùm expulere loco hoftes deinde avertere. fuga inde cædefque fuis, ipfos impedientibus anguftiis, fieri cœpta eft. Romani vitores ad vicum Maronitarum (Saren appellant) pofuerunt caftra. poftero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit, triduumque ibi frumentum accipientes manferunt; partim ex agris Maronitarum, conferentibus ipfis, partim ex navibus fuis, quæ cum omnis generis commeatu fequebantur. Ab ftativis diei via Apolloniam fuit. hinc L 2

per

per Abderitarum agrum Neapolim perventum eft. Hoc omne per Græcorum colonias pacatum ita fuit. reliquum inde per medios Thracas dies noEtefque, etfi non infeftum, suspectum tamen, donec in Macedoniam pervenerunt. Mitiores Thracas idem exercitus, quum à Scipione eadem via duceretur, habuerat, nullam ob aliam cauffam, quàm quòd prædæ minus, quod peteretur, fuerat. Quanquam tum quoque Claudius auctor eft, ad quindecim millia Thracum, præcedenti ad exploranda loca, agmen Mutini Numida occurriffe, quadringentos equites fuiffe Numidas, paucos elephantos. Mutinis filium per medios hoftes cum centum quinquaginta delectis equitibus perrupiffe. eundem mox, quum jam Mutines, in medio elephantis collocatis, in cornua equitibus difpofitis, manum cum hofte conferuiffet, terrorem ab tergo præbuiffe. atque inde turbatos equeftri velut procella hoftes ad peditum agmen non acceffiffe. Cn. Manlius per Macedoniam in Theffaliam exercitum traduxit. inde per Epirum Apolloniam quum perveniffet, nondum adeò hiberno contempto mari, ut trajicere auderet, Apolloniæ hibernavit.

XLII. Exitu prope anni M. Valerius conful ex Liguribus ad magiftratus fubrogandos Romam ve nit, nulla memorabili in provincia re gesta, ut ea probabilis moræ cauffa effet, quòd folito feriùs ad comitia veniffet. Comitia confulibus rogandis fuerunt ante diem duodecimum Kalendas Martias. creati M. Æmilius Lepidus, C. Flaminius. Poftero die prætores facti Ap. Claudius Pulcher, Ser. Sulpicius Galba, Q. Terentius Culleo, L. Terentius Mas

Ante Chr.

187.

V. c. 565.

faliota

C