ful fuperioris anni habuiffet, & fociûm ac Latini nominis ex eodem exercitu pedites quindecim millia, & equites quingenti. Q. Minucio cum exercitu, quem in Liguribus habebat, prorogatum imperium. additum in fupplementum, ut quatuor millia peditum Romanorum fcriberentur, & centum quinquaginta equites; & fociis eodem quinque millia peditum imperarentur, CCL. equites. Cn. Domitio extra Italiam, quo fenatus cenfuiffet, provincia evenit; L. Quintio Gallia & comitia habenda. Prætores deinde provincias fortiti: M. Fulvius Centumalus urbanam, L. Scribonius Libo peregrinam: L. Valerius Tappus Siciliam, Q. Salonius Sarra Sardiniam, M. Babius Tamphilus Hifpaniam citeriorem, A. Atilius Serranus ulteriorem. Sed his duobus primùm fenatufconfulto, deinde plebis etiam fcito permutata provinciæ funt. Atilio claffis & Macedonia, Babio Bruttii decreti: Flaminio Fulvioque in Hifpaniis prorogatum imperium: Babia Tamphilo in Bruttios duæ legiones decretæ, quæ priore anno urbanæ fuiffent; ut & fociis eodem millia peditum quindecim imperarentur, & quingenti equites. Atilius triginta naves quinqueremes facere juffus, & ex navalibus veteres deducere, fi quæ utiles effent, & fcribere navales focios. Et confulibus imperatum, ut ei duo millia fociûm ac Latini nominis, & mille pedites darent Romanos. Hi duo prætores, & duo exercitus, terreftris navalifque, adverfus Nabin, apertè jam oppugnantem focios populi Romani, dicebantur parari. Ceterùm legati, ad Antiochum missi, exfpectabantur: priufquam ii rediffent, vetueVOL. V.

B

rat

rat Cn. Domitium confulem fenatus ab urbe dif cedere.

XXI. Prætoribus Fulvio & Scribonio, quibus ut jus dicerent Romæ provincia erat, negotium datum; ut præter eam claffem, cui Atilius præfuturus erat, centum quinqueremes pararent. Priufquam conful prætorefque in provincias proficifcerentur, fupplicatio fuit prodigiorum cauffa. Capram fex hædos uno foetu edidiffe, ex Piceno nunciatum eft; & Arretii puerum natum unimanum:: Amiterni terra pluiffe: Formiis portam murumque de coelo tacta: & (quod maximè terrebat) confulis Cn. Domitii bovem locutum, ROMA CAVE TIBI. Ceterorum prodigiorum cauffa fupplicatum eft: bovem cum cura fervari alique arufpices jufferunt. Tiberis, infeftiore quàm priore impetu illatus urbi, duo pontes, ædificia multa, maximè circa portam Flumentanam, evertit. Saxum ingens, five imbribus, five motu terræ leviore, quàm ut alioqui fentiretur labefactatum, in vicum Jugarium ex Capitolio procidit, & multos oppreffit. In agris paffim inundatis pecua ablata: villarum ftrages facta eft. Priufquam L. Quintius conful in provinciam perveniret, Q. Minucius in agro Pilano cum Liguribus fignis collatis pugnavit. novem millia hoftium occidit: ceteros fufos fugatofque in caftra compulit. Ea ufque in noctem magno certamine oppugnata defenfaque funt. nocte clam profecti Ligures: prima luce Romanus vacua caftra invafit. prædæ minus inventum eft, quòd fubinde Minucifpolia agrorum capta domos mittebant.

us nihil deinde laxamenti hoftibus dedit. ex agro

2

Pifano

Pifano in Ligures profectus, caftella vicofque eorum igni ferroque pervaftavit. ibi præda Etrufca, quæ miffa à populatoribus fuerat, repletus eft miles Romanus.

XXII. Sub idem tempus legati ab regibus Romam reverterunt. qui quum nihil, quod fatis maturam cauffam belli haberet, nifi adverfus Lacedæmonium tyrannum attuliffent, quem & Achæi legati annunciabant contra foedus maritimam oram Laconum oppugnare; Atilius prætor cum claffe miffus eft in Græciam ad focios tuendos. Confules, quando nihil ab Antiocho inftaret, proficifci ambo in provincias placuit. Domitius ab Arimino, quà proximum fuit; Quintius per Ligures in Bojos venit. Duo confulum agmina diverfa latè agrum hoftium pervastârunt. primò equites eorum pauci cum præfectis, deinde univerfus fenatus, poftremò in quibus aut fortuna aliqua aut dignitas erat, ad mille quingenti ad confules transfugerunt. Et in utraque Hifpania eo anno res profpere gefta. nam & C. Flaminius oppidum Litabrum, munitum opulentumque, vineis expugnavit; & nobilem regulum Corribilonem vivum cepit: & M. " Fulvius proconful cum duobus exercitibus hoftium duo fecunda prælia fecit. oppida Hifpanorum, Vefceliam, Holonemque, & caftella multa expugnavit: alia voluntate ad eum defecerunt. tum in Oretanos progreffus, & ibi duobús potitus oppidis, Noliba & Cufibi, ad Tagum amnem ire pergit. Toletum ibi parva urbs erat, fed loco munita. eam quum oppugnaret, Vectonum magnus exercitus Toletanis fubfidio venit. Cum his fignis collatis

profpere pugnavit: &, fufis Vectonibus, operibus Toletum cepit.

XXIII. Ceterùm eo tempore minus ea bella quæ gerebantur, curæ Patribus erant, quàm exfpectatio nondum coepti cum Antiocho belli. nam etfi per legatos identidem omnia explorabantur, tamen rumores temere fine ullis auctoribus orti multa falfa veris mifcebant. Inter quæ allatum erat, quum in Ætoliam veniffet Antiochus, extemplo claffem eum in Siciliam miffurum. Itaque fenatus, etfi prætorem Atilium cum claffe miferat in Græciam, tamen quia non copiis modò, fed etiam auctoritate opus erat ad tuendos fociorum animos, T. Quintium,& C. Octavium, & Cn. Servilium, & P. Villium legatos in Græciam mifit: & ut M. Bæbius ex Bruttiis ad Tarentum & Brundufium promoveret legiones, decrevit; ut inde, fi res pofceret, in Macedoniam trajiceret: & ut M. Fulvius prætor claffem navium triginta mitteret ad tuendam Siciliæ oram; & cum imperio effet, qui claffem eam duceret: (duxit L. Oppius Salinator, qui priore anno ædilis plebis fuerat) & ut idem prætor L. Valerio college fcriberet, Periculum effe, ne claffis regis Antiochi ex Ætolia in Siciliam trajiceret: itaque placere fenatui, ad eum exercitum quem haberet, tumultuariorum militum ad duodecim millia pedites & quadringentos equites fcribere eum: quibus oram maritimam provincia, quà vergeret in Graciam, tueri poffet. Eum deleCtum prætor non ex Sicilia ipfa tantùm, fed etiam ex circumjacentibus infulis habuit: oppidaque ommia maritima, quæ in Græciam verfa erant, præfidiis firmavit. Addidit alimenta rumoribus adven

tus

tus Attali, Eumenis fratris: qui nunciavit, Antiochum regem Hellefpontum cum exercitu transîffe; Ætolos ita fe parare, ut fub adventum ejus in armis effent. Et Eumeni abfenti, & præfenti Attalo gratiæ actæ: & ædes libera, locus, lautia decreta; & munera data, equi duo, bina equestria arma, & vafa argentea centum pondo, & aurea viginti pondo.

XXIV. Quum alii atque alii nuncii bellum inftare afferrent, ad rem pertinere vifum eft, confules primo quoque tempore creari. Itaque fenatuf confultum factum eft, ut M. Fulvius prætor literas extemplo ad confulem mitteret, quibus certior fieret fenatui placere, provincia exercituque tradito legatis, Romam reverti eum; & ex itinere præmittere edictum, quo comitia confulibus creandis ediceret. Paruit his literis conful; &, præmiffo edicto, Romam venit. Eo quoque anno magna ambitio fuit, quòd patricii tres in unum locum petierunt: P. Cornelius Cn. F. Scipio, qui priore anno repulfam tulerat; & L.Cor. nelius Scipio, & Cn. Manlius Vulfo. P. Scipioni, ut dilatum viro tali non negatum honorem appareret, confulatus datus eft. additus ei de plebe collega, Manius Acilius Glabrio. Poftero die prætores creati L. Æmilius Paullus, M. Emilius Lepidus, M. Junius Brutus, A. Cornelius Mammula, C. Livius & L. Oppius, utrique eorum Salinator cognomen erat. Oppius is erat, qui claffem triginta navium in Siciliam duxerat. Interim dum novi magiftratus fortirentur provin cias, M. Bæbius à Brundufio cum omnibus copiis

B 3

Ante Chr.

191

V. c. 561.

tran