fcenium ad Apollinis, ædem Jovis in Capitolio, columnafque circa poliendas albo locavit. & ab his columnis, quæ incommodè oppofita videbantur, figna amovit: clypeaque de columnis, & figna militaria affixa omnis generis dempfit. M. Fulvius plura & majoris locavit ufus. portum & pilas pontis in Tiberim; quibus pilis fornices post aliquot annos P. Scipio Africanus & L. Mummius cenfores locaverunt imponendos. bafilicam post argentarias novas, & forum pifcatorium circumdatis tabernis, quas vendidit in privatum: & forum & porticum extra portam Trigeminam, & aliam poft navalia, & ad fanum Herculis, & poft Spei ad Tiberim ædem Apollinis Medici. Habuere & in promifcuo præterea pecuniam: ex ea communiter locârunt aquam adducendam, fornicefque faciendos. Impedimento operi fuit M. Licinius Craf fus, qui per fundum fuum duci non eft paffus. Portoria quoque & vectigalia iidem multa inftituerunt. complura facella publica, quæ occupata à privatis; publicaque facra ut effent paterentque populo, curârunt. Mutârunt fuffragia: regionatimque generibus hominum, cauffifque & quæftibus, tribus defcripferunt.

LII. Et alter ex cenforibus M. Æmilius petiit ab fenatu, ut fibi dedicationis templorum Regina Junonis & Dianæ, quæ bello Liguftino antè annis octo voviffet, pecunia ad ludos decerneretur. Viginti millia æris decreverunt. dedicavit eas ædes, utramque in circo Flaminio. ludofque scenicos triduum poft dedicationem templi Junonis, biduum poft Dianæ, & fingulos dies fecit in circo. Idem dedicavit ædem Larium Permarinûm in Campo.

voverat

quum fufpecta magis quàm manifefta effet res, for te Xychus obvius fit Antigono, comprehenfufque ab eo in regiam eft perductus. relicto eo custodibus, Antigonus ad Philippum proceffit. Multis, inquit, fermonibus intellexiffe videor, magno te afimaturum, fi fcire vera omnia poffis de filiis tuis, uter ab utro petitus fraude & infidiis effet. Homo unus omnium, qui nodum hujus erroris exfolvere poffit, in poteftate tua eft Xychus. fortè vocatum perductumque in regiam, vocari juberet. Adductus, primò ita negare inconftanter, ut, parvo metu admoto, paratum indicem effe appareret. confpectum tortoris verberumque non fuftinuit⚫ ordinemque omnem facinoris legatorum minifteriique fui expofuit. Extemplo miffi qui legatos comprehenderent. Philoclem, qui præfens erat, opprefferunt. Apelles, miffus ad Chæream quendam perfequen,dum, indicio Xychi audito in Italiam trajecit. De Philocle nihil certi vulgatum eft. alii primò audaciter negantem, poftquam in confpectum adductus fit Xychus, non ultra tetendiffe; alii tormenta etiam infitiantem perpeffum affirmant. Philippo redintegratus eft luctus geminatufque: & infelicitatem fuam in liberis graviorem, quòd alter perîffet, cenfebat.

LVI. Perfeus, certior factus omnia detecta esse, potentior quidem erat, quàm ut fugam neceffariam duceret. tantùm, ut procul abeffet, curabat; interim velut ab incendio flagrantis iræ, dum Philippus viveret, fe defenfurus, qui, fpe potiundi ad poenam corporis ejus amiffa, quod reliquum erat, id ftudere, ne fuper impunitatem etiam præmio fceleris frueretur. Antigonum igitur appellat; cui

&

& palam facti parricidii gratia obnoxius erat: neque pudendum aut pœnitendum eum regem Macedonibus, propter recentem patrui Antigoni gloriam, fore cenfebat. Quando in eam fortunam veni, inquit, Antigone, ut orbitas mihi, quam alii deteftantur parentes, optabilis effe debeat; regnum, quod à patruo tuo forti, non folùm fideli, tutela ejus cuftoditum & auctum etiam accepi, id tibi tradere in animo eft. Te unum habeo, quem dignum regno judicem. fi neminem haberem, perire & exftingui id mallem, quàm Perfeo fcelefta fraudis pramium effe. Demetrium excitatum ab inferis, reftitutumque credam mihi; fi te, qui morti innocen tis, qui meo infelici errori unus inlacrimâfti, in locum ejus fubftitutum relinquam. Ab hoc fermone omni genere honoris producere cum non deftitit. quum in Thracia Perfeus abeffet, circumire Macedoniæ urbes, principibufque Antigonum commendare. &, fi vita longior fuppetîffet, haud dubium fuit, quin eum in poffeffione regni relicturus fuerit. Ab Demetriade profectus, Theffalonicæ plurimum temporis moratus fuerat. inde quum Amphipolin veniffet, gravi morbo eft implicitus. fed animo tamen ægrum magis fuiffe, quàm corpore, conftat: curifque & vigiliis (quum identidem fpecies & umbræ infontis interempti filii eum diris agitarent) exftinétum effe, cum exfecrationibus alterius. Tamen admoveri potuiffet Antigonus, fi haud ftatim palam facta effet mors regis. Medicus Calligenes, qui curationi præerát, non exfpectata morte regis, à primis defperationis notis, nuncios prædifpofitos, ita ut convenerat, misit ad

Per

Perfeum: & mortem regis in adventum ejus omTM nes, qui extra regiam erant, celavit.

LVII. Oppreflit igitur nec opinantes ignarof que omnes Perfeus, & regnum fcelere partum invafit. Peropportuna mors Philippi fuit ad dilationem, & ad vires bello contrahendas. nam post paucis diebus gens Baftarnarum, diu follicitata, ab fuis fedibus magna peditum equitumque manu lftrum trajecit. inde prægreffi qui nunciarent regi, Antigonus & Cotto: nobilis is erat Bastarna, erat Antigonus perinvitus cum ipfo Cottone legatus ad concitandos Baftarnas miffus. Haud procul Amphipoli famæ incerti nuncii occurrerunt, mortuum effe regem. quæ res omnem ordinem confilii turbavit. Compofitum autem fic fuerat: tranfitum per Thraciam tutum, & commeatus Baftarnis ut Philippus præftaret. id ut facere poffet, regionum -principes donis coluerat; fide fua obligata, pacato agmine tranfituros Baftarnas. Dardanorum gentem delere propofitum erat, inque eorum agro fe des dare Baftarnis. duplex inde erat commodum futurum: fi & Dardani gens femper infeftiffima Macedonia, temporibufque iniquis regum imminens, tolleretur; & Baftarna, relictis in Dardania conjugibus liberifque, ad populandam Italiam poffent mitti. Per Scordifcos iter effe ad mare Adriaticum, Italiamque. alia via traduci exercitum non poffe. Facilè Baftarnis Scordifcos iter daturos, nec enim aut lingua aut moribus æquales abhorrere; & ipfos adjuncturos fe, quam ad prædam opulentiffimæ gentis ire vidiffent. Inde in omnem eventum confilia cominodabantur, five cafi ab Roma

uis

nis forent Baftarnæ; Dardanos tamen fublatos, prædamque ex reliquis Baftarnarum, & poffeffionem liberam Dardaniæ folatio fore: five profpere geffiffent; Romanis averfis in Bastarnarum bellum, recuperaturum fe in Græcia quæ amififfet. Hæc Philippi confilia fuerant.

LVIII. Ingreffi funt pacato agmine, fide Cottonis & Antigoni: fed haud multo poft famam mortis Philippi, neque Thraces commercio faciles erant, neque Baftarnæ empto contenti effe poterant, aut in agmine contineri, ne decederent via. inde injuriæ ultro citroque fieri: quarum indies incremento bellum exarfit. Poftremò Thraces, quum vim ac multitudinem fuftinere hoftium non poffent, relictis campeftribus vicis, in montem ingentis altitudinis (Donucam vocant) concefferunt. Quo ubi ire Baftarnæ vellent, quali tempeftate GalElos fpoliantes Delphos fama eft peremptos effe talis tum Bastarnas, nequicquam ad juga montium appropinquantes, oppreffit. neque enim imbre tantùm effufo, dein creberrima grandine obruti funt, cum ingenti fragore coeli tonitribufque & fulguribus præftringentibus aciem oculorum; fed fulmina etiam fic undique micabant, ut peti viderentur corpora: nec folùm milites, fed etiam principes icti caderent. Itaque, quum præcipiti fuga per rupes præaltas improvidi fternerentur ruerentque, inftabant quidem perculfis Thraces: fed ipfi Deos auctores fugæ effe cœlumque in fe ruere ajebant. Diffipati procella, quum, tanquam ex naufragio, plerique femiermes in caftra, unde profecti erant, rediffent; confultari quid agerent coeptum, inde orta diffenfio, aliis redeundum, aliis penetrandum