inde, velut imperato quod res popofciffet, recipiendi fe ad tyrannum. Sed quem diem patrando facinori ftatuerat, eo paullifper cum tyranno vectatus, quum ad fuos conceffiffet, cum equitibus ab domo fecum miffis, Agenda, inquit, res eft, juvenes, audendaque, quam me duce impigre exfequi juffi eftis. Parate animos dextrafque, ne quis in eo, quod me viderit facientem, ceffet. Qui cunctatus fuerit, & fuum confilium meo interponet, fciat fibi reditum ad penates non effe. Horror cunctos cepit: & meminerant, cum quibus mandatis exîffent. Tyrannus ab lævo cornu veniebat. Ponere haftas equites Alexamenus jubet, & fe intueri. colligit & ipfe animum confusum tantæ cogitatione rei. Pofteaquam appropinquabat, impetum facit: &, transfixo equo, tyrannum deturbat. Jacentem equites confodiunt. multis fruftra in loricam ictibus datis, tandem in nudum corpus vulnera pervenerunt: &, priufquam à media acie fuccurreretur, exfpiravit. XXXVI. Alexamenus cum omnibus Ætolis citato gradu ad regiam occupandam pergit. Corporis cuftodes, quum res in oculis gereretur, pavor primò cepit: deinde, pofteaquam abire Etolorum agmen videre, concurrunt ad relictum tyranni corpus: & fpectatorum turba ex cuftodibus vitæ mortifque ultoribus facta. Nec moviffet se quifquam, fi extemplo pofitis armis vocata in concionem multitudo fuiffet, & oratio habita tempori conveniens, frequentibus inde retentis in armis Ætolis, fine injuria cujufquam: fed, ut oportuit in confilio fraude cœpto, omnia in maturandam perniciem eorum, qui fecerant, funt acta. Dux regia inclufus diem ac noctem in fcrutandis thefauris tyranni confumpfit: Ætoli velut capta, urbe, quam liberâffe videri volebant, in prædam verfi. Simul indignitas rei, fimul contemptus, animos Lacedæmoniis ad coëundum fecit. alii dicere, exturbandos Ætolos, & libertatem, quum reftitui videretur, interceptam repetendam. alii, ut caput agendæ rei effet, regii generis aliquem in fpeciem affumendum. Laconicus ejus ftirpis erat puer admodum, educatus cum liberis tyranni. eum in equum imponunt, & armis arreptis Etolos vagos per urbem cædunt. Tum regiam invadunt. ibi Alexamenum, cum paucis refiftentem, obtruncant. Ætoli circa Chalcioecon (Minervæ eft templum æreum) congregati cæduntur. Pauci armis abje &tis, pars Tegeam, pars Megalopolim perfugiunt. ibi comprehenfi à magiftratibus fub corona venie runt. XXXVII. Philopoemen, audita cæde tyranni, profectus Lacedæmonem, quum omnia turbata metu inveniffet; eyocatis principibus, & oratione habita, qualis habenda ab Alexameno fuerat, focietati Achæorum Lacedæmonios adjunxit: eo etiam faciliùs, quòd ad idem fortè tempus A. Atilius cum quatuor & viginti quinqueremibus ad Gythium acceffit. iifdem diebus circa Chalcidem Thoas per Euthymidam principem, pulfum opibus eorum qui Romanæ focietatis erant poft T. Quintii legatorumque adventum, & Herodorum Cianum mercatorem, fed potentem Chalcide propter divitias, præparatis ad proditionem iis qui Euthymidæ factionis erant, nequaquam eandem fortunam, qua Demetrias per Eurylochum occupata erat, habuit. Euthy. Euthymidas ab Athenis (eum domicilio delegerat locum) Thebas primùm, hinc Salganea proceffit. Herodorus ad Thronium, inde haud procul in Maliaco finu duo millia peditum; & Thoas ducentos equites, onerarias leves ad triginta habebat. eas cum fexcentis peditibus Herodorus trajicere in Infulam Atalantam juffus: ut inde, quum pedestres copias appropinquare jam Aulidi atque Euripo fenfiffet, Chalcidem trajiceret. ipfe ceteras copias nocturnis maximè itineribus, quanta poterat celeritate, Chalcidem ducebat. XXXVIII. Mictio & Xenoclides, penes quos tum fumma rerum pulfo Euthymida Chalcide erat, feu ipfi per fe fufpicati, feu indicata re, primò pavidi, nihil ufquam fpei nifi in fuga ponebant: deinde, pofteaquam refedit terror, & prodi & deferi non patriam modò fed etiam Romanorum focietatem cernebant, confilio tali animum adjecerunt. Sacrum anniversarium eo fortè tempore Eretrix Amarynthidis Dianæ erat, quod non popularium modò, fed Caryftiorum etiam cœtu celebratur. Eò miferunt qui orarent Eretrienfes Caryftiofque, Ut & fuarum fortunarum in eadem infula geniti mifererentur, & Romanam focietatem refpicerent, ne finerent Ætolorum Chalcidem fieri. Euboeam habituros, fi Chalcidem habuiffent. Graves fuiffe Macedonas dominos, multo minùs tolerabiles futuros telos. Romanorum maximè refpectus civitates movit; & virtutem nuper in bello, & in victoria juftitiam benignitatemque expertas. itaque quod roboris in juventute erat, utraque civitas armavit mifitque. His tuenda moenia Chalcidis oppidani quum tradidiffent, ipfi, omnibus copiis tranfgreffi Euripum, ad Salganea pofuerunt caftra. inde caduceator primùm, deinde legati ad Ætolos miffi percunctatum, quo fuo dicto factovè focii atque amici ad fe oppugnandos venirent? Refpondit Thoas, dux Ætolorum, Non ad oppugnandos, fed ad liberandos ab Romanis venire fefe. Splendidiore nunc eos catena, fed multo graviore vinctos effe, quàm quum prafidium Macedonum in arce babuiffent. Se vero negare Chalcidenfes aut fervire ulli, aut præfidio cujufquam egere: Ita digreffi ex colloquio legati ad fuos. Thoas & Ætoli, ut qui fpem omnem in eo, ut improvisò opprimerent, habuiffent, ad juftum bellum oppugnationemque urbis mari ac terra munita haudquaquam pares, domum rediere. Euthymidas, pofteaquam caftra popularium ad Salganea effe, profectofque Ætolos audivit, & ipfe à Thebis Athenas rediit. Et Herodorus quum per aliquot dies intentus ab Atalanta fignum nequicquam exfpectâffet, miffa fpeculatoria nave, ut, quid more effet, fciret; pofteaquam rem omiffam à fociis vidit, Thronium, unde venerat, repetit. XXXIX. Quintius quoque his auditis, ab Corintho veniens navibus, in Chalcidis Euripo Eumeni regi occurrit. Placuit, quingentos milites præfidii cauffa relinqui Chalcide ab Eumene rege : ipfum Athenas ire. Quintius, quo profectus erat, Demetriadem contendit; ratus Chalcidem liberatam momenti aliquid apud Magnetas, ad repetendam focietatem Romanam, facturam. &, ut præfidii aliquid effet fuæ partis hominibus, Eunomo prætori Theffalorum fcripfit, ut armaret juventutem. & Villium ad Demetriadem præmifit ad ten tandos tandos animos: non aliter, nifi pars aliqua inclinaret ad refpectum priftinæ focietatis, rem aggreffurus. Villius quinqueremi nave ad oftium portus eft invectus. Eò multitudo Magnetum omnis quum fe effudiffet, quæfivit Villius, utrùm ad amicos an ad hoftes fefe veniffe mallent? Refpondit Magnetarches Eurylochus, Ad amicos veniffe eum: fed abftineret portu, fineret Magnetas in concordia libertate effe, nec per colloquii fpeciem multitudinem follicitaret. Altercatio inde, non fermo fuit: quum Romanus, ut ingratos, increparet Magnetas, imminentefque prædiceret clades ; multitudo obftreperet, nunc fenatum, nunc Quin tium accufando. Ita irrito incepto Villius ad Quin tium fefe recepit. At Quintius, nuncio ad prætorem miffo, ut reduceret domum copias, ipfe navibus Corinthum rediit. XL. Abftulerunt me velut de fpatio Græcia res immixtæ Romanis: non quia ipfas operæ pre tium effet perfcribere, fed quia cauffæ fuerunt cum Antiocho belli. Confulibus defignatis (inde nam→ que diverteram) L. Quintius & Cn. Domitius confulės in provincias profecti funt: Quintius in Ligures, Domitius adverfus Bojos. Boji quieverunt, atque etiam fenatus eorum cum liberis, & præfeEti cum equitatu (fumma omnium mille & quingenti) confuli dediderunt fefe. Ab altero confule ager Ligurum latè eft vaftatus, caftellaque aliquot capta: unde non præda modò omnis generis cum captivis parta, fed recepti quoque aliquot cives fociique, qui in hoftium poteftate fuerant. Eodem hoc anno Vibonem colonia deducta eft ex fenatufconfulto plebeique fcito. tria millia & feptingenti VOL, V. pedites C |