pro tolis modò, fed ne pro fe quidem ipfo, momenti ullius futurum apud Romanos. Hæc vicit fententia, imperatoremque regem appellandum cenfuerunt: & triginta principes, cum quibus, si qua vellet, confultaret, delegerunt. XLVI. Ita dimiffo concilio multitudo omnis in fuas civitates dilapfa eft. Rex poftero die cum apocletis eorum, unde bellum ordiretur, confultabat. Optimum vifum eft, Chalcidem, fruftra nuper ab Ætolis tentatam, primùm aggredi : & ccleritate in eam rem magis, quàm magno conatu & apparatu, opus effe. Itaque cum mille peditibus rex, qui ab Demetriade fecuti erant, profectus per Phocidem eft. & alio itinere principes Ætoli, juniorum paucis evocatis, ad Charoneam occurrerunt & decem conftratis navibus fecuti funt. Rex ad Salganea caftris pofitis, navibus ipfe cum principibus Ætolorum Euripum trajecit. & quum haud procul portu egreffus effet, magiftratus quoque Chalcidenfium & principes ante portam procefferunt. Pauci utrimque ad colloquium congreffi funt. Ætoli magnopere fuadere, ut falva Romanorum amicitia regem quoque affumerent focium atque amicum. Neque enim eum inferendi belli, fed liberanda Gracia cauffa in Europam trajeciffe; liberanda verò re, non verbis & fimulatione, quod feciffent Romani. Nihil autem utilius Gracia civitatibus effe, quàm utramque complecti amicitiam. ita enim ab utriufque injuria tutam alterius femper prafidio fiducia fore. Nam, fi non recepif fent regem, viderent quid patiendum iis extemplo foret: quum Romanorum procul auxilium, hoftis Antiochus, cui refiftere viribus fuis non poffent, ante C 4 por portas effet. Ad hæc Mictio, unus ex principibus, Mirari fe dixit, ad quos liberandos Antiochus, relito regno fuo, in Europam trajeciffet. Nullam enim civitatem fe in Gracia noffe, qua aut prafidium babeat, aut ftipendium Romanis pendat: aut, fœdere iuiquo alligata, quas nolit leges patiatur. Itaque Chalcidenfes neque vindice libertatis ullo indigere, quum liberi fint: neque prefidio, quum pacem ejufdem populi Romani beneficio & libertatem habeant. Amicitiam regis non afpernari, neque ipforum Ætolorum. id primùm eos pro amicis facturos, fi infula excedant, atque abeant. nam ipfis certum effe, non modò non recipere moenibus, fed ne focietatem quidem ullam pacifci, nifi ex auctoritate Romanorum. XLVII. Hæc renunciata regi ad naves, ubi reftiterat, quum effent; in præfentia (neque enim iis venerat copiis, ut vi agere quicquam poffet) reverti Demetriadem placuit. ibi, quoniam primum inane coeptum evafiffet, confultare cum Ætolis rex, quid deinde fieret. Placuit Achæos & Amynandrum regem Athamanum tentare. Bootorum gentem averfam ab Romanis jam inde à Brachyllæ morte, & quæ fecuta eam fuerant, cenfebant. Achæorum Philopomenem principem, æmulatione gloriæ in bello Laconum, infeftum invifumque eile Quintio credebant. Amynander uxorem Apamiam, filiam Alexandri cujufdam Megalopolitani, habebat: qui, fe oriundum à Magno Alexandro ferens, filiis duobus Philippum atque Alexandrum & filia Apamiam nomina impofuerat: quam, regiis inclytam nuptiis, major ex fratribus Philippus fecutus in Athamaniam fuerat. Hunc fortè ingenio vanum Ætoli & Antiochus impulerant in fpem, quòd is vere vere regum ftirpis effet regni Macedoniæ, fi A-mynandrum Athamanefque Antiocho conjunxiffet. & ca vanitas promifforum non apud Philippum modò, fed etiam apud Amynandrum valuit. XLVIII. In Achaja legatis Antiochi Etolo-rumque coram T. Quintio Agii datum est concilium. Antiochi legatus prior, quàm Etoli, eft auditus. Is, ut plerique quas opes regiæ alunt, vaniloquus, maria terrafque inani fonitu verborum complevit. Equitum innumerabilem vim trajici Hellefponto in Europam: partim loricatos, quos ca-taphrastos vocant: partim fagittis ex equo utentes, , à quo nihil fatis tecti fit, auerfos refugiente equo certius figentes. His equeftribus copiis (quanquam vel totius Europe exercitus in unum coacti obrui paffent) adjiciebat multiplices copias peditum, & nominibus quoque gentium vix fando auditis ter-rebat: Dahas, Medos, Elimaofque & Caddufios appellans. Navalium verò copiarum, quas nulli i portus capere in Grecia poffent, dextrum cornu Sidonios & Tyrios, finiftrum Aradios & ex Pamphylia · Sidetas tenere; quas gentes nulla unquam nec arte nec virtute navali aquaffent. Fam pecuniam, jam alios belli apparatus referre Supervacaneum effe. fcire ipfas, abundaffe femper auro regna Afia. Ita-que non cum Philippo nec Annibale rem futuram Romanis; principe altero civitatis, altero Macedonia tantam regni finibus inclufo: fed cum magno Afie totius partifque Europa rege. Eum tamen, quan- quam ab ultimis orientis terminis ad liberandan Graciam veniat, nihil poftulare ab Achais, in quo fides eorum adverfus Romanos priores focios atque. amicos dedatur. Non enim, ut fecum adverfus eos C5 Arma ร arma capiant, fed ut neutri parti fefe conjungant, petere. Pacem utrique parti, quod medios deceat amicos, optent: bello fe non interponant. Idem ferme & Ætolorum legatus Archidamus petiit: ut, quæ facillima & tutiffima effet, quietem præftarent; fpectatorefque belli, fortunarum alienarum eventum fine ullo difcrimine rerum fuarum opperirentur. Provectus deinde eft intemperantia linguæ in maledicta, nunc communiter Romanorum, nunc propriè ipfius Quintii ingratos appellans, & exprobrans non victoriam modò de Philippo virtute Ætolorum partam, fed etiam falutem: ipfumque exercitum fua opera fervatos. Quo enim illum unquam imperatoris functum officio effe? aufpicantem immolantemque, & vota nuncupantem facrificuli vatis modo in acie vidiffe; quum ipfe corpus fuum pro eo telis hoftium objiceret. XLIX. Ad ea Quintius, Coram quibus magis, quàm apud quos verba faceret, dicere, Archidamum rationem habuisse. Achaos enim probè scire, Ætolorum omnem ferociam in verbis, non in factis effe:& in conciliis magis concionibufque, quàm in acie, apparere. itaque parvi Achæorum exiftimationem, quibus notos effe fe fcirent, feciffe: legatis regis, & per eos abfenti regi eum fe jactaffe. Quòd fi quis antea ignorâffet, qua res Antiochum & Arolos conjunxiffet, ex legatorum fermone potuiffe apparere: mentiendo invicem jactandoque vires, quas non haberent, inflaffe vana fpe, atque inflatos effe: dum ii ab fe Philippum victum, fua virtute proteEtos Romanos, & qua modò audiebatis, narrant ; vos ceterafque civitates gentes, fuam fectam effe fecuturas: rex contra peditum equitumque nubes jactat, jactat, & confternit maria fuis claffibus. Eft autem res fimillima cœna Chalcidenfis hofpitis mei, hominis boni & fciti convivatoris. apud quem folftitiali tempore comiter accepti, quum miraremur, unde illi eo tempore anni tam multa & varia venatio; homo, non quàm ifti funt gloriofus, renidens, condimentis ait varietatem illam & fpeciem ferina carnis ex manfueto fue factam. Hoc dici aptè in copias regis, que paullo ante jactata fint, posse. Varia enim genera armorum, & multa nomina gentium inauditarum, Dahas, & Medos, Caddufios, Elymaos; Syros omnes effe: haud paullo mancipiorum melius, propter fervilia ingenia, quàm militum genus. Et utinam fubjicere oculis veftris, Achai, poffem concurfationem regis magni ab Demetriade, nunc Lamiam in concilium Ætolorum, nunc Chalcidem. Videretis vix duarum malè plenarum legiuncularum inftar in caftris regis. videretis regem nunc mendicantem prope frumentum ab Ætolis, quod militi admetiatur: nunc mutuas pecunias fœnore in ftipendium quarentem: nunc ad portas Chalcidis ftantem: & mox inde exclufum, nihil aliud quàm Aulide atque Euripo fpectatis, in Ætoliam redeuntem. Male crediderunt & Antiochus Ætolis & Ætoli regia vanitati. Quo minùs vos decipi debetis, fed experta toties fpectataque Romanorum fidei credere. Nam quod optimum effe dicant, non interponi vos bello: nihil imò tam alienum rebus veftris eft. quippe fine gratia, fine dignitate premium victoris eritis. L. Nec abfurdè adverfus utrofque refpondiffe vifus eft. & facile erat orationem apud faventes æquis auribus accipi. nulla enim nec difceptatio nec dubitatio fuit, quin omnes, eofdem genti A chæorum |