gienti, fidemque populi Romani, atque eorum U.c.168. qui aderant, imploranti, latus transfodiffe. XLIII. Valerius Antias, ut qui nec Catonis orationem legiffet, & fabulæ tantùm fine auctore editæ credidiffet, aliud argumentum, fimile tamen & libidine, & crudelitate, peragit. Placentiæ famofam mulierem, cujus amore deperiret, in convivium arceffitam fcribit. ibi jactantem fefe fcorto inter cetera retuliffe, quàm acriter quæftiones exercuiffet, & quàm multos capitis damnatos in vinculis haberet, quos fecuri percuffurus effet. Tum illam infra eum accubantem negaffe unquam vidiffe 2 quemquam fecuri ferientem, & pervelle id videre. Hic indulgentem amatorem, unum ex illis miferis attrahi juffum, fecuri percuffiffe. Facinus, five eo modo quo cenfor objecit, five, ut Valerius tradit, commiffum eft, fævum atque atrox: inter pocula atque epulas, ubi libare diis dapes, ubi bene precari mos effet, ad fpectaculum fcorti procacis, in finu confulis recubantis, mactatam humanam viEtimam effe, & cruore menfam refperfam. In extrema oratione Catonis conditio Quintio fertur, ut, fi id factum negaret, ceteraque quæ objeciffet, 3 fponfione defenderet fefe: fin fateretur, ignominiâne fuâ quemquam doliturum cenferet, quum ipfe vino & venere amens, fanguine hominis in convivio lufiffet? XLIV. In equitatu recognofcendo, 1 L. Sci 1 Fabula....... fine auctore edita] Eam tamen opinionem fecutus Cicero eft, Dial.' de Sen. n. 42. 2 Quemquam fecuri ferienpem] Forte feriri. 3 Sponfione defenderet fe I a. C.184. 2. C.184. U.c.68. pioni Afiageni ademptus equus. 2 In cenfibus quoque accipiendis triftis & afpera in omnes Severitas ordines cenfura fuit. Ornamenta & veftem in cenfu. muliebrem & vehicula, quæ pluris quàm quindecim millium æris effent, 3 in cenfum referre viatores juffit: item mancipia minora annis viginti, quæ poft proximum luftrum decem millibus æris, aut eo pluris veniffent, 4 uti ea quoque decem tanto pluris quàm quanti ef Intellige L. Scipionem, fra- 2 In cenfibus... accipien- 3 In cenfum referre viato res juffit Hæc mendofa videntur, legendumque in cenfum deferre juratos juffit. In cenfum deferebant cives qui profitebantur: at referre cenforum eft accipientium cenfum. Deinde, quid fibi velint hoc loco illi viato res, nemo videt. At vox juratos optimè quadrat. Conkat enim cives omnes coactos effe jurare, fe poffeffiones fuas verè & bonâ fide eftimaffe. Hoc ergo trifte & afperum fuit in hac parze cenfuræ, quòd, quum antea ornamenta, & veftis mulicbris, & vehicula cenfai non adfcriberentur, Cato juffit adfcribi quæ pluris quàm quindecim millium aris effent, & ternos in mil. lia æris attribuit, id eft, in fingula æris millia ternos æris gravis, five ternos veteri æftimatione affes, tributi nomine pendi voluit. Porro quindecim millia æris gtavis paria æftimnamus marcis argenti noftratibus 23. cum unciis 3. femuncia 1." 4 4 Vti ea quoque decem tanto pluris] Lege, decies tanto. Mancipia antiquitus adfcribebantur cenfui. Sed hoc novum & fanè grave, quòd mancipia, quæ minora annis viginti empta ef fent decem millibus æris, aut eo pluris, decies tanto, pluris æftimavere cenfores, quàm quanti empta effent & ternos in millia æris pendi jufferunt. Itaque qui decem millibus hujus, ætatis mancipium emiffet, ei centum millibus à cenforibus illud æftimabatur: ac proinde trecenos æris gravis: dominus eo nomine pendere cogebatur. Cenfores jus habuiffe æftimandi bona civium, quanti vellent, jam oftendit Livius, I. IV. c. 24. Hoc igitur modo Cato lu xuriam caftigate & coercere aggreffus eft, ne quis, quod fent, æftimarentur: & his rebus omnibus terni u.c.168. in millia æris attribuerentur. Aquam publicam a.C. 184 omnem in privatum ædificium aut agrum fluentem ademerunt : & quæ in loca publica inædificata immolitave privati habebant, intra dies triginta demoliti funt. Opera deinde facienda ex pecunia in eam rem decreta, lacus fternendos lapide, detergendafque quâ opus effet cloacas, in Aventino, & in aliis partibus, quâ nondum erant, faciendas, locaverunt. Et feparatim Flaccus molem ad 7 Neptunias Aquas, ut iter populo effet, & viam per Formianum montem: Cato atria duo, Manium & Titium in lautumiis, & quatuor tabernas, in publicum emit; bafilicamque ibi fecit, quæ Porcia appellata eft. Et vectigalia fummis pretiis, & ultro tributa infimis locaverunt, quas locationes quum fenatus precibus & lacrymis publicanorum victus induci, & de integro locari juffiffet, cenfores edicto fuminotis ab ha 8 fieri cœptum erat, in vefte, & mundo muliebri, & vebiculis, tum fervitiis teneris ac delicatis habendis comparandifque, civilem modum & frugalitatem egrederetur. Decem millia æris gravis funt marcæ argenti Parifienfes 15. unciæ 5. 5. In loca publica inadificata immolitave] Adificia privata in publicum procurrentia, qualia effent po dia, des balcons. Ceterùm, quod difcrimen fignificationis inter voces inædificata & immolita ftatuendum fit, haud fanè liquet : nifi dicemus immolita effe ea quæ œpta ftrui, inadificata quæ V.c.68. fta, qui ludificati priorem locationem erant, a. C.184. omnia eadem paulum imminutis pretiis loca verunt. Nobilis cenfura fuit, fimultatumque plena que M. Porcium (cui acerbitas ea affignabatur) per omnem vitam exercuerunt. Eodem anno coloniæ duæ, Pollentia in Picenum, Pifaurum 9 in Gallicum agrum, deducte funt. Sena jugera in fingulos data. Diviferunt agrum, coloniafque deduxerunt iidem tres viri, Q. Fabius Labeo, & M. & Q. Fulvii, Flaccus & Nobilior. Confules ejus anni nec domi, nec militiæ memorabile quicquam ege. runt. In infequentem annum crearunt confules M. Claudium Marcellum, Q. Fabium Labeonem. V.c.169. a. C. 183. Fabio Cofl. çia. XLV. M. Claudius, Q. Fabius, Idibus MarM. Clau tiis, quo die confulatum inierunt, de provin dio, Q. ciis fuis prætorumque retulerunt. Prætores creati erant, C. Valerius flamen Dialis, qui & priore anno petierat, & Sp. Poftumius Albinus, & P. Cornelius Sifenna, L. Pupius, Provin L. Julius, Cn. Sicinius. Confulibus Ligures cum iifdem exercitibus, quos P. Claudius & L. Porcius habuerant, provincia decreta eft. Hifpaniæ extra fortem prioris anni prætoribus cum fuis exercitibus fervatæ. Prætores ita fortiri juffi, uti flamini Diali utique altera juris dicendi Romæ provincia effet. peregrinam eft fortitus. Sifennæ Cornelio urbana, Sp. Poftumio Sicilia, L. Pupio Apulia, L. Julio Gallia, Cn. Sicinio Sardinia evenit. L. Julius maturare eft juffus. Galli Tranfalpini per faltus ignotæ antea viæ (ut antè dictum eft) in Italiam tranfgreffi, oppidum in agro, qui nunc Aqui 9 In Gallicum agrum] Vid. not. 2. ad XXIII. 14. 1 Ut antè dictum eft 1 Ste prà c. 22. leienfis eft, ædificabant. Id eos ut prohiberet, U.c.169. 2 quod ejus fine bello poffet, prætori manda. a.C. 183. tum eft. fi armis prohibendi effent, confules certiores faceret. ex his placere alterum adversùs Gallos ducere legiones. I XLVI. Extremo prioris anni comitia habita erant in demortui Cn. Cornelii locum auguris fufficiendi. creatus Sp. Poftumius Albinus. Hujus principio anni P. Licinius Craffus pontifex maximus mortuus eft: in cujus locum M. Sempronius Tuditanus pontifex eft cooptatus: pontifex maximus eft creatus C. Servilius Geminus. P. Licinii funeris caufâ 2 vifceratio data, & gladiatores centum viginti pugnaverunt : & ludi funebres per triduum fati; poft ludos epulum. in quo, quum toto foro ftrata triclinia effent, tempeftas cum ma- Prodigio gnis procellis coorta coëgit plerofque tabernacula ftatuere in foro. eadem paulo poft, quum undique differenaffet, fublata. 3 defunctofque vulgò ferebant, quòd inter fatalia vates ceciniffent, neceffe effe tabernacula in foro ftatur. Hac religione levatis altera injecta, quòd fanguine per biduum pluiffet in area Vulcani: & per decemviros fupplicatio indicta erat, ejus prodigii expiandi caufâ. Priufquam confules in 2 Quod ejus] Ufitatus Latinis pleonafmus in voce ėjus hîc notandus occurrit. 1 Pontifex eft cooptatus] A collegio pontificum. Pontifex maximus eft creatus à populo, tributis comitiis. 2 Vifceratio] Crude carais diftributio. Vid. not. 1. ad 1. VIII. c. 22.05 3 Defunctofque vulgò ferebant Ad majorem per fpicuitatem non inutile effet |