secundum Sueton. Domit. cap. 12. nec osculam offerentibus manum præbes.' Cf. idem Calig. cap. 56. Erant enim omnino principes, qui, uti infra, cap. LXXI. 2. loquitur Plinins, 'velut affixi curulibus suis manum tantum, et hanc cunctanter, et pigre, et imputantibus similes, promerent.' Sic Cains Caligula, teste Dione lib. LIX. p. 661. ' paucos osculabatur; plerisque etiam senatorum manum tantum, aut pedem adorandum, porrigebat.' Idemque Cæsar, referente Seneca de Benefic. II. 12. Pompeio Penno, viro consulari, agenti gratias, porrexit osculandum sinistrum pedem, adeoque invenit aliquid infra genua, quo libertatem detruderet.' Præterea, post Trajanum, Maximinus Junior, tradente Capitolino c. 2. in salutationibus superbissimus erat, adeo, ut manum porrigeret, et genua sibi osculari pateretur, nonnunquam etiam pedes: quod nunquam passus est senior Maximinus, qui dicebat, Dii prohibeant, ut quisquam ingenuorum pedibus meis osculum figat!' Verbum 'reddere' hoc loco ex fori usu sumtum videtur, ubi aliquando notat, rem pro re dare.' Quam significationem explicat Seneca de Benefic. VI. 5. Cum dicimus, Beneficium reddidi; non hoc dicimus, illud nos, quod acceperamus, reddidisse; sed aliud pro illo. Reddere enim est, rem pro re dare, Quidni? cum omnis solutio non idem reddat, sed tantundem. Nam et pecuniam dicimur reddidisse, quamvis numeraverimus pro argenteis aureos; quamvis non intervenerint nummi; sed delegatione et verbis perfecta solutio sit.' Fortasse potuisset Plinius eandem rem etiam exprimere per verbum 'repræsentare:' Nec osculum manu repræsentas; prout Cic. Philipp. 111. 46. dixit: Quin etiam corpus libenter obtulerim, si repræsentari [i. e. reddi, præstarique,] morte mea libertas civitatis potest.' Schwarz. Delph. et Var. Clas. Manu reddis] Infra LXXI. 2. Cum velut affixi curulibus suis, manum tantum, et hanc cunctanter, et imputauțibus similes promerent.' Lips. Prior oris humanitàs] Prior humanitas Livin. sed prior oris humanitas V. C. Livin. Prior oris humanitas] Aliquid hic altioris vulneris aut defectus, sed ex Cuspiniani libro supplendi. In illo est, quæ prioris humanitas, dexteræ ve recundia. Plane legendum, quæ prior oris humanitas, dexteræ verecundia. Ad antecedentia hoc refer. Ore oscu lum reddis, humanitas est; dexteram osculandam non offers, verecundia est. Lips. Prior oris humanitas] Prior oris humanitas V. C. præclare, post inserit C. dextræ verecundia: bene. Rittersh. Quæ prior oris humanitas] Pro his, antehac Puteolanus, Rhenanus, Gryphius, et Sichardus, edidere quæ prioris humanitas. Quæ lectio cum minus commoda esset; alii, qui non animadverterant, in voce prioris, jam duas coaluisse voces, prior oris, simpliciter reposuere quæ prior humanitas. In libris tamen impressis, primus defectum feliciter supplevit Cuspinianus ; a quo Lipsius supplementum adscivit; falso tamen tradidit, in Cuspiniani libro legi, quæ prioris humanitas; cum ibi, jam ante Lipsium, distincte pleneque descriptum fuerit quæ prior oris humanitas. Quam lectionem pleniorem plures editores deinceps amplexi sunt; eamque nunc aperte confirmant codices Vaticani, Venetus, Salisburgensis, Guelpherbytanus, liber Vossianus, et primus liber Gudianus. Eandem etiam in suo vetere codice observaverat Livineius; qui vero ex conjectura maluit quæ prius oris humanitas. In solo meo codice scriptum est quæ prima oris humanitas. Schwarz. Dextra verecundia] Non mirum esset, has duas voces, quas Cuspinianus primus in lucem protraxit, ab iis liPaneg. Vet. 2 M brariis omissas esse, qui in proximis verbis omiserant vocabulum oris; propterea, quod sic nulla facile appareret relatio mutua, oris et dextræ. Nescio vero, cur eædem voces nihilo minus exciderint etiam ex omnibus nostris codicibus Mss. in quibus plene scriptum est, quæ prior oris humanitas; cum tamen, quod recte judicat Arntzenius, 'omnino sapiant dictionem Plinianam, ut vel sola illa re sese tueri possint, etiamsi relatio ad superiora verba abesset.' Cuspiniani lectionem amplexus est, aliisque commendavit Lipsius, et eam ad antece dentia verba referendam esse ostendit: Ore osculum reddis; humanis tas oris est; dextram osculandam non offers; dextræ verecundia est.' Fortasse Plinius sic simul oblique, et per figuram, tetigit exemplum Caligulæ, qui, referente Sueton. c. 56. Cassio Chæreæ, tribuno cohortis prætoriæ, ' ex aliqua caussa agenti gratias, minus verecunde osculandam manum obtulit, formatam commotamque in obscænum modum.' Significanter autem' dextram' nominat, cum ejus avunculus Hist. Nat. XI. 45. scripserit, 'Inest et aliis partibus quædam religio; sicut dextra osculis aversa appetitur; in fide porrigitur.' Idem. Dextra verecundia] Hæ duæ voces a textu Livineii absunt; sed eas habet C. Livin. Dextræ verecundia] Osculandam da bant dextram civibus, tanquam servis. Soli enim servi manus, alii oculos, alii collum, osculabantur. Senec. Epist. 47. Arrian. 11. 20. Invaluit tamen postea, ut et potentiorum manus osculo libarentur. Plutarch. in Caton. Hotoman. Observat. Vet. Rit. Nupt. c. 2. Lips. Elect. 11. 6. Bern. Incedebas pedibus] Magnæ laudi et gloriæ ducebatur antiquis ducibus, et imperatoribus, si quando pedites incederent. Silius 1. 242, de Hannibale: Primus sumsisse laborem, Primus iter carpsisse pedes.' Et 6 vs. 249. Celsus et in magno præce dens agmine ductor, Imperium perferre suum.' De M. Catone Seneca Epist. CIV. scribit, Per medias Africa solitudines pedes duxit exercitum.' Plura hujus generis exempla collegit Grut. Discurs. Polit. ad Tacit. c. 15. ubi docet,' Imperatorem præeuntem nullo casu destitui a milite.' Quem morem etiam imitabantur quidam Romanorum imperatores. Tacit. Hist. II. 11. de Othone, 'Nec illi segne, ant corruptum luxu, iter; sed lorica ferrea usus est, et ante signa pedester.' Trajanum etiam pedibus iter fecisse cum exercitu, Xiphilinus ex Dione, p. 781. et supra, x. 3. Plinius noster testantur. Idem Plinius XXII. 2. innuit, Trajanum quoque, cum primum imperator adventarit, pedestrem, et sola corporis proceri tate excelsiorem, urbem solenniter ingressum esse. Nunc eundem laudat, quod et in pace, et in ipsa urbe, pedibus incesserit; ut scilicet se civilem probaret omnibus, et libenter obvieque exciperet desideria suorām. Qualem modestiam jam quoque in Augusto laudavit Sueton. c. 53. 'In consulatu pedibus fere; extra consulatum, sæpe adaperta sella, [ut sic quoque pateret adeuntibus,] per publicum incessit.' Schwarz. Incedis] Et hoc moderationis signum in principe. Refert de Augusto Sueton. c. 53. Patarol. Incedis] Ammian. xx11. 9. de Juliano: Humilior,' inquit,' princeps visus est in officio pedibus gradiendo cum honoratis: quod laudabant alii, quidam ut affectatum et vile carpebant.' Sed audiant Vologesem apud Tacit. Ann. xv. 2.6. Vestra quidem vis et gloria in integro est, addita modestiæ fama, quæ neque summis mortalium spernenda est, et a Diis æstimatur.' Bern. Eademque omnia illa] Vide ne argutius veriusque, eademque omnia. Ita circa te, nihil in ipso te fortuna mutavit. Lips. Eademque omnia illa] Quid in hoc loco explicando et corrigendo, Livineius, quid Lipsius, quid Gruterus, quid recentius Gesnerus tentarínt, ex eorum notis et commentationibus intelligere licet. Ego velim, ut potissimum animadvertatur pronomen illa, quod in unica Cevæ editione desideratur, et in cod. Salisb. primum quidem omissum, deinde vero ab æ que antiqua manu supra scriptum est; at in ceteris omnibus libris expressum legitur. Hoc ipsum pronomen omnino respicit antecedentia, de quibus jam locutus est Plinius; nempe de Trajani singularis modestiæ et civilitatis signis et exemplis ; qualia fuerunt, pristina oris ejus humanitas, dextræ verecundia in osculis excipiendis, incessus pedestris, et vita la. boriosissima. Illa, et hujus generis alia omnia documenta ait Plinius ma- nere eadem circa Trajanum imperatorem, adeo, ut nec ipsa fortuna, quæ alias facillime maximeque mutat homines, eam mutarit. Quantum vero valeat fortuna in mutandis hominum animis, moribusqne, ejus generis sententiis et exemplis pleni sunt veterum libri. Ita Curt. x. 1. 40. Res secundæ valent commutare naturam.' Et apud eund. 111. 2. 18. hospes quidam dixit Dario, Tu quidem licentia regni subito mutatus, documentum eris posteris, homines, cum se permi sere fortunæ, etiam naturam dediscere.' Schwarz. Nihil ipsa te fortuna] Omnes omnino codices manu scripti habent nihil ipso te. Neque aliam lectionem exhibuerunt editores in libris impressis; nisi quod omnium primus Boxhornius, qui vero nullo vetusto codice usus est, ex conjectura, quam et ante eum jam proposuerant Petrus Faber, et Conr. Rittershusius, excudendum curavit nihil in ipso te fortuna mutavit. Quam lectionem deinceps plurimi recentiorum sunt secuti. Commoda quidem hæc emendatio, neque a sententia Plinii aliena; veterum tamen codicum auctoritate destituitur. Ac licet Arntzenius tradat, eam a codicibus suis confirmari; constat tamen, ipsum nullo codice Ms. usum esse, nisi excerptis Vossianis, et variantibus lectionibus e codice Guelpherbytano descriptis. At in hoc codice Guelph. extat omnino vulgaris lectio, nihil ipso te, sine præpositione in. Excerpta vero Vossiana nituntur quidem aliquando testimonio codicum Mss. sed incertorum, nec nominatim designatorum; præterea nec raro solas conjecturas admiscent. Equidem fateor, nec meæ correctioni adhuc suc currere alicujus antiqui codicis suffragium. Veruntamen, si in corrigendis locis aperte corruptis, ubi nihil præsidii afferunt codices vetusti, ea, quæ lenissima et facillima emen. dandi ratio haberi potest, iniri debet; non video sane, quid lenius faciliusque fieri possit, quam si in pronomine ipso, unica duntaxat literula o in a convertatur; unde nihilo minus planissima, et Plinio dignissima, evadit sententia, etiam sine adjumento particulæ aliunde adsciscendæ. Quam facile autem et quam frequenter a in o a librariis sit mutatum, adeoque et ipso pro ipsa scriptum, ostendit Scioppius in Arte Critica, ubi de literis, quæ corruptæ sunt, agit, p. 52. Taceo, sic per singularem čupaow dici, nihil ipsa te fortuna mutavit; quæ scilicet alias facillime mutat principes. Nulla bic oppositione opus est inter particulas, circa te, et in te: cum hoc unum Plinius dicere voluerit, eadem illa omnia, de quibus modo locutus erat, manere circa Trajanum imperatorem; cum ne quidem ipsa fortuna eum mutarit. Idem. Nihil ipsa te fortuna] Editio Rhenana, nihil ipso te fortuna; sed nihil in ipso te fortuna. Faber. Nihil ipsa te fortuna] Nihil ipso te fortuna Ritter, sed Livin. pro ipso reponit ex conjectura, ipsum: vide, an non melius jam olim conjecerim, in ipso te. Ritter. Nihil ipsa te fortuna] Nihil ipso te fortuna Gruter. Conjeci olim, eademque, quæ omnia circa te, nihil ipsum te fortuna mutavit; sententia planissima ut loco fuerit vitiando non repetita vocula quæ, et ita profecto videtur. Grut. Nihil ipsa te] Livineii textus nihil ipso te; sed in margine: forte, ip sum. Fortuna mutavit] Nec quidquam in te mutavit fortunæ amplitudo, nisi ut prodesse tantundem posses, quantum velles,' Plin. in Præfat. Hist. Nat. ad Tit. Bern. Non quasi contingas] Recte Livin. ex veteribus libris contingas, rectius etiam si rò non delevisset. Rittersh. Non quasi contingas] Hanc lectionem habent et confirmant codices Vaticani 1475. 1775. 1776. codex Pa. risiensis, Venetus, Salisburgensis ; in impressis, Puteolanus, Beroaldus, Gryphius, Sichardus, Gruterus, Puteanus, et alii. Alii exhibent, non quasi contingat. In libro Vossiano annotatum est, ut contingas. In meo codice scriptum est, ambulas inter nos, ut quasi contingas. Ego nunc amplector lectionem superiorem; cujus caussa tot testibus innititur, et quæ non incongruentem affert sentenIngrediente per publicum principe] tiam. Ea nempe ut plurimum diCodex Vaticanus 3461. et Guelpher- cuntur contingere, quæ ex voto, et bytanus, omissa principis mentione, optato, eveninĥt; aut, ut Donatus habent Liberum est, ingredientem per ad Terent. Andr. Iv. 2. 13. notat, publicum subsistere, &c. Codex Pari- 'quæ vix eveniunt,' i. e. interprete siensis, abjectis duobus verbis, Libe Burmanno ad Quinctil. Declam. x. rum est, ingredientem per publicum prin- 2. 'quæ vix audemus sperare nobis cipem comitari, præterire. At hæc non eventura.' Sic vero jam Agroëtins, sunt, nisi menda et temerariæ cor- de Orthographia, pag. 2269. discerrectiones librariorum. Schwarz. nit cognatæ significationis verba : Liberum est, ingrediente] Contra ac Contingunt bona; accidunt mala; sub Caio Cæsare, quo 'transeunte prospicere ex superiore parte criminosum et exitiale habebatur,' ait Sueton. cap. 1. Paullo post quasi contingas, id est, bona quadam forte for. tuna ac beneficio copiam in publico tui facias, cum alii studiose secretum et solitudinem captarent. Pacatus quoque in Theodosio laudat, quod creber egressu expectantibus populis se fateretur. Livin. Inter nos, non] Viri summi emen. dant, ambulas inter nos, nos quasi contigas. Quibus cur acquiescere non ausim, posui in Suspicionum libellis. Gruter. Non quasi contingas] Non quasi contingat Livin. sed non quasi contingas V. C. R. Livin. Non quasi contingas] Iterum melius, inter nos, nos quasi contingas; quasi unus sis e nobis. Lips. eveniunt utraque.' Et licet Seneca Epist. cx. dixerit, 'Scies, plura mala contingere nobis, quam accidere. Quoties enim felicitatis caussa et ini. tium fuit, quod calamitas vocabatur? Quoties magna gratulatione excepta res gradum sibi struxit in præceps?' Seneca tamen hic de iis loquitur malis, quæ aut ex ipso hominum voto eveniunt, aut tandem meliorem habent exitum. Dum igitur Plinius ait, Ambulas inter nos, non quasi contingas, hoc voluit dicere: Versaris et incedis inter nos, non ut quasi singulari et rara quadam felicitate, quam expectemus diu, ac vix nobis eventuram sperare possimus, nobis obvenias, et te conspiciendum adeundumque præbeas; sed, quod infra, XLVIII. 2. legimus, sibi quisque præstat, quod te videat, quod te frequentet, ac tanto liberalius et diutius vo |