Parthenope: cecini pascua, rura, duces.

Heredes fecit ex dimidia parte Valerium Proculum, fratrem ex alio patre; ex reliquis Augustum, Mæcenatem, L. Varium, et Plotium Tuccam, qui ejus post obitum AEneidem, sublatis tantum aliquot versibus, nullo addito, emendaverunt.

De consilio cremandæ Æneidos, exstant Sulpitii Carthaginiensis versus, quorum initium est:

Jusserat hæc rapidis aboleri carmina flammis
Virgilius, etc.

Quin et ipsi Augusto, non satis certa fide, buuntur alii plures, hoc exordio :

Ergone supremis potuit vox improba verbis
Tam dirum mandare nefas, etc.

tri

Fuisse traditur statura grandi, aquilino colore, facie rusticana, valetudine varia, quum plerumque stomacho, faucibus ac dolore capitis laboraret, sanguinem etiam sæpius ejiceret; cibi vinique parcissimus. Possedit fere centies sestertium ex largitionibus amicorum; habuitque domum Romæ in Esquiliis juxta hortos Mæcenatis, quanquam secessu Campania Siciliæque plurimum utebatur.

Egisse causam dicitur semel omnino; sermone tardissimus, ac pene indocto similis. Tradit M. Seneca, ut Ciceronem eloquentia sua in carminibus destituit, ita Virgilio illam ingenii felicitatem in oratione soluta defuisse.

Tanta fuit morum castitate, ut Neapoli Parthenias vulgo diceretur; tanta modestia, ut si quando Romæ, quo raro commeabat, viseretur in publico, sectantes commonstrantesque se subterfugeret. Nec tamen caruit fructu laudis, quæ, quum repudiatur, cumulatior redire solet : nam populus, auditis in theatro Virgilii versibus, surrexit universus ; et eum forte præsentem spectantemque sic veneratus est, quasi Augustum. Quum quidam versus ab eo factos sibi adscriberent, id non modo non ægre ferebat, sed sua etiam in aliis laudari libentissime patiebatur: quod quum sæpe alias, tum in hoc eleganti disticho contigit :

Nocte pluit tota; redeunt spectacula mane:
Divisum imperium cum Jove Cæsar habet.

Quum aliquando Ennium legens interrogaretur, quid ageret, respondit aurum se colligere e stercore Ennii. Benignus; cultor omnium bonorum atque eruditorum; ab invidia sic alienus, ut si quid erudite dictum audiret alterius, non mi

nus gauderet, ac si suum esset; neminem vituperare, laudare bonos; ea humanitate esse, ut eum nemo nisi perversus maxime, non amaret; nihil proprium habere videbatur; ejus bibliotheca non minus aliis doctis patebat, quam sibi; et illud Euripidis sæpe usurpabat, communia amicorum esse omnia. Itaque poetas omnes æquales sibi sic adjunctos habuit, ut, quum inter se plurimum invidia arderent, unum omnes colerent, Varius, Tucca, Gallus, Propertius. Ipse vero Horatius, ingeniorum callidus explorator, etsi poeseos admirator unicus et artifex, Virgilium tamen ab animi candore et probitate præcipue laudat, neque eum poetarum principem, sed virum optimum dicit.

Magna apud Augustum gratia ad id usus est, ut plurimis benefaceret, noceret nemini. Bona cujusdam exsulantis, offerente Augusto, recusavit. Parentibus quotannis aurum ad abundantem victum mittebat, quos jam grandis amisit, ex quibus patrem oculis captum, et duos fratres germanos, Silonem impuberem, et Flaccum jam adultum.

Defuisset aliquid Virgilio in illo concentu laudis, nisi obtrectatores obmurmurassent. Sed neque olim dum viveret, neque etiam nunc, quum scriptis suis vivat spiretque semper, defuere un

quam insulsi censores et iratis Musis geniti. Et ejus quidem æquales, Carbilius Pictor librum, cui titulus Æneidomastix, ediderat; Herennius Virgilii vitia contraxerat ; Q. Octavius Avitus et Petilius Faustinus ejusdem furta; quos ille sic ulcisci solebat, ut sileret, neque eorum fremitu a studiis suis avocari se pateretur. Asconius Pedianus libro, quem contra Virgilii obtrectatores scripsit, id ei potissimum objectum fuisse dicit, quod nec recte historiam contexuisset, et pleraque desumsisset ex Homero; illum vero hoc criminis sic defendere solitum, cur non et illi eadem quoque furta tentarent; sed intellecturos, facilius esse Herculi clavam, quam Homero versum, surripere.

Verum ut tantum poetam pauci aliquot malevoli carioso dente adroserunt, ita eum ut Latinæ poeseos principem ac pene deum coluit maxima pars posteritatis. Virgilii imaginem venerabatur Silius, ejusque natalem religiosius quam suum celebrabat, Neapoli maxime, ubi monumentum ejus adire ut templum solebat. Virgilium, Platonem poetarum vocabat imperator Alexander Severus; ejusque effigiem, ut et Ciceronis, in Larario habebat, quam divino ritu coleret. Sed potius quid ipse Virgilius canat, quam quid alii de eo judicent, audiamus; quum ea sit, ut Macro

bii verbis utar, tanti poetæ gloria, ut nullius laudibus crescat, nullius vituperatione minuatur.