29

JOHANNIS FREINSHEMII SUPPLEMENTORUM LIVIANORUM LIBER II.

IN LOCUM LIBRI XII. T. LIVII.

U.c.470.

I. P. Cornelio Dolabella, Cn. Domitio Calvino conP.Corne. sulibus, quum iterum Gallici belli terror se commoviffet, multosque Tuscorum arma cum Senonibus so- mitio coff. lio, Cn.Dociare nunciaretur, Arretinorum periculum sibi minime negligendum effe Patres cenfuerunt. Sed quia neque Dolabella ex Volsiniensi agro, neque ex Lucania Domitius exciri sine rerum gerendarum incommodo poterant; L. Caecilium Metellum, prioris anni confulem, tum praetura fungentem, ad Arretinos obfidione liberandos quam primum coactis copiis exire senatus juffit. Ne tamen temere sumptum effe bellum videreLegati tur, praemitti legatos placuit, nunciaturos, Arretium Romanoin fide Romanorum effe: juftiusque facturos videri Gallos, rum ad Sequando foedus cum Romano populo habeant, si adverfus ami- nones. cos arque focios juventutem fuam conduci non patiantur. Haec legatio quum pagos Senonum circumiret, Britomaris quidam, regii generis ferox adolescens, cujus pater inter Etruscorum auxilia caefus a Romanis fuerat, insana vindictae cupiditate flagrans, non homines modo Violantur. comprehenfos, sed et ipfa sacrofancti muneris insignia, minutatim diffecuit sparfitque.

II. Rei tam atrocis fama quum hinc in urbem, inde in caftra Dolabellae confulis accidiffet, irritatis vehementer animis, bellum Senonibus indictum eft : ftatimque miffos fecit Etruscos Dolabella, magnisque itineribus cum exercitu per Sabinum ac Picenum agrum ad fines Senonum contendit. Senones subito hoftium incurfu, et abfente copiarum suarum robore, cum paucis et inconditis occurrentes, facile profligan- Dolabella tur. Conful, nullo dato victis spatio, exurit vicos, ae- Senones va dificia omnia diruit, vaftat agrum omnem: denique pu- fat.

Cap. I. Oros. 3, 22. Marian. Scotus. Polyb. 3, 19. Liv. Epit. 12. Polyb. Appian. apud Fulv. Ursinum. Cap. II. Liv. Epit. 12. Appianus. Dionysius apud Fulv. Ursinum.

U.c.470. beribus occisis, imbelli mulierum et puerorum multitudine abducta, quam pauciffima poteft humani cultus veftigia iis in locis relinquit. Britomaris captus, et vario cruciatuum genere tortus, ad triumphum servatur. Per eosdem dies haudquaquam pari fortuna res apud L. Caeci- Arretium geftae. L. Caecilius praetor ante ipfum oplius vinci- pidum cum Senonibus Etruscisque adverfo Marte contura Seno-flixit. Septem tribuni militum, multique praeterea insignes viri cum ipfo praetore caesi sunt: ex legionibus et auxiliis hominum millia plus minus tredecim defiderata.

nibus.

pergunt.

III. Sed minor apud Gallos hujus victoriae laetitia, quam, cognito patriae excidio, luctus atque confternatio fuit. Contractis, qui ubique per Etruriam militabant, popularibus, homines irae ac doloris pleni, confilii speique inopes, quum sedes, quibus reciperentur, nullas usquam haberent, quasi fato quodam Senones ad exitium eos trahente, Romam pergendi capiunt imRomam petum: non aliter patriae fuae vaftatoribus rependi vicem poffe, quam si urbem ipforum fimili clade adfectam intueri cogerentur. Neque minoribus animis viribusque, cauffis etiam acrioribus, b Arretio Romam petere, quam majores fui, ab ejusdem Etruriae oppido Clusio profecti, eamdem illam urbem occupaffent. His inter se vocibus inftincti, ruunt; natura impatientes morae, et tum, ut incautos hoftes opprimerent, etiam confilio properi. Sed per hoftilem regionem ducentibus varia impedimenta objecta sunt: spatiumque fuit, quo provideri adverfus hunc tumultum poffet.

IV. Ita rejecti, dum per ignota et infesta omnia nulla certa deftinatione vagantur, in Domitium confulem incidunt: protinusque cum eo conferunt manus. Sed adverfus rationem atque disciplinam infelix temeritas fuit. Occisis in proelio multis, reliqui defperatione rabie accensi, ferrum, quod fruftra in hoftes Senonum atque natio exci- ftrinxerant, suis corporibus admoverunt. Ita florentiffimam modo nationem ob scelus interfectorum legatorum tam velox tamque vehemens ultio comprehendit, ut aliquot menfium intervallo penitus excifa, inter gentes, quarum jura violaverat, numerari defierit. Nam et parvae Senonum reliquiae, quae ad Bojos, vicinam et confanguineam gentem, se receperant, eodem anno a Dolabella confule internecione deletae

ditur.

Cap. II. Appianus. Hift. Miscell. 2, 13. Polyb. 2, 19. Aug. de Civ. Dei 2, 17. Oros. 3, 22. Cap. III. Appianus. Eutrop. 1. 2. Appianus. Cap. IV. Flor. 1, 13.

cuntur.

sunt. Quum enim atrocitate cladium suarum, et ejus- U.c.470. dem calamitatis metu, Bojos Etruscosque conciviffent, Etrusci et ad lacum, qui Vadimonis appellatur, pugna commiffa, Boji vinmagnus Etruscorum numerus caefus eft, Boji perpauci effugerunt, Senonum omne nomen ita periit, ut nemo supereffe putaretur ex ea gente, quae Romam urbem incenderat. Sub id tempus Senam coloniam deductam effe, vero propius videtur, quo, Romanis universa regione potitis, nomen Senonum in ea parte Italiae funditus interiit.

bricio

COSS.

V. Etrusci tamen Bojique, sequente ftatim anno, quum ex iis, qui puberes interea facti fuerant, exercitum suppleviffent, iterum fortunam pugnae tentare sunt ausi. Tum igitur a Q. Aemilio Papo victos fuiffe U.c.471. crediderim. Hujus enim et C. Fabricii confulatus pri- Q. Aemi. mus eum in annum incidit, Papoque provinciam Etru- lio, C. Fa riam obveniffe conftat. Sed in plerisque annalibus, qui adhuc leguntur, rerum iftarum memoria majorum interventu obliterata eft. Quod enim tot continuis bellis atque victoriis maxima virtutis et potentiae incrementa Romanus populus quotidie caperet; adductae in metum, quae adhuc per Italiam sui juris erant, civitates gentesque maximum atque periculosiffimum conflavere bellum: junctis, tamquam ad communes omnium hoftes praedonesque opprimendos, confiliis et viribus. Neque differri arma vifum eft, donec adhuc Bojorum Etruscorumque reliquiae diftinendis Romanorum copiis sufficerent.

nites vin

VI. Primi Samnites, fracto rurfum foedere, cum Lucanis Bruttiisque palam sociantes confilia, proruperunt. Sed hos C. Fabricius conful compluribus C. Fabri. proeliis vicit : uno maxime memorabili, quum, Thu- is Samrinam urbem iterum premente Statio Statilio, signis cit. collatis dimicatum eft; fufisque magna cum ftrage hofiibus, ipfa etiam caftra expugnata captaque. Memoriae proditum eft, quum ftrenue caftra defenderentur, scalas adferente quodam vafti corporis juvene, Romanos animatos plenam victoriam reportaviffe. Caefa dicuntur in proelio et caftris hoftium millia viginti: quinque millia, cum ipfo imperatore signisque militari

Cap. IV. Polyb. 2, 20. Flor. Polyh, 2, 19. Plin. 3, 15. Cap. V. Polyb. 2, 20. Dionys. apud Fulv. Ursinum. Cap. VI. Liv. Epit. 12. Dionys. Plin. 34, 7. Val. Max. 1, 8, 6. et Ammian. Marcellin. 24, 15.

U. c. 471. bus viginti, capta sunt. Poftero die quum donaret eos conful, quorum insignis opera fuerat, vallaremque coronam ei se daturum dixiffet, qui caftra hoftium primus transcendiffet, quaefitus ingenti studio reperiri non potuit; si miles fuiffet, ultro se oblaturus huic Mars pro tanto honori. Creditum igitur vulgatumque eft, Martem ipfum auctorem ejus operis cauffamque victoriae pugnae fuiffe: confulisque edicto supplicatio ei eft habita, militesque laureati magna cum laetitia supplicatum ie

creditus.

- mano fe in

volvunt.

runt.

VII. Confpirantes adverfus Romanum populos nulTarentini lis adhuc auxiliis publice Tarentini juverant: qui praebello Ro. cipui foederis iftius auctores, tamen aliorum laboribus, quam suo discrimine, lacessi Romana arma, bel. lique eventum praetentari, sapientius arbitrabantur. Sed minime diu tenuit ifta diffimulatio, quin, cafu quodam infanae plebis temeritatem provocante, civitatis confilia nudarentur. Jam tum ea Italiae ora, consuetudine Graecorum, a quibus Tarentus ceterarumque urbium pars pleraque conditae fuerant, deliciis spectaculorum atque hiftrionum immodice gaudebat : praccipua Tarentinorum luxuria, quos adeo corruptis moribus egiffe memorant, ut plures epulas ludosque solennes reciperent, quam anni dies effent. Forte in theatro majore, juxta portum sito, ludos spectabant; quum L. Valerius (alii Cornelium nominant) duumvir navalis decemque Romanae naves, portum introiturae, se oftendunt: perniciofo utrisque errore, quum ignari rerum omnium Romani tamquam amicum et hospitale litus peterent; Tarentini, confcientia vaecordes, claffem hoftili animo confilioque miffam effe interpretarentur.

Auctor e- VIII. Adeft Philocharis, quem ob turpitudinem vijus consi- tae cives sui Thaïdem appellabant. Is, veterum quolii Philo- rumdam foederum illata mentione, fas effe Romanis

charis.

negat Lacinium promontorium praeternavigandi: obviam iri ftolide ferocibus barbaris, fuperbiamque malo coërceri jubet. Acclamat temeraria multitudo, prae continua crapula non bene mentis compos. Hominis foedissimi de tanta re sententia omnium adsensu accipitur. nec mo

ra.

Cap. VII. Zonaras. Strabo 1.6. p. 280. Flor. 1, 18. Zonaras. Appian. apud Fulv. Ursinum. Zonaras. Cap. VIII. Appianus.

ra. decurritur ad arma navesque. Romani, nullam ad U.c.471. rem minus, quam ad pugnam, parati, fugae se committunt. Sed, celeriter infequentibus Tarentinis, evadunt naves quinque: totidem a pluribus circumventae in portum rediguntur: ex his deprimuntur cum ipfo duumviro quatuor; una capitur: homines aetate et robore militari interficiuntur; cetera turba in servitutem venditur. Mox ab eadem animi levitate bellum Thurinis inferunt, criminantes, eorum opera Romanum ea in loca veniffe, qui Graeci quum effent, barbaram gentem, quam cognatos vicinosque Tarentinos, dubiis rebus defenfores babere maluiffent. Urbs in poteftatem redacta diripitur: ejiciuntur principes: praefidium Romanum pacta incolumitate dimittitur.

rentum

IX. Romae, re audita, erat quidem pro magnitudine injuriae non levis indignatio: sed bellum novum Romani leea tempeftate sumi non placuit. Legatio, quae de in- gatos Tajuriis quereretur, decreta, mandatumque legatis, ur captos reftitui, Thurinis res ablatas aut aeftimationem juftam mittunt. reddi, exfules reduci, rerum iftarum auctores populo Romano dedi poftularent. More Graecarum urbium in theatro concionem populi cogere Tarentini solebant. Huc aegre admissi legati, turbam ebrietate et otio lascivientem repererunt. nam tum quoque dies feftus agebatur. Ibi quum legationis princeps L. Poftumius verba facere orfus effet, ludibriis petulantissimae multitudinis exceptus, multo etiam acriores odiorum cauffas Qui ludi. retulit Romam, quam extulerat. Quippe tam contem- brio haben ptim habuerant eum, ut sermoni ejus de cetero qui- tur. dem attenderet nemo; sed quoties aliquid, ut ab homine Romano, parum Graece prolatum effet, tota concio solveretur in rifum; barbarum increpantes conviciarentur; cultum legatorum, nam togati aderant, exploderent; poftremo etiam theatro extruderent, jura gentium nequidquam invocantes. Foedum inde dictu, sed ad licentiae popularis coërcendam temeritatem utile exemplum traditur. abeuntibus legatis inter confertam Tarentinorum turbam, quae in ipfo theatri exitu conftiterat, scurra quidam Philonides (nam hoc quoque moribus suis corrupta civitas debet, ut celebrata sint annalibus scurrarum nomina, Tarentinorum

Cap. VIII. Flor. Dio apud Fulv. Ursinum. Appianus. Oros. 4, 1. Zonaras Appianus. Cap. IX. Dio. Liv. Epit. 12. Appi. anus. Dio apud Fulv. Ursinum. Zonaras. Oros. Dionys. apud Fulv. Ursinum. Dio. Dionys. Appian. Supplem. Liv. Tom. VI. P. I.

C