Cum hoc Hasdrubale, quia mirae artis in sollici- 7 tandis gentibus, imperioque jungendis suo fuerat, foedus renovaverat populus Romanus, ut finis utriusque imperii effet amnis Iberus, Saguntinisque mediis inter imperia duorum populorum libertas servaretur. III. In Hasdrubalis locum haud dubia res fuit, 1 quin praerogativam militarem, qua extemplo juve §. 6. Nihilo ei pax tutior fuit] To ei non videtur effe Livii, quia id facile intelligendum omiserat. J. FR. GRON. Supereft tamen in omnibus scriptis. Neque emphasi carere putat Doujatius: often. dere enim, pacem publicam ipsi Hasdrubali tutam non fuiffe. Ne. que aliam expungendi cauffam habuiffe videtur Gronovius,quam quod hoc §. praecefferit Is, et sequantur eum et eo. Verum illud eum exsulat a Ber. Ceterum hoc loco legit Hearnii N. pro nihilo ei pax tuta fuit. Palam, ob iram interfecti ab eo domini, obtruncavit] Polte. riores duo Pall, exhibent obtrun. cat. GEBH. ob iram palam in. terfecti Ber. et nonnullae ex vett. edd. Tum ob iram interfecit ab eo domini obtruncati Vol. Lov. 1. Hafn. et Gaertn. obtruncati etiam Cant. et Flor, a m. 1. in quo deinde i abrasum eft, ut sit obtruncat; quod idem servant Lov. 2. 4. 5. Ber. Rec. Hav. et Hearnii D. Comprehensusque ab circum. stantibus] Ed. vet. prehensusque a circumstantibus. MOD. Pofteriores duo Pall. comprehen sus a circumstantibus. GEBH. Ita et Rec. qui etiam mox omit. tit fuit, ac legit et speciem, pro etiam. V. ad 22, 47, 9. §. 7. Cum hoc Hasdrubale etc. Liv. Tom. VI. P. II. foedus renovaverat populus Ro manus] Hoc sextum fuit foedus cum Poenis ictum, Asdrubale du. ce. Itaque recte Cato 1. 4. Origi. num dixit: Carthaginienses sex. tum de foedere decessere. Ter. tii foederis meminit Livius 1. 9, [43, 16.] P. Cornelio Arvina, Q. Marcio Tremulo consulibus. Quarti in Epitome 1. 13. dum cum Tarentinis et Pyrrho bellabatur. Quinti Polybius 1. 8, [27.) confecto primo Punico bello. Sexti cum Asdrubale icti et Polybius 1. 3, [27.] et hoc libro Rec. foedus renovaverat populi saepius Livius. SIG. renovarat Romani Harl. foedus renovave. rat, post vero ut finis Gaertn. do exhibet imperii esset omnis qui ultima verba pessime hoc mo. Saguntinus, mediisque impia duorum populorum libertas servaretur. Praeterea imperioque To suo omittunt Lov. 3. et Hafn. suo jungendis Flor. et Harlej. §. 1. Haud dubia res fuit, quin praerogativam militarem] Polyb. 13, 13.] την των τρατοπέδων dipeow. SIG. Gronov. 4. Obs. 1. P. 17. DUK. quin praerogativa militaris Flor. quin ob gativam militarem Harl. praero. Qua extemplo juvenis HanVet. lib. in praetorium. SIG. Pal nibal intra praetorium delatus] pr. inter. reliqui duo in praetorium. GEBH. Sigoniano libro B nis Hannibal in praetorium delatus, imperatorque ingenti omnium clamore atque adsensu adpellatus 2 erat, favor etiam plebis sequeretur. Hunc vixdum puberem Hasdrubal literis ad se arceffierat: actaque res etiam in senatu fuerat, Barcinis nitentibus, ut adsuesceret militiae Hannibal, atque in pa3 ternas succederet opes. Hanno, alterius factionis consentiunt mei, nisi quod intra bal Carthagine in Hispaniam ad praetorium sit in Gaertner. et Asdrubalem miles venit. Haec Hearnii N. a m. 1. inter praeto- ex Livii et Polybii verbis omnia rium in Voll. inter portum in collecta sunt. .,, Hic vide, Lov. 1. Sollemnes sunt scriba-,,quam nititur defendere Livium, rum aberrationes, quos in et,,et primam Glareani annotatiointra confudiffe vidimus ad 7,,,nem [ad c. 4, 1.] convellere: 11, 10. in et inter ad 38, 57, 6.,,sed nihil facit.". Muretus 15. Praeterea quam extemplo Flor. Mox scilicet, pro etiam, Gaertn. sequebatur, pro sequeretur, Flor. Cant. Voff. Ber. Lov. 1. 2. 3. 4. Gaertn. Hearnii L. 1. et N. (quo. rum pofterior tamen sequeretur in margine praefert) et vett. edd. ante Aldum. §. 2. Hunc vixdum puberem Hasdrubal literis ad se arcessierat) Vixdum puberem appellat juvenem natum annos ad xxii. Id ita effe, apparet ex eo, quod Probus tradit [in Hannibal. 3.] imperium Annibali mortuo Asdrubale effe delatum, cum esset minus xxv. annis natus; per triennium autem ante sub imperatore Asdrubale militaffe scribit hoc loco Livius. Atque hoc idem alia etiam confirmari ratione poteft. Annibal enim anno aetatis nono cum patre Amilcare in Hispaniam venit, qui per annos novem in ea provincia fuit. His annis, qui XVII. effe concipiuntur, si vit, quibus succeffor Amilcaris Asdrubal in Hispania rem geffit, adjunxeris, annorum XXV. summam effeceris: ex quibus triennio detracto relinquuntur anni XXII. quos natus Anni Var. lect. 14. Livium manifeste sibi pugnare, et eum, qui XXIII. annos natum tutore egere (id eft, vixdum puberem effe) dicat, ipsum potius curatore indigere videri scribit. Recte sane, si Romani juris peritum hic ageret, aut de eo responderet Livius; qui, ut alii Latini scriptores alia nomina actatum, ita et ipse verba vixdum puberem laxius sumere potuit; quam jurisconsulti solent. V. quae adnotantur ad Florum 2, 6, 10. DUKER. Actaque res in senatu etiam fuerat] Pall. pr. ac tert. actaque res etiam senatu. sec. actaque etiam res in senatu fuerat. GEBH. J. Fr. Gronovius in priori ed. not. monuit, verbum subftantivum fuerat melioribus abeffe, et insuper voces ita transponi: actaque res etiam in senatu, Barchinis: atque ita deinde edi curavit, licet, quae ad haec verba notarat, in altera ed. omiserit. Poftea Cl. Jac. Gronov. tò fuerat in priftinum locum reftituit, servata tamen vocum trajectione. Et recte. Ita enim praeferunt omnes codd. mei. princeps, Et aequum postulare videtur, inquit, Hasdrubal; et ego tamen non censeo, quod petit, tribuendum. Quum admiratione tam ancipitis sen4 tentiae in se omnes convertiffet, Florem aetatis, inquit, Hasdrubal, quem ipse patri Hannibalis fruendum praebuit, justo jure eum a filio repeti censet. nos tamen minime decet, juventutem nostram In paternas succederet opes] Sic quidem omnes libri: sed mar. go Florentini: al. succresceret. Nec contemnendum eft. Sic enim 1. 10, [13, 7.] Et se gloriae seniorum succrevisse, et ad suam gloriam consurgentes alios laetum aspicere. J. FR. GRON. Cic. 3. de Orat. cap. ult. Non enim ille mediocris orator vestrae quasi succrescit aetati. V. Scheff. ad Juliin. 11, 9, 3. Si autem haec lectio vera eft, ut credit Crevier. succederet ex interpretis expositione natum erit. Omnes tamen reliqui codd. in vulgatum conspirant, nisi quod Hearne patrias in margine N. invenerit. V. infra hoc libro ad c. 53. 4. In eodem etiam cod. vocem Hannibal a manu altera deletam esse, idem Hearnius auctor eft. §. 3. Et aequum postulare videtur, inquit, Hasdrubal] Vocula et non adparet in Rec. adscriptis etiam notis delendam esse indicat librarius Lovel. 2. V. ad 2, 4, 3. Tum postulare, inquit, videtur Hasdruballem Ber. in quo tamen a manu altera tres literae finales vocis ultimac expunctae erant. Quod petit, tribuendum] Pal. sec. offert lectorum oculis: et ego tamen non censeo, quod petit, ei tribuendum. GEBH. §. 4. Quem ipse patri Hannibalis fruendum praebuit, justo jure eum a filio repeti] patri Hamilcari, socero suo fruendum, tefte Hearnio, Oxon. N. in margine, quod pro gloffemate habendum puto. Deinde to eum, quod conftanter in omnibus meis supereft, abeffe malebat Cl. Ant. Perizonius; quem male habuiffe videtur, quum praecefferit florem aetatis, tamen nunc subdi eum. Sane sine dispendio sensus abesse potest; at certum etiam eft, hanc addi. tionem pronominis Livio familiarem effe. V. ad 25, 27, 1. Paullo ante Quum ex admiratione legit Rec. Juventutem nostram etc. adsuefacere libidini imperatorum] Vetus editio adsuefacere libidini praetorum. MOD. Pall, tres, et vet. ed. praetorum. GEBH. Sic imperatorum] in primo Junta reperi: omnes MSS. Andreas, Beccar. Ascens. Mog. Aldus, praetorum. Cic. 1. de Inven. [33.] Epaminondas Thebanorum imperator ei, qui sibi ex lege praetor successerat, exercitum non tradidit. Ad quem Marius Victorinus [p. 171. ed. Pith] Deinde notare debemus, omnes magistratus et praetores et imperatores appellatos: ut hic, Ei qui sibi ex lege praetor successerat: cum imperatori succedere debeat imperator. Asconius Pedianus in l. 1. in Verr. [14.] Veteres omnes magistratus, cui pa pro militari rudimento adsuefacere libidini praeto5 rum. An hoc timemus, ne Hamilcaris filius nimis sero imperia inmodica et regni paterni speciem videat? et, cujus regis genero hereditarii sint relicti exercitus nostri, ejus filio parum mature serviamus? 6 Ego, istum juvenem domi tenendum, sub legibus, reret exercitus, Praetorem appellaverunt. Unde et praetorium tabernaculum ejus dicitur, et in castris porta praetoria, et hodie quoque Praefectus Praetorio. J. FR. GRON. praetorum probant omnes mei, et Oxon. Hearnii codd. V. Heindr. Carthag. p. 316. et p. 371. imperatorum ante Juntam in erratis pro bavit Aldus. Praeterea juventutem meam Hafn. in contextu, altera lectione margini adscripta. §. 5. Nimis sero imperia inmodica et regni paterni speciem videat] Pal. pr. et vetus ed. spem videat. Sed corruptus eft locus, et ideo legendum e Pal. sec. et regni paterni spem induat. Induere spem eft dictum, ut Fabio 1, 1. persuasionem falsam sibi induere scientiae. Livius 40, 12. Non insidiatoris modo, sed latronis manifesti et percussoris speciem induit. GEBH. Lego induat; quamquam nihil adfirmo. T. FABER. regni pa. tentem spem videat Gaertn. re. gni paterni spem viderat Hafn. regni paterni spem videat Cant. Voff. Ber. Lov. quinque, et Hav. Soleat spes et species passim commutari. V. ad 3, 9, 13. spem induat hic ferri non posse videtur, nisi simul legatur imperii inmodici. Nam imperia induere foret capessere imperia. Hannibal autem non capessivit imperium sub Hasdrubale militans, sed poftea demum, quum ei interfecto dux sublectus eft. Servo itaque vulgatam scripturam. Tum minus sero Harl. V. ad 36, 9, 7. Et, cujus regis genero here. ditarii sint relicti exercitus nostri] Pal. tert. tamquam hereditarii sint relicti exercitus nostri. GEBH. Scribe sunt relicti. J.FR. GRON. V. etiam Gronov. infra hoc libro ad c. 21, 5. tamquam hereditarii praeferunt quoque Rec. et Gaertn. Tum sint relicturi Lov. 3. Mox parum matu. ro Gaertn. §. 6. Ego, istum juvenem domi tenendum] Pal. tert. Istum ego juvenem. GEBH. Receptus ordo, qui in omnibus meis supereft, magis placet. Tefte enim Donato ad Ter. Andr. 3, 4, 3. Semper gravis inceptio orationis, quae exordium sumit a pronomine ego. Supra 10, 8, 12. Ego hanc legem etc. uti rogas, jubendam censeo. hoc lib. c. 10, 13. Ego ita censeo, legatos extemplo Romam mittendos. 22, 60, 27. Ego non magis istos redimendos, Patres conscripti, censeo, quam illos dedendos Hannibali. 34, 4, 21. Ego nullo modo abrogandam legem Oppiam censeo. Mox docendum expunctum erat in Flor. a m. 2. Ne quandoque parvus hic ignis incendium ingens exsuscitet] ne quando Hav. quomodo etiam variant codd. supra 8, 7, 15. sed quandoque eft quandocumque. V. ad 1, 31, 4. Vox ingens de sub magistratibus docendum vivere aequo jure cum ceteris, censeo: ne quandoque parvus hic ignis incendium ingens exsuscitet. IV. Pauci, ac ferme optimus quisque, Hannoni ▲ adsentiebantur: sed (ut plerumque fit) major pars meliorem vicit. Miffus Hannibal in Hispaniam pri ficit in Ber. a m. 1. quam tamen requirit obpositio parvus ignis. .1. Pauci, ac ferme optimus quisque, Hannoni adsentieban. tur] Non displicet, quod praeferunt Lov. 4. et 5. Pauci, at ferme optimus quisque. Solent hae particulae pallim commutari. V. ad 36, 35, 7. Deinde adsentiebant Hafn. Ber. Lov. 2. 5. Gaertn. Hav. et Hearnii Oxon. V. ad 39, 52, 1. Puto hic librarios neglexiffe notam, qua terminus passivi ur in. dicari solet. V. ad 10, 10, 1. Mox vincit Ber. et Hafn. V. ad 1, 56, 12. Missus Hannibal in Hispaniam primo statim adventu] Haud abs re multi eximii viri hoc in loco dubitarunt, quandonam Li. vius crediderit, Hannibalem in Hispaniam miffum. Si enim cum Hamilcare patre in Hispaniam venit, quod Polybius, Plutarchus, aliique authores afferunt: et ipse Hannibal ter apud hunc fatetur authorem, semel 1. 21, [43.] in oratione ad milites apud Padum: iterum 1. 30, [37,9.] ad populum Carthaginiensem: tertio ad Antiochum 1. 35, [19, 3.] quo pacto vera effe poffunt, quae hic aliquot locis tam ambigue aït Livius? alibi, [cap. praee.] vixdum puberem literis ab Hasdrubale accersitum; alibi [infra hoc cap.] quinto poft patris mortem anno, quippe qui triennio sub Hasdrubale militaffe dicatur, anteaquam imperator electus fu erit, cum tum temporis ut míni. mum XXIII. annorum juvenis effet. Caeterum cum secundum Livii verba [c. 1,4.] novem annorum puer admotus altaribus fuerit, ac ipse pater Hamilcar novem deinde annis, Hasdrubal ejus gener octo in Hispaniis adminiftraverint imperium, videndum omnino, quo anno Hannibal accersitus videatur, quo anno venisse in Hispaniam, quo denique anno cepiffe imperium. Quod si dicamus, novem annorum puerum Hannibalem cum Hamilcare parente veniffe in Hispaniam, ac. poft nonum parentis in Hispania, octavumque Hasdrubalis in eodem imperio annum, ipsum electum imperatorem, cum haberet jam annum XXVI. omnia tunc loca de Hannibale bene habebunt, et ceffabit intempeftivum hoc scomma, quo Livius in hac praefatione in hos viros jocatur, cum nec temporum ratio, nec patris verecundia, hoc ut verisimile videatur, admittat. Fucre enim viri ftrenui, quantumvis barba. ri. Praeterea nescio quam lon. ge vehementius viriliusque sonet, si quis omnibus his dictionibus adspiret, Hannibal, Hamilcar, Hasdrubal, Hanno: nec dubito, apud priscos eam fuiffe pronunciationem in Punica lingua, deinde per Graecos ac Romanos corruptà, ut pleraque alia barbarorum. Cum nemine tamen ea de re certavero. GLAR. V. Sigonium ad cap. praec. §. 2. De adspiratione vero in initio vo |