mores in.

& ignominiâ fuâ bene emptam putent; five hanc (XXVI. 36.) velut ex oraculo miffam vocem excipit: Refpublica incolumis & privatas res facilè falvas præftat. Publica prodendo tua nequicquam ferves. Quem non ad temperantiam contemtumque voluptatum incitet & inflammet Scipio ille, qui dum Mafiniffe intempeftivum & præcipitem in Sophonisbam amorem caftigat, (XXX. 14.) non dubitat, & juvenis: & victor, omnibus triumphis anteferre frenatarum libidinum decus?

Quòd fi à vitiis quoque dehortantur aliena opprobria, Tarquinii fuperbiam & crudelitatem, Appii decemviri libidinem & impotentiam, Manlii Capitolini fpes ambitiofas & feditiofa confilia, Flaminii Varronifque temeritatem iis coloribus depingit Livius, ut tantam foeditatem nemo non laudis cupidus exhorrefcat. Sic ergo ex ejus opere hic colligitur fructus, quem ipfe ex hiftoria uberrimum utiliffimumque capi poffe exiftimavit. Sic omnis exempli documenta in illuftri pofita monumento intueri datur. Inde tibi tuæque reipublicæ quod imitere capias: inde fadum inceptu, fædum exitu, quod vites.

Livii hi- Fremant philofophi licet: audacter profiteftoria ad bimur animi nostri sententiam. Omnes illorum formandos difputationes una nobis videtur Livii hiftoria , fi quis & honefti amore fibi pectus imbui velit, quàm om- & falubri quodam antidoto adversus vitiorum fophorum contagia muniri, five auctoritatis pondere, difputa- five utilitatis ubertate fuperare. Quidquid apud tiones, illos præceptis adftruitur, hîc firmatum vi

nes philo

demus exemplis. Illi caffam fæpe & vacuam fingunt animo virtutis imaginem: hic ipfa fefe virtus præfentem fiftit ob oculos, & vivam quodammodo ac fpirantem exhibet. Illorum fufpecta interdum eft otiofa loquacitas: hîc nos

frangit

frangit auctoritas ineluctabilis onuftorum trium-
phis ducum, & maximi poft hominum memo-
riam imperii conditorum. Denique illorum præ-
ceptiones non modò aridæ ac jejunæ nihil ha-
bent lenocinii, nihil voluptatis, fed etiam ipsâ
præcipiendi profeffione abfterrent ac fugant in-
dociles plerumque hominum animos: Livius &
omni eloquentiæ cultu falutaria monita veftit &
exornat,& ita præcipit ut prorfus lateat præci-
piendi voluntas. Nullum in eo magifterii fuper-
cilium; nulla doctoris perfona: fallitque difci-
plina virtutis antè infinuata mentibus, quàm
ipfi qui difcunt doceri fefe intelligant.

Hoc artificium callidè deprehendit vir excul-
ti multâ humanitate ingenii Corbinellus, qui
fententias è Livio collectas contulit in libellum,
editum Parifiis anno 1694. In monito quod huic
libello præfixum eft, obfervat editor, mirum
quibufdam fortaffe videri poffe, quòd qui tam
non fententiosè fcripferit Livius, tam multas ex
fuo opere excerpendas fententias præbuerit.
Sed nempe egregius dicendi artifex, non, Po-
lybianâ fimplicitate, tanquam purpureos pan-
nos, narrationi fententias affuit. Longè illi
major eft venuftatis & æquabilitatis in fcriben-
do cura. Dat itaque operam, ne, quod pofteà
Petronius monuit, fententiæ emineant extra cor-
pus orationis expreffa, fed intexto veftibus colore
niteant.

bifleria.

Jam igitur æquam de Livio videmur ferre Judicium poffe fententiam. Tres præcipuæ funt hiftoriæ de Livi dotes, ut vera, ut jucunda, ut utilis fit. Atque adeo tria funt hiftorici officia, ut res geftas cum fide repræfentet, ut iis tractandis eloquentiam adhibeat, ut haufta ex iifdem morum informandorum monita.& præcepta narrationi infpergat. Duo ita præftitit Livius, ut fi minùs Tom. I.

De Livii mori

bus conje

ceteris omnibus dicendus eft præripuiffe palmam, certè nulli fecundus haberi poffit: ac fi hiftoriarum fcriptori fufficeret utile dulci mifcere, fruftra quidquam perfectius quæreretur. In fide paulum claudicavit, & humani aliquid paffus eft, fed ita ut culpam caufa culpæ elevare plerumque videatur.

Jam fi ab opere ad mores ejus judicium transferamus, & eos ex fcriptis æftimemus, ut ferè Etura, folent ii qui fcribunt aliquid, animi fui effigiem etiam aliud agendo in libris fuis exprimere, dubitare non poffumus, quin candidiffimum ei pectus fuerit amantiffimumque virtutis. Eam ille ubique tantis laudibus, tam ab omni fuco & mendacii larva alienis extollit, ut intra otiofam ejus admirationem minimè ftetiffe videatur. Scias eum qui virtutem in cetexis eximiè laudet, in fe quoque amare.

COMPENDIARIA EXPOSITIO

Ponderum, pecuniarum, menfurarum, de quibus
mentio apud LIVIUM occurrit.

L

cim.

Ibra Romana erat duodecim unciarum, DE PONquas in libra Parifienfi numeramus fede- DERIBUS.

Libra.

Sed uncia Romana aliquantum fuperabat vncia, pondere unciam noftratem, & poteft cenferi granis 600. qualia 576 uncia Parifienfis conti

net.

Itaque unciæ Romanæ 12. æquabant pondere
uncias Parifienfes 121.

Ac proinde libra Romana fe habet ad libram
Parifienfem, ut 12 ad 16.

As eft ipfa libra Romana.
Partes affis funt,

Deunx, undecim unciæ.
Dextans, decem.

Dodrans, novem.

Bes, octo.
Septunx, feptem.
Semis, fex.

Quincunx, quinque,

Triens, quatuor.
Quadrans, tres.

Sextans, duæ.“

Uncia.

Denarii centum in libram argenti imputari Denarius. folebant.

Diftingui debent feftertius & feftertium.

Seftertius nummus fuit argenteus, quarta sefertins.

pars denarii. Libra ergo argenti Romana cen

Sefter

tium,

Pondera

Drachma,

Xxviij DE PONDERIBUS,
fenda eft quadringentis feftertiis nummis.

Seftertium nummus non fuit, fed fumma

quædam ad conficiendas commodiùs rat

excogitata: quæ quidem fumma par erat mille feftertiis nummis, five ducentis quinquaginta denariis, five denique duabus libris Romanis argenti cum dimidia.

Pondera Græca ufitatiffima, funt drachma Graca. mina, talentum, Drachma Attica ubique in veterum monumentis cenfetur par denario RoMina, mano. Sed centum drachmæ erant in mina Attica. Itaque minam Atticam parem facere deTalen- bemus libræ Romanæ. Talentum Atticum fexaginta minarum erat, ac proinde par fexaginta libris Romanis.

tum.

DE PE

Jam ad pecuniam tranfeamus, eamque, quaCUNIA. lis ftante republicâ fuit, perpendamus. Inferiora tempora nihil ad præfentem difputationem pertinent.

Es rude,

ve

five

Pecunia triplicis generis apud Romanos fuit, ærea, argentea, aurea.

Primus Romæ fignavit æs Servius Tullius, Antea rudi ære, id eft, maffis quibufdam æreis, non fignatis, non unius, forme non certæ figuræ, utebantur. Affes à Servio fignati fuere Es gra- librales, & hoc initio fuit illud as grave, de affes li quo toties apud veteres fcriptores mentio ocbrales, currit, quod appendi non annumerari folebat. Signatum eft notâ pecudum, bove, vel ove, vel fue, unde & pecunia appellata. Percuffi quoque funt femiffes, & trientes, & quadrantes, ejus ponderis quod nomine ipfo indicatur. Hâc folâ pecuniâ ufi funt Romani ad Q. five C. Fabium, Q. Ogulnium confules, quinArgen- que annis ante primum Punicum bellum. tum figna.

tum Ro

n.e.

Tum devicto Pyrrho & Tarentinis, quum Romani totam jam Italiam imperio amplecte