quid ageret, incertus. An induci se a duce Gallo statim pateretur? Quid si hoc involucro fraus tegeretur ? An rem proderet, ac Neroni mitteret literas ? sic suspiciones sereret nunquam extricandas, continuo arcessiti sibi ab aliis periculi metu trepidaturus. Forte nec dolus suberat, quicquid opinione sibi confingeret fallaciæ. Ex istis ambiguis, quorum extrema eum certissimo objiciebant discrimini, medium eligere placuit: suppressis literis, ad ulteriora progredi noluit, expectaturus, dum has eluctata angustias fortuna ipsa, rebus et consiliis viam lucemque aperiret. Alii suas ad Neronem literas misere legati, prodito Vindice, et rebellionis flagitio, cui paulo post se ipsi obstrinxerunt. Vindex ergo paucis post Kalendas Martias diebus, nondum in solido locata spe, quam

de Galba et felici rerum successu conceperat, advocata concione eorum, quos in provincia sua dignitate et opibus conspicuos habuit, tyrannice a Nerone gesta omnia veluti per tabulas recensens; quomodo scil. immanissime expilasset Galliam, quæque alia in plurimorum perniciem, et florentissimæ regionis ruinam struxerat, suadebat, Sumtis armis, se, Romanos, et conflictantem cum ista peste orbem assererent. Et si forte,' inquit, ‘(quod abominor,) invitis hæc Diis molimur, eamus, inquit, audaces, et quem vexatum undique spiritum trahimus, armati pugnantesque profundamus patriæ vindicem. Nec quærendus procul Princeps, (sic dico, quia omnia jam in pejus inclinata, et ignota sæculo nostro virtus, sperare non patiuntur Reip. libertatem,) quem familiæ decora, insignis potentia, et spectata ubique virtus, tanto fastigio dignum extulerunt. Galba est, Hispaniæ Tarraconensis legatus; quem si admittitis, nihil restat, nisi ut habeantur per provinciam delectus; sine quibus, nec tanta molitio subsistit, et vobis quoque excidium imminet.' Secuto assensu, protinus animum adjicit conscribendis et sub signa redigendis hominibus, magna quidem, sed raptim collecta, et belli fere militarisque disciplinæ inexperta multitudine. Propositis edictis infamat Neronis imperium, quod publice in Galbam transferebat; scriptis ad eum literis, ut humano generi Delph. et Var. Clas, Tacit.

6 T

assertorem ducemque se accommodaret adversus illud naturæ monstrum, ducemque se præberet armatis centum Gallorum millibus, robore et numero augendis, ubi id posceret necessitas.' Sequani, Ædui, Arverni, Rhemi, Galliæ totius flos, in partibus erant; equis, armis, pecunia, et quæ porro expeditio bellica flagitat, collatis. Rufinus, Flavius, Asiaticus, aliique duces Galliæ electi, et Vienna belli sedes. Sed infesta Lugdunensium civitas vicina, quæ aut adversata Gallis suis et causæ, aut causæ propter ipsos est. Frequentibus pugnis, crebris velitationibus se fatigabant vicinæ civitates, oppidana æmulatione, animis ita exacerbatis, ut facile quis conjiceret, quæsitum ex publico prætextum privatis vindiciis. Lingones quoque, Treveri, et aliæ urbes, suis popularibus desertis, foederatæ Germanicis legionibus accesserunt. Verginio tres parebant legiones, earumque auxilia; qui cum videret armis atque discordiis fervere Galliam, et aut faciendas sibi partes, aut in factas transeundum esse, (dato illis rebellium titulo, donec prævaluissent,) privatim Neroni inimicus ob causas ex publico, nullo in Galbam studio, et Vindici iratus, quod, novo exemplo, provincia obtrcderet Principem, nihil agere certus, nisi hoc tantum, quod alieno arbitrio versatilem se. præbere nollet, statuit defensioni suæ invigilare, ne ad id cogeretur quod nollet, contractis undique raptim copiis, ea virtute et fama belli, ut quocumque se vertissent, imperium translaturæ viderentur.

Ex altera parte legatus Aquitaniæ, adversus Galliæ motus imploravit a Galba auxilium, qui tum Nova Carthaginea conventus agebat. Sed mox sensit se inconsideratius egisse. Galba enim, acceptis a Vindice literis, et jam comperto procuratoribus Neronis mandatam ipsius mortem, amicis rem discutiendam denuo proposuit. Qui se suaque periclitari nollent, rogabant, ulterius se non ingereret, sed

NOTE a Nova Carthagine] Carthago No- Carthagena, urbs regni Murciæ, in va, 'urbs. Contestanorum populorum, Hispania recentiore : paret regi Caia Hispania Tarraconensi sive Cite tholico, Tillemon. riore, et ad mare Ibericum : hodie

6

expectaret, quo Roma novis excita motibus inclinaret. Præveniri posse legatos provinciarum, et satis mature armari, qui sic admoneatur.' Titus Vinius, legionis legatus, et in flagranti apud Galbam gratia, tutiora judicabat circumspicienda. Tempori,' inquit, ‘hoc da, et in procuratorem unum et alterum intentus, copias præsto habe. Sane si vel suspendio paucos istos hic e medio tollere possemus, defuturos putas in necem nostram carnifices? Ferrum in Neronem porrige, stringendum ex occasionis nutu. Forte, inquies, mitiora sequetur Nero, nondum consummata defectione. Sed honi etiam principes imperii sui majestatem acerrime æmulantur, et cujuscumque etiam levissima temeritate attentatam severissime asserunt atque ulciscuntur, Quam misere se dediderunt, qui affectato licet incaute nec sponte regno, lacessere ausi sunt Principes, qui diadema suum adversus injuriæ vel tenuem suspicionem, cautissime simul et atrocissime vindicarunt? Germanicus imperitanti Tiberio, ut aliqui vestrum adhuc meminerunt, quod pauci etm principem consalutare voluissent, semper invisus fuit, donec morte sua expiasset alienam temeritatem. Corbuloni, isti, inquam, Corbuloni qui Germaniam pacaverat, Armeniam ad obsequium redegerat, Parthici equitatus ferociam contuderat, Arsacidarum progeniem Neroni supplicem fecerat, tam gloriose gesta verterunt in perniciem, quod tacite ex quorundam sententia, et vulgi fama, velat aptus Principatui monstraretur. Reos nos, ut aiunt, jam peragit armata secessio. An ille commiseratione tangeretur, quem nihil unquam pænituit, nisi forte quid bene fecisset ? Espectet, cuicumque libuerit, ex urbe, ubi perdita libertas, virum parem asserendis in libertatem ceteris mortalibus : hanc certe sola Galbæ et Vindicis arma nobis spondent. Hæc sola nos arma jam vindicare possunt. Hæc cum aliis consiliis antehabenda esse suaderet veri species, et in tantam valida, ut assensum diutius suspendi non pateretur, Galba diem dixit, quasi manumissioni vacaturus. Ex agris provinciales ad præstitutum tempus confluunt, suspicionibus facile, quasi aliud ageretur, distracti. Galba, propo-.

sitis ante se damnatorum occisorumque a Nerone quamplurimis imaginibus, et astante nobili puero, quem exulantem ex proxima insula Baleari ob id ipsum acciverat, circumfusos milites sic allocutus est: ' Adsumus, commilitones, servis libertatem præstituri, ut et alii per nos tam ingenti bneficio gaudeant, quod nobis hactenus vix integrum fuit, quibus tamen natura et fortuna illud indulsit. Ex prioris vitæ instituto facile constat, me nulla ambitione trahi ad spes novas, adeoque testatur mihi animus, nec per malignitatem quid tentare, et privata etiam civium saluti me posthabere. Dolet exprimi has voces, sed celari negant, quæ in omnium oculis gesta sunt. An immanius unquam habitum vel uno anno mancipium, quam nos quatuordecim per annos sub Nerone ? Quo genere tributi non exhausit Rempub. ut extorsionibus per scelus profusa ac perdita suppleret ? Qua abstinuit crudelitate? Nobis dissimulantibus, ipsa clamitarent saxa. Veneno grassatus est in patris fratrisque necem. Nihil in divexanda matre pensi habuit, donec incesto pollutam occideret. Uxorem, præceptorem, et quoscumque virtute conspicuos in senatu, Romæ, aut in provinciis sciret, nullo sexus aut ætatis discrimine, e medio sustulit. Quid anxia suspiria et lachrymas memorem tot nobilium, quorum ille patres interemit, tot uxorum, quarum maritos, insignium virorum, quos in exilium ejecit ? quasi fatis in crudelissimum Principem vindictam festinantibus. Principem ? immo incendiarium, cantorem, citharodum, histrionem, quadrigarium, præconem, immo ne virum quidem, qui viro, et cui vir denupsit. Monstrum et propudium generis humani! Puto vobis ex fama innotuisse Vindicis in Gallia molitiones. Me quod attinet, indoleo. Prior vita ab omni sejuncta ambitione, captandis dignitatibus abstinuit; et quantum mihi temporis superest, malim placide, extraque turbas transigi. Sed cum, nescio quo fato, seu decus seu munus quod nunquam optavi juvenis, nedum hac ingravescenti ætate, aliorum mihi vota imponant, committere non debeo, si vos habeo assentientes, ut publicæ saluti non impendatur ultimus spiritus hic, quo senile corpus ani

matur; neque Julius Imperator, vel Augustus Cæsar, adoranda mihi eminus nomina,' nec accessu propiore violanda nunc bello lacessuntur. Sed nondum finitam orationem turbat militum et populi clamor, Imperatorem consalutantium. Galba, laudato eorum erga salutem publicam studio, accepta re, nomine repudiato, legatum se Senatus ac populi Rom. professus est. Proxima cura fuit copiis militaribus sese firmare, et invidiosum nomen turbis detrahere: obtulit se provinciæ plebs miro undique confluxu. Novæ legiones et auxilia conscribebantur, juvitque necessitatem casus, qui navem Alexandrinam appulit armis onustam, sine gubernatore, sine nauta, ac vectore ullo. Magnum accessit fortuna hæc ad rei summam momentum; ut jam nemini dubium esset, justum piumque et faventibus Diis bellum suscipi. Deinde ex præsentibus, qui prudentia et ætate præstarent, velut instar senatus instituit Galba, et equestris ordinis juvenes delegit, qui excubias circa cubiculum suum vice militum agerent. Etiam per provincias edicta dimisit, auctor. singulis universisque conspirandi ; simul et, ut qua posset quisque opera, communem causam juvarent.' Multi, deserto Nerone, in ejus partes transibant, et inter primos M. Salvius Otho, tunc Lusitaniæ rector, collata supellectile pretiosissima excudendæ pecuniæ. In Germania superiori, exercitus, perspectis Neronis viribus plurimum imminutis, Gallia in apertam rebellionem excita, Hispania Principem ostentante, aliis provinciis nutantibus, totque votis in unum licet imperatorem non conspirantibus, Neronem tamen palam hostiliter peti, considerato robore, quo nunc collectus valebat, qui ante in cohortes et turmas per præsidia dispersus esset, a Galba alienus, et contumelia ferox fremensque ab una legione sibi principem imponi, statuit transferendi Principatus gloriam occupare. Et in proximo erat, qui tanti beneficii honoribus par esset Verginius Rufus legatus, et qui domo licet minus nobili, attamen virtute, fama, rebus gestis, et quicquid æstimantibus in prærogativa est, Galba potior censebatur. 'Hic, inquiebant, 'gentilitiis imaginibus si anteire dicatur; at Catulus, gentis caput et decus,