IV, 23, 6 maiore quam proximo conatu, tamen prorsus prave impetus fluminis exundantis cum priore impetu comparatur.) XXII, 6 Vesceliam (M) XXIII, 5 (tenendos Tan. Faber; codd., Drak. tuendos) 6 decrevit, inde (Frob. 1535) XXV, 2 infestus Achæis (M) XXVI, 2 novarum tum navium (M) 5 ante LXXX (M, etsi is antequam Cratere) XXVII, 3 essent, pauci (ed. Ascens. Asyndeton in transitu a communi stativorum commemoratione ad descriptionem forma castrorum bipartitam ferri nequit.) 3 harundinibus (M) 8 (Ex tamen recc. codicum fieri poterat tam ex; Em. 411 not.; sed M ex tam) 13 Barnosthenem (vest. codd. h. l., c. 30, 9 edd. vett., M?) 15 (maxima parte Iac. Periz. Codd., Drak, maxime a parte) XXVIII, 1 in pace se ad id maxime exerc. (M) 2 ab his 3 directa acie (codd. recc., M?) 6 agminis esset (Frob. 1535) 7 iis 9 coniectam (MB) 10 (Codd., Drak. qualia in propinquis; emend. Duker) XXIX, 2 Cretenses sine uncis (Ordo verborum impeditus et pravus; nam hostium, alterius partis, nomen primum locum tenere debet. Ad idem genus hominum efficiendum satis est, etiam hostium auxiliares præsidio fuisse.) 6 in castra (M) 10 simul etiam (M) XXX, 4 [et diripiunt] (Addita e M) 6 (Probabiliter Duker transversæ) 9 Barnosthenem 11 ubi prægressi ea sunt (M) | descenderant (Ald., M?) XXXI, 1 circuire (edd. vett. Em. 411. Lib. I, 37, 6 M et H1 ire pro iere; VI, 1, 2 Mm1, LH1 interire pro interiere.) 4 alienati Romanis (edd. vett. M?) 10 pro noto et experto (M) XXXII, 2 forte tempore (B) 4 moveri credebant (B; ceterum cfr. Em. 411) 7 sunt propter et (M; cfr. XXXI, 2, 1.) petit (edd. vett.) XXXIV, i (Em. 413. Offendit tamen inde pro deinde, quum referri videatur ad Corinthum, et particula et ante sedentes) 3 novare (Sigon.) 4 (Verba uno die corrupta esse demonstravi Em. 412; sed emendatio incerta.) 6 alia erat (M) 7 sordida veste tenentes v. s., cont. frequentem adierunt (Mg. Em. 413) 8 movit: pro se (M) XXXV, 9 quoque et ipsi (M. Em. 414 n.) 14 adequitandi (M) | (se in B aliis om., in aliis post tyrannum ponitur. Dixitne Livius recipiendi pro recipiendi sui aut se, ut Cæsar B. G. VII, 52, quanquam ibi hoc in re militari de copiis dictum propius accedit ad notionem substantivi, quod est receptus, de quo genere dixi post alios ad Cic. Fin. 130? Eodem fere modo Livius XXXĪ, 21, 6 dixit: vix spatium instruendi fuit, hoc est, se instruendi, Ciceroque pro Mil. § 11 potestatem defendendi. Similiter accusativo casu Cæsar B. C. III, 46 ad recipiendum, hoc est, ad se recipiendos, et Livius XXVIII, 22, 13 ad instruendum, durius autem nominativo gerundivi Cæsar B. G. I, 48: si quo erat... prodeundum aut... recipiendum, sublato in gerundivo discrimine verbi intransitivi, quod est prodire, et reflexivi se recipere,

**

quod ne permittebat quidem huius ætatis usus, ut nominativo gerundivi impersonaliter positi accusativum se adderet, et Livius VI, 35, 2: accingendum ad eam cogitationem esse.) 16 dextras, ne (ed. Ascens.) XXXVI, 9 est templum æreum (B) XXXVII, 2 habenda ab Alexameno (B recc. De M non constat.) 3 ad idem forte (M) 7 Thoas et ducentos (Lov. 2 et 6; ceteri et Thoas duc.; particula ex t orta est.) XXXVIII, 8 ad se oppugn. venirent (M) XXXIX, 5 Magnetum omnis (B) venisse se (M) XL, 6 duplex equiti (M) 7 (in ante triduum usitatius afuturum fuisse Siesbye admonet.) XLI, 1 magis fama de Antiochi bello (M) 3 iam esse (Mg. Em. 414) 6 sors duæ, urbanaque (Mg. Em. 1. c.) 8 Iovis (M recc.) 10 (B recc. positæ et in cella.. ædiculæ et duodecim; Frob. 1535 positæ in c...ædic. et duodecim; emend. Kreyss.) XLII, 3 (Cf. Em. 414 not.) 8 posset (M) 11 [prope] (M? ceteri præter B.) 13 Hannibale duce (B) XLIII, 1 virtutem et bonum (Crev.) 4 collectis in alto quæ (interp. In alto rex naves collegit, portum non intrans.) 9 vulgi significatur (M) XLIV, 1 [introductus] (M. B in) | dicere orsus rex (M) XLVI, 3 qui Demetriade (Frob. 1535) 6 liberandæ re (M) 7 (tutas Duker, tutam codd.) XLVII, 2 (Boeotos addidit Iac. Periz.) 3 Brachylli (edd. vett., M?) 5 (Apamam Sigon. pro Apamiam) 6 inclutam (Mg. Em. 415. Incluta solis regiis nuptiis femina esse non poterat. Kochius iunctam.) 7 in spem, quod is v. r. s. esset, regni Maced. (B recc. De M tacetur. Gron. quasi vere) XLVIII, 3 (averso refugientis equo We B: aversos refugientis equo. Vulgo: aversos refugiente equo) 10 petit, ut (Frob. 1; B peti ut) XLIX, 4 apparere: mentiendo (interp.) 6 (Probabiliter W et hom. boni et sciti convivatoris) tam varia et multa (Frob. 1535) 7 non quam isti sunt (Mg. M non quam ut isti sunt. Ad reliquam de non quam pro non tam.. quam dubitationem, de qua dixi Em. 313, accedit h. l., quod quam omisso tam interponitur ante adiectivum. Nec recte hospes Chalcidensis negatur gloriosus esse; nam utrorumque gloriationis genus comparatur; ille quoque gloriabatur, sed alia re, condiendi arte.) 13 (dicunt Crev., Lov. 3; reliqui codd. dicant; Em. 415 not.) L, 7 et omni classi (codd. recc.) 11 ut sine uncis (Uss. Non simulatio consilii, sed consilium significatur.) LI, 4 eos sine nota (Latere numerum Crev. vidit. Fortasse fuit ccc) 9 comportari (B) 10 caput erat Eubœæ, teneret (interp.) | eius insulæ (B).

De scriptura locorum quorundam e codice Moguntino aliterve emendanda monitum est in præfatione p. X et XII.

Liber XX X I.

Me quoque iuvat, velut ipse in parte laboris ac periculi fuerim, ad finem belli Punici pervenisse. Nam etsi profiteri 2 ausum, perscripturum res omnes Romanas, in partibus singulis tanti operis fatigari minime conveniat, tamen, quum in men- 3 tem venit, tres et sexaginta annos (tot enim sunt a primo Punico ad secundum bellum finitum) æque multa volumina occupasse mihi, quam occupaverint quadringenti duodenonaginta 4 anni a condita urbe ad App. Claudium consulem, qui primum bellum Carthaginiensibus intulit, iam provideo animo, velut 5 qui proximis litori vadis inducti mare pedibus ingrediuntur, quicquid progredior, in vastiorem me altitudinem ac velut profundum invehi, et crescere pæne opus, quod prima quæque perficiendo minui videbatur.

Pacem Punicam bellum Macedonicum excepit, periculo 6 haudquaquam comparandum aut virtute ducis aut militum robore, claritate regum antiquorum vetustaque fama magnitudine imperii, quo multa quondam Europæ, maiorem partem Asiæ obtinuerant armis, prope nobilius.

gentis et 7

Ceterum 8

cœptum bellum adversus Philippum decem ferme ante annis triennio prius depositum erat, quum Ætoli et belli et pacis fuissent causa; vacuos deinde pace Punica iam Romanos et 9 infensos Philippo quum ob infidam adversus Ætolos aliosque

Livius ex rec. Madvigii. V.

1

1