rant.) In omittendis quidem verbis minor etiam Bambergensis codicis fides est quam Drakenborchianorum consentientium. In supplementis litterarum forma notandis hoc tenuimus, ut, si quid ex antiquis editionibus tacite per Moguntinam Frobenianamque secundam propagatum codices ceteri non haberent, notaremus, si quid, quum in antiquioribus non esset, in Frobeniana adiectum esset, non notaremus, e codice ductum putantes.

In extrema parte libri XL (inde a capite 37, 4), quæ non cum codice Moguntino collata, sed tota ex eo edita est, possit aliquis credere, plenam nos et certam incorruptamque alienorum admixtione imaginem codicis tenere. Sed multuin illa spes fallit. Nam quum Carbachius eiusque socius neque ad ipsam antiquam scripturam legendam satis exercitati essent neque ad lectionem adiuvandam satis Livianæ orationis peritia et ingenio valerent, permulta (præter ea, quæ, ut fit, in ipso codice plus minusve mendosa erant) male expresserunt. Eorum multa Gelenius ita emendavit, ut codicis testimonium adscriberet, velut statim in cap. 39, 8 pro his monstris cum vim deditis remisisset admonens in eo testatur esse: cum bis deditis rem esse admonens.) Sed alia iam in editione Frobeniana priore (a. 1531) tacite mutata sunt, ut statim c. 37, 4 (millibus passuum esset commissum pro millibus esset passuum commissum), § 6 (consul pro consulis et exprobratum ei a matre dicerent pro exprobratam etiam hac re dicerent), c. 39, 5 (omissis pro omissisque), c. 40, 7, 11, 13, 15 (exauctoratis pro ex authoritate), c. 41, 2 bis (Balistam Suismontiumque montes pro vallis verum tum tanquam montis), 6 (ad visendam oram pro ad visendam amarram), 10, cett., alia in ipsa secunda editione Frobeniana, cui Gelenius præfuit, item tacite, ut c. 38, 1 (oppressi pro oppressi sunt), 3 (Taurasinorum fuerat, cum traducere, lacuna non prorsus expleta, pro Taurasinorum traducere), 5 (rebellandum pro bellandum), c. 39, 9 (ignobilem pro nobilem), c. 40, 12 (nullis castris pro in illis

1) Drakenborchius in his libris codicibus usus est undecim, quorum unus, Lov. 5, e vetere aliqua editione descriptus numerari omnino non debet; ex ceteris Lov. 3 deficit a XXXVIII, 54, 3 ad XXXIX, 2, 7 et a XXXIX, 15, 13 usque ad 49, 7 (errore nominatur ad c. 31, 4), desinit in XL, 27, 7 (ceteri in c. 37, 3). 2) Id qui legere non potuit ob characterum formas, ut opinor, nostro seculo ignotiores, male divinando sensum vitiavit: atque idem fere ex eadem causa in ceteris accidit, quæ deinceps usque ad finem libri indicabuntur." Cfr. ad § 10, c. 40, 1, c. 41, 10

et 11, c. 42, 1 et 9, et deinceps.

castris), c. 41, 3 (impositos pro imposita), c. 42, 5 (placuit pro placere), cett. Itaque primum nescitur, quænam iam a Carbachio coniectura nonnihil adiuta sint; deinde ea, quæ in Frobeniana priore correcta sunt (in qua, quantum et ex præfatione Erasmi et ex reliqua parte huius decadis intelligitur, nullus videtur fuisse codicis Moguntini usus), omniane illis ipsis litteris scripta Gelenius postea in codice viderit; postremo, num quid Gelenius ipse in parvis codicem coniectura adiuverit, et num quid sic, ut a Carbachio positum esset, reliquerit, etsi codice dissentiente, quod nihil ipse melius, et quod integrum videretur, efficere posset, quod et alibi sæpius suspicor accidisse (ut statim c. 38, 3 Ligures ab Anido montibus descendere) et in loco corruptissimo, quo continetur inscriptio tabulæ a L. Æmilio Regillo supra valvas ædis Larium Permarinorum positæ, c. 52, 5 et 6. In altero loco perdifficili, qui est in initio c. 47 de L. Postumii et Ti. Gracchi rerum in Hispania gerendarum consiliis et initiis, Gelenius ita scribit ambigue („Rectius legetur hoc modo“), ut ipsam codicis scripturam nihil mutatam eum posuisse vix credam. Velim autem animadverti, quod et in hoc loco et in illo superiore capitis 52 in scriptura editionis Moguntinæ voces quædam apertissime traiectæ sunt et ordo earum mire perturbatus (Mundam vi cepit urbem primo aggressos nocte acceptis deinde ex improviso obsidibus et castella oppugnare præsidioque imposito deinde agros urere), sive id incredibili Carbachii negligentia sive ob aliquem in ipso codice errorem aut obscuritatem factum est, eius rei alia quædam minora exempla in hac huius libri parte reperiri, ut c. 37, 4 (esset passuum pro passuum esset), c. 40, 11 (tria millia mille ducenti septuaginta septem cum signis militaribus), c. 41, 10 (in Hispaniam ulteriorem milites deferri iussit: ad signa redire, ubi Gelenius in codice recte scribi affirmat: in Hispaniam ulteriorem deferendo; milites iussi ad s. r.); c. 50, 3 et 51, 8 posui Emend. p. 472. Apparet, quam coniunctum hoc sit cum iis, quæ Emend. p. 473 disputavi de ablativo causa in hac unius libri parte bis genitivo præposito. (XXXIX, 14, 8 causa sacrorum ex antiquis editionibus propagatum erat; omnes Drakenborchii codices rectum ordinem habent.) Postremo, ne iniuria Carbachio fiat, possunt codicis postrema folia difficiliora lectu fuisse et situ corruptiora quam reliqua.

Restat, ut, quemadmodum in superioribus fecimus libris, quid a Weissenbornii exemplo nostrum differat quosque in singulis locis nostra scriptura auctores habeat, declaremus. Ubi Moguntinus non nominatur, intelligendum est, nihil de eo

constare propter silentium Carbachii et Gelenii. Longe maxima pars discrepantiæ in verborum ordine aliisque rebus perexiguis posita est, a nobis ad Moguntinum et ceteros codices severius exactis. Codicibus Drakenborchianis (contra unum Bamb.) veteres editiones testes adiungere superfluum putavi. Nec Gebhardi Palatinos hic illic inspectos aut Gronovii etiam rarius commemoratos codices numeravi, Drakenborchianis simillimos.

Lib. XXXVI. Cap. II, 1 in senatu ad id (Mg. Em. 416) 2 duellum (M) III, 5 eis colonis (M) 7 nuntiare (Drak.) S societas eis et amic. (codd. Drak. B pronomen om.) 13 (ut ii Crev. Codd. et Drak. uti) IV, 1 tempus legati (M et duo recc.) | (Ægypti rege notavit Gron.) 5 modium milia, hordei (Mg. M tritici modia mille, B triticũ modium D, corr. tritici. M iterum § 8 quingenta modia tritici . . trecenta modia tritici. Videtur Livius primum arcte coniuncta posuisse tritici modium millia, tum contraria mille et quingenta. Usitate eosdem numeros dixit XLIII, 6, 11.) 5 polliciti sunt (B et codd. Drak.) 6 (suorum suspectum Dukero) V, 2 credebant non not. (Om. B, codd. Drak.) 5 portubus (B) VI, 1 Brachylli (Sigon.) 3 nec a parvis (B) 4 orationem exorsus (Duker.) 6 indictam (B, codd. Drak.) VII, 2 deque Achæis et de Boeotia (M) 10 (qui quid Douiat Met Drak. quid, alii quidquid) | erit (Mg. Em. 418) 14 adiungere . . adiungi (M) 17 commeatum 18 divisa classe partem ... partem (Alterum errore apud nos remansit e Drak. et edd. vett. Illud Frob II habet et vestigia codd.) VIII, 2 conveniendum exercitui (Gron.) | dictus (M) 3 ubi (M) IX, 3 et 13 Scotusam 11 deinde cum (M) 13 nihil inde (M) 15 rex sine uncis (Gron.) X, 2 (Cierium W e B Cierum, ceterorum Cyerum. Drak. Cypæram) 5 (et depopulatus W. Codd. om. et, Drak. depopulatusque) 7 adgrederentur (B, aliquot dett.) 8 apertæ, campestri (Duk.) 12 [et] plures (Codd. Cfr. XXXI, 24, 3) 13 redit (M) XI, 9 (quæque W. Codd. quæ, Drak, quæve) 10 Tyrrheum XII, 3 accepta, ut (M) 5 legatis sine uncis (Gron. tacite) 6 vulgatæ (Mg. Cfr. XXXIV, 29, 8: spes dedendæ urbis, id est, fore ut dederetur; Cic. de rep. II § 4: ob labefactandi regni timorem, id est, ne labefactaretur.) 8 dato ei haud (codd. Drak. B utrumque om.) 12 redit errore, ut videtur. XIII, 4 per recepta (M) 5 dedissent (B) XIV, 1 cum decem (Gron. Apparet Livium de toto Glabrionis exercitu loqui, oblitum, partem exercitus iam ante in Epiro fuisse) 5 iussus et (Uss) 6 (Cierio W e B aliisque: Cieria. Drak. Pieria) 7 potiundæ (B) 12 circa [ea] castella (edd. vett.; codd. fere ea) 13 (misit Mg. Em. 418; M mittere, ceteri

4 oc

missi) XV, 2 (convenirent Lamiam; et ipse Duk. Codd. et Drak. convenirent. Iam et ipse) 4 ante (M) 7 Epiros (codd. præter B) 8 promunturio Attica terra, sita ab tergo et (Interp. mutavimus) XVII, 4 transitus, et munitiones (codd. præter B) 7 vitam sileam (M) 8 (vid. supra p. IV) 9 nec venerunt frequentes (M) 14 ad ortus (B) XVIII, 1 arma tela (codd. tres Drak) 2 sarisophorus (edd. vett.) 7 suis ad pugnandum (M) XX, 2 dies sine uncis (Mg. Em. 419) | sine vexatione (M) 3 subit (Ald.) XXII, 7 præposuit; ab arce extra m., qua frequ. pr. quam in urbe habitabatur, Ti. Semp. L. opp. dedit; e regione sinus Maliaci (M, nisi quod is arcem extra muros; Gron. partem) XXIII, 2 frequentes *, quidam (Gron.) 8 omnes milites (B) 10 (vid. Em. 421) XXIV, 2 adgressus, una (M) | exspectantes (M; cfr. Em. 421 n.) currunt (M) 6 semirutos (M teste Gelenio. Carbachius male legerat partim per erutos; in ceteris hæc tria verba exciderunt.) 8 ab arce erat (M) 9 consul ab urbe escensurus (M) XXV, 3 ferme milia (M) 4 (diem ac noctem vid. præf. fasc. 1 p. XXI ad XXXIII, 17, 10) | subtus Macedones (B, codd. Drak.) 5 sæpe impenetrabilis (M) 7 dimicassent cum Ætolis, præmia (Mg. Em. 421. M quam Ætolos) | victoriæ habere (M) 8 ab Lamia est (M) XXVI, 2 qui et antea (M) XXVII, 1 paucos post dies (M) 5 parantibus iis (M) 8 omnibus ad sal, visa est (M) XXVIII, 6 adferrique (B) XXIX, 1 exasperati animi (B) 5 Romanaque (M) 6 epularique iussit atque (M) XXX, 4 (Scriptum oportuit Callipolim e B et aliis.) XXXI, 2 cœpta est. etenim duæ (Lov. 2. Ceteri fere et duæ; ortum et ex est.) 12 (Scribendum videtur evocato) XXXII, 1 pecunia (codd. recc. contra B. Paciscitur pecunia, qui ea data aliquid emit aut servat; qui pretium aut mercedem accipit, pecuniam. XXIV, 49, 7 aut scribendum est quam aut ablativus brevitate aliqua orationis ex ea mercede ortus est, ut audiatur qua pacta erat se stipendia facturos.) 5 omissa contentione (M) 7 sunt (Frob. II.) XXXIII, 2 turbatio (Frob. II. Lov. 1 ibi causa perturbationis) 3 omni spe (lac. Gron.)

5 qui spem (codd.) 7 recipit (codd.), exc. B et Lov. 4) XXXIV, 2 iam sine uncis (Uss.) | sed [iam] (B) | nomen ibi (codd. Drak. contra B) 3 (Aut accidebant aut acciderent scribendum.) 9 et 10 sibi adiunxisse? atqui non. Philippum crescere,

et victoriæ t. pr. t. mil. t. n. d. u., Ph. t. g. Græciæ habere. (Mg. Em. 422) XXXV, 2 redit (edd. vett.) 5 indutias tanti temporis (Drak. Codd. indutias tantum temp.) | defensor deprecatorque (M) 6 obsidio et (M) 7 (actum est; neutra W. Codd. actum et neutra) | res, quia s. g. reservari eam Achæi

*

(Mg. Em. 424) XXXVI, 2 (Scriptum oportuit eos vel de man. ex M et correctione B.) 3 cui postea (edd. vett., codd. Drak. contra B) 4 Antias Valerius (M) 5 C. Licinius (M) 7 [eo] omnia (M) XXXIX, 2 decem milia (M) 7 ibi annum (M) 10 triumphaverunt (Crev. Vid. Em. 130, 181 n., 410.) XLI, 3 enim sine uncis (Ed. Camp.) XLII, 8 (constratis Dukerus. Codd. et Drak. rostratis) XLIII, 1 [fere] (M) 3 poterat (M) | redit (edd. vett.) 12 ad Phocæam ad (Duk. Codd. a Phocæa ad) 13 (centum quinque Periz. Codd. et Drak, centum quinquaginta) XLIV, 3 fere (M) 4 maxima (codd. omnes) 5 naves. omnibus . . erant duæ Pun. naves

anteced. Rom. classem quibus (Iam omnes codd. præter B. Non recte disputavi Em. 425. Punicas naves antecessisse notandum erat, non in conspectu fuisse. Eumenes ante proximis in conspectu fuerat, nunc omnibus, etiam hostibus erat.) 7 quæ pari (M) 11 [extremus] (M) XLV, 3 abstiterunt (M) 9 (Em. 425)

Lib. XXXVII. Cap. I, 1 legati eorum (M) institerunt (M aliique, etsi insistere) 5 iis (M) 7 agi est (M) 9 se ei legatum e coni. Dukeri (codd. Illud tamen non improbabile est.) II, 5 et 6 iussus. ex agro, quo . . . Boios, deducendæ urbanæ (Mg. Perversissime urbanæ legiones superioris anni commemorantur in agro Bois adempto, quoniam suo ibi exercitu rem P. Cornelius gesserat eumque bello confecto dimisisse narratur lib. XXXVI, 39 et 40 sine ulla legionum urbanarum mentione; quæ si ibi fuissent, retinuisset eas Cornelius, non alium exercitum a Minucio accepisset; neque minus perverse prætori novo legiones dantur e provincia deducendæ, ut deinde easdem in alia provincia habeat. Vel verborum ordo ostendit, illa ex agro. . deducendæ ad aliam rem pertinere, quæ ad Tuccium pertineant, incipere ab urbanæ legiones, idemque illa demonstrant de P. Cornelio, ne interposito quidem pronomine, adiuncta: quo . . multaverat; nam si nunc de Tucca diceretur nova periodo, saltem quo is scribendum erat. P. Cornelio negotium datum est, ut Boios ex agro, quem is ademerat, deduceret in alias sedes eumque vacuefaceret; ad eam rem, quæ sine armorum metu effici non poterat, Q. Minucii exercitu ei traditus est. P. Tuccio urbana legiones superioris anni dantur, ut, quemadmodum sæpe factum scribitur, post urbanam militiam et otiosam in provinciam eant. Ex deducenti duæ factum deducendæ.) 6 milia et equites (codd. præter B) 10 est om. (M) 12 binæ eo anno decumæ (Mg. e M: binæ eæque proximæ decimæ. Vid. XXXVI, 2, 12 et 13.) III, 4 (Probabile est, Livium scripsisse pars carnis, priorem autem vocem iam Prisciani ætate in codicibus defuisse.) V, 3 pluribus