manos, viturum. At ille arma omnibus ademit, oppidum diruit, ipsos 3 bonaque eorum vendidit, litterasque senatui de rebus ab se gestis misit. Quas cum A. Atilius prætor in curia recitasset 4 (nam consul alter Postumius, agris recognoscendis in Campania occupatus, aberat), atrox res visa senatui, Statellates, 5 qui uni ex Ligurum gente non tulissent arma adversus Rotum quoque oppugnatos, non ultro inferentes bellum, deditos in fidem populi Romani omni ultimæ crudelitatis exemplo laceratos ac deletos esse; tot milia capitum innoxiorum, 6 fidem implorantia populi Romani, ne quis umquam se postea dedere auderet, pessumo exemplo venisse, et distractos passim iustis quondam hostibus populi Romani nuper pacatis servire. Quas 7 ob res placere senatui, M. Popilium consulem Ligures, pretio emptoribus reddito, ipsos restituere in libertatem, bonaque ut iis, quicquid eius reciperari possit, reddantur, curare; arma 8 quoque reddi, eaque primo quoque tempore fieri, nec ante consulem de provincia decedere, quam deditos in sedem suam Ligures restituisset. Claram victoriam vincendo pugnantes, non sæviendo in adflictos fieri. Consul, qua ferocia animi usus erat in Liguribus, eandem ad non parendum senatui habuit. Legionibus extemplo Pi- 2 sas in hibernacula missis, iratus patribus, infestus prætori Romam rediit; senatuque extemplo ad ædem Bellonæ vocato, multis verbis invectus est in prætorem, qui, cum ob rem 3 bello bene gestam, uti diis immortalibus honos haberetur, re 3, 1 ad ille ruit 2 uendit 4, 2 ecognoscendis 3 atrox rex 5, 1 satellites 3 inferentis 6, 1 innoxorum 3 possumo (Gryn. pessimo) 4 romani pacatos Mg. Em. 512 (Heusing. vix pacatis. Gryn. pacatis) 7, 2 popilium consules leigures prætio 3 utisquiquod 8, 1 arma quoque tempore fieri Mg. Em. 512 (Gryn. arma q. t. fieri in ea gente cum deditos) 4 oppugnantis Clericus IX, 1, 1 conss. 2 parendum fuit senatui habuit 2, 1 exemplo 2 missi | infectus prætorib Sigon. (Gryn. prætoribus) 3 redit 4 multisque invectus in plætorem, r eadem manu supra scripto post 1 3, 1 cum orbem bellona bene consulem 9 7 Romanis esset, videri posset. Dardani, cum Bastarnas non modo non excedere finibus suis, quod speraverant, sed graviores fieri in dies cernerent, subnixos Thracum accolarum et Scordiscorum auxiliis, audendum aliquid vel temere rati, omnes undique armati ad oppidum, quod proximum castris Ba8 starnarum erat, conveniunt. Hiems erat, et id anni tempus elegerant, ut Thraces Scordiscique in fines suos abirent. Quod ubi ita factum et solos iam esse Bastarnas audierunt, bifariam dividunt copias, pars ut recto itinere ad lacessendum ex aperto iret, pars, devio saltu circumducta, ab tergo ad9 grederetur. Ceterum, priusquam circumire castra hostium possent, pugnatum est; victique Dardani compelluntur in ur10 bem, quæ fere XII milia ab castris Bastarnarum aberat. Victores confestim secuti circumsidunt urbem, haud dubie postero 11 die aut metu dedituris se hostibus aut vi expugnaturi. Interim Dardanorum altera manus, quæ circumducta erat, ignara cladis suorum, castra Bastarnarum sine præsidio relicta 20 more, sella eburnea posita, ius dicebat disceptabatque con2 troversias minimarum rerum; adeoque nulli fortunæ adhærebat animus, per omnia genera vitæ errans, uti nec sibi nec 3 aliis, quinam homo esset, satis constaret. Non adloqui amicos, vix notis familiariter arridere; munificentia inæquali sese aliosque ludificari; quibusdam honoratis magnoque æstimantibus se puerilia, ut escæ aut lusus, munera dare, alios nihil . 3 tracum 4 aliquod temerarerati 3 esse lac. Gron. 7, 2 suissquod Ex quaternione quinto codicis unum superest folium (nunc decimum), in quo est cap. 20. Agitur de Antiocho Epiphane Syriæ rege. XX, 2, 1 adherebat 3, 2 sede aliosqueac ludificari quibus honoratis 4 æsce expectantes ditare. Itaque nescire, quid sibi vellet, quibus- 4 dam videri. Quidam ludere eum simpliciter, quidam haud dubie insanire aiebant. In duabus tamen magnis ho- 5 nestisque rebus vere regius erat animus, in urbium donis et deorum cultu. Megalopolitanis in Arcadia murum se circum- 6 daturum urbi est pollicitus, maioremque partem pecuniæ dedit. Tegea theatrum magnificum e marmore facere instituit. Cyzici in Prytaneo (id est penetrale urbis, ubi publice, qui- 7 bus is honos datus est, vescuntur) vasa aurea mensæ unius posuit. Rhodiis, ut nihil unum insigne, ita omnis generis, ut quæque usus eorum postulaverunt, dona dedit. Magni- 8 ficentiæ vero in deos vel Iovis Olympii templum Athenis, unum in terris inchoatum pro magnitudine dei, potest testimonio esse. Sed et Delon aris insignibus statuarumque copia 9 exornavit, et Antiochiæ Iovis Capitolini magnificum templum, non laqueatum auro tantum, sed parietibus totis lamina inauratum, et alia multa in aliis locis pollicitus, quia perbreve tempus regni eius fuit, non perfecit. Spectaculorum quoque 10 omnis generis magnificentia superiores reges vicit; reliquorum sui moris et copia Græcorum artificum; gladiatorum munus, 11 Romanæ consuetudinis, primo maiore cum terrore hominum, insuetorum ad tale spectaculum, quam voluptate dedit; deinde 12 sæpius dando, et modo volneribus tenus, modo sine missione, etiam familiare oculis gratumque id spectaculum fecit, et armorum studium plerisque iuvenum accendit. Itaque, qui 13 duabus 4 ut quaquæ usus eorum 3 8, 2 uere | olympi potest testis esse) 9, 1 4, 1 quid siuidbi uellet 2 uiderire quidam 3 dubiæ inscanebant in 3 eorum cultum 6, 2 dedit thegetea magnificum 7, 1 cyzici prytaneum Duker. (Gryn. C. in prytaneum) | urbis urbi publicæ 2 in honos 3 rodis nihil Freinsh. ut qua postulauerunt. Num postulaverant? incoatam potest esse sed et Mg. (Gryn. delomaris Gerh. Vossius (Gryn. Delon maris) 2 anthiociæ capitoli 3 lammina 11, 2 maiores (Cfr. de h. 1. Em. 503.) 3 uoluntate 12, 2 tenuis etiam et familiarie Mg. Em. l. c. 4 studiorum | iuiuenum 13, itaque primo qui 2 prædis Kreyss. (Gryn. præmiis) | accessgere 11 Attalum, regis Eumenis fratrem, legatum venisse Romam Valerius Antias his consulibus scribit ad deferenda de Perseo crimina indicandosque apparatus belli; plurium annales, et quibus credidisse malis, ipsum Eumenem venisse tradunt. 2 Eumenes igitur, ut Romam venit, exceptus cum tanto honore, quantum non meritis tantum eius, sed beneficiis etiam suis, ingentia quæ in eum congesta erant, existimabant deberi, a 3 prætore in senatum est introductus. Causam veniendi sibi Romam fuisse dixit, præter cupiditatem videndi deos hominesque, quorum beneficio in ea fortuna esset, supra quam ne optare quidem auderet, etiam ut coram moneret senatum, ut 4 Persei conatis obviam iret. Orsus inde a Philippi consiliis, necem Demetri filii rettulit, adversantis Romano bello; Bastarnarum gentem excitam sedibus suis, quorum auxiliis fretus 5 in Italiam transiret. Hæc eum volutantem in animo, oppressum fato, regnum ei reliquisse, quem infestissimum esse sensisset Romanis. Itaque Persea hereditarium a patre relictum bellum et simul cum imperio traditum iamiam primum alere 6 ac fovere omnibus consiliis. Florere præterea iuventute, quam stirpem longa pax ediderit, florere opibus regni, florere etiam ætate; quæ cum corporis robore ac viribus vigeat, animum 7 esse inveteratum diutina arte adque usu belli. Iam inde a puero patris contubernio Romanis quoque bellis, non finitumis tantum, adsuetum; missum a patre in expeditiones multas 8 variasque. Iam ex quo ipse accepisset regnum, multa, quæ non vi, non dolo Philippus, omnia expertus, potuisset moliri, 9 admirando rerum successu tenuisse. Adcessisse ad vires eam, XI, 1, 1 uidisse romam 2 de persona 2, 2 eius et beneficiis 3 ingentiaq. in eum existimant deberi pr. in senatum My. (Gryn. existimaret deberi p. R., in senatum) 3, 2 Gryn. visendi (uiuendi H.) 3 quorum q. beneficio 4 ut coronammoneret 4, 1 philippi consulis 2 romani 5, 1 hæc cum uoluntatem | animopressum 3 om. a 4 Verba iamiam primum mendi suspecta (Em. 513 n.). Kochius: iam pridem. Vahlen iam annum septimum (ann. iam sept. malim) 6, 1 iubentute 7, 2 non in finitumis 8, 2 philippos 3 successum quæ longo tempore, multis magnisque meritis pareretur, auctoritatem non aput Macedonas tantum, sed aput Græciæ 12 adque Asiae civitates. Vereri maiestatem eius omnes; nec, pro quibus meritis, pro qua munificentia tantum ei 2 tribuatur, cernere, nec dicere pro certo posse, utrum felicitate id quadam eius accidat, an, quod ipse vereatur dicere, invidia adversus Romanos favorem illi conciliet. Inter ipsos quoque reges ingentem auctoritate, Seleuci filiam 3 duxisse eum, non petentem, sed petitum ultro; sororem dedisse Prusiæ precanti adque oranti; celebratas esse utrasque 4 nuptias gratulatione et donis innumerabilium legationum et velut auspicibus nobilissumis populis deductas esse. Bœoto- 5 rum gentem, captatam Philippo, numquam ad scribendum amicitiæ fœdus adduci potuisse; tribus nunc locis cum Perseo foedus incisum litteris esse, uno Thebis, altero ad Delium, au- 6 gustissimo et celeberrumo in templo, tertio Delphis. In Achaico concilio vero, nisi discussa res per paucos Romanum imperium intentantes esset, eo rem prope adductam, ut aditus ei in Achaiam daretur. At hercule suos honores, cuius me- 7 rita in eam gentem privatim an publice sint maiora, vix dici possit, partim desertos per incultum ac neglegentiam, partim hostiliter sublatos esse. Iam Ætolos quem ignorare in seditionibus suis non ab Romanis, sed a Perseo præsidium petisse? His eum fultum societatibus adque amicitiis eos dome- 8 sticos apparatus belli habere, ut externis non egeat; XXX milibus peditum, V milibus equitum in decem annos frumen tatem. 9, 2 Kreyss. paretur XII, 1, 1 non aput græciæ Mg. (Gryn. auctoriNam apud-vereri—omnes. Nec) 2 ciues Frob. II. 2, 1 pro quam et tribuatur 2 pro certum esse 3 quodam 4 faborem 3, 1 Fort. ingentem auctoritatem esse; Sel. Hertz. ingentem auctoritate esse; Sel. 3 phrysiæ præcanti | adoranti Kreyss. (Gryn. ac oranti) 4, 1 celebratar utransque 2 gratulatione donis Hertz (Gryn. donisque) 3 uelaut 5, 1 boetoerum 2 aptatam 6, 1 alter ad sidenum Mg. (Sigon. ad Delum) 2 tertio i delphis 3 acaico 4 intentantis æorum prope | Gryn. aditus et 7, 1 ad 2 priuatisnam publicæ 3 posset Mg. 8, 1 hiis 2 habere non ut expertis non xxx milia Vahlen 3 u milia Vallen (Gryn. equitum; in decem) |