Immagini della pagina
PDF
ePub

monstravit, quas secuti qui foderant, ingentem aquae modum invenerunt. Aedicula fonti apposita hanc Virginem pictura ostendit *). Concipitur ergo Via Collatina ad milliarium VIII. palustribus locis, signino circumjecto, continendarum scaturiginum

caussa.

An der Quelle ist dieses Wasser viel reichlicher als zu Rom. Der Raum des Aquäducts fasst nicht mehr. Es ist nicht unwahrscheinlich, dass diese Quellen mit dem nahen Anio zusammenhängen.

[ocr errors]

Darauf folgt links, bis zum Anio hinüber **), das berühmte Schlachtfeld, wo Tarquin d. Aclt. die verbündeten Sabiner und Latiner schlug, worauf alle die alten Städte, Corniculum, Ficulnea vetus, Cameria, Crustumerium, Ameriola, Medullia und Nomentum, von den Römern eingenommen und zum Theil zerstört wurden. Im Jahr Roms 145. 176. Hac parte copiarum aucta, iterum cum Sabinis confligitur. Sed praeterquam quod viribus creverat Romanus exercitus, ex occulto etiam additur dolus, missis, qui magnam vim lignorum in Anienis ripa jacentem, ardentem in flumen conjicerent; ventoque juvante accensa ligna, et pleraque in ratibus impacta sublicis cum haererent, pontem succendunt. Ea quoque res in pugna terrorem attulit Sabinis.

*) Dies stellen auch die Basreliefs an der Fontana Trèvi zu Rom vor.

**) Sickler a. a. O. setzt dieses Sch'achtfeld zu weit rechts. Aus Livius Beschreibung geht hervor, dass es nicht 5-6 Miglien vom Anio entfernt seyn konnte.

Effusis eadem fugam impediit, multique mortales cum hostem effugissent, in flumine ipso periere; quorum fluitantia arma ad urbem cognita in Tiberi, prius paene, quam nunciari posset, insignem victoriam fecere. Eo proelio praecipua equitum gloria fuit: utrinque ab cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, ita incurrisse ab lateribus ferunt, ut non sisterent modo Sabinas legiones ferociter instantes cedentibus, sed subito in fugam verterent. Montes effuso cursu Sabini petebant et pauci tenuere; maxima pars, ut ante dictum est, ab equitibus in flumen acti sunt. Tarquinius, instandum perterritis ratus, praeda captivisque Romam missis, spoliis hostium (votum id Vulcano erat) ingenti cumulo accensis, pergit porro in agrum Sabinum exercitum inducere; et quanquam male gesta res erat, nec gesturos melius sperare poterant, tamen quia consulendi res non dabat spatium, iere obviam Sabini tumultuario milite, iterumque ibi fusi, perditis jam prope rebùs, pacem petiere. Tarquinius triumphans Romam rediit. Inde priscis Latinis bellum fecit, ubi nusquam ad universae rei dimicationem ventum est. Ad singula oppida circumferendo arma, nomen omne Latinum domuit. Corniculum, Ficulnea vetus, Cameria, Crustumerium, Ameriola, Medullia, Nomentum, haec de priscis Latinis, aut qui ad Latinos defecerant, capta oppida. Pax deinde facta. Livius Lib. I. 37. 38.

[ocr errors]

Sehr schön ist die kleine antike Brücke, jetzt

Ponte di Nona genannt. Sie hatte auch im Alterthum einen gleichen Namen, weil sie sich auf der neunten Meile der Via Pränestina befand.

[ocr errors]

Eine Miglie vor der Brücke, auf der achten Meile von Rom bis über sie hinaus, ist das Schlachtfeld, wo der Dictator F. Camillus die Gallier schlug, als er ihnen von Veji hereilend das zugewogene Gold entrissen hatte. Im Jahr Roms 365. DenunciatqueGallis, ut se ad proelium expediant. Suos in acervum conjicere sarcinas et arma aptare, ferroque, non auro recuperare patriam jubet, in conspectu habentes fana Deúm, et conjuges, et liberos, et solum patriae deforme belli malis, et omnia, quae defendi repetique et ulcisci fas sit. Instruit deinde aciem, ut loci natura patiebatur, in semirutae solo urbis et natura inaequali, et omnia, quae arte belli secunda suis eligi praepararive poterant, providit. Galli nova re trepidi arma capiunt, iraque magis quam consilio in Romanos incurrunt. Jam verterat fortuna, jam Deorum opes humanaque consilia rem Romanam adjuvabant. Igitur primo concursu haud majore momento fusi Galli sunt, quam ad Alliam vicerant. Justiore altero deinde proelio ad octavum lapidem Gabina via, quo se ex fuga contulerant, ejusdem ductu auspicioque Camilli vincuntur. Ibi caedes omnia obtinuit, castra capiuntur, et ne nuncius quidem cladis relictus. Dictator, recuperata ex hostibus patria, triumphans in urbem redit etc. Livius Lib. V. c. 49.

Einige Meilen hinter der Brücke krümmt sich das alte Flüsschen Veresis, von dem auch Strabo spricht. Jetzt aber heisst es Osa. Es durchläuft das Gabinerund Collatiner-Gebiet, ehe es in den Anio fliesst.

Ehe man Gabii erreicht, muss man über die Felder, wo der jüngere Tarquin von den Gabinern mehrere Niederlagen erlitt, bis er durch eine scheusliche List in ihre Stadt drang. Livius Lib. I. (s. unten) Im Jahr Roms 230. 235.

Der Gabiner See, der nun folgt, heisst jetzt Lago di Pantano. Es ist der alte Krater eines chemaligen nun lang verlöschten und eingesunkenen Vulcans. Dafür sprechen alle Erzeugnisse, die sich hier finden. Der See hat nur Eine Miglie im Umfang. An seinen Ufern wächst dichtes Gebüsch, und in dem kleinen Gewässer sind Aale sehr häufig. Das Gestein, welches in des See's Nähe bricht, ist der lapis Gabinus der Alten, sehr ähnlich dem Albaner-Stein, oder lapis Albanus, der jetzt Peperino heisst. Beide sind gleichen Ursprungs, beide sind vulcanische Producte; nur ist der Gabiner - Stein viel dichter und härter, als der Albaner. Der Peperino, welchen Sickler unter die Lavaarten setzt, widersteht der Zerstörung durch Feuer. Daher befahl der Kaiser Nero nach der grossen Feuersbrunst, die fast das ganze alte Rom verwüstete, dass aedificiaque ipsa certa sui parte, sine trabibus, saxo Gabino Albanove solidarentur. Tacitus Annal. Lib. XV. 43. der Boden bei Gabii hohl klang, sagt auch Plinius h. n. Lib. II, 96. Dies spricht gleichfalls für das

Dass

ehemalige Dascýn eines Vulcans, den übrigens die Natur an Ort und Stelle ausser Zweifel setzt.

Neben dem Sec, der auf einer Anhöhe liegt, gerade auf den Ruinen des alten Gabii, erhob sich im Mittelalter Castiglione mit einem Castell, das auch in jener Zeit zerstört wurde.

Geschichte von Gabii.

Ueber den Ursprung von Gabii ist unter den Schriftstellern des Alterthums kein Streit. Alle nennen es eine Colonie von Alba longa.' Dionys. Halic: Lib. IV. heisst Gabii eine Stadt von latinischem Stamm und Colonie der Albaner. Er setzt es hundert Stadien von Rom, an die Strasse, die nach

Präneste führte..

Virgil lässt den Anchises in seiner Wahrsagung zu Aeneas sprechen:

Hi tibi Nomentum, et Gabios, urbemque Fide

nam,

Hi Collatinas imponent montibns arces etc. Aen. Lib. VI. 773.

Aur. Victor de orig. Romanor. c. 17. sagt, dass diesc Albanercolonie unter Latinus Silvius, König

4

Y

« IndietroContinua »