T. LIVII PATAVINI HISTORIARUM AB URBE CONDITA LIBRI. CN. EPITOME LIBRI XXVII. N. FULVIUS proconful cum exercitu ab Hannibale ad Herdoneam cafus eft. Meliore eventu a Claudio Marcello confule adverfus eumdem ad Numiftronem pugnatum eft inde Hannibal noctu receffit. Marcellus infecutus eft, et fubinde cedentem preffit, donec confligeret: priore pugna Hannibal fuperior fuit, Marcellus infequenti. Fabius Maximus pater conful Tarentinos per proditionem recepit. In Hifpania ad Bæculam Scipio cum Hafdrubale Hamilcaris conflixit, et vicit: inter alia captum puerum regalem eximiæ formæ ad avunculum Mafiniffam cum donis dimifit. Claudius Marcellus, T. Quinctius Crifpinus confules, fpeculandi cauffa progressi e caftris, infidiis ab Hannibale circumventi funt. Marcellus occifus fuit, Crifpinus fugit. Res præterea a P. Sulpicio prætore adverfus Philippum et Achæos geftas continet. Luftrum a cenforibus conditum eft: cenfa funt civium capita centum triginta feptem millia centum et octo: ex quo numero adparuit, quantum bominum tot præliorum adverfa fortuᏴ . VOL. III. na ΕΡΙΤΟ ΜΕ LIBRI XXVII. na populo Romano abftuliffet. Hafdrubal, qui cum exercitu novo tranfcenderat Alpes, ut fe Hannibali conjungeret, cum millibus hominum quinquaginta fex cæfus eft, M. Livii confulis ductu, fed non minore opera Claudii Neronis confulis: qui, quum Hannibali obpofitus effet, relictis caf tris, ita ut boftem falleret, cum electa manu profectus, Hafdrubalem circumvenit. T. LIVII T. LIVII PATAVINI LIBER XXVII. A. C. 210. IC ftatus rerum Hifpaniæ erat. In Italia con- U. C. 542ful Marcellus, Salapia per proditionem recepta," Maroneam et Meles de Samnitibus vi cepit. Ad tria millia militum ibi Hannibalis, quæ præfidii cauffa relicta erant, obpreffa. Præda (et aliquantum ejus fuit) militi conceffa tritici quoque ducenta quadraginta millia modiûm, et centum decem millia hordei inventa. Ceterum nequaquam inde tantum gaudium fuit, quanta clades intra paucos dies accepta eft, haud procul ab Herdonea urbe. Caftra ibi Cn. Fulvius procon- Cn. Fulvius ful habebat, fpe recipiendæ Herdoneæ, quæ poft Can-ab Hannibale victus nenfem cladem ab Romanis defecerat, nec loco fatis ad Herdotuto pofita, nec præfidiis firmata. Negligentiam in-neam. fitam ingenio ducis augebat fpes ea, quod labare iis adverfus Pœnum fidem fenferat, poftquam, Salapia amissa, exceffiffe his locis in Bruttios Hannibalem auditum eft. Ea omnia, ab Herdonea per occultos nuncios delata Hannibali, fimul curam fociæ retinendæ urbis, et fpem fecere incautum hoftem adgrediendi : exercitu expedito, ita ut famam prope præveniret, magnis itineribus ad Herdoneam contendit, et, quo plus terroris hofti objiceret, acie inftructa acceffit. Par audacia Romanus, confilio et viribus inpar, copiis raptim eductis, conflixit: quinta legio et finiftra ala A. C. 210. U. C. 542. acriter pugnam inierunt. Ceterum Hannibal, figno equitibus dato, ut, quum pedestres acies occupaffent præfenti certamine oculos animofque, circumvecti, pars caftra hoftium, pars terga trepidantium invaderent, ipfe in Fulvii fimilitudinem nominis, quod Cn. Fulvium prætorem biennio ante in iifdem devicerat locis, increpans, fimilem eventum pugnæ fore adfirmabat. Neque ea fpes vana fuit: nam, quum cominus acie et peditum certamine multi cecidiffent Romanorum, ftarent tamen ordines fignaque, equeftris a tergo tumultus, fimul a caftris clamor hoftilis auditus, fextam ante legionem, quæ, in fecunda acie pofita, prior ab Numidis turbata eft; quintam deinde atque eos, qui ad prima figna erant, avertit. Pars in fugam effufi, pars in medio cæfi : ubi et ipfe Cn. Fulvius cum undecim tribunis militum cecidit. Romanorum fociorumque quot cæfa in prælio millia fint, quis pro certo adfirmet? quum tredecim millia alibi, alibi haud plus, quam feptem, inveniam. Caftris prædaque victor potitur. Herdoneam, quia et defecturam fuiffe ad Romanos comperit, nec manfuram in fide, fi inde abscesfiffet, multitudine omni Metapontum ac Thurios traducta, incendit: occidit principes, qui cum Fulvio conloquia occulta habuiffe comperti funt. Romani, qui ex tanta clade evaferant, diverfis itineribus femermes ad Marcellum confulem in Samnium perfugerunt. II. Marcellus, nihil admodum tanta clade territus, literas Romam ad fenatum de duce et exercitu ad Herdoneam amiffo fcribit : ceterum, eumdem fe, qui poft Cannenfem pugnam ferocem victoria Hannibalem contudiffet, ire adverfus eum, brevem illi lætitiam, qua exfultet, facturum. Et Romæ quidem quum luctus ingens ex præterito, tum timor in futurum erat. Conful, ex |