VIRGILII VITA. PUBLIUS et præcipuè patre Marone: quem quidam opificem figulum, plures Magii cujusdam viatoris initio mer= cenarium, mox ob industriam generum, tradiderunt: quem quum agricolationi reique rusticæ et gregibus præfecisset socer, silvis coëmundis et apibus cu= randis reculam auxit. Natus est, Cn. Pompeio Ma= gno et M. Licinio Crasso primùm coss., iduum octobrium die, in pago qui Andes dicitur, qui est a Mantua non procul. Prægnans eo mater somniavit Maia enixam se laureum ramum, quem contactâ terrâ confestim cerneret coaluisse, et excrevisse illico in speciem maturæ arboris, refertæ variis pomis et floribus; ac sequenti luce cum marito rus propinquum petens, ex itinere divertit, atque in subjectâ fossà partu levata est. Ferunt infantem, ut fuit editus, nec vagisse, et adeo miti vultu fuisse ut haud dubiam spem prosperioris genituræ jam tum indica ret. Et accessit aliud præsagium. Siquidem virga populea, more regionis in puerperiis eodem statim loco depacta, ita brevi coaluit ut multò antè satas populos adæquàrit: quæ arbor Virgilii ex eo dicta atque consecrata est, summâ gravidarum et fetarum religione, suscipientium ibi et solventium vota. Initia ætatis, id est usque ad septimum annum Cremona egit; et xv anno virilem togam cepit, illis consulibus iterum quibus natus erat: evenitque ut eo ipso die Lucretius poëta decederet. Sed Virgi= lius Cremona Mediolanum, et inde paulò pòst Nea= polim, transiit; ubi quum litteris et græcis et latinis vehementissimam operam dedisset, tandem omui curâ omnique studio indulsit medicinæ et mathema= ticæ. Quibus rebus quum ante alios eruditior peris tiorque esset, se in urbem contulit: statimque ma= gistri stabuli equorum Augusti amicitiam nactus, multos variosque morbos incidentes equis curavit. At Augustus in mercedem singulis diebus panes Virgilio, ut uni ex stabulariis, dari jussit. Interea a Crotoniatis pullus equi miræ pulchritudinis Cæsari dono fuit missus, qui omnium judicio spem portendebat virtutis et celeritatis immensæ. Hunc quum adspexisset Maro, magistro stabuli dixit natum esse ex morbosâ equâ, et nec viribus valiturum celeritate: idque verum fuisse inventum est. Quod quum magister stabuli Augusto recitasset, duplicari ipsi in mercedem panes jussit. Quum item ex Hispa= nia Augusto canes dono mitterentur, et parentes eo= rum dixit Virgilius, et animum celeritatemque futu= ram. Quo cognito, mandat iterum Virgilio panes duplicari. nec Dubitavit Augustus Octaviine filius esset an al= terius; idque Maronem aperire posse arbitratus est, quia canum et equi naturam parentesque cognôrat. Amotis igitur omnibus arbitris, illum in penitiorem partem domus vocat; et solum rogat an sciat quis= nam esset, et quam ad felicitandos homines faculta= tem haberet. Novi, inquit Maro, te, Cæsar Augus= te, et ferme æquam cum diis immortalibus po= testatem habere ut quemvis felicem facias. Eo ani= mo sum, respondit Cæsar, ut, si verum pro rogatu dixeris, beatum te felicemque reddam. Utinam, ait Maro, interroganti tibi vera dicere queam! Tunc Augustus: Putant alii me natum Octavio ; quídam suspicantur alio me genitum viro. Maro subridens: Facilè, inquit, si impunè licenterque quæ sentio loqui jubes, id dicam. Affirmat Cæsar jurejurando, nullum ejus dictum ægrè laturum, immo nonnisi donatum ab eo discessurum. Ad hæc oculos oculis Augusti infigens Maro: Faciliùs, ait, in ceteris ani malibus qualitates parentum a mathematicis et philo= sophis cognosci possunt; in homine nequaquam possibile est. Sed de te conjecturam habeo similem veri, ut quid exercuerit pater tuus scire possim. Attentè exspectabat Augustus quidnam diceret. At ille: Quantùm ego rem intelligere possum, pistoris filius es, inquit. Obstupuerat Cæsar, et statim quo id pacto fieri potuerit animo volvebat. Interrumpens Virgilius: Audi, inquit, quo pacto id conjicio. Quum quædam enuntiaverim prædixerimque quæ intelligi scirique nonnisi ab eruditissimis summisque viris potuissent, tu, princeps orbis, item et item panes in mercedem dari jussisti, quod quidem aut pistoris aut nati pistore officium erat. Flacuit Cæsari facetia. At deinceps, inquit Cæsar, non a pistore, sed a rege magnanimo, dona feres. Illum plurimi fecit, et Pollioni commendavit. Corpore et staturâ fuit grandi, aquilo colore, facie rusticanâ, valetudine varià: nam plerumque ab stomacho et faucibus ac dolore capitis laborabat; sanguinem etiam sæpius ejecit : cibi vinique minimi. Fama est eum libidinis pronioris in pueros fuisse : sed boni ita eum pueros amasse putaverunt, ut Socrates Alcibiadem, et Plato suos pueros. Verùm inter om= nes maximè dilexit Cebetem, et Alexandrum, quem secundâ Bucolicorum Eclogâ Alexim appellat, donatum sibi ab Asinio Pollione. Utrumque non ineruditum dimisit; Alexandrum grammaticum, Cebetem verò et poëtam. Vulgatum est consuevisse enm cum Plotiâ Hieriâ. Sed Asconius Pedianus affirmat ipsam postea majorem natu narrare solitam invi tatum quidem a Vario ad communionem sui, verùm pertinacissimè recusasse. Ceterâ sanè vitâ, ore, et animo, tam probum fuisse constat, ut Nea= poli Parthenias vulgò appellaretur : ac si modo Romæ, quò rarissimè commeabat, viseretur, in pu= et blico sectantes demonstrantesque se subterfugere so= litum in proximum tectum. Bona autem cujusdam exsulantis offerente Augusto, non sustinuit accipere. Possedit prope centies sestertiûm ex liberalitatibus amicorum; habuitque domum Romæ in Esquiliis, juxta hortos Mæcenatis, quamquam secessu Campa= niæ Siciliæque plurimùm uteretur. Quæcumque ab Angusto peteret, repulsam numquam habuit. Paren= tibus quot annis aurum ad abundantem alitum mit= tebat, quos jam grandis amisit: ex quibus patrem oculis captum, et duos fratres germanos, Silonem impuberem, Flaccum jam adultum, cujus exitum sub nomine Daphnidis deflet. Inter cetera studia, ut suprà diximus, medicinæ quoque, ac maximè ma= thematica, operam dedit. Egit et causam unam om nino, nec ampliùs quàm semel. Sermone tardissimum, ac penè indocto similem fuisse, Melissus tradit. Poëticam puer adhuc auspicatus, in Balistam ludi gladiatorii magistrum, ob infamiam latrociniorum coopertum lapidibus, distichon fecit: Monte sub hoc lapidum tegitur Balista sepul tus; Nocte, die, tutum carpe, viator, iter. Deinde Catalecton, et Moretum, et Priapeia, et Epis grammata, et Diras; et Culicem, quum esset anno= |