1 ex legionibus ægri relicti; ex quibus qui hôc spatio dierum convaluerant, circiter CCC sub vexillo unà mittuntur: magna præterea multitudo calonum, magna vis jumentorum, quæ in castris subsederat, factâ potestate, sequitur. XXXVII. Hôc ipso tempore et casu Germani equites interveniunt, protinùsque eodem illo, quo venerant, cursu, ab Decumanâ portà in castra irrumpere conantur: nec priùs sunt visi, objectis ab eâ parte silvis, quàm castris appropinquarent, usque eò, 2 ut qui sub vallo tenderent mercatores, recipiendi sui non haberent facultatem. Inopinantes nostri re novâ perturbantur, ac vix primum impetum cohors in statione sustinet: circumfunduntur hostes ex reliquis partibus, si quem aditum reperire possent: ægrè nostri portas tuentur: reliquos aditus locus ipse per se munitioque defendit; totis trepidatur castris, atque alius ex alio caussam tumultûs quærit: neque quò signa ferantur, neque quam in partem quisque conveniat, provident. Alius jam capta castra pronunciat: alius, deleto exercitu atque Imperatore, victores barbaros venisse contendit; plerique novas sibi ex loco religiones fingunt, Cottæque et Titurii calamitatem, qui in eodem occiderint castello, ante oculos ponunt. Tali timore omnibus perterritis, confirmatur opinio barbaris, ut ex captivo audierant, nullum esse intus præsidium: perrumpere nituntur, seque ipsi adhortantur, ne tantam fortunam ex manibus dimittant. XXXVIII. Erat æger in præsidio relictus P. Sextius Baculus, qui primum pilum apud Cæsarem duxerat, cujus mentionem superioribus præliis fecimus: ac diem jam v cibo caruerat. Hic, diffisus suæ ac omnium saluti, inermis ex tabernaculo prodit: videt imminere hostes, atque in summo esse rem discrimine: capit arma à proximis, atque in portâ consistit. Sequuntur hunc centuriones ejus cohortis quæ in statione erat: paullisper prælium unà sustinent: relinquit animus Sextium, gravibus acceptis vulneribus: ægrè per manus tractus, servatur. Hôc spatio interposito, reliqui sese confirmant, tantùm ut in munitionibus consistere audeant, speciemque defensorum præbeant. XXXIX. Interim, confectâ frumentatione, milites nostri clamorem exaudiunt; præcurrunt equites; quanto res sit in periculo, cognoscunt. Hic verò nulla munitio est, quæ perterritos recipiat. Modò conscripti, atque usûs militaris imperiti, ad tribunum mil. centurionesque ora convertunt; quid ab his præcipiatur, exspectant. Nemo est tam fortis, quin rei novitate perturbetur. Barbari, signa procul conspicati, ab op NOTES. 1 Sub vexillo.] The vexillum was the name generally given to the standard of the cavalry; it also signified a flag under which the veteran foot, that belonged to no particular legion, or those soldiers who were detached from their legion, fought. 2 Ut qui sub vallo tenderent mercatores recipiendi suî non haberent facultatem.] That those sutlers, who sold their goods under the ramparts, had not time to retire within the intrenchments. pugnatione desistunt; redîsse primò legiones credunt, quas longiùs discessisse ex captivis cognoverant: Posteà, despectâ paucitate, ex omnibus partibus impetum faciunt. 166 XL. Calones in proximum tumulum procurrunt : hinc celeriter dejecți, se in signa manipulosque conjiciunt: eò magis timidos perterrent milites. Alii, 1" cuneo facto ut celeriter perrumpant," censent: "quoniam tam propinqua sint castra, etsi pars aliqua circumventa ceciderit, at reliquos servari posse," confidunt. Alii, "ut in jugo consistant, atque eundem omnes ferant casum." Hoc veteres non probant milites, quos sub vexillo unà profectos docuimus. Itaque inter se cohortati, duce C. Trebonio equite Rom. qui eis erat præpositus, per medios hostes perrumpunt, incolumesque ad unum in castra perveniunt omnes. Hos subsecuti calones equitesque eodem impetu, militum virtute servantur. At ii, qui in jugo constiterant, nullo etiam nunc usu rei militaris [percepto], neque in eo, quod probaverant, consilio permanere, ut se loco superiore defenderent, neque eam, quam profuisse aliis vim celeritatemque viderant, imitari potuerunt: sed se in castra recipere conati, iniquum in locum demiserunt. Centuriones, quorum nonnulli, 2 ex inferioribus ordinibus reliquarum legionum, caussâ virtutis, in superiores erant ordines hujus legionis transducti, ne ante partam rei militaris laudem amitterent, fortissimè pugnantes conciderunt: militum pars, horum virtute summotis hostibus, præter spem incolumis in castra pervenit: pars, à barbaris circumventa periit. XLI. Germani, desperatâ expugnatione castrorum, quòd nostros jam constitisse in munitionibus videbant, cum eâ prædâ, quam in silvis deposuerant, trans Rhenum sese receperunt: ac tantus fuit, etiam post discessum hostium, terror, ut eâ nocte, quum C. Volusenus missus cum equitatu ad castra venisset, fidem non faceret adesse cum incolumi Cæsarem exercitu. Sic omnium animos timor præoccupaverat, ut penè alienatâ mente, deletis omnibus copiis, equitatum tantum se ex fugâ recepisse dicerent, neque, incolumi exercitu, Germanos castra oppugnaturos fuisse, contenderent: quem timorem Cæsaris adventus sustulit. 66 XLII. Reversus ille, eventûs belli non ignarus, unum, quòd cohortes ex statione et præsidio essent emissæ, questus, ne minimo quidem casui locum relinqui debuisse, multum fortunam in repentino hostium adventu potuisse," indicavit: " multo etiam amplius, quòd penè ab ipso vallo, portisque castrorum barbaros avertissent." Quarum omnium rerum maximè admirandum videbatur, quòd Germani, qui eo consilio Rhenum transierant, ut Ambiorigis fines depopularentur, ad castra Romanorum delati, optatissimum Ambiorigi beneficium obtulerunt. NOTES. 1 Cuneo facto.] Soldiers were drawn up in 2 Ex inferioribus ordinibus.] Of the low form of a wedge for the purpose of cutting er rank of centurions. their way through the enemy's lines. XLIII. Cæsar ad vexandos rursus hostes profectus, magno coacto numero ex finitimis civitatibus, in omnes partes dimittit. Omnes vici, atque omnia ædificia, quæ quisque conspexerat, incendebantur: præda ex omnibus locis agebatur: frumenta non solùm à tantâ multitudine jumentorum atque hominum consumebantur; sed etiam anni tempore atque imbribus procubuerant: ut, si qui etiam in præsentiâ se occultâssent, tamen iis, deducto exercitu, rerum omnium inopiâ pereundum videretur. Ac sæpe in eum locum ventum est, tanto in omnes partes diviso equitatu, ut non modò visum ab se Ambiorigem in fugâ captivi, sed nec planè etiam abisse ex conspectu, contenderent: ut spe consequendi illatâ, atque infinito labore suscepto, qui'se summam à Cæsare gratiam inituros putarent, penè naturam studio vincerent, sempèrque paullùm ad summam felicitatem defuisse videretur: atque ille latebris, ac silvis aut saltibus se eriperet, et noctu occultatus, alias regiones partesque peteret, non majore equitum præsidio quam IV, quibus solis vitam suam committere audebat. 1 XLIV. Tali modo vastatis regionibus: exercitum Cæsar, duarum cohortium damno, 2 Durocortorum Rhemorum reducit: concilioque in eum locum Galliæ indicto, de conjuratione Senonum et Carnutum quæstionem habere instituit: et de Accone, qui princeps ejus consilii fuerat, graviore sententiâ pronunciatâ, more majorum supplicium sumpsit. Nonnulli, judicium veriti, profugerunt; quibus quum aquâ atque igni interdixisset, II legiones ad fines Trevirorum, II in Lingonibus, vi reliquas in Senonum finibus 3 Agendici in hibernis collocavit : frumentoque exercitui proviso, ut instituerat, in Italiam ad conventus agendos profectus est. NOTES. 1 Duarum cohortium damno.] With the loss of two cohorts. 2 Durocortorum.] Now the city of Rheims in the department of Marne, and late province of Champagne. 3 Agendici.] This was the capital of the Senones. It is now called Sens, and is situated in the department of Yonne, and late province of Burgundy. R DE BELLO GALLICO. LIBER VII. ARGUMENT. A general confederacy is entered into against the Romans by the Gauls. The Carnutes commence the war. Vercingetorix is appointed commander in chief of the allied forces of Gaul. Cæsar takes Vellaunodunum, Noviodunum, Genabum, and Avaricum. Cæsar besieges Gergovia, but is repulsed and obliged to retire. Alesia is invested by Cæsar: after much bravery and military skill displayed on both sides, the town surrenders. I. QUIETA Galliâ, Cæsar, ut constituerat, in Italiam ad conventus agendos proficiscitur: ubi cognoscit de 1 P. Clodii cæde: 2 de Senatûs NOTES. 1 P. Clodii cæde.] Clodius was a Roman nobleman famous for his licentiousness, avarice, and ambition. He was made tri-⚫ bune; was a violent enemy of Cicero, whose banishment he procured. He was murdered by Milo. sided, saying; Qui hoc censetis, illuc tran site. Qui alia omnia, in hanc partem: Let those who are of this opinion, pass over to that side; those who are of a contrary opinion, to this. He who first proposed the motion, or who had been the principal 2 De Senatusque consulto.] Of the de-. speaker in its favour, passed first, those acree of the Senate. The following were. greeing with him followed. Those who the rules observed by the Roman Senate differed, went to another part of the house. in passing its decrees. When several. Of the part in which most of the Senators different opinions had been offered, each . were, the consul said: Hæc pars major visupported by a number of Senators, the, detur; this part seems to be the majority. consul or presiding magistrate might first According to the opinion of this majority put which he pleased to the vote, or en- a decree was made. The names of the tirely suppress what he disapproved. On most active persons in its favour wero ge. putting the question for passing a decree,`, nerally prefixed thereto. They were cala separation of the Senators to different led auctoritates præscriptæ, from their stayparts of the house took place : he who pre- ing to see the decree made out. In the 1 que consulto certior factus, ut omnes Italiæ juniores conjurarent, 2 delectum totâ provinciâ habere instituit. Eæ res in Galliam Transalpinam celeriter perferuntur. Addunt ipsi et affingunt rumoribus Galli, quod res poscere videbatur: "3 retineri urbano motu Cæsarem, neque in tantis dissensionibus ad exercitum venire posse." Hâc impulsi occasione, qui jam antè se populi R. imperio subjectos dolerent, liberiùs atque audaciùs de bello consilia inire incipiunt. Indictis inter se principes Galliæ conciliis, silvestribus ac remotis locis, queruntur de Acconis morte: hunc casum ad ipsos recidere posse demonstrant: miserantur communem Galliæ fortunam: omnibus pollicitationibus ac præmiis deposcunt, qui belli initium faciant, et sui capitis periculo Galliam in libertatem vindicent. Ejus in primis rationem habendam esse dicunt, priùs quàm eorum clandestina consilia efferantur, ut Cæsar ab exercitu intercludatur. Id esse facile, quòd neque legiones, absente Imperatore, audeant ex hibernis egredi, neque Imperator sine præsidio ad legiones pervenire possit. Postremò, in acie præstare interfici, quàm non veterem belli gloriam, libertatemque quam à majoribus acceperint, re cuperare. II. His rebus agitatis, profitentur Carnutes, "se nullum periculum communis salutis caussâ recusare : * principesque se ex omnibus bellum facturos pollicentur : et quoniam in præsentiâ obsidibus cavere inter se non possent, ne res efferatur, ut jurejurando ac fide sanciatur, petunt, (collatis militaribus signis, quo more eorum gravissimæ cærimoniæ continentur) ne facto initio belli, à reliquis deserantur.", Tunc collaudatis Carnutibus, dato jurejurando ab omnibus qui aderant, tempore ejus rei constituto, ab concilio disceditur. III. Ubi ea dies venit, Carnutes, Cotuato et Conetodo ducibus, NOTES. early part of the republic, the letter T was 1 Ut omnes Italiæ juniores conjurarent.] That all the young men of Italy should 1 take up arms. In sudden emergencies, or in dangerous wars, particularly those that took place, in Italy, the regular mode of raising soldiers was suspended. Two flags wese displayed from the capitol, one red for the infantry, the other green for the cavalry. On such occasions, the consul said, Qui rempublicam salvam esse vult, me sequatur. This was called conju ratio or evocatio, and the men thus raised, conjurati. 2 Delectum totâ provínciâ habere instituit.] He (Casar) resolved to levy troops thro' the whole province of Cisalpine Gaul 3 Retineri urbano motu Cæsarem.] That Cæsar was detained in Italy by the seditious commotions in Rome. 4 Principes se ex omnibus bellum facturos pollicentur.] They promised to be the first in commencing the war. |