resque patrum, quos Servi rebus favisse credebat, interfecit; conscius deinde male quaerendi regni ab se ipso adversus se 3 exemplum capi posse, armatis corpus circumsaepsit. neque enim ad ius regni quicquam praeter vim habebat, ut qui neque 4 populi iussu neque auctoribus patribus regnaret. eo accedebat, 5 ut in caritate civium nihil spei reponenti metu regnum tutandum esset. quem ut pluribus incuteret, cognitiones capitalium 5 rerum sine consiliis per se solus exercebat, perque eam causam occidere, in exilium agere, bonis multare poterat non suspectos modo aut invisos, sed unde nihil aliud quam praedam 10 6 sperare posset. praecipue ita patrum numero inminuto statuit nullos in patres legere, quo contemptior paucitate ipsa ordo 7 esset, minusque per se nihil agi indignarentur. hic enim regum primus traditum a prioribus morem de omnibus senatum consulendi solvit, domesticis consiliis rem publicam administravit, 15 bellum pacem foedera societates per se ipse cum quibus voluit 8 iniussu populi ac senatus fecit diremitque. Latinorum sibi maxime gentem conciliabat, ut peregrinis quoque opibus tutior metu, Terrorismus; er befolgte den Grundsatz aller Tyrannen: oderint dum metuant. - 8. sine consiliis: der König hatte die oberste richterliche und zugleich die Executiv-Gewalt, aber in wichtigen Fällen galt es für Despotismus, wenn er sich keines Beiraths (consilium) bediente. Selbst in der Ausübung der patria potestas verlangte die Römische Sitte in wichteren Fällen stets die Zuziehung eines consilium cognatorum.-10.praedam sperare: Vgl. die Proscriptionen des Sulla und Octavian.-15. domesticis consiliis-nach Cabinetsbeschlüssen. Der Senat hatte keine Executive (inperium), welche allein dem König zustand, er konnte sich also nicht einmal versammeln, wenn der König ihn nicht berief. Er war nur eine berathende Behörde, dessen Beschlüsssen (auctoritas) alle Könige bis auf Tarq. Sup. zu folgen gewohnt waren. Dazu war der König aber durch kein Grundrecht gezwungen, wenn er folgte, so huldigte er nur dem Herkommen. Dion. IV, 33: TOUS τε γὰρ νόμους τοὺς ὑπὸ Τυλλίου γρα φέντας — πάντας ἀνεῖλε· καὶ οὐδὲ τὰς σανίδας (tabulas) ἐν αἷς γεγραμμένοι κατέλιπεν, ἀλλὰ καὶ ταύτας καθαιρεθῆναι κελεύσας ἐκ τῆς ἀγορᾶς διέφθειρεν. ἔπειτα κατέλυσε τὰς ἀπὸ τῶν τιμημάτων εἰσφορὰς (das tributum nach dem Census) nai τὸν ἐξ ἀρχῆς τρόπον ἀποκατέστησε καὶ ὁπότε δεήσειεν αὐτῷ χρημάτων, τὸ ἴσον διάφορον (Summe, Quote) ὁ πενέστατος τῷ πλουσιωτάτῳ και τέφερε. 17. Tarq. erneuerte das Bündniss mit den Latinern u. gewann für Rom Suprematsrechte; dann setzte er die feriae Latinae ein, an welchen 47 Städte Theil nahmen. Cic. de rep. II, 44: etenim illi iniusto domino atque acerbo aliquamdiu in rebus gerendis prospere fortuna comitata est. nam et omne Latium bello devicit et Suessam Pometiam (Volsker) urbem opulentam refertamque cepit et maxima inter cives esset, neque hospitia modo cum primoribus eorum sed adfinitates quoque iungebat. Octavio Mamilio Tusculano 9 - is longe princeps Latini nominis erat, si famae credimus, ab Ulixe deaque Circa oriundus- ei Mamilio filiam nuptum 5 dat, perque eas nuptias multos sibi cognatos amicosque eius conciliat. 2. Sturz des Königthums. (Ovid Fast. lib. II, 687—852). Ultima Tarquinius Romanae gentis habebat Namque trium minimus, proles manifesta Superbi, Nudarant gladios: 'Occidite' dixit inermem! Hoc cupiant fratres Tarquiniusque pater, 695 Qui mea crudeli laceravit verbere terga.' 700 Dicere ut hoc posset, verbera passus erat. Flent quoque, et ut secum tueatur bella, precantur. Iamque potens misso genitorem appellat amico, auri argentique praeda locupletatus votum patris Capitolii aedificatione persolvit et colonias (Signia u. Circeii) deduxit et magnifica dona quasi libamenta praedarum Delphos ad Apollinem misit. Eine Ehrenrettung des Tarquinius versuchte A. W. Schlegel, Werke XII, 506 sqq. — 4. ab Ulice: die Mamilier von Tusculum leiteten ihr Geschlecht von Telegonus her, dem Sohne des Ulixes und der Circe. 688 fortis ad arma] Nec ut iniustus in parce rex ita dux belli pravus fuit Liv. I, 53 (grammatisch vgl. Cic. Tusc. II, 6, 15). 690 Gabios] 691 minimus] Liv. I, 53-54. 701 Liv. I, 54: dux ad ultimum belli legitur, ut non pater Tarquinius potentior Romae quam filius Gabiis esset. 703 suberat] regiae. 706 lilia summa] Liv. pa 710 Nuntius ut rediit, decussaque lilia dixit, 715 Oscula quisque suae matri properata tulerunt, 720 Brutus erat stulti sapiens imitator, ut esset Ille iacens pronus matri dedit oscula Terrae, Cingitur interea Romanis Ardea signis, Et patitur lentas obsidione moras. Dum vacat, et metuunt hostes committere pugnam, 725 Tarquinius iuvenis socios dapibusque meroque 730 'Dum nos difficilis pigro tenet Ardea bello, Nec sinit ad patrios arma referre deos, Ecquid in officio torus est socialis? et ecquid Coniugibus nostris mutua cura sumus?" Quisque suam laudat. studiis certamina crescunt, Et fervent multo linguaque corque mero. Surgit cui dederat clarum Collatia nomen: 'Non opus est verbis, credite rebus!' ait. 735 Nox superest. tollamur equis, Urbemque petamus!' 710 pavera. Aehnlich die Sage von der Söhne des Königs. 714 Livius lässt den Gott äussern: imperium summum Romae habebit, also nicht regnum! 719 Velut si prolapsus cecidisset (= iacens pronus), terram osculo contigit, scilicet quod ea conmunis mater omnium mortalium esset. -721 Ardea, südl. von Rom, verweigerte den Anschluss an den römischlatinischen Bund. Die Stadt lag wohlbefestigt auf einem steilen, ringsum schroff abgehauenen Felsen. Schwegler 1, 777. 725 regii iuvenes interdum otium conviviis comisationibusque inter se terebant. 728 ad patrios deos] = in patriam redire. 729 in officio] Thun wohl unsere Gattinnen ihre Pflicht-(Treue)?, torus (léxos)=coniunx. — 735 superest] = = 740 Dicta placent, frenis inpediuntur equi. Ante torum calathi lanaque mollis erat. 745 Mittenda est domino... nunc, nunc properate, puellae!... Quamprimum nostra facta lacerna manu. 750 Quid tamen auditis? nam plura audire potestis: Postmodo victa cades, melioribus, Ardea, restas, Hoc ipsum decuit. lacrimae decuere pudicae, Concipit, et caeco raptus amore furit. 770 Carpitur attonitos absentis imagine sensus 780 Comparat indigno vimque dolumque toro. Exitus in dubio est. Audebimus ultima!' dixit: "Viderit, audentes forsne deusne iuvet. Cepimus audendo Gabios quoque.' Talia fatus Ense latus cinxit, tergaque pressit equi. Accipit aerata iuvenem Collatia porta, Condere iam voltus sole parante suos. Hostis, ut hospes, init penetralia Collatina: Comiter excipitur. sanguine iunctus erat. 785 Quantum animis erroris inest! parat inscia rerum Functus erat dapibus. poscunt sua tempora somnum. 790 Et venit in thalamos, nupta pudica, tuos. Illa nihil. neque enim vocem viresque loquendi, 795 Sed tremit, ut quondam stabulis deprensa relictis 805 Interimam famulum, cum quo deprensa fereris.' Quid, victor, gaudes? haec te victoria perdet. |