tastis libertas, praeterea divitiae, decus, gloria fortuna omnia ea victoribus praemia posuit. R egestas, belli spolia magnifica magis quam on tur. Vel imperatore vel milite me utimini, corpus a vobis aberit. Haec ipsa ut spero v agam, nisi forte me animus fallit et vos servi rare parati estis." Cap. XXI. Postquam accepere ea homines, omnia erant, sed neque res neque spes bo quieta movere magna merces videbatur, tamer ut proponeret quae conditio belli foret, quae rent, quid ubique opis aut spei haberent. T tabulas novas, proscriptionem locupletium, ma rapinas, alia omnia quae bellum atque lubido terea esse in Hispania citeriore Pisonem, in M citu P. Sittium Nucerinum consilii sui participes C. Antonium, quem sibi collegam fore sperare liarem et omnibus necessitudinibus circumven sule initium agendi facturum. Ad hoc maled bonos, suorum unumquemque nominans lauda egestatis, alium cupiditatis suae, complures per multos victoriae Sullanae, quibus ea praedae fu nium animos alacres videt, cohortatus ut pet haberent conventum dimisit. Cap. XXII. Fuere ea tempestate qui dice tione babita quum ad ius iurandum populares humani corporis sanguinem vino permixtum lisse; inde quum post exsecrationem omnes d in sollemnibus sacris fieri consuevit, aperuisse que eo fecisse, quo inter se fidi magis forent ali conscii. Nonnulli ficta et haec et multa praete iis, qui Ciceronis invidiam quae postea orta atrocitate sceleris eorum qui poenas dederan magnitudine parum comperta est. Cap. XXIII. Sed in ea coniuratione fuit Q. obscuro loco, flagitiis atque facinoribus cooper senatu probri gratia moverant. Huic homini no rat quam audacia; neque reticere quae audierat scelera occultare, prorsus neque dicere nequ pensi habebat. Erat ei cum Fulvia muliere nob suetudo, cui quum minus gratus esset quia inopia minus 1 poterat, repente glorians maria montesque polliceri coepit, n interdum ferro, nisi obnoxia foret, postremo ferocius agitare solitus erat. At Fulvia, insolentiae Curii caussa cognita, tale culum reipublicae haud occultum habuit, sed sublato auctor Catilinae coniuratione quae quoque modo audierat, complu narravit. Ea res in primis studia hominum accendit ad consu mandandum M. Tullio Ciceroni. Namque antea pleraque nol invidia aestuabat et quasi pollui consulatum credebant, si quamvis egregius, homo novus adeptus foret. Sed ubi peri advenit, invidia atque superbia postfuere. Cap. XXIV. Igitur comitiis habitis Consules declarant Tullius et C. Antonius, quod factum primo populares coniura concusserat, neque tamen Catilinae furor minuebatur, sed in plura agitare; arma per Italiam locis opportunis parare, pecu sua aut amicorum fide sumptam mutuam Faesulas ad Manlium dam portare, qui postea princeps fuit belli faciundi. Ea temp plurimos cuiusque generis homines adscivisse sibi dicitur, mu etiam aliquot, quae primo ingentis sumptus stupro corporis to verant, post, ubi aetas tantummodo quaestui neque luxuriae m fecerat, aes alienum grande conflaverant. Per eas se Catilina debat posse servitia urbana sollicitare, urbem incendere, vir rum vel adiungere sibi vel interficere. Cap. XXV. Sed in iis erat Sempronia, quae multa saepe audaciae facinora commiserat. Haec mulier genere atque f praeterea viro atque liberis satis fortunata fuit, literis g atque latinis docta, psallere et saltare elegantius quam neces probae, multa alia quae instrumenta luxuriae sunt. Sed ei ca semper omnia quam decus atque pudicitia fuere, pecunia an minus parceret haud facile discerneres, lubidine sic accens saepius peteret viros quam peteretur. Sed ea saepe antehac prodiderat, creditum abiuraverat, caedis conscia fuerat, lu atque inopia praeceps abierat. Verum ingenium eius haud a dum; posse versus facere, iocum movere, sermone uti vel mo vel molli vel procaci, prorsus multae facetiae multusque inerat. Cap. XXVI. His rebus comparatis Catilina nihilo min proxumum annum consulatum petebat sperans, si designatus facile se ex voluntate Antonio usurum. Neque interea quietus sed omnibus modis insidias parabat Ciceroni. Neque illi tam cavendum dolus aut astutiae deerant. Namqu latus sui multa pollicendo per Fulviam effece quo paullo ante memoravi, consilia Catilinae sil collegam suum Antonium pactione provinciae p rem publicam sentiret, circum se praesidia am tium occulte habebat. Postquam dies comitioru neque petitio neque insidiae, quas Consuli in spere cessere, constituit bellum facere et extr quoniam quae occulte tentaverat aspera foedag Cap. XXVII. Igitur C. Manlium Faesulas a Etruriae, Septimium quemdam Camertem in Iulium in Apuliam dimisit, praeterea alium alio tunum [sibi] fore credebat. Interea Romae mult. suli insidias tendere, parare incendia, opportu minibus obsidere, ipse cum telo esse, item alios semper intenti paratique essent, dies noctesqu neque insomniis neque labore fatigari. Postr tanti nihil procedit, rursus intempesta nocte con convocat per M. Porcium Laecam, ibique mult questus docet, se Manlium praemisisse ad eam ad capiunda arma paraverat, item alios in alia initium belli facerent, seque ad exercitum profici Ciceronem oppressisset, eum suis consiliis mult Cap. XXVIII. Igitur perterritis ac dubitanti nelius, eques Romanus, operam suam pollicitus gunteius Senator constituere, ea nocte paullo hominibus sicuti salutatum introire ad Cicerone domi suae imparatum confodere. Curius, ubi periculum Consuli impendeat, propere per Fulvi qui parabatur enunciat. Ita illi ianua prohibi frustra susceperant. Interea Manlius in Etruria egestate simul ac dolore iniuriae novarum rer Sullae dominatione agros bonaque omnia amis trones cuiusque generis quorum in ea regione. nonnullos ex Sullanis colonis quibus lubido magnis rapinis nihil reliqui fecerant. Cap. XXIX. Ea quum Ciceroni nunciarent permotus, quod neque urbem ab insidiis privat tueri poterat neque, exercitus Manlii quantus aut satis compertum habebat, rem ad senatum refe O consu rius, d Ad ho e contr Le clien Catilina t. um, C oppor ri, Con atis ho rtari uti rumoribus exagitatum. Itaque, quod plerumque in atroci neg solet, Senatus decrevit, darent operam consules ne quid respub detrimenti caperet. Ea potestas per Senatum more Romano gistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum ger coercere omnibus modis socios atque cives, domi militiaeque perium atque iudicium summum babere, aliter sine populi iu nullius earum rerum Consuli ius est. a at, proCap. XXX. Post paucos dies L. Saenius Senator in Sen experin literas recitavit, quas Faesulis allatas sibi dicebat, in quibus s ptum erat, C. Manlium arma cepisse cum magna multitudine partem diem VI. Kalendas Novembres. Simul, id quod in tali re solet, portenta atque prodigia nunciabant, alii conventus fieri, arma p tari, Capuae atque in Apulia servile bellum moveri. Igitur Se decreto Q. Marcius Rex Faesulas, Q. Metellus Creticus in Apul circumque ea loca missi, ii utrique ad urbem Imperatores er impediti ne triumpharent, calumnia paucorum, quibus omnia vigilare, nesta atque inhonesta vendere mos erat. Sed Praetores Q. Po ilta agi peius Rufus Capuam, Q. Metellus Celer in agrum Picenum, iis incipes permissum uti pro tempore atque periculo exercitum comparar eorum ad hoc, si quis indicavisset de coniuratione quae contra rempu m quam cam facta erat, praemium servo libertatem et sestertia cent libero impunitatem eius rei et sestertia ducenta, itemque decrev uti gladiatoriae familiae Capuam et in cetera municipia distribuer tur pro cuiusque opibus, Romae per totam urbem vigiliae haber tur iisque minores magistratus praeessent. una qui si prius C. Cor L. Var Holum cinus citare, - quod Cap. XXXI. Quibus rebus permota civitas atque immu armatis urbis facies erat, ex summa laetitia atque lascivia, quae diutu proviso quies pepererat, repente omnis tristitia invasit, festinare, tr antum dare, dare, neque loco neque homini cuiquam satis credere, ne bellum bellum gerere neque pacem habere, suo quisque metu pericula tiri. Ad hoc mulieres, quibus reipublicae magnitudine belli tir insolitus, incesserat; afflictare sese, manus supplices ad coel tendere, miserari parvos liberos, rogitare, omnia pavere, super atque deliciis omissis sibi patriaeque diffidere. At Catilinae crud animus eadem illa movebat, tametsi praesidia parabantur et i lege Plautia interrogatus erat ab L. Paulo. Postremo dissimula caussa et ut sui expurgandi, sicuti iurgio lacessitus foret, in Senat venit. Tum M. Tullius Consul, sive praesentiam eius timens sive commotus, orationem habuit luculentam atque utilem reipublic quam postea scriptam edidit. Sed, ubi ille adsedit, Catilina, ut e rea la erat, ria ex malo ongius foret, volgi paratus ad dissimulanda omnia, demisso vol stulare coepit, ne quid de se temere crederent. se ab adulescentia vitam instituisse, ut omnia ne aestumarent, sibi patricio homini, cuius i plurima beneficia in populum Romanum esse opus esse, quum eam servaret M. Tullius inqu mae. Ad hoc maledicta alia quum adderet, ob stem atque parricidam vocare. Tum ille furib dem circumventus, inquit, ab inimicis praec meum ruina restinguam. Cap. XXXII. Deinde se ex curia domum secum ipse volvens, quod neque insidiae consu incendio intellegebat urbem vigiliis munitam, dens exercitum augere, ac priusquam legiones antecapere quae bello usui forent, nocte inten Manliana castra profectus est. Sed Cethego at que, quorum cognoverat promptam audaciam, - possent opes factionis confirment, insidias co dem, incendia aliaque belli facinora parent, s magno exercitu ad urbem accessurum. Dum h C. Manlius ex suo numero legatos ad Marciu mandatis huiuscemodi: Cap. XXXIII. Deos hominesque testamur, neque contra patriam cepisse neque quo pericu sed uti corpora nostra ab iniuria tuta forent tes, violentia atque crudelitate foeneratorum omnes fama atque fortunis expertes sumus strum licuit more maiorum lege uti, neque ami rum corpus habere, tanta saevitia feneratorum Saepe maiores vestri miseriti plebis Romanae eius opitulati sunt, ac novissume memoria no tudinem aeris alieni, volentibus omnibus bonis lutum est. Saepe ipsa plebes, aut dominandi superbia magistratuum, armata a patribus seces perium neque divitias petimus, quarum rerum certamina omnia inter mortalis sunt, sed libe bonus nisi cum anima simul amisit. Te atqu mur, consulatis miseris civibus, legis praesid Praetoris eripuit, restituatis, neve nobis eam |