Immagini della pagina
PDF
ePub

ter orbos orbasque, sequenti, centum septemdecim millia ducenta novemdecim. Quum adverfus Aequos res male gefta effet, L. Quinctius Cincinnatus dictator factus, quum rure intentus ruftico operi effet, ad id bellum gcrendum arceffitus eft. Is victos hoftes sub jugum mifit. Tribunorum plebis numerus ampliatus eft, ut effent de

[ocr errors]

le.

Voff. 1. VIII. milia DCCXIIII. Vol. 4. et exc. Pithoei. VIII. milia DCCCXIIII. Voff. 2. et 3. CIII. M. CCXIX. Berg: CIIII, milia CCXIIII. Hearnii Oxon.N.LXXX.M.CCLXIIII. Boend. LXXX milia DCC XIIII. Norvic. et primae editt. Quae nunc exftat lectio, primum ad. paruit in ed. Aldina. Ex his patet, recte Jac. Gronovium infra in Livio c. 3, 9. scribendum vidiffe quatuordecim, pro quinde cim. Sed et reliquus numerus corruptus videtur, pro quo gendum puto centum quatuor millia, ducenta quatuordecim. Nam eo ducunt non modo om. nes codd. apud Livium d. cap. 3. verum etiam quidam eorum hoc loco, Eodem etiam ducunt illi, in quibus VIII. vel octo millia legitur. Nam ex CIIII millia, duabus prioribus notis numeralibus in notam V coalescentibus, facillime factum est VIII. Sed quum numerus ille VIII. M. aperte vitiosus ac ju. fto minor effet, cum alii mutarunt in LXXX. M. Praeterea ex nota millenaria, quae ta. men etiam in quibusdam codicibus literis perscripta fuit, for: matum fuit D et DC. ut alibi saepe erratum eft. V. infra ad 39, 20, 3.

Centum triginta duo millia quadringenta novem] Et hic et iam multum variant manu et ty. pis exarati. Centum decem et septem milia ducenta decem et novem Leid. CXVII. milia et

CCXXIIII. Voff, 1. CXVII. Voll. 2. et milia CCVIII. 3. CXVII milia CCXVIIII. Vol. 4. et Berg. CXVII. et CCXVIII. Hearnii Oxon. N. CXVII. milia CC XLVIII, Boend. Norvic. et priscae edd. Quae nunc circumfertur lectio, iterum profluxit ex edit. Aldina, nisi quod habeat novemdecim, pro quo Curio primus novem repofuit. Aldus autem ita dedisse videtur, ne Livius c. 24, hụjus libri et auctor Epitomes de numero in diversa abirent. Verum quid de eo censendum sit, ibidem videbimus. Plerorumque codicum scriptura indicat, le. gendum effe centum septemdecim millia ducenta novemdecim, quomodo etiam edi curavi. nisi quis trecenta, pro ducenta, mallet; ut ita inter Epitomen et lectionem, quam Livio vindica, vi, conveniret: quod tamen non neceffe arbitror. Rationem, cur numerus, qui in vulgatis exfiat, jufto major videatur, infra da. bimus ad Liv. 3, 24, 10. Ceterum inter hace et proxima verba is, qui curavit edit. Londinensem nuperam, sequentia interposuit, Fabius Vibulanus Volscos et Aequos superat. Tribunitium domi bellum. Aequi foedus rumpunt. quorum omnium neque vola neque veftigium in codd. adparuit. Si ex ingenio addita sunt, ne quid eorum, quae Livius retulit, deeffet, eodem ex. emplo infinita alia addi potuis. sent. Sed vel sic lectoris inter

[ocr errors]

cem, trigefimo sexto anno a primis tribunis plebis. Petitis per legatos, et adlatis Atticis legibus, ad conftituendas eas proponendasque decemviri pro confulibus fine ullis alis magiftratibus creati, altero et trecentefimo anno, quam Roma condita erat: et, ut a regibus ad confu

les, ita a confulibus ad decemviros translatum imperium.

erat, ut omnia haec alia charaeterum forma inprimerentur, ne incautior quis recentiorum supplementa pro ipsis veteris scriptoris verbis haberet. Eumdem errorem alibi saepe ab eo commiffum video.

Quum adversus Aequos res male gesta esset] male res gesta esset Berg. Mox Ti. Quintius Cincinatus Boend. V. infra hoc lib. ad c. 12,8. Hinc intentus operi rustico alio ordine Leid, Vol. 1. Berg. et Boend.

Al bellum gerendum arcessitus est] Vet. lib. ad id bel. lum. SIGON. ad id bellum habent etiam omnes codd. noftri, nisi quod pronomen desit in Boend. Deelle etiam in Norvic. teftatur Hearne. Verum id non mirum eft, quum is codex per omnia semper primis editionibus consentire soleat.

Trigesimo sexto anno a primis tribunis plebis] tricentesi. mo sexto anno Berg. tricesimo Boend. contrario errore tricesimo, pro trecentesimo, mox ha. bebimus hac Epit. Deinde praepositio a exsulat a Vol. 2. 3. 4. Berg. et Boend.

Ad constituendas eas propomendasque) ad custodiendas eas Voff. 1. et Boend. ad construendas leges eas Leid. ad construendas eas Berg, et vetuftae edd. quod primi Moguntini in con. stituendas mutarunt.

Sine ullis aliis magistratibus creati, altero et trecentesimo anno] sine ullis aliis legibus creati sunt Berg. praeterca nono et tricesimo anno Voff. 1. 2. 3. et 4. Contrario errore tricentesimo, pro tricesimo, modo habuimus hac Epit. nono et trecentesimo Leid. Berg. et, ut Hearne auctor eft, Romana princ. ed. cum excerptis Pith. quod forsitan vitiofe scriptum conjicit pro uno et trecentesimo, ut in aliquot Sigonii MSS. effe addit. Ejus quidem lectionis Sigonius neque hoc loco, neque ad Livi. um, neque etiam in Scholiis in Chronolog. Livianam meminit, sed 2. Emend. 16. Mox qua Roma condita erat Voll. 2. 3. 4. quo Roma condita, omiffo etiam zo erat, Boend. Vulgatum praefero..

Et ut a regibus ad consules, ita a consulibus ad decemviros translatum imperium] Septem priora vocabula exfulant aBoend. Quae si delenda forent, distin guerem hoc modo: Decemviri pro consulibus sine ullis aliis magistratibus creati. Altero et trecentesimo anno, quam Roma condita erat, a consulibus ad decemviros translatum imperium. Sed servanda puto illa verba, quae non modo in Mftis ceteris supersunt, sed et in Livio simili fere modo reperiun. tur c. 33, 1. Anno trecentesimo altero, quam condita Roma erat, iterum mutatur forma ci

Hi, decem tabulis legum pofitis, quum modefte fe in eo bonore geffiffent, et ob id in alterum quoque annum eumdem effe magiftratum placuiffet, duabus tabulis ad decem adjectis, quum complura inpotenter feciffent, magiftratum noluerunt deponere, et in tertium annum

vitatis, ab consulibus ad decemviros, quemadmodum ab regibus ante ad consules venerat, translato imperio. Deinde vox imperium deeft in Voss. 1. imperium translatum habent Vol. 2. 3. 4. et Berg. imperium translatum est, insuper addito verbo Leid.

Quum modeste se in honore gessissent] Vet. lib. se in eo honore. SIGON. Ita pariter omnes noftri. Hearne vero auctor eft, iterum Norvic. priscis editt. consentientem pronomen non agnoscere. Paullo ante Hi, decem tabulis legum positis Leid. Voff. 1. Berg. et Boend. In decem tabulis Voff. 2. 3. et 4. Cujus lectionis veftigia eodem aperte ducunt.

Et ob id in alterum quoque annum eumdem esse magistra tum placuisset] Ta et ob id omittuntur in Voff. 1. vacuo spatio tamen relicto; omittitur etiam placuisset in eodem cod. Practerea et ob id alterum quoque annum eumdem etiam magistratum tenerent habet Boen. derm. In Berg. qui similiter etiam, pro esse, exhibet, omnia haec placuisset, duabus tabulis ad decem adjectis, quum com. plura inpotenter fecissent, magistratum deerant a m. 1. Cui errori, ex negligentia librarii nato, occasionem dedit repetitio tov magistratum. V. ad 9, 11, 11. Manu deinde sec. adfcriptum eft magistratum tenerent, cum complura impotenter fecissent, magistratum. Denique et

ob id in alterum quoque annum ad eumdem magistratum, omiffa itidem voce placuisset, est in Voff. 2. 3. et 4.

Quum complura impotenter fecissent] Ex veftigiis deprava. tae antiquae lectionis et ex Livianis verbis ita haec verba le. genda sunt, duabus tabulis ad decem adjectis, cum complura inpotenter fecissent. SIG. In edd. Sigonio vetuftioribus deerant illa verba duabus tabulis ad decem adjectis. Neque etiam exftant in off. 1. et Boend. ut nec

in Berg. vel a prima, vel a sec. man. ut modo vidimus. Eorum loco decem abjectis habet Voff. 2. decem adjectis. Voff. 3. et 4. ad decem adjectis Leid. In similes itaque codices quum Sigonius incidiffet, imperfecta supplevit ex Liv. c. 37, 4. Duae tabulae legum ád prioris anni An forte proxime ad lectionem decem tabulas erant adjectae. cod. Leid. scribendum II. vel duabus ad decem adjectis? ut vox tabulis ex superioribus repetatur; et librarii numeri notam omiferint, quod eam non intelligerent. Deinde cum plura, pro cum complura, Voff. 2. 3. et 4. in quibus vocula cum intercepit primam fyllabam fequentis vocis. V. infra ad 3, 7, 7. Denique gessissent, pro fecissent, Leid. (* v. ad 39, 54, 10.)

Et in tertium annum detinuerunt] Vetus lectio retinuerunt. SIG. retinuerunt etiam Voff. 1. 2. 3. 4. Leid. et Berg. Sed vulgatum servant Boend. et perpe

retinuerunt: donec invifo eorum imperio finem adtulit libido Ap. Claudii. Qui, quum in amorem virginis incidiffet, sulmiffo, qui eam in servitutem peteret, neceffitatem patri ejus Virginio inpofuit, rapto ex taberna proxima cultro, ut filiam interimeret; quum.

tuus edd. veterum affecla Nor vic. Saepius ita peccatum eft in prifcis codd. Vide, quae notantur supra ad 1, 17, 8. c. 30, 5. (*8, 38, 6.) 36, 39, 7. 40, 42, 4. et Torren. ad Valer. Max. 1, 7. ext. 4. Paffim autem literas D et R in Matis commutari, infra dicetur ad 9, 10, 6.

Donec invicto eorum imperio finem adtulit libido Ap.Claudii] Quare invicto? an, quia sine provocatione erat? Ut de dictatura 1. 6, [16, 3.] Invicta sibi quaedam patientissima justi imperii civitas fecerat. l. 3, [30, 4. Vincebatur consulare impe rium. Gryphius edidit invito. Potius injusto. Infra [c. 39, 7.] Cupiditas in injusta dominationeretinenda. Et sic quoque Muretus. J. FR. GRON. Non modo Gryphias invito edidit, sed ita legunt etiam omnes, quos vidi, codd. Leid. Voff. 1. 2. 3. 4. Berg. a m. 1. et Boend. atque ita se in Oxon. N. et excerptis Pithoei inveniffe, Hearne profitetur; pro eo primi editores eosque secuti recentiores cum Berg. a m. 2. invicto vulgarunt, sollem. ni et paffim obvio errore. Similiter invitus et invictus in Mftis commutari patebit ex illis, quae notavi olim ad Silii Ital. 4, 679. et quae Cel. Burmannus contulit ad Rutilii 1. Itin. 64. V. etiam infra ad 4, 53, 2. ad 5, 4, 8. (*8, 29, 11. 33, 4, 3.) et alibi. Neutrum tamen hic ferri poteft. Gronov. malebat injusto, quod Amis a Vulgata et scripta lectioDe abit. Propius accedet, si le

gamus inviso eorum imperio. Infra Livius tyrannidem decemviralem invisum imperium vocat c. 38, 10. Quum et ipsi invisum consensu imperium, et plebs, quia privatis jus non esset vocandi senatum, non convenire Patres, interpretarentur. Solent autem librarii voces invitus et invisus inter se confundere. Vide, quae notavi ad Si. lium Ital. 17, 413. Hane itaque conjecturam recepi. Doujatius quo jure qua injuria vulgatum tueri conatur, monens, invictum nonnumquam pro pertinaci accipi; poffe etiam imperium figurate dici pro imperantibus. Decemviros autem se vinci passos non fuisse, ut imperium deponerent. Sed me nondum conjecturae poenitet. Boenderm. exhibet, donec invito eorum cons. imperio finem attulit.

Qui quum in amorem virginis incidisset] Voculam quum nescit Berg. quam intercepit praecedens qui. V. infra ad Epit. Liv. 1. 58. Deinde in amorem Virginiae incidisset Voll. 1. V. infra ad Liv. 3, 45. in princ. U. traque lectione juncta in amorem Virginiae virginis incidisset exhibent Voff. 2. 3. 4. Leid. Berg. et Excerpta Pith.

Summisso, qui eam in servitutem peteret] summo qui eam Voff. i. sibique eam Vol. 2. 3. 4. Revera quidem Appius id operam dabat, ut eam in potesta. tem suam redigeret. Non tamen directo eam sibi in servitutem petebat, sed submiffo cliente, qui serva sua natam contenderet.

aliter eam tueri non poffet, ne in poteftatem ftuprum inlaturi veniret. Hoc tam magnae luxuriae, exemplo plebs incitata montem Aventinum occupavit, coëgitque decemviros abdicare fe magiftratu. ex quibus Appius et unus collegarum, qui praecipue poenam merue

Inposuit, rapto ex taberna proxima cultro, ut filiam interimeret] inposuit. rapto enim ex taberna proxima cultro filiam occidit Leid. inposuit. ra. pto ex taberna proxima cultro eam filiam occidit Voff. 1. et Boend. inposuit. qui rapto ex taberna proxima cultro filiam occidit Vol. 2. 3. et 4. inposuit. rapto ex taberna proxima cultro filiam occidit Berg. Consensus codicum in damnanda vulgata lectione persuadet, bic ulcus latere. An proxime scriptu. ram codicis Leid. legendum, miseram, vel extremam, vel ultimam necessitatem patri ejus Virginio inposuit. Rapto enim ex taberna proxima cultro filiam occidit? Paflim in his epitomis, ubi vulgo interimere editur, codd. scripti vel occidere, vel interficere, vel aliud verbum ejusdem poteftatis obferunt. V. infra ad Epit. 1. 57. Prae. terea patri ejus virgini etiam inposuit Berg. a m. 1. patri ejus Virginio etiam inposuit a m. 2. patri ejus virginis inposuit Boenderm.

Quum aliter eam tueri non posset] quum aliter eam non pos. set tueri Leid. quum aliter effici non posset Voll. 2. 3. et 4.

Ne in potestatem stuprum in. laturi veniret) in potestate Berg. Deinde stuprum allaturi Boend. quod eodem modo dictum effe videri poffet, quo vim adferre. Eam locutionem inluftrabo infra ad 42, 29, 9. Quum tamen

reliqui codd. nihil mutent, vulgatum praeferre tutius judicio.

Hoc tam magnae luxuriae exemplo plebs incitata montem Aventinum occupavit] Omnia haec omittebantur in Voff. 1. per negligentiam scribae. Praeterea magno luxuriae exemplo Leid. quomodo quaedam etiam, sed paucae, praeferunt editt. magnae injuriae exemplo Voff. 2. 3. 4. Boenderm. et Hearnii Oxon, N. cum excerptis Pith. Quum autem luxuria hic notet incontinentiam in re venerca, libidinem, si altera lectio placet, eodem fere sensu vox inju ria accipienda erit, pro ftupro, libidine. V. Cel. Burmann. ad Quinctil. Declam. 259. p. 476. Ut tamen verum fatear, poffet etiam injuria accipi pro injufti. tia, iniquitate. Sed praeftat, ut vulgatum luxuriae, quod in aliis codd. supereft, praeferatur. Denique plebs concitata Leid. Berg. et Vol. 4. plebs cum citata Voff. 2. et 3. Id vero natum ex eo videtur, quod scribae utramque lectionem exprimere voluerint hoc modo plebs con incitata, i. e. plebs concitata, incitata. Inde autem, quod mendosum videbant librarii, factum eft poftea plebs cum citata.

Coëgitque decemviros abdicare se magistratu] coëgit decemviros, abjecta copula, Volf. 1. Praeterea decemviros abdicare magistratus Vol. 2. 3. et 4. Abdicare magistratum aeque dici, atque abdicare se magistratu,

« IndietroContinua »