TITI LIVI AB URBE CONDITA LIBRI. ERKLÆRT VON W. WEISSENBORN. ACHTER BAND: BUGH XXXVXXXVIII. BERLIN, WEIDMANNSCHE BUCHHANDLUNG. 1862. TITI LIVI AB URBE CONDITA. LIBER XXXV. Principio anni, quo haec gesta sunt, Sex. Digitius praetor 1 in Hispania citeriore cum civitatibus iis, quae post profectionem M. Catonis permultae rebellaverant, crebra magis quam digna dictu proelia fecit, et adeo pleraque adversa, ut vix dimi- 2 dium militum, quam quod acceperat, successori tradiderit. nec 3 dubium est, quin omnis Hispania sublatura animos fuerit, ni alter praetor P. Cornelius Cn. F. Scipio trans Iberum multa secunda proelia fecisset, quo terrore non minus quinquaginta oppida ad eum defecerunt. praetor haec gesserat Scipio; idem pro 4 5 praetore Lusitanos, pervastata ulteriore provincia cum ingenti 35-38. Die Kriege gegen König Antiochus und die gleichzeitigen Ereignisse. 35, 1-2. Der Krieg in Hispanien. Oros. 4, 20. 1-2. Sex. Digitius, wahrscheinlich der Sohn des 26, 48 genannten, der Nachfolger Catos, s. 34, 43, 7. - post prof., 34, 46, 2. - iis permultae, vgl. 37, 6, 3; 4, 20, 8; 39, 8, 3: quas multas; doch steht permultae nur in der Mainzer Hds., und nach dem 34, 21, 7 Erzählten sollte man eine Wiederaufnahme des Kriegs in so weitem Kreise nicht erwarten. - dimid. - quam quod, vgl. 45, 18, 7: dimidium tributi, quam quod; 34, 19, 4: quam quanTit. Liv. VIII. tum; ib. 52, 4: plura, quam quae; 3-6. Cornel., 29, 14; 34, 42. 189316 praeda domum redeuntis, in ipso itinere adgressus ab hora tertia diei ad octavam incerto eventu pugnavit, numero militum im6 par, superior aliis: nam et acie frequenti armatis adversus longum et impeditum turba pecorum agmen et recenti milite ad7 versus fessos longo itinere concurrerat: tertia namque vigilia exierant hostes; huic nocturno itineri tres diurnae horae accesserant, nec ulla quiete data laborem viae proelium exceperat. 8 itaque principio pugnae vigoris aliquid in corporibus animisque fuit, et turbaverant primo Romanos; deinde aequata paulisper pugna est. in hoc discrimine ludos lovi, si fudisset cecidissetque 9 hostis, propraetor vovit. tandem gradum acrius intulere Romani, cessitque Lusitanus, deinde prorsus terga dedit. et cum insti10 tissent fugientibus victores, ad duodecim milia hostium sunt caesa, capti quingenti quadraginta, omnes ferme equites, et signa militaria capta centum triginta quattuor. de exercitu Romano septuaginta et tres amissi. pugnatum haud procul Ilipa urbe est; 11 eo victorem opulentum praeda exercitum P. Cornelius reduxit. 12 ea omnis ante urbem exposita est, potestasque dominis suas res cognoscendi facta est; cetera vendenda quaestori data; quod inde refectum est militi divisum. 2 Nondum ab Roma profectus erat C. Flaminius praetor, 2 cum haec in Hispania gerebantur. itaque adversae quam secun 1. 51 nicht eroberte, s. 40, 47, 1, Lusi- ex concurrunt; der gewöhnliche Ausdruck ist concurrere cum. longum, c. 27, 15; 3, 28, 2. cep., schloss sich an; 31, 1, 6; vgl. 32, 3, 1; 38, 40, 6; § 7 könnte auch als Parenthese gefasst werden. 8-12. principio, nur im Anfange, 21, 1, 1.- lud. I., 36, 36, 2. propr., wenn es richtig ist (alle Hss. ausser der Mainz. haben praetor, s. 23, 40, 1) scheint nur hinzu gefügt um einen volleren Schluss zu gewinnen. grad. int., 2, 65, 5. quing., die Zahl ist nicht sicher. Ilipa, am rechten Ufer des Baetis, Plin. 3, 1, 11; Ptolem. Πίπα μεγάλη. opulent., 4, 34, 4; 7, 24, 9 u. a.; vgl. 21, 5, 8: agmen grave praeda. cognosc., 3, 10, 1. cetera, 32, 10, 3. — est est, s. c. 14, 4; 36, 12, 3; 3, 5, 14 u. a. refect., gelöst, s. 1, 53, 3; Cic. Parad. 5, 1 u. a.; sonst verkauft der Quästor nur die für das aerarium zurück behaltene Beute, besonders die Gefangenen, die übrige wird an die Soldaten vertheilt und von diesen verkauft, vgl. 36, 30, 1: vendita aut militi concessa - praeda; 37, 5, 3: praeda partim vendita, partim divisa; vgl. 10, 17, 6; ib. 20, 16; 38, 23, 10; Polyb. 10, 17. 2, 1-5. nondum cum, vgl. 5 dae res per ipsum amicosque eius magis sermonibus celebrabantur, et temptaverat, quoniam bellum ingens in provincia exar- 3 sisset, et exiguas reliquias exercitus ab Sex. Digitio atque eas ipsas plenas pavoris ac fugae accepturus esset, ut sibi unam ex urbanis legionibus decernerent, ad quam cum militem ab se ipso 4. scriptum ex senatus consulto adiecisset, eligeret ex omni numero sex milia et ducentos pedites, equites trecentos: ea se legione nam in Sex. Digiti exercitu haud multum spei esse — rem gesturum. seniores negare ad rumores a privatis temere in gratiam 6 magistratuum confictos senatus consulta facienda esse; nisi quod aut praetores ex provinciis scriberent aut legati renuntiarent, nihil ratum haberi debere; si tumultus in Hispania esset, pla- 7 cere tumultuarios milites extra Italiam scribi a praetore. mens ea senatus fuit, ut in Hispania tumultuarii milites legerentur. Valerius Antias et in Siciliam navigasse dilectus causa C. Flami- 8 nium scribit, et ex Sicilia Hispaniam petentem tempestate in Africam delatum vagos milites de exercitu P. Africani sacramento rogasse, his duarum provinciarum dilectibus tertium in Hispa- 9 nia adiecisse. Nec in Italia segnius Ligurum bellum crescebat. Pisas 3 iam quadraginta milibus hominum, adfluente cotidie multitudine. ad famam belli spemque praedae, circumsedebant. Minucius 2 consul Arretium die quam edixerat ad conveniendum militibus 28, 2, 1; 34, 60, 1: vixdum cum; 29, 24, 14; 37, 39, 7. gerentur, vielleicht richtiger, s. c. 23, 8; 37, 2, 8. de exerc., s. c. 1, 10; 27, 38, 11; diese hätten sich 8 Jahre, seit 201 a. Ch. in Afrika herumgetrieben. sacram. rog., s. 32, 26, 11; 24, 8, 19. 3-5. Krieg in Ligurien und Gallien. 1-3. segnius bellum ist wol wie c. 40, 7; 10, 12, 4: segne bellum, 23, 35, 1 u. a., vgl. 33, 43, 2: tantum bellum gliscebat, zu nehmen; Andere fassen segnius als Adver- ́ bium auf, s. 40, 40, 1. milibus circumsed., c. 38, 7; 9, 2, 3: Luceriam legiones Samnitium omnibus copiis circumsedere, vgl. 44, 29, 6: fama cum magno numero peditum equitumque venientium Gallorum; 8, 37, 9; Caes. B. G. 4, 1.- quam ed., 31, 11, 1; ib. 49, |