antiqui formulam juris restituere' XXXII. 33. et 'res ex formula juris antiqui componere ' XXXIV. 57. Ad hæc ei responderi velim, si ex æquo disceptatur, et non belli caussa quæritur] Eo responderi Voss. Lov. 1. 4. 6. et Mead. 2. ego responderi Lov. 2. 3. Harl. Mead. 1. et Gaertn. Tum disceptaturi, non belli caussa quæritur Lov. 1. Mead. ambo, Gaertn. et edd. Rom. a. 1472. Mediol. a. 1480. Parm. Tarv. ntraque, et aliæ. Neque aliter Hearnii L. 1. nisi quod insuper vocem quæritur omiserit. Disceptaturis non belli caussa quæritur edd. Camp. et in marg. quædam Ascensii: disceptaturi et non belli caussa quæritur Lov. 4. disceptatur, non belli caussa quæritur Voss. Lov. 3. 5. 6. Harl. cum nonnullis edd. antiqq. disceptatur, non caussa belli quæritur Lov. 2. Vulgatum primum inveni in ed. Asc. a. 1513. quod deinde Moguntini ex cod. suo probarunt. Mox & seq. quæ dissererentur, pro dicerentur, Lov. 2. §8 Quid enim simile habet civitatum earum, quas comparasti, caussa] Simile habuit Lov. 3. Tum civitatium earum ed. Mediol. 1480. Vide ad § 13. Mox post vocem juris distinguendum esse, observat Jac. Gronov. ad XXXIV. 9. § 5. Hinc et numquam intermisso Gaertn. Tandem exegimus Lov. 1. 5. et edd. antiqq. cujus loco Frob. 1531. ex cod. Mog. substituit exigimus, consentientibus reliquis meis. § 9 Non per alium quemquam fœdus mutaverint] Fortassis mutaverunt: nam ut hic est pro 'quemadmodum,' cui respondet sic. Duk. Hanc conjecturam firmat Gaertn. Tum per alium quemque Lov. 3. et 6. Antiochi Lov. 1. Mox in perpetuam potestatem Voss. et Lov. 6. Inde vestri deest in Harl. Tandem mansisse Voss. Lov. 1. 2. 3. 6. Harl. Mead. ambo, et Gaertn. § 11 Adserendi eos in servitutem facit] Ita ultima Gruteri ed., omnesque recentiores. Priores cum codd. quoscumque vidi, ut et Hearnii L. 1. faciet; quod revocavi. Paullo ante serviere Gaertn. servivere Lovel. 2. et Mead. 1. servierint Lov. 3. § 12 Quid abest, quin actum nobis nihil sit, quod a Philippo] Nihil est cod. Mog. Sed sequens repetant requirit sit: quod abest, cum actum nobis nihil sit, quid a Philippo Voss. et Lovel. 1. cum actum nobis nihil sit Lov. 3. actum nihil nobis sit Lov. 6. cur § 2 Nunc postulationes inserit, æqua iniquis miscentes e disceptatione altercationem fecerunt] Ms. et æqua iniquis miscent. Modius. Meritis codicis Mog. dedi, ut ejus lectionem, quamvis dissentientibus reliquis,receperim. Quisque hic tamquam collectivum consideratur, cui in priori membro verbum singulare, in posteriori plurale additur. Vide ad xxx. 42. § 16. Ejusdem unius auctoritate etiam recepi § 10 Sic et Asia civitates, ut semel expostulationes, quas similiter cum venerunt] Sic Asia civitates omnes querelis junxit XLII. 42. 'Si talibus de scripti, et editi usque ad Gronov. caussis, quæ vix querela et expostuqui utrum rò et ex Mss. adsumserit, latione dignæ sunt, arma capitis.' non monet. Hinc ut semel verteren- Deinde e disceptatione alterationem fec. tur Voss. ut semel venerint inde in ali- Lov. 5. et edd. Camp. Rom. 1472. ac orum Antiochi Lov. 3. venerint etiam Parm. Ita variant etiam codd. IV. Harl. et Mead. 1. Præterea avorum 6. § 1. et VIII. 33, § 10. Disceptatione Delph. et Var. Clas. Livius. 31 M altercationem fec. omissa præpositione, Lov. 4. Harl. et Mead. 2. disceptationem altercationem fec. Voss. Lov. 3. et Gaertn. discrepationem altercationem fecerunt Lov. 1. Vide ad xxI. 31. § 7. Disceptationem altercationemque fec. Lov. 6. disceptationem altercatione fec. Lov. 2. Sed vulgatum verum est. Mox nec remissa ulla re, neque impetrata, neque facta qua venerant Lov. 1. nec remissa ulla re, nec impetrata Lov.6. nec remissa ulla re etiam Voss. Lov. 2. 3. 4. Harl. Mead. ambo, et Gaertn. Vide ad ix. 9. § 14. 3 Consilium de bello Romano] Modius edebat concilium, quem secuti sunt Gruter, et Elzeviriana D. Heinsii. Gronov. deinde a. 1665. restituit consilium ; itaque legendum docuit ad XLIV. 2. § 5. Neque aliter codd. nisi quod conscilium sit in Lov. 1. et 4. de bello Romano consilium in Lov. 3. Mox alius alio velocius Lov. 5. et ed. Camp. Eo spe gratiæ major erat] Lege spes, non spe. Gelen. Ms. eo spe gratiæ major erat. Modius. Immo, in cod. suo se eo spe gratiæ major erit invenisse, Moguntini notarunt; ex quo etiam spe receperunt: quum recte ederetur eo spes gratiæ major erat, ut Gelenius restituit, consentientibus omnibus nostris. Librarius Mog. cod. hic manes suos passus est. patriam suam, et patriam Lacedæmonem] Tò tamen abjiciunt Voss. et Lov. 3. ac 6. ejus loco tu præfert Lov. 2. Vide ad xxII. 17. § 5. Tum dominationem in patria sua Voss. Lov. 1. 2. 3. 4. 6. Harl. Mead. 2. et Gaertn. Denique et Lacedæmonem Harl. quum tamen iterata hac voce patriam eleganter augeat, quod modo dixerat, Nabidi remissam esse dominationem in patriam suam; sed quæ non erat ignobilis urbs, verum clarissima et simul validissima Lacedæmon. §6 Antiocho si Smyrna et Lampsacus, &c.] Ordinem puto: Romanis indignum videri, si Antiocho Smyrna et Lampsacus imperata faciant. Considerandum tamen sitne locus corruptus. Glar. Vocula si deest ab Lov. 2. et Harl. Sed excidisse videtur ob similitudinem primarum literarum sequentis. Faciant imperata Antiocho, pro ab Antiocho. Vide ad XXXVIII. 43. § 3. § 7 Sed initium semper per jus injusta impetrandi fieri] Lege cum Rubenio sed initium semper a parvis injusta imperandi fieri. J. F. Gron. Conjecturam Rubenii in contextum recepi, quia partim plerorumque codd. vestigia eo ducunt, alii id aperte postulant: puis impetrandi est in Lov. 2. per uis injusta imperandi in Lov. 5. parvis injusta impetrandi Voss. Mead. ambo, Gaertn. et Doujatii Naud. a m. pr. apius injusta imperandi Lov. 3. parvis injusta imperandi Lov. 4. Harl. Hearnii N. Doujatii Reg. et Crevierii Victor. a parvis injusta impetrandi Doujatii Naud. a m. sec. a parvis injusta imperandi Lov. 6. et Hearnii L. 1. Editor Delphinicus lectionem cod. Naud. a m. pr. tolerari posse putat, quam ita exponit, initium injusta et magna impetrandi semper fieri petitis atque impetratis rebus parvis: quod eo minus placet, quoniam impetrandi ne in edd. quidem invenerim ante Paris. 1573. quum priores omnes imperandi potius §5 Nabidi tamen dominationem in legant. Solent autem imperare et im § 4 Alius superbiam postulatorum increpare] Vocem alius non esse Livii existimat Crevier, inmissam ab iis, qui non viderunt, ita cohærere orationem, Ibi alius alio ferocius superbiam postulatorum increpare, media autem omnia parenthesi includenda esse. Omnes codd. constanter eam vocem tuentur. An igitur a Livio addita est ex more, quo propter hyperbaton sive alia interposita vel vocem præcedentem vel aliud quid ejus loco perspicuitatis caussa repetit? Vide ad II. 12. § 2. Mox vocula sic deest in omnibus nostris, et edd. antiqq. quam Moguntini ex cod. suo interposue runt. petrare in Mss. confundi. Ita § præc. impetrata faciant, pro imperata, est in Voss. et Lov. 1. Pluribus exemplis, quæ contuli ad 1x. 30. § 10. adde XXVII. 30. § 6. XXXIII. 13. § 4. Aquam terramque ab Lacedæmoniis petierunt] Petierunt a Lacedæmoniis Gaertn. ab Lacedæmoniis petierint Voss. et Lov. 1. 3. 6. et cod. Mog. De aqua et terra a Persis petita, vide Brisson. de Regn. Pers. III. 330. § 8 Romanis de duabus civitatibus agi] Velim per similem tentationem a Romanis de duabus civitatibus agi. J. F. Gron. Codd. nostri nihil mutant. An igitur vulgato defendendo subfi. ciunt, quæ notantur ad vi. 11. § 4. ? Mox sed alias civitates, pro et, malebat Crevier. 9 Tamen omnem præsenti in statu spem cuique novandi res] Sincera lectio omni præsenti statu. Gelen. Omnem præsenti in statu spem Lov. 1. 3. 4. 5. 6. Harl. et Gaertn. præsenti in statu etiam Hearnii L. 1. omnem in præsenti statu spem Voss. omnem præsenti statu Mead. uterque: omnibus præsenti in statu Lov. 2. Insuper tum, pro tamen, Harl. et Gaertn. Vide ad XXII. 17. § 5. Hinc cujusque omnes scripti, et edd. priores. Ascensius 1513. cuique dedit, altera lectione in marginem rejecta. Paullo ante si liberas servitute Harl. CAP. XVIII. § 1 Alexander Acarnan in concilio erat] Acarnas Voss. Lov. 1. 3. 4. 5. 6. Harl. Mead. 2. Hearnii N. et edd. Ascensiana 1513. priores. Acharnax Hearnii L. 1. Alamas Gaertn. Athamas Lov. 2. et Mead. 1. Deinde in conscilio Lov. 1. in consilio Voss. Lov. 2. 3. 4. 5. 6. et Gaertn. quod recepi. Intelliguntur enim consiliarii regis, quos consilium, non concilium, vocari docuit Gronov. ad XLIV. 2. § 5. Philippo quondam amicus] Ms. Phi lippi quondam amicus. Modius. Lectionem cod. Mog. Philippi Aldus re cepit, et proximæ plures edd. servarunt. Quum deinde Curio, ejusque exemplo plerique recentiores priscam Philippo revocassent, Gronovius iterum 1665. alteram restituit. Ex codd. nostris Philippo legunt Voss. Lov. 3. 4. 5. 6. Harl. Mead. ambo, et Gaertn. cum Hearnii L. 1. reliqui Mog. codici consentiunt. Quin utrumque admitti possit, nullus du bitat. Vide ad xxix#47. § 11. Pro altera stat optimi cod. auctoritas, pro altera illud militat, quod hand facile scribæ amicus Philippi in Philippo mutaturi videantur. Eligat igitur lector utrum malit, ego judicium Gronovii secutus sum. § 2 In eum gradum amicitiæ regis, &c. acceptus erat] Postrema vox sine damno sententiæ aut elegantiæ ab. esse potuisset, ut est in principio cap. sequentis sublatum a Sigonio. Duk. 3 Is, tamquam non, utrum] Itaque non utrum Harl. Tum ubi aut qua ratione Lov. 6. Hinc voces bellum gereretur omittit Harl. quasi ex præcedenti bellandum esset supplendum foret. Non tamen delerem. Hinc animorum, pro animo, Lov. 3. Mead. 1. et Gaertn. Deinde in aliqua Græcia parte, omissa copula, Voss. et Lov. 1. et in aliqua parte Græciæ Lov. 2. 3. et 6. 5 In duobus velut cornibus Græcia] Incertius hoc est loco, ubi nam distinguendum, et quæ sint illa' cornua,' tum quomodo Ætoli in umbilico Græciæ. Strabo VIII. 361. simile quiddam habet de Peloponneso, a Demetrio Phalereo bove dicta, cujus cornua esse Ithomen Messeniorum et Acrocorinthum Corinthiorum montes sed ut hunc locum juvent, nou plane video. Glar. In duobus velut cornibus in Græcia Lov. 3. § 6 Ubi primum bellicum cani audisset] Bellicam audisset Lov. 2. belli caussas audisset Harl. belli cam, id est belli caussam, audisset Lov. 6. belli can audisset Lov. 1. bella audisset Lov. 3. bellum audisset Voss. Lov. 4. Mead. uterque, et Gaertn. Paullo ante ad Macedoniam Philippum Gaertn. In sequentibus Nosse se spiritus ejus animum Lov. 3. Nosse se spiritum ejus Lov. 1. Nosse se spem ejus Lov. 4. et Mead. 2. Scire, ferarum modo, quæ claustris aut vinculis teneantur, ingentes jam diu iras eum in pectore volvere] Primæ edd. scire ferum ferarum modo, et mox iras in pectore volvere. Neque aliter codd. nostri; nisi quod in prima parte scire ferrum ferarum modo sit in Gaertn. scire ferarum ferum modo in Lov. 6. scire fetum ferarum modo in Lov. 1. in posteriore vero ingentis jam diu votis in pectore volvere in Lov. 1. Postea Ascens. 1513. dedit scire eum ferarum modo. Haud diu post Mog. in cod. suo esse monuerunt scire ferarum modo, quæ claustris aut vinculis tenentur, ingentes jam diu iras in pectore volvere: quod Frob. 1535. recepit, nisi quod teneantur et ipse, et reliqui editores servarint. §7 Si compos nunc fiat, nullam moram rebellandi facturum] Si nunc compos fiat Lov. 2. compos si nunc fiat Lov. 6. Hinc bellandi Voss. debellandi Lov. sex, Harl. Mead. ambo, Gaertn. Hearnii L. 1. et priscæ edd. pro quo Ascens. 1315. fecit bellandi, in margine vero rebellandi; quod posterius Moguntini receperunt. Utrumque et bellandi et rebellandi ferri potest. Solent autem bellare' et 'debellare' in libris confundi. Vide ad Epit. Liv. 1. XXXVII. Quale exemplum habuimus vi. 30. § 8. Servavi igitur rebellandi. Supra xxx. 12. elapsus eo tempore fuisset, mox gravius eum rebellaturum.' xxxv. 12. 'De Philippo et Nabide libero mendacio abutebatur, paratum utrumque ad rebellandum esse.' XXXIX. 35. ‹ Philippus minime, quin rebellandum esset, dubius.' XLII. 52. Illum,' Philippum, 'omnibus indignitatibus · compulsum ad rebellandum, inter adparatum belli fato obpressum.' Paullo ante meminisse etiam, quoties, omisso pronomine, Lov. 1. § 8 In eo enim victoriam verti, si et loca opportuna, et socii præoccuparentur] Victoriam niti Harl. Tum si et desunt in Voss. Lov. 1. 2. 3. 4. 6. Harl. Mead. 2. et Gaertn. si et loca in Mead. 1. sola vocula et in Lov. 5. et edd. antiqq. si et loca opportuna primus Aldus ope cod. Mog. emendavit. Vide ad II. 44. § 3. Paullo ante esse non adparet in Lov. 1. Mittendum in Africam esse ad distringendos Romanos] Extinguendos Gaertn. extingendos Lov. 2. extingendum Lov. 3. effringendos Lov. 6. infringendos Harl. astringendos Voss. extringendos Lov. 1. 4. et Mead. 2. estringendos Mead. 1. (qui in margine instringenos habet) et edd. Camp. et Rom. 1472. restringendos Lov. 5. et ed. Parm. destringendos edd. his proximæ: distringendos edd. Mediol. 1505. Ascens. 1513. et 1516. Frob. 1531. et hinc reliquæ ; quæ vera est scriptura. Infra XLIV. 35. Populatione maritimæ oræ distringere copias regias.' Vide Cuper. Obs. Iv. 5. Oudend. ad Front. Strat. 1. 3. § 5. et quæ notavi ad Silii XVII. 164. CAP. XIX. 1 Hannibal non adhibitus est in concilium, propter conloquia] Ex veteribus libris verbum est tolli debet, ut omnia ad verbum tulit referantur. Sigon. Verbum est exstat in Voss. Lov. sex, et Gaertn. quod, quemadmodum omitti potest, ita etiam servari, modo majori distinctione interpungas post rà honore haSi bitus. Etiam habitus, pro adhibitus, Voss. Deinde in conscilium Lov. 1. in consilium Voss. Lov. 2. 3. 5. 6. Gaertn. et edd. principes; quod quum deinde et aliæ exhibuissent a Mogunt. usque ad Modium, qui iterum in concilium substituit,Gronov. tandem consiliarios regis Antiochi indicari, et hinc in consilium legendum monuit ad XLIV. 2. § 5. Quod Crevier. et ego in contextum recepimus. Præterea et propter conloquia Gaertn. quod, si plures accederent, non displiceret. Vide ad 11. 44. § 3. Propter conloquium Harleian. Male. Villium enim operam dedisse, ut cum Hannibale sæpe congrederetur,' et 'conloquia' numero plurium memoravit Livius c. 14. In verbis seqq. Td et non adparet in Voss. primum vero legit Gaertn. 2 Et purgare se tempore apto] Forsan capto: quod et reddidimus Livio XXVI. 12. Lib. III. c. 9. 'Insidiatum eum et tempore capto adortum rempublicam:' ubi frustra Glareanus captato. Quare et incipio dubitare in illo Iv. 36. Captatum deinde tempus ab tribunis militum:' et Flori 111. 5. 'Repente, quasi captato tempore' quin illi scripserunt captum et capto. J. F. Gron. Hic melius esse credo capto, quam apto. De ceteris, quæ non nituntur auctoritate Mstorum, quid mihi videatur, dixi ad Flori 11.5.5. Nec adhuc muto sen. tentiam. Addo nihil esse, cur putemus minus recte dici captare tempus,' quam 'captare tempestates,' et opportunitates temporum.' Livius v. 6. Tamquam navale bellum gerant, captatis tempestatibus, et observato tempore anni.' XXXIII. 35. 'Temporum opportunitates captasse ad bellandum :' quod idem est ac fempora: nam tempus' est'opportunitas temporis.' Etiam distinguendum puto, et purgare se, tempore. Duk. Lectio vulgata, quam Aldus ex cod. Mog. recepit, in nullo mihi cod. vel ed. antiqua obvia fuit. Purgare sese ac petere legit Lov. 1. purgare sese ac tempore Harl. purgare sese at tempore Mead. 1. et Lov. 3. purgare sese aut tempore Gaertn. purgare sese a tempore Voss. Lov. 2. 4. 5. Hearnii L. 1. N. et edd. vett. purgare sese: at tempore apto Mead. 2. purgare sese tempore apto ed. Mog. cupto tempore probam ac Livio usitatam locutionem esse, vidimus ad 111. 9. § 8. Et ita xxxIII. 28. 'Tempore ad eam rem capto circumventus occiditur.' Voces etiam 'aptus' et 'captus' in Mss. confundi, monui ad xxx. 11. § 4. Nondum tamen caussam video, quæ subigit, ut optimi cod. Mog. lectionem repudiemus, quum hæc etiam locutio proba sit. Ovid. Her. xvi. 299. Non babuit tempus, quo Cressia regna videret, Aptius. O mira calliditate virum!' In Rem. Amor. 132. Et data non apto tempore vina nocent.' Ex Pont. Epist. Iv. 14. 2. Non aptum numeris nomen habere meis.' Et ita 'apta dies' Fast. Iv. 819. aptum insidiis tempus' Tacit. Hist. II. 16. Nihil itaque a scriptura cod. Mog. recedo. Paullo ante dein Gaertn. Vide etiam ad § 6. et ad III. 3. § 6. § 4 Hoc me in pace patria mea extulit] Mog. Voss. Thuan. expulit ; quod violentius est, et excitatiorem jurisjurandi memoriam in Annibale exprimit. XXXVIII. 50. 'Siquidem victa Carthago victum Annibalem in exsilium expulisset, Roma victrix victorem Africanum expellat.' Jac. Gron. Expulit non modo codd. quos Jac. Gronov. landavit, verum præterea nostri omnes, Crevierii Victorin. omnesque edd. usque ad ultimam Gru. teri; in quam illud extulit forte per operarum errorem inrepsit, nihilominus per recentiores fuit propagatum usque ad Crevier. qui priscam lectionem Livii contextui reddidit. Hoc duce, si tu spem meam destitueris] Posset alicui ποιητικώτερον videri duce sacramento. Non mutant tamen aut hæsitant nec scripti, nec editi veteres. Qui si adstipularentur, mallem hoc ducente. Curtius IV. 11. § 21. 'Ite, nunciate regi vestro, et quæ amisit, et quæ adhuc habet, præmia esse belli. Hoc regente utriusque terminos regni id quemque habiturum, quod proximæ lucis adsignatura fortuna est:' |