ad Torum tunc Lov. 1. ad Toruntum Lov. 2. ad Torontum Lov. 5. ad Thorontum Lov. 4. Harl. et Mead. ambo: ad Thoruntium Gaertn. Sed Sabellicus verum vidit. Supra xxxv. 37. 'Processit Herodorus ad Thronium. Inde haud procul in Maliaco sinu,' &c. ubi etiam varie corruptum hoc nomen in Mss. exstat. Mox Alexander Acarnanum nuncius adrersæ pug. næ omnes scripti, et edd. vett. usque ad Frob. qui a. 1531. substituit recte Acarnan, quod tamen jam antea in quarumdam antiquiorum edd. margine comparuerat.

Trepida inde recenti terrore naves Ceneum Eubœæ petierunt] Græci Ké valov. Itaque diphthongus apponenda est. Sigon. Recenti tremore et terrore Voss. et Lov. 1. ac 3. recenti terrore et tremore Lov. 6. et Gaertn. Mox mortuus et sepultus est Lov. 3.

§ 6 Eumdem portum tenuerant naves] Ita Aldus ex cod. Mog. Antea edebatur tenuerunt, quod est in omnibus nostris, et Hearnii L. 1.

§7 Jam fretum, quod ad Andrum insulam est] Ideo fretum Lov. 1. in fretum Lov. 6. Deinde quod in agrum insulam est Lov. 1. quod magnum insulam est Voss. quod ad Angrum insu lam est in margine pro varia lectione; quod vidi etiam in Lov. 2. 3. 4. 5. 6. Mead. utroque, Gaertn. et edd. Camp. Rom. 1472. ac Parm. Paullo ante Atilii prænomen A. deest in Lov. 1. M. Accilius vocatur in Lov. 6. § 8 Quæ novissimæ agminis erant] Vet. lib. novissimi. Perspicue verum. Sigon. Ita et Lov. 1. 6. et Harl. In edd. Camp. Rom. 1472. et Parm. novissime vel novissimæ vulgatur; sed reliquæ deinde novissimi substitue runt usque ad Aldum, qui novissima revocavit. Sed novissimi iterum Crevierio fide Victor. placuit. Ego pluribus adhæreo. De ea voce vide ad x. 29. § 5. Mox et Accilius Lov. 6.

CAP. XXI. 1 Sub adventum con

sulis a Chalcide profectus Tenedum primum tenuit] Mirum hoc iter, si quidem non errat codex. Tu vide num Tenum potius pro Tenedum sit legendum. Est enim inter Cycladas Tenus' in eo itinere, quod ab Eubœa Ephesum ducit. Carmine Virgiliano notior Tenedus inattentos decepit. Glar. Tenendum Lov. 4. Tenedum Voss. Lov. 1. 5. 6. Mead. 2. Gaertn. et Hearnii L. 1. Tenedon Lov. 2. 3. Harl. et Mead. 1. Teneum Hearnii N. proxime verum. Recte enim Glareanum Tenum legendum docuisse, itineris ratio manifeste docet. Præterea sub adventu Lov. 2. 5. Harl. Mead. 1. Hearnii L. 1. et edd. ante Aldum. Vide ad 11. 55. § 1. Adventu sine præpositione Lov. 1. Chal cide etiam, omissa præpositione, Lov. 3. Hinc venit, pro tenuit, Lov. 5.

§ 2 Cristoteles, præfectus regis, urbe excessisset] In vetustis codd. legitur Aristoteles, pro Cristoteles. Gelen. Scriptum habent Pall. Tristoteles. Vet. ed. Christoteles. Gebhard. Tristotiles Voss. Tristoteles Lovel. 1. 4. 6. et Mead. 2. Tristotellus Lov. 3. Cristoteles Lov. 5. et Mead. 1. Christoteles Harl. Gaertn. et edd. vett. Tum urbe exisset Voss. et Lov. 1. Eadem varietas obcurrit XXXIX. 5. § 6. Similiter 'prodire' et 'procedere' commutantur 1. 41. § 5.

§ 3 Paucosque per dies omnibus perpacatis] Ms. post paucosque dies. Modius. Paucosque dies, omissa præpositione, Lov. 4. a m. pr. et Harl. Non displicet Mog. cod. lectio post paucosque dies. Livius enim encliticam que indifferenter nunc in initio orationis ipsi præpositioni, nunc voci proximæ, quæ præpositionem sequitur, subjunxit. Supra XXI. 46. 'Profectus ad castra hostium, exque propinquo copias speculandas.' xxx. 18. 'Proque duobus cornibus prætor ac proconsul milites hortabantur.' lib. XXXI. c. 5. 'Quam rem senatus populusque Romanus de republica, dequé

་

ineundo novo bello in animo haberet.' Et contra XXXI. 42. Turmatim equites, in vicemque manipulos levis armaturæ aquatum ire et prandere jubet.' XXXIV. 3. Recensete omnia muliebria jura, quibus licentiam earum adligaverint majores nostri, per quæque subjecerint viris.' XXXVII. 31. Rhodii inpigre prævertere, ad trajiciendasque copias consulis iere.' Hæc tamen, quam altera, in Livio minus frequens. Tum omnibus præparatis Lov. 5. et edd. vett. usque ad Aldum, qui ex cod. Mog. perpacatis prætulit. Concinunt reliqui nostri. De verbo 'perpacare' vide ad XL. 34. § 13. Mox multa modestia per victoriam Lovel. 3. multa modestia post victoriam Lov. 1. 4. 5. 6. Harl. 2. et edd. Camp. Rom. 1472. et Parm. Sed vide ad I. 48. § 3. Paullo ante cetera Eubœæ urbes Gaertn.

§ 4 Haud dubio auctore sciret] Malim, sen. pop. Rom., haud dubium auctorem sciret. J. F. Gron. Hanc conjecturam probavit Crevier. scirent legit Lov. 3.

§ 5 Atque ita ad Hydruntum Italia trajecit] Plutarch. Brundusium et Tarentum ait transmisisse in Cat. p. 341. Καὶ διέπλευσε μὲν εἰς Βρεντέσιον εὐτυχῶς, μιᾷ δ ̓ ἡμέρᾳ ἐκεῖθεν διελάσας εἰς Τάραντα, καὶ τέσσαρας ἄλλας ὁδεύσας, πεμπταῖος εἰς Ρώμην ἀπὸ θαλάσσης apíkeтo. Strabo autem vi. 282, transmissiones in Italiam e Græcia tres fuisse tradit, Tarentum, Brundusium, et Rhegium. Plinius vero 11. 11. ab Hydrunte in Græciam transitum breviorem ait esse, a Brundusio vero longiorem illum quidem, sed certiorem. Sig. Ydruntum Lov.6. Idruntem Harl. Hydrontem Lovel. 1. et 3. Hydruntem Lov. 5. et edd. Camp. Rom. 1472. ac Parm. Utroque nomine vel Hydruntum vel Hydrus more Græcorum urbem a Latinis adpellatam esse, posterioribus temporibus adspirationem etiam abjectam fuisse, docet Cluver. Ital. Ant. IV. 13. p. 1242. Præ

positionem ad omittit Lov. 3. Paullo ante etiam Creusa, omissa præpositione a, Lov. 5. et edd. ante Aldum. Patris quoque, eadem præpositione neglecta, Lov. 6. et Harl.

§6 Quinto die inde pedestri itinere] Quinta die Lov. 6. reliquis omnibus invitis. Vide ad v111. 11. § 15. Pedestri itinere, id est, terrestri, ut ob. ponatur navigationi. Vide ad xxxvII, 53. § 13. Mox ante lucem inde ingressus Voss. Lov. 1. 6. et Gaertn. Sed Vocula inde modo præcessit; hic vero inde vel in repetitum est ex initio vocis seq. Vide ad xxxvII. 52. § 2. Inde Junii prænomen M. deest in Gaertn. Sed illud intercepit præ. ced. vocis litera finalis. Vide ad XXXIX. 5. § 11.

§7 Is prima luce senatum vocavit] Corrige ex Vossiano, Is prima luce in senatum vocavit. Et vide, si lubet, quæ ad 11. 55. notamus. J. F. Gron. In senatum vocavit etiam Lov. 1. 2. 3. 4. Mead. 2. et Gaertn. Ita optimus Harl. legebat 11. 33. 'Postulare multo minaciter magis, quam suppliciter, in senatum vocarent.' Vide eti am Gron. ad xxIII. 32. § 3. Similiterad consilium vocare' XLIV. 37. ‘Tertia demum hora, sacrificio rite perpetrato, ad consilium vocavit. Potest tamen et vulgata lectio servari. Passim enim apud Livium obcurrit vocare Patres,'' senatum.' Ita 1. 48. Qua tu audacia me vivo ausus es vocare Patres?' v. 27. ‘A magistratibus de re nova vocato senatu.' XXVI. 13. Coëgit Lesium

senatum vocare.' Et ita Silius, Livii imitator, 1. 609.- Concilium vocat angustum, castaque beatos Panpertate Patres.' Mox seq. Duo dein legati Lov. 3. Vide ad c. 24. § 10.

§ 10 M. Fulvius Nobilior, qui biennio ante prætor] De eodem hoc Fulvio in hoc adeo libro c. 39. eadem dicturus est, ut non dubium, hic lapsum inemoria Livium. Glar.

In ulteriorem Hispaniam erat pro

fectus] To ulteriorem non agnoscunt membranæ [Mogunt.] Modius. Pall. et vet. ed. prætor in Hispaniam profectus est. Gebh. Vocem ulteriorem ignorant etiam omnes mei, Hearnii L. 1. et editi ante Frob. qui a. 1531. eam forte ex c. 39. infra adscivit: quam propterea expunxi. Deinde erat profectus Aldus ex Mog. probavit, quum antea ederetur profectus est, quod est in omnibus meis, et Hearnii L. 1.

§ 11 Duodecim millia pondo argenti: auri pondo centum viginti septem] Decem millia pondo Lov. 5. et edd. principes. X. ducentum pondo Lov. 6. a m. pr. XL. et ducentum pondo a m. sec. XCX. pondo Gaertn. decem viginti millia pondo Harl. et Lov. 2. decem ducenta pondo Lov. 3. X. et CC. pondo Lov. 1. XCC. pondo Voss. Lov. 4. Mead. ambo, et Hearnii L. 1. qui millia pondo in N. invenit. Pleræque hæ lectiones ex non intellecta numeri millenarii nota ortæ sunt; pro qua sæpe CC. datum esse, vidimus ad XXXV. 35. §4. Lectionem, quæ nunc exstat, Aldus ex Mog. cod. adscivit. Deinde auri centum viginti septem Mead. 1. auri pondo centum XVII. Voss. Male. Vide ad c. 39. § 2. Paullo ante centum triginta, vel CXXX. millia Voss. Lov. sex, Harl. Mead. 2. Gaertn. omnesque edd. usque ad Gruter. cujus ultima ed. dedit centum et triginta millia, addita copula, quam iterum exegi.

CAP. XXII. 1 Acilius consul ab Thermopylis] P. Acilius Lovel. 2. Mead. 1. et Gaertn. M. Acilius Harl. An voluit librarius M'. Acilius? Tum ex Thermopylis Gaertn. Mox respicerent Lov. 1. 3. et 6. a m. pr.

§2 Et ceteræ Græciæ civitates defecisse eo bello ab optime de se meritis Romanis] Libri nostri ab optime meritis Romanis. Gebh. Ita et omnes nostri Mss. et edd. usque ad Ascens. qui, incertum qua auctoritate, a. 1510. de se interposuit. Præterea et ceteras,

Cujus fiducia ab officio decessissent] Pall. uterque cujus fiducia officio de cessissent. Gebh. Lege discessissent. De quo superius ad XXVII. 10. § 1. J. F. Gronov. Scripsit ibid. Gronov. veteres dicere 'decedere re,' et' de re;' discedere ab re.' Si hoc sine exceptione verum est, non recte in Cic. pro Flacco c. 12. legitur, 'Cog. nosce, quid me consule senatus decreverit, quum quidem nihil a superioribus continuorum annorum decretis decesserit;' pro discesserit. Nec in Justin. vi. 3. § 8. Contendebatque, ne a rebus gestis ejus et gloriæ splendore decederet,' pro discederet ; quod et ibi e Ms. adnotavit Clar. Bur mann. Et in Virg. Æn. 11. 109. non longo fessi discedere bello, sed ex sententia Germani et Cerda decedere legendum est. Quum de loco sermo sermo est, recte dicitur 'discedere de.' Cic. Verr. iv. 65. Tum de foro, quum jam advesperasceret, discessimus.' Sed de re quoque sic Livins XXXII. 40. De colloquio discessum :' nisi quis hoc quoque, tamquam de loco, dictum velit. Duk. Præposi tionem ab non agnoscunt Voss. Lov. 1. 2. 3. 4. 6. Harl. Mead. ambo, et

Gaertn. Si itaque perpetua sunt, quæ Gronov. d. l. notavit, non cum ipso ab officio discessissent, sed potius cum tanta Mstorum turba officio decessissent legendum putavi.

§3 Quamquam non secuti sint regem, sed arcessierint] Vet. ed. sed arcessissent. Gebh. Arcessissent Lov. 5. et edd. usque ad Froben. qui an. 1535. arcessierint substituit, concinentibus reliquis meis, nisi quod sunt et arcessierunt, ac mox fuerunt sit in Lov. 3. et Gaertn. Vide ad II. 4. § 7. Mox duces belli, et non socii Lov. 2. et Harl.

Si pænitere possint, posse et incolumes esse] Si pœnitere possit Lov. 2. et edd. Mediol. 1480. Tarvis. utraque, Venetæ variæ, ac reliquæ usque ad Moguntinos, qui possint, quod fuerat in edd. principibus, revocavit. Et ita reliqui, quos consului, codd. De hoc genere loquendi, in quo insolentior constructio illis, qui mutarunt, displicuisse videtur, agunt Sanctius Minerv. III. 1. p. 263. ubi vide etiam Perizon. et Vossius Gramm. v. 42. Deinde quatuor posteriores voces perperam desunt in Lovel. 1. 6. et Voss. posse et in coloniis esse ridiculo errore Mead. 2.

§ 4 Quum pacati nihil responderetur, adpareretque, armis rem gerendam] Quum pacate nihil responderetur Lov. 1. quum pacali animi nihil resp. Gaertn. Tum adpareretque rem gerendam Voss. adpareretque armis rem gerendam esse Gaertn. Mox restare exsulat a Voss. qui etiam notaret legit, pro nosceret. Similiter librarii variarunt ad xxx. 24. § 4. Hinc equo non adparet in Lov. 3.

§7 A flumine Asoro] Ita fere habent libri. Sed ex Herodoti vII. 199. ubi de Thermopylis, Asopus dicitur, non Asorus. Meminit et Strabo ix. 428. Glar. Ex Strabone, Herodoto, Sequestre Asopo legendum est. Sigon. A flumine Asero Gaertn. a flumine Asorro Lov. 3. a flumine Asore Lov. 5.

et edd. Camp. Rom. 1472. et Parm. a flumine Asoro Voss. Lov. 1. 2. 4. 6. Harl. Mead. ambo, et Hearnii N. cujus ejusdem L. 1. proxime verum Asupo legit. Recte viri docti Asopo restituerunt. Sæpe librarios literas Pet R confudisse, vidimus ad XXIII. 1. § 6.

6

Arcem extra muros, quæ frequentius prope, quam urbs, habitabatur, T. Sempronio] T. Sempronius in hujus urbis oppugnatione jussus a consule intentos tenere milites, dum aliæ tres pugnarent acies, signumque exspectare : quo dato ab sua parte primus oppidum cepit. Si igitur ab arce oppng. nabat, eam haud dubie cepit. Quo igitur pacto Ætoli postea in arcem confugere poterant? Nisi quis dicat, aut locos interea mutatos, aut duas ejus oppidi fuisse arces, aut aliud quippe pro arce legendum, ut suburbium' &c. quod equidem puto. Et in hac descriptione mentio est Asopi fluminis, et duorum amnium ; quorum alterum in sinum Maliacum' mutarunt quidam, cum hæc urbs longe ab eo sinu distet. Quare diligentius hic locus inspiciendus in vetustis exemplaribus. Glar. Hæc ita concepta sunt in Pall. præposuit. Freq. prope, quam in urbe, habitabatur. T. Sempr. Longo oppug.dedit: et regionem Mellea quoque ad. haud fac. pars habet. Gebh. Recte censet Glareanus, hæc pugnare cum iis quæ traduntur cap. 24. Sciendum hæc quatuor verba arcem extra muros quæ uni codici Mog. deberi nam nec in scriptis, quibus usi sumus, nec in antiquitus editis leguntur: est autem in iisdem in urbe. Levi ergo mutatione sic restituenda videntur, partem, qua extra muros frequentius prope, quam in urbe, habitabatur. J. F. Gron. In hac emendatione ille scrupulus relinquitur, quod in ea pars, quæ Sempronio oppugnanda data fuit, extra muros fuisse dicitur, quam et ipsam tamen muros habuisse e c. 24. liquet; quæ inter se viden