sciplina, velut desidentes 13 primo mores sequatur animo; deinde ut magis magisque lapsi sint; tum ire coeperint præcipites; donec ad hæc tempora, quibus nec vitia nostra, nec remedia pati possumus, perventum est. Hoc illud 14 est præcipue in cognitione rerum salubre ac frugiferum, omnis te exempli documenta in illustri posita monimento intueri. Inde 13. Desidere... magis magisque labi et ire præceps, dictiones gradibus differentes et propriæ de labe terræ, vel ædibus collabentibus, quæ primum desidunt seu subsidunt, labant (sinken, gall. s'affaisser), tum magis magisque labuntur, jam ruinam minantur, et tandem præcipites eunt, sc. dantur ad terram, prolabuntur, corruunt. Hinc et XXIV, 7 pr. omnia præcipitia ad exitium; I, 40, regnum præceps ad servitia, servos, cadere (aufs tiefste herabsinken, gall. s'abaisser); XXVII, 27, in præceps dare rempublicam, h. e. in imminens periculum, ut XXII, 12, n. 11, præcipitare rempublicam; XXVI, 2, n. 7, in locum præcipitem perducere exercitum; XXVII, 40, n. quæ interitum pæne attulisset ; et VI, 7 pr. in præcipitem locum tollere, in summum fastigium, a quo graviore lapsu decidimus, s. ruimus. Cf. ad I, 32, n. 13; IV, 33, n. 5; ad Juvenal. I, 149; X, 107, et ad Tac. Annal. II, 26, 2. Bauerus hæc adnotavit : « Labante disciplina præplacet Gronovio (et Drak.), non mihi, qui melius Tò labente (i. e. sensim imminuta, laxata, infirmata) convenire arbitror sequenti desidentes. Domus enim, quæ desidere, sive, ut Virg. dicit, considere dicatur, non labat, sed labitur. Labi et desidere synonyma sunt, quum præsertim mox dicat ut magis magisque lapsi sint. Quamquam ex hoc ipso firmari possit labante, ne tautologiam habeamus in labente; quæ tamen nulla esse videtur, quum antea dixerit paulatim labente, jam pergat ut magis magisque lapsi sint. Cæterum labi eleganter dicuntur, quæ sensim in pejus ac deterius abeunt; quo magis voc. paulatim convenit labendi verbo. Sed tamen et Tacit. Ann. II, 33. Si quid in moribus labaret.-Hic olim legebatur dissidentes; correxit Lipsius e suis libris. Mox Livius pergeret, ut cœperat, preventum sit, certe fuerit, pro p. est. Sed quia de suis temporibus loquitur, utque præsentia ante oculos habet, eo indicativum direxit. » Cf. ad II, 39, n. 9; VII, 29, n. 3; inpr. XXXVI, 6, n. 2. 7 tibi tuæque rei publicæ, quod imitere, capias: inde, foedum inceptu, foedum exitu, quod vites. Cæterum aut me amor negotii suscepti fallit, aut nulla unquam respublica nec major, nec sanctior 15, nec bonis exemplis ditior fuit; nec in quam tam seræ avaritia luxuriaque immigraverint; nec ubi tantus ac tam diu paupertati ac parcimoniæ honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat. Nuper 16 divitiæ avaritiam, et abundantes voluptates toris XXIV, 8, n. 7), vel omnia ea, quæ docent alios, quid imitandum vitandumve sit, germanice Warnung, gallice avertissement, ut I, 28, n. 5. Monimentum quidquid rei aut hominis alicujus memoriam conservat; h. 1. ipsa res, seu historia memorabilis. Mox Livius, judice Bauero, pro capias dedisset capere, ut cum superioribus congrueret, ni auribus obsequutus esset præmisissetque imitere. Hanc vero κακοφωνίαν facile potuisset vitare, si scripsisset imiteris, et si hæc ejus mens fuisset. Nos maximam post intueri posuimus distinctionem; et sic capias dictum pro cape vel capias velim, quod egregie h. 1. convenit. 15. Nulla respublica sanctior, in qua vel pauciora vitia, vel plures virtutes melioresque mores et disciplina viguerint. Mox quidam MSS et editio princeps, ut et editiones Crev., Drak. et Stroth. post nec in quam inserunt civitatem, quod probasse Jacobum Gronovium recte miratur Bauerus, qui hæc adnotat: «Loca, quæ ut similia affert, parum conveniunt. II, 24, n. 3, deliberationi de parte civitatis metum pro universa republica intercessisse ; fortassis et hic republica insititium est; et tamen alius verborum nexus. IV, 46, cujus providentiam in re publica experta civitas erat; alia rursus ratio, et duo diversa.» Idem et alii monent, mox adeo (ut græce cutws) positum esse cum aliqua pro etenim, quippe, nempe, nam, quia, et quidem, ut II, 24, 27, 28, 29, 39, 47; IV, 2; V, 6, 41; VIII, 8, 37; XXI, 11, 20. Hanc vocem civitatem, quam ignorant vulgo editi, Jac. Gronovius exstare affirmat in antiquissima omnium editione ab Andrea adornata, et in Aldina anni 1518, in scriptis vero septem. Nos eam itidem in codice nostro Regio invenimus. Huic MSS consensui repugnare fas non esse ducimus, tamen doct. Ruperti civitatem rejicienti assentimur. Offendit quidem editores, quæ visa est non necessaria vox. Sed ejusmodi iterationes vel nominis ejusdem post relativum, vel diversorum ejusdem sensus nominum, creberrimæ sunt apud latinos auctores. ED. 16. Nuper divitiæ avaritiam, etc. Cf. Juvenal. X, 294, et XII, 138. Nuper etiam de tempore satis longo adhibetur, ut modo XXII, 14, n. 12; desiderium per luxum atque libidinem pereundi perdendique omnia invexere. Sed querela, ne tum quidem gratæ futuræ, quum forsitan et necessariæ erunt, ab initio certe tantæ ordiendæ 17 rei absint. Cum bonis potius ominibus 18 votisque ac precationibus Deorum Dearumque, si, ut poetis, nobis quoque mos esset, libentius inciperemus, ut orsis tanti operis successus prosperos darent. XXX, 30, n. 7, et al. Vid. ad Sil. XV, 90, et ad Juvenal. II, 73, 160; Gronov. Obss. IV, 18.-Divitiæ invexere avaritiam, id est, sitim divitiarum; et abundantes voluptates desiderium ipsarum voluptatum, dum luxu solutos cives libido quædam pereundï perdendique omnia agitat. Alii malunt desiderium pereundi perdendique omnia per luxum atque libidinem. ED. 17. Initio ordiendæ rei, pleonasmus Livio familiaris: nec pleonasmi specie liberaveris potius, libentius; Bauer. 18. Cum bonis... ominibus, etc. Cf. Plin. Pan. pr.-Nobis, historicis.-Ut tanti operis successus prosperis darent nobis, orsis illud opus: sed, quum orsa et exorsa neutro gen. plur. et passive inveniantur, vel substantive, ut cæpta, liceat et sic ordinare : ut darent successus orsis, cœptis (quæ essent), tanti operis; Bauer. — Veteres historici, oratores, poetæ, et quicumque grave opus aggrediebantur, numen aliquod sibi propitium facere precibus solebant, veriti ne verbis male ominatis læderent; inter quos vide Demosthenem in exordio orationis pro Corona, et Valerium Maxim. operi suo præfantem, ibique laboris nostri collegam vir. cl. et doctiss. HASE, p. 3 et 4 nostræ editionis. Necnon veterum morem recentiores sunt secuti: confer antecessorem nostrum præstantem religiosissimumque CREVIER, in fine præfationis suæ ad Livium. Vide nostram edit. Virgilii, vol. VIII, 159. ED. T. LIVII PATAVINI HISTORIARUM AB URBE CONDITA LIBER PRIMUS. BREVIARIUM. CAP. I; Antenoris et Æneæ adventus in Italiam. Hic bellum gerit cum Latino, sed mox pacem ac deinde affinitatem jungit, conditque Lavinium, ubi Ascanius brevi nascitur.-II; Aboriginum Trojanorumque bella cum Turno et Mezentio. Mors Æneæ.-III; Ascanius, vel, ut alii putant, Iulus, Lavinium matri seu novercæ relinquit, et coloniam ipse deducit Albam Longam. Reges Albani.-IV; Romuli Remique ortus, educatio et primum vitæ genus.-V; Hi Amulium obtruncant, et Numitorem, fratrem ejus avumque suum, restituunt in regnum Albanum.—VI; Urbis condendæ consilium capiunt. —-VII; Remus a fratre necatus. Roma conditoris nomine appellata. Palatium primo munitum. Sacra diis aliis Albano, Herculi græco ritu facta. Adventus Herculis in Latium. Evander Arcas, Carmentæ filius. Ara Maxima. Potitii ac Pinarii. -VIII; Romulus ordinat rempublicam. Lictores XII sumit. Urbem auget latiusque munit. Asylum aperit. Centum creat senatores. — IX ; Connubia a finitimis frustra petit. Ludos parat Neptuno equestri. Raptus Sabinarum.-X; Titus Tatius, rex Sabinorum, Caninenses, Crustumini et Antemnates bellum parant. Cæninenses primi in agrum romanum faciunt impetum. Spolia opima in Capitolium fert Romulus, et templo Jovis Feretrii fines designat.-XI; Antemnates Crustuminique victi, et, precante Hersilia, accepti in civitatem. Coloniæ utroque missæ. Sabini duce Tito Tatio bellum movent, et arcem romanam occupant proditam a filia Sp. Tarpeii, qui ei præerat.-XII; Virtus Metti Curtii, Hosti Hostilii ac Romuli. Templum Jovi Statori votum.-XIII; Iræ et acies diremptæ a Sabinis mulieribus. Pax et civitas una ex duabus facta. Quirites a Curibus appellati. Lacus Curtius. Populus in curias xxx divisus, iisque imposita Sabinarum nomina. Centuriæ tres equitum, Ramnenses, Titienses, Luceres. —XIV; T. Tatii mors. Bellum cum Fidenatibus,-XV, et Veientibus, quibus induciæ in c annos dantur. Celeres ccc. XVI; Romulus sublimis raptus procella creditur, Proculo Julio affirmante, ejus speciem sibi per somnium oblatam. XVII; Interregnum annuum, x decuriis Patrum factis, et imperio per omnes in orbem eunte. Plebi frementi permittitur creatio regis, ea lege, ut Patres auctores fiant: at illa a senatu decerni vult, qui Romæ regnet. — XVIII; Numa Pompilius, Curibus Sabinis habitans, qui falso editur discipulus Pythagoræ Samii, rex creatur, et inauguratur.-XIX; Is leges, mores ac sacra instituit: Janum facit indicem pacis bellique : similat sibi cum dea Egeria congressus nocturnos esse: annum ad cursum lunæ in XII menses describit: nefastos dies fastosque facit.-XX; Flamines III, XII Salios, et Pontificem legit Numam Marcium. Procuratio prodigiorum. Ara Jovis Elicii. XXI; Populi romani religio et pax continua. Camenarum lucus et concilia cum Egeria. Fidei solenne, et multi Argei scilic. loca sacris faciundis.-XXII; Tullum Hostilium, nepotem Hosti Hostilii, regem populus jubet. Hic ferocior etiam Romulo est, bellumque indicit C. Cluilio, dictatori albano.-XXIII; Bellum albanum. Cluilii fossa et mors. Metti Fuffetii successio in locum ejus, et colloquium cum Tullo.-XXIV, XXV; Horatiorum Curiatiorumque trigeminorum pugna. Foederis faciendi ritus. Fetiales et pater patratus.—XXVI; Horatius sororem obtruncat, et a duumviris perduellionis damnatur, sed provocat ad populum, et absolvitur. -XXVII; Bellum cum Fidenatibus et Veientibus. Perfidia Metti, socii Romanor. — XXVIII; Dirum supplicium de eo sumptum. -XXIX; Alba diruta et incolæ traducti Romam. --- XXX; Coelius mons Urbi additus et sedes regiæ. Principes Albanorum in Patres lecti. Curia Hostilia. Bellum cum Sabinis. Feroniæ fanum. Pugna ad silvam Malitiosam.. XXXI; In monte Albano lapidibus pluit. Hinc sacrum novemdiale. Pestilentia. Tulli morbus et mors, domo ejus fulmine icta. XXXII; Ancus Marcius, nepos Numæ, rex creatur, et sacra ex commentariis avi pontificem in albo promulgare jubet. Jus Fetialium, ab Equicolis descriptum, quo repetuntur res |