tamen quinis modiis libertatem omnium aestumavere, qui profecto non amplius possunt alimentis carceris. Namque, ut illis exiguitate mors prohibetur, senescunt vires, sic neque absolvit cura familiari tam parva res, et ignaviam quoiusque tenuissuma spe frustratur; qua 5 tamen quamvis ampla, quoniam serviti pretium ostentaretur, quoius torpedinis erat decipi et vostrarum rerum ultro iniuria gratiam debere? Namque alio modo neque valent in universos neque conabuntur. Cavendus dolus est. Itaque simul conparant delenimenta et 10 differunt vos in adventum Cn. Pompei; quem ipsum, ubi pertimuere, sublatum in cervices suas, mox dempto metu lacerant. Neque eos pudet, vindices, uti se ferunt, libertatis, tot viros sine uno aut remittere iniuriam non audere aut ius non posse defendere. Mihi quidem satis 15 spectatum est, Pompeium, tantae gloriae adulescentem, malle principem volentibus vobis esse quam illis dominationis socium, auctoremque inprimis fore tribuniciae potestatis. Verum, Quirites, antea singuli cives in pluribus, non 20 in uno cuncti praesidia habebatis, neque mortalium quisquam dare aut eripere talia unus poterat. Itaque verborum satis dictum est: neque enim ignorantia res claudit; verum occupavit nescio qua vos torpedo, qua non gloria movemini neque flagitio, cunctaque praesenti 25 ignavia mutavistis, abunde libertatem rati, quia tergis 1. modis V. 4. absolvi V. — 5. et ignaviam quoiusque tenuissuma spe frustratur] OR. et ignam quiusque tenuissimas per frustratur (omnia sic) V. (sic in Ep. Mithr. 7. Cod. Vatic. misceris perem.) et ignaros quisque tenuissuma spe frustratur G. qua] Faernus, quae V. G. 9. Kavendus Arusianus Lind. P. 243. Cavendus tamen dolus est Veneta 1500. et multae aliae Edd. abstinetur et huc ire licet atque illuc, munera ditium dominorum, atque haec eadem non sunt agrestibus, sed caeduntur inter potentium inimicitias, donoque dantur in provincias magistratibus. Ita pugnatur et vincitur 5 paucis: plebes, quodcunque accidit, pro victis est et in dies magis erit, siquidem maiore cura dominationem illi retinuerint, quam vos repetiveritis libertatem. 1. atque] V. et G. 6. siquidem] V. si quidem G. EPISTOLA MITHRIDATI S. Rex Mithridates regi Arsaci S. Omnes, qui secundis rebus suis ad belli societatem orantur, considerare debent, liceatne tum pacem agere; dein, quod quaesitur, satisne pium tutum gloriosum, an indecorum sit. Tibi si perpetua pace frui licet, nisi hostes opportuni et scelestissumi, egregia fama, si Ro-5 manos oppresseris, futura est, neque petere audeam societatem et frustra mala mea cum bonis tuis misceri sperem. Atque ea, quae te morari posse videntur, ira in Tigranem recentis belli et meae res parum prosperae, si vera existumare voles, maxume hortabuntur. 10 Ille enim obnoxius qualem tu voles societatem accipiet; mihi fortuna, multis rebus ereptis, usum dabit bene suadendi; et, quod florentibus optabile est, ego non validissumus praebeo exemplum, quo rectius tua conponas. Namque Romanis cum nationibus populis regi-15 bus cunctis una et ea vetus caussa bellandi est cupido profunda imperi et divitiarum. Qua primo cum rege 1. societate morantur V. — 7. bonis tuis] V. tuis bonis G. spere V 11. accepiet V. (3. quaesitur] V. G. quaeritur Cortius.) Macedonum Philippo bellum sumpsere; dum a Karthaginiensibus premebantur, amicitiam simulantes ei subvenientem Antiochum concessione Asiae per dolum avortere; ac mox fracto Philippo Antiochus omni cis 5 Taurum agro et decem milibus talentorum spoliatus est. Persen deinde, Philippi filium, post multa et varia certamina apud Samothracas deos acceptum in fidem callidi et repertores perfidiae, quia pacto vitam dederant, insomniis occidere. Eumenem, quoius amicitiam glo10 riose ostentant, initio prodidere Antiocho, pacis mercedem; post, habitum custodiae agri captivi, sumptibus et contumeliis ex rege miserrumum servorum effecere, simulatoque inpio testamento, filium eius Aristonicum, quia patrium regnum petiverat, hostium more per tri15 umphum duxere; Asia ab ipsis obsessa est; postremo Bithyniam, Nicomede mortuo, diripuere, quom filius Nysa, quam reginam appellaverat, genitus haud dubie esset. Nam quid ego me adpellem? quem diiunctum undique regnis et tetrarchiis ab imperio eorum, quia 20 fama erat divitem neque serviturum esse, per Nicomedem bello lacessiverunt, sceleris eorum haud ignarum et ea, quae accidere, testatum antea Cretensis, solos omnium liberos ea tempestate, et regem Ptolemaeum. Atque ego ultus iniurias Nicomedem Bithynia expuli 25 Asiamque spolium regis Antiochi recepi et Graeciae dempsi grave servitium. Incepta mea postremus servorum Archelaus exercitu prodito inpedivit: illique, quos ignavia aut prava calliditas, ut meis laboribus tuti essent, armis abstinuit, acerbissumas poenas sol30 vunt, Ptolemaeus pretio in dies bellum prolatans, Cretenses inpugnati semel iam neque finem nisi excidio habituri. Equidem quom mihi ob ipsorum interna mala dilata proelia magis quam pacem datam intellegerem, abnuente Tigrane, qui mea dicta sero probat, te remoto procul, omnibus aliis obnoxiis, rursus tamen bellum coepi Marcumque Cottam, Romanum ducem, apud 5 Chalcedona terra fudi, mari exui classe pulcherruma. Apud Cyzicum magno cum exercitu in obsidio moranti frumentum defuit, nullo circum adnitente; simul hiems mari prohibebat. Ita, sine vi hostium regredi conatus in patrium regnum, naufragiis apud Parium et Hera-10 eleam militum optumos cum classibus amisi. Restituto deinde apud Caberam exercitu et variis inter me atque Lucullum proeliis, inopia rursus ambos incessit. Illi suberat regnum Ariobarzanis bello intactum: ego, vastis circum omnibus locis, in Armeniam concessi: secu-15 tique Romani non me, sed morem suum omnia regna subvortundi, quia multitudinem artis locis pugna prohibuere, inprudentiam Tigranis pro victoria ostentant. Nunc quaeso considera, nobis oppressis utrum firmiorem te ad resistendum, an finem belli futurum pu-20 tes? Scio equidem tibi magnas opes virorum, armorum et auri esse; et ea re a nobis ad societatem, ab illis ad praedam peteris. Ceterum consilium est Tigranis, regno integro, meis militibus procul ab domo, parvo labore per nostra corpora bellum conficere, quo 25 neque vincere neque vinci sine tuo periculo possumus. An ignoras Romanos, postquam ad occidentem pergentibus finem Oceanus fecit, arma huc convortisse? neque quicquam a principio nisi raptum habere, domum 10. apud patrium V. 23. consilium est, Tigranis regno integro G. 25. quoneq. cum lineola, id est, quom neque V. — 29. raptum) par tum V. |