relicti, alii alia in civitates suas dilapsi sunt: perpauci inde Pellam celerius, quam ipse Perseus, quia recte expedita via ierant, pervenerunt. Rex ad mediam ferme noctem terrore et variis difficultati5 bus viac vexatus eft. In regia Perseo, qui Pellae pracerat, Euctus regiique pueri praefto erant. contra ea amicorum, qui, alii alio casu servati, ex proelio Pellam venerant, quum saepe arceffiti es6 sent, nemo ad eum venit. tres erant tantum cum eo fugae comites, Euander Cretensis, Neo Boeotius, 7 et Archidamus Aetolus. cum iis, jam metuens, ne, qui venire ad se abnuerent, majus aliquid mox au8 derent, quarta vigilia profugit. Secuti eum sunt admodum quingenti Cretenses. petebat Amphipolim sed nocte a Pella exierat,

ctium 4. Minerv. 4. voce via, et quae notavi ad 3, 46, 5. Plene igitur dicendum hic foret recta νία expedita via ierant: quam locutionem nemo probabit. Ροtius igitur vel cum Gronovio lego recta et expedita via: ut copula et intercerpta sit a prima syllaba vocis sequentis, ut saepe factum eft. Vide exempla ad 5, 32,4. 7, 34, 5. 10, 1, 5. c. 6, 3. 21, 15, 2. 24, 46, 3. 27, 15, 17. et apud Cort. ad Plinii 4. Ep. 9, 4. Similiter, eamdem voculam a praepositione ex interceptam effe vidimus ad 30, 6, 7. Vel magis vulgatum servo. Interdum enim Livium aliosque scriptores duo adjectiva uni nomini, non adscita particula connecten. te, addidiffe, vidimus ad 1, 14, 7. Ire via, inluftravi supra ad 22, 2, 3. Similiter ingredi via ad 10, 25, 4.

properans ante lu

cem

§. 5. Qui Pellae praeerat, Euctus] Plutarch. in Paullo pag. 267. refert, ipsi praefto fuifle Ευκτον καὶ Ἔυδαῖον, τοὺς ἐπὶ του νομίσματος.

§. 6. Euander Cretensis, Neo Boëtius, et Archidamus Aetolus] Plutarch. pag. 267.] Evavδρου τε τοῦ Κρήτος, καὶ ̓Αρχι δάμου του Αιτωλοῦ, καὶ Βοιω του Νέωνος. Hinc ergo, Neo Boeotius. Gentile enim nomen terrae Bocotiae eft tam Boeotius, quam Boeotus. SIG. Priscae edd. Neon, cui Sigonius subftituit Neo. At mox sequuti priscam lectionem Neon revocarunt. Infra vero 45, 31. omnes edd. conftanter legunt Neo Thebanus, qui hic Boeotius vo. catur. Quare cum Sigonio hic etiam Neo malur. Latinos enim nomina Graeca, in v desinen

cem Axium amnem trajicere, eum finem sequendi, propter difficultatem transitus, fore ratus Romanis.

XLIV. Consulem, quum se in caftra victor rece. 1 piffet, ne sincero gaudio frueretur, cura de minore filio stimulabat. P. Scipio is erat, Africanus et 2 ipse poftea, deleta Karthagine, adpellatus, naturalis consulis Paulli, adoptione Africani nepos. Is, 3 septimumdecimum tunc annum agens, quod ipsum curam augebat, dum effuse sequitur hoftes, in partem aliam turba ablatus erat: et, serius quum rediffet, tunc demum, recepto sospite filio, victoriae tantae gaudium consul sensit. Amphipolim quum 4 jam fama pugnae perveniffet, concursusque matronarum in templum Dianae, quam Tauropolon vocant, ad opem exposcendam fieret; Diodorus, qui praeerat urbi, metuens, ne Thraces, quorum duo

tia, indifferenter per on vel o extuliffe, vidimus ad 34, 61, ro. Paffim antiquos codd. et vett. edd. Boeotius, vel corrupte Boëtius exhibere, ubi poftea edi. tum eft Boeotus, vidimus ad 33,

2, 1.

§. 2. P. Scipio is erat] Clariff. Ant. Perizonius ad marginem quí. dem notarat, se malle to is hinc abeffe; at rectius filius ejus Jac. Perizonius conjecturam paternam transversa linea induxit, ac rejiciendam indicavit. Supra 5, 34, 1.1. Regem Celtico dabant. Ambigates is fuit, virtute fortunaque praepollens. 21, 46, 7. Periculumque intercursu filii propulsatum. Hic erit juvenis, penes quem etc. Curam consulis de filio Scipione Aemiliano latius describit Plutarch. in Aemil. Paull. pag. 266.

Liv. Tom. XII.

Naturalis consulis Paulli] Et. si ex praecedentibus intelligi. tur, eum filium Paulli fuiffe, tamen mihi filius hinc vix abeffe poffe videtur. Potuit excidisse poft Paulli, quum scriptum fuiffet Paulli F. vel Fil. DUKER.

lon vocant) Non uno loco Dia§. 4. Dianae, quam Tauropona hoc cognomine colebatur. Vide Gyraldum Hift. Deor. Synad Anton. Liber. cap. 27. DUK. tagm. 12. Th. Gale, et Munker. Dian. vers. 113. 174. 187. et Cel. V. Spanhem. ad Callim. H. in Burm. ad Nason. 15. Met. 511.

Diodorus, qui praeerat urbi] Hoc e Livio descripsit Frontin. 3. Strateg. 16, 5. DUKER.

§. 2. Hippias, et Milo, et Pantauchus] Midon priscae edd. pro quo Milo Sigonius hic et mox §.7. edidit, ejusque ex

Dd

e

millia in praesidio erant urbem in tumultu diriperent, ab subornato ab se per fallaciam in tabella5 rii speciem literas in foro medio accepit. Scriptum iis erat, ad Emathiam classem Romanam adpulsam esse, agrosque circa vexari orare praefectos Emathiae, ut praesidium adversus populatores mit6 tat.

His lectis, hortatur Thracas, ut ad tuendam Emathiae oram proficiscantur. magnam eos caedem praedamque, palatis passim per agros Romanis, fa7cturos. Simul elavat famam adversae pugnae: quae si vera foret, alium super alium recentes ex fuga 8 venturos fuisse. Per hanc cauffam Thracibus ablegatis, simul transgreffos eos Strymonem vidit, portas clausit.

1 XLV. Tertio die Perseus, quam pugnatum erat, Amphipolim venit. inde oratores cum caduceo ad 2 Paullum misit. Interim Hippias, et Milo, et Pantauchus, principes amicorum regis, Berocam, quo ex acie confugerant, ipsi ad consulem profecti, Romanis dedunt: hoc idem et aliae deinceps metu

at

14. et 9, 15, 3. et 34, 11, 2. at dux eorum praesidio praeerat. 27, 42, 16. Is enim praesidio ejus loci praeerat. Dux etiam dicitur praesidio praeesse, milites in praesidio esse. Supra cap. 44, 4. Diodorus qui Thraces, quorum duo millia praeerat urbi, metuens, ne in praesidio erant, urbem in tumultu diriperent. Doujatius vulgatum tuetur.

§. 8. Una tantum spe Bisaltarum auxilii tentati] Scribe tentata. Vide ad 4, 10. J. FR. GRON. Supra 32, 31, 5. Bojos,

4

perculsae parabant facere. Consul, nunciis victo- 3 riae Q. Fabio filio et L. Lentulo et Q. Metello cum literis Romam miffis, spolia jacentis hoftium exercitus peditibus conceffit; equitibus praedam circumjecti agri dum ne amplius duabus noctibus a caftris abellent. Ipse propius mare ad Pydnam caftra movit. Beroea primum, deinde Theffalonica, 5 et Pella, et deinceps omnis ferme Macedonia intra biduum dedita. Pydnaei, qui proximi erant, non- 6 dum miserant legatos: multitudo incondita plurium simul gentium, turbaque, quae ex acie fuga in unum compulsa erat, consilium et consensum civitatis inpediebat: nec clausae modo portae, sed etiam inaedificatae erant. Milli Milo et Pantauchus 7 sub muros ad conloquium Solonis, qui praesidio erat: per eum emittitur militaris turba. oppidum deditum militibus datur diripiendum. Perseus, una 8 tantum spe Bisaltarum auxilii tentata, ad quos nequidquam miserat legatos, in concionem proceffit, Philippum secum filium habens: ut et ipsos Am

ita ut tentare spem certaminis metuerent, territos audivit. 38, 3, 7. Principes gentis ad tentandum ultimam spem Romam miserunt. Doujatius quidem te ftatur, se Gronovii conjecturam non reprehendere, sed nec forte vitiosum effe conjicit auxilii tentati. Non advertit, Livium continuo subjungere, ad quos nequidquam miserat legatos. An ergo Perseus spe auxilii Bisaltarum nequidquam tentati in concionem proceffit? Egregiam vero spem! Nihil certius videtur Gronovii emendatione, quam etiam probavit Crevierius.

§. 9. Adhortando animos con. firmarent] Hanc lectionem, operarum errore in Heinsii Elzeviriana natam, patientius, quam oportuerat, tulerunt viri docti, et recentiores editiones deformare permiserunt, excepto uno Crevierio, qui priorum scriptu ram confirmaret recte revocavit. Nam Perseus quidem cum filio Philippo in concionem pro. ceffit, non tamen ut Philippus ille aliquid loqueretur, sed per aetatem auditorum misericordiam commoveret. Vitium novissima. rum edd. deprehendit etiam Cl. Dukerus.

9

phipolitanos, et equitum peditumque, qui aut semper secuti, aut fuga eodem delati erant, adhortan10 do animos confirmaret. Sed aliquoties. dicere incipientem quum lacrimae praepediffent; quia ipse dicere nequiit, Euandro Cretensi editis, quae agi 11 cum multitudine vellet, de templo descendit. Multitudo, sicut ad conspectum regis fletumque tam miserabilem et ipsa ingemuerat lacrimaveratque, ita Euandri orationem adspernabatur: et quidam ausi sunt media ex concione subclamare, Abite hinc, ne, 12 qui pauci supersumus, propter vos pereamus. Horum ferocia vocem Euandri clausit. Rex in domum se recepit, pecuniaque et auro argento que in lembos, qui in Strymone ftabant, delatis, et ipse 13 ad flumen descendit. Thraces, navibus se committere non ausi, domos dilapsi, et aliae militaris ge

§. 10. Sed aliquotiens dicere incipientem] Ita praefert prima editio; eamque scripturam omnes editores, praeter Crevie rium, conftanter servarunt, qui tamen alibi semper, ubi in Matis et antt. edd. totiens quotiens, aliquotiens, deciens, milliens, et in similibus vocibus similiter exaratum invenerant, literam penultimam n omittere maluerunt.

In orthographiam hanc quotiens pronior effe videtur Pierius ad Maron. Ecl. 3, 72. Quid in utramque partem dici poffit, vide apud Dausquej. in Orthogr. parte 2. voce Quotiens, ubi tamen in si

milibus literam n omittendam monet. Vide etiam Anton. Auguftin. 2. Emend. 6. Omnino additum in his ʼn referendum eft ad similem orthographiam, qua datum eft trecentensimus, sexagensimus supra 5, 54, 5. sé.

menstris 21, 43, 15. thensaurus 39, 50, 3.

§. 12. Rex in domum se recepit] Lege: Rex inde domum se recepit. J. FR. GRON. Hanc emendationem probo, tum quia ita melius oratio cohaeret, tum quia alibi in similibus locutiomittit. Ita dilabi domos mox hoc nibus Livius praepositionem ocap. et 39, 16, 4. discurrere domos 27, 51, 7. reduces domos, v. ad 29, 27, 3. Nihil autem in Mais eft frequentius, quam voces in, sive inde, et in a librariis confundi. Vide ad 10, 20, 6.

§. 15. Galipsum eo die] Galepsum lego; nam Stephanus et Plutarchus in Paullo (pag. 267.] laλnpòv nominant. SIG. Calipsum prima ed. quod Froben. anno 1535. in Galipsum, sed recte Sigonius in Galepsum mu