eo bello, ut amicorum sociorum numero habendi sint. His auditis, proftraverunt se omnes humi, con- 9 sulemque et cunctos, qui aderant, orantes, ne nova falsaque crimina plus obeffe Rhodiis aequum censerent, quam antiqua merita, quorum ipsi teftes effent. Extemplo, vefte sordida sumta, domos prin- 10 cipum cum precibus ac lacrimis circumibant, orantes, ut prius cognoscerent cauffam, quam condem narentur. XXI. M. Juventius Thalna praetor, cujus inter cives et peregrinos jurisdictio erat, populum adversus Rhodios incitabat: rogationemque promulgave- 2 rat, ut Rhodiis bellum indiceretur: et ex magistratibus ejus anni deligerent, qui ad id bellum cum classe mitteretur, se eum sperans futurum elle. Huic actioni M. Antonius et M. Pomponius tribuni 3 plebis adversabantur. Sed et praetor novo malo- 4 que exemplo rem ingreffus erat, quod, ante non consulto senatu, non consulibus certioribus factis, de sua unius sententia rogationem ferret, Vellent, amicorum aut sociorum. MU. RET. Forte sociorumve numero. J. FR. GRONOV, Gronovii conjecturam consensu suo firmat Crevierius, quam Clericus etiam in contextum recepit. Contra Doujatius nihil mutandum censet, et, amicorum adjective accipiens, amicos socios exponit fideles socios. Quod ut ve. rum effe aliis persuaderet, ido. neis exemplis amicos socios eo sensu, vel inimicos socios pro infidelibus sociis sumi, docere debuiffet. Vir doctus in margine ed. Curionis legendum con. jicit amicorum sociorumque. In hac formula Romanos particula connectente, non disjungente, uti solitos fuiffe, docent exem pla superius laudata ad 35, 38, 8. et 37, 53, 6. quibus totidem alia ex uno Livio addere in proclivi foret, nisi illa sufficerent. Sed vide infra ad cap. 25, 8. §. 10. Ut prius cognoscerent caussam, quam condemnarentur] Forte quam condemnarent. Vide ad 39, 22, 8. Similiter legendum exiftimat Crevierius. §. 1. M. Juventius Thalva] M: Juventius Thalna ex consul. Cap. SIG. Eadem hic va 5 juberentne, Rhodiis bellum indici? quum antea semper prius senatus de bello consultus eflet, deinde 6 ad populum latum; et tribuni plebis, quum ita traditum effet, ne quis prius intercederet legi, quam privatis suadendi diffuadendique legem poteftas facta effet; eoque persaepe eveniffet, ut, qui non profeffi effent se interceffuros, animadversis vitiis 7 legis ex ratione diffuadentium, intercederent; et, rietas in edd. prioribus obcur rit, qualem vidimus supra ad 43, 8, 2. et 45, 16, 3. §. 6. Et tribuni plebis, quum ita traditum esset, ne quis prius intercederet legi Pauca verba desiderantur in hanc sententiam: et tribuni plebis, quod, ante quam privati de lege dicerent, legi ipsi intercederent, cum ita traditum esset, etc. Tota enim sententia haec eft : Et prae. tor novo exemplo rem ingreffus erat, quod, ante non consulto senatu, de sua unius sententia rogationem ferret, cum antea semper senatus prius de bello consultus esset, poft ad populum latum; et tribuni plebis, (scilicet novo exemplo agebant) quod, antequam privati dice. rent, intercederent, cum ita traditum effet, ne quis intercederet prius legi, quam privatis suadendi diffuadendique legem poteftas facta effet. Hanc autem deeffe sententiam, ex eo etiam apparet, quod sequitur: Tribuni festinationem praetoris ante tempus intercedendo. SIGON. Hunc damnavit alterisco locum Sigonius, desiderari ratus haec verba: quod, antequam priva. ti de lege dicerent, legi ipsi intercederent. Ego vero nihil de. effe censeo, et attentum lectorem ex praecedentibus facile ad haec verba intelligere: novo maloque exemplo actioni praetoris adversabantur. J. FR. GRONOV. Hoc quidem intelligi poteft, nec tamen ex eo satis apparet, in quo situm fuerit, quod tribuni plebis quoque novo maloque exemplo actioni praetoris adversabantur. Id autem vix intelligi poteft, nisi supplemento aliquo adhibito, sine quo sensus verborum obscurus eft. DUKER. Quum ita traditum esset, ne quis] Vide Gruchium 1. de Co. mit. Rom. 4. pag. 597. DUKERUS. Ex ratione dissuadentium ] Potius oratione. J. FR. GRON. Legendum videtur ex rationibus, vel potius, ut Gronovius conjecit, ex oratione. Solent au tem voces ratio et oratio a li brariis confundi. Vide ad 35, 25, 9. §. 8. Tribuni festinationem praetoris ante tempus intercedendo in adventum im.] Exciderunt pauca, quae ad rem Rhodiorum, de quibus loquitur, pertinebant. Exciderunt etiam prima verba orationis Rhodiorum, quam pro se dixerunt in senatu. Hujus autem orationis capita una cum sententiis quibusdam ora. tionis ejus, quam dixit Cato pro qui ad intercedendum venillent, desifterent, victi auctoritatibus suadentium legem. Tum inter praetorem tribunosque omnia intempeftive agendi certa men erat. Tribuni feftinationem praetoris ante 8 tempus intercedendo, [quum damnarent, imitabantur. Hoc tamen interceffioni suae praetendebant,] in adventum im-[peratoris et decem legatorum ex Macedonia, qui, re diligentiffime ex litteris tabulisque perpensa, certo indicaturi effent, quo quaeque civitas in Persea Romanosve Rhodiis, exftant apud Gellium lib. 7, [3.] Catonianae autem orationis poft etiam meminit Livius. SIG. Aftymeden, alterum legatorum Rhodiorum, in senatu verba pro civitate sua fecisse, sed orationem illius absurdam, et in totum ad persuaden dum ineptam, ab intelligentibus judicatam fuiffe, auctor eft Polybius Legat. 93. Nam eum, quae Rhodii pro Romanis fecerant, cum iis, quae alii, comparan. tem, horum erga Romanos merita per mendacium elevasse, et corum delicta, quorum, etsi nullam mererentur veniam, tamen iis gratia facta effet, aspere et odiose commemoraffe; Rhodiorum culpam contra levem et venia dignam effe dixiffe. Ap. paret, Livium omisiffe eam partem orationis legati Rhodii, qua aliorum merita erga Romanos obtrectando carpebat, et qua tam criminose insectabatur et exaggerabat ea, quae illi in Romanos deliquerant. In iis enim, quae de Carthaginiensibus, Philippo, Antiocho et Perseo dicit, nihil praecipuae acerbitatis et invidiae eft. Quod merita populi Rhodii erga Romanos paullo gloriosius praedicat,non valde reprehendendum videtur, quum non minus magnifice sua in senatu jactet Eumenes apud Polyb. Legat. 25. et Livium 37, 53. et tamen cum adsensu omnium auditus sit. Nec ea pars orationis, qua causam populi a turbulentis quibusdam et Perseo ad. dictis principibus segregans, in hos omnem culpam confert, omnino ad persuadendum inepta videri poteft. Nam hos Polybius ipse multis locis civitati causam malorum fuiffe dicit; quod ad defensionem multitudinis aliquantum valere debuit. Ob has causas parum abeft, quin mihi persuadeam, Livium non tam ea, quae orator Rhodius in se natu dixit, quam quae ab co di. ci potuiffe, ac debuiffe putavit, in hanc orationem contuliffe: eo magis, quod legatus cap. 24. di. cit, effe senatores, qui Rhodios non ideo bello persequendos effe censeant, quia maluerint, Perseum vincere, quam Roma. nos; nam neque moribus, neque legibus ullius civitatis ita comparatum esse, ut, si quis vellet inimicum perire, si'nihil fecerit, quo id fiat, capitis damnetur. Haec enim ex oratione Catonis pro Rhodiis apud Gellium 7, 3. sumta, sed nonnihil a Livio immutata effe, fa. cile animadverti poteft. Eam autem Cato, ut Gellius cum Livio consentiens scribit, poftquam legati Rhodiorum curia excesserant, in senatu habuit. DUKERUS, animo fuiffet, totam de Rhodiis consultationem Polyb. Le. rejici opus effe. Sed quum nihilominus praetor gat. 93. propositum urgeret, eo res proceffit, ut Antonius tribunus, productis ad populum legatis, procedentem contra Thalnam et dicere incipientem de Roftris detraheret, Rhodiisque concionem praeberet. Ceterum, etsi praecipitem ac fervidum praetoris conatum par tribuni pervicacia discufferat, nondum tamen cura discefferat Rhodiorum animis. Patres enim erant infensiffimi: ut imminenti malo levati magis in praesens Rhodii, quam omnino liberati effent. Igitur quum diu multumque precantibus tandem senatus datus effet, introducti a consule, primo proftratis humi corpoLiv. infra ribus diu flentes jacuerunt. Deinde, quum excitatos consul dicere juffiffet, Afiymedes, quam maxime composito ad commovendam miserationem habitu, in hunc modum verba fecit. 25. Oratio Rhodiorum in se natu. XXII. Hic luctus et squalor paullo ante florentium amicitia veftra sociorum, Patres conscripti, non poteft non effe etiam iratis miserabilis. At quanto juftior veftras mentes subibit miseratio, si cogitare volueritis, quam dura conditione cauffam hic apud vos prope jam damnatae civitatis agamus? Ceteri rei fiunt, antequam damnentur : nec prius luunt supplicia, quam de culpa conftet. Rhodii] §. 1. Dona ferentes] Si quis recte attendat, legendum intelliget, dona ferentes veniebamus. Nam sequitur áлódoбis. nunc vix mercede recepti venimus in curiam Romanam Rhodii. SIG. Verbum rursus interposuit Sigonius: ego eleganter reticeri, et ex proximis intelligi puto. J. FR. GRON. Perizonius in editione Concionum Livianarum ad marginem ujus loci monuit, legendum sibi videri dona ferebamus. Crevierius, qui Si gonium minus proprie aut ele. ganter veniebamus interposuisse judicat, ejus loco adscivit verbum deducebamur. Mox §. seq. legendum deversorio. Vide ad 1, 51, 2. et 44, 43, 2. §. 3. Liberos esse (ut audivi. mus) jubetis] Et hoc recentio rum: nam primum exemplar audimus: et eft idiotioμòs vulgarium quoque linguarum audio pro cognovi, audivi. Cic. pro Sex. Roscio [cap. 6.] Quorum alterum sedere in accusatorum peccaverimusne, adhuc dubium est: poenas, igno- 1 minias omnes jam patimur. Antea, Karthaginiensibus victis, Philippo, Antiocho superatis, quùm Ro, mam venissemus, ex publico hospitio in curiam gra, -tulatum vobis, Patres conscripti, ex curia in Capitolium ad Deos vestros dona ferentes; nunc ex sor-2 dido deversorio, vix mercede recepti, ac prope hostium more extra urbem manere jussi, in hoc squalore venimus in curiam Romanam Rhodii, quos provinciis nupcr Lycia atque Caria, quos praemiis atque honoribus amplissimis donastis. Et Macedonas 3 Illyriosque liberos esse (ut audimus) jubetis, quum servierint, antequam vobiscum bellarent: (nec cu-4 jusquam fortunae invidemus, immo agnoscimus clementiam populi Romani) Rhodios, qui nihil aliud quam quieverunt hoc bello, hostes ex sociis facturi estis? Certe quidem vos estis Romani, qui ideo fe- 5 licia bella vestra esse, quia justa sint, prae vobis fertis; nec tam exitu eorum, quod vincatis, quam principiis, quod non sine caussa suscipiatis, gloriamini. Messana in Sicilia obpugnata Karthaginien- 6 subselliis video, alterum tria hujusce praedia possidere audio. Petronius [cap. 104.] Audio enim non licere cuiquam mortalium in nave neque ungues neque capillos deponere. 3. FR. GRON. Sigonius eft, qui primus audivimus dedit, reliquis recentioribus ejus lectionem recipientibus. Sed recte Gronov. alteram revocavit. Infra cap. 24, 2. Voluntatis nostrae tacitae velut litem aesti. mari vestris inter vos sermo. nibus audio. Et ita priscae edd. praeferunt cap. seq. in fine: Etiam Deos aliqui verbis ferocioribus increpant. nec ob id quemquam fulmine ictum audimus. ubi etiam poftea subftitutum eft audivimus. §. 5. Nec tam exitu eorum, quod vindicatis] Legendum vi. detur vincatis, SIGON. Similiter emendat Freinsh. ad Curtii 10, 6, 14. Et ita pracfert ed. princeps: pro quo mox Frob. anno 1535. errore, ut videtur, |