37. Sed rusticorum mascula militum Proles.' Bong.

Cum de regno ambigerent] Liv. XXI. 31. Regni certamine ambigere.' Terent. Heaut. III. 1. 93. Vicini nostri hic ambigunt de finibus.' Festus in v. Silvii. Quum inter eos de regno ambigeretur.' Gron.

Concordare] Nam alias natura 'insociabile regnum,' Tac. A. XIII. 17. "Nec regna socium ferre nec tedæ sciunt,' Sen. Agamemn. 259. Bern.

§ 2 Virtute et nobilitate, &c.] Hinc intelligitur, quid sibi velint ista Val. M. vii. 3. Ext. 2. Darius sex adjutoribus ejusdem dignitatis assumtis,' &c. qui locus a V. cl. Casp. Gevartio Elect. 1. 1. optime restitutus explicatusque, crucem doctis fixit hactenus. Idem.

§ 4 Pactique, &c.] Herod. explicatius II. 84. et seqq. Idem.

Inter solis ortum] Antiquiores edd. habent ante s. o. Herodotus, lou ἐπανατέλλοντος, et ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνιόντι. Quibus magis congruit inter s. o. quod ex Mss. hausit Bongar. quam alterum illud. Nam inter s. o. nibil aliud est quam, dum sol oritur. Vorst.

§5 Solem Persæ unum Deum esse, &c.] 'Ne,' ut ait Ovidius alibi, 'cadat [detur] celeri victima tarda Deo.' 'Ratio enim victimarum,' quemadmodum scribit ad Virgil. Servius, (ibi 'Meritos aris mactavit honores,') fit pro qualitate núminum : nam aut hæ immolantur, quæ obsunt eorum muneribus, ut porcus Cereri, quia obest frugibus: hircus Libero, quia vitibus nocet: aut certe ad similitudinem, ut Inferis nigras pecudes, Superis albas, &c. Porro huj. Dei antistes femina erat, cui pudicitia perpetua servanda erat: ipse Just. x. 2. Ut honeste negaret [Artaxerxes rex Persarum, puta] quod temere promiserat, Solis eam [Aspasiam] sacerdotio præfecit, quo perpetua illi ab omnibus viris pudicitia imperabatur:' nominabant autem Mithren' s. Mithram.' Lutatius Grammaticus ad illud

Statii: Indignata sequi torquentem cornua Mithram :' 'Sol,' inquit,' ap. Achemænios Titan, ap. Assyrios Osiris, ap. Persas, ubi in antro colitur, Mithra vocatur.' Unde intelligere licet istum Claudiani locum: Et vaga testatur volventem sidera Mithram.' Itemque alium Scriptoris nondum editi de Vita Alexandri Magni: 'Persis tamen multa contentio erat cupientibus regem [Alexandrum] in regno Persico sepelire, proque Deo Mithra religionibus consecrare.' Strab. lib. xv. Τιμῶσι [Πέρσαι] δὲ καὶ riov, dy kaλovo Míеpav. Qui tamen idem Strabo, quod ipse sibi contrarius, per oblivionem indubie, ut et elegantiss. Lips. censet, eod. xv. lib. scriptum reliquit : "Ovov Te Obovới tậ ̓́Αρει, ὃν Πέρσαι σέβονται Θεῶν μόνον, in causa fuit, cur temerarii quidam et præposteri emendatores ap. Curt. quoque nostrum v. 13. etiam cum plausu imæ caveæ reponerent: 'Ipse [Darius] cum ducibus propinquisque agmina in armis stantium circuibat, Solem, Martem, sacrumque et æternum invocans ignem, ut illis dignam vetere gloria majorumque monimentis fortitudinem inspirarent.' Ubi Solem Mithrem legend, ad eund. Curt. ante annos septem octo docui: nunc eo revertor, ut equum Soli Persas immolare solitos adfirmem : sicut præter allegatos jam etiam Xen, attestatur, cum lib. IV. πepì Kúpov 'Avaβάσ. Καὶ ἵππον, ὃν εἰλήφει παλαιότερον, δίδωσι [Ξενοφῶν] τῷ κωμάρχῃ ἀναθρέψαν. τι καταθύσαι, ὅτι ἤκουσεν αὐτὸν ἱερὸν εἶναι τοῦ ἡλίου, δεδιὼς μὴ ἀποθάνῃ, tum lib. VIII. Kúpov πaid. ПрŵтоV μÈV ŽYOVTO τῷ Διὲ ταῦροι πάγκαλοι εἰς τέσσαρας. μετὰ δὲ τούτους, ἵπποι ἤγοντο θύμα τῷ

ip. Atque hunc Persarum morem observasse etiam Massagetas auctor est Strabo lib. XI. ubi ait ☺eòv dè Hλiov μόνον ἡγοῦνται, τούτῳ δὲ ἱπποθυτοῦσι. Contra vero Romanis equus victima quidem fuit, sed non Soli, verum originis suæ, ut volebant, auctori Marti, sacra. 'Quod,' ut ait Festus,

'per ejus effigiem Trojani capti sint: vel quod eo genere animalis Mars delectari putaretur.' Sed nimius hic sum nisi quod volui stabilire, quæ olim recte a me ad Curt. notata, temere, ut levissime dicam, a sciolis quibusd. reprehensa, et ut parum certæ fidei in disquisitionem revocata sunt: nunc pergo agere, quod ago. Mod. Hoc ipsum Strabo lib. xv. p. 503. Macrob. 1. 6. et alii confirmant. At id. Strab. sub fin. lib. XV. Martem unum Persas Deum colere tradit: et Curt. IV. 13. 17. Martem a Dario facit invocatum. Sed Strabonem sui ipsias oblitum erroris arcessit Lips. Not. xcviii. ad Tac. vi. A. Cartio veterem, h. e. suam lectionem restituit Mod. pro Martem sc. Mithren seu Mithram legendo. Sic enim Persas Solem appellare solitos, ex eod. Strabone, Suida, et pluribus notum est. Huj. Dei antistitem perpetuæ pudicitiæ feminam fuisse, patet ex Auctore x. 2. 2. Bern.

Et equos, &c.] Ita Xen. Cyrop. VIII. 219. D. et Anab. 1v. 333. B. Pausan. in Lacon. 111. 201. 14. Rationem reddit Ov. I. F. Placat equo Persis radiis Hyperiona cinctum: Ne detur celeri victima tarda Deo.' Quomodo et Herod. lib. 1. ext. Massagetas ait, equos ideo Soli mactasse, 'quod Deorum pernicissimo e quadrupedibus omnibus pernicissimum conveniret.' At Romanis equus non Soli victima, sed Marti,quod per ejus effigiem' [&c. V. supr.] Festus in Equus. Id. de Mysis Flor. Iv. 12. 17. Add. Pontani Progymn. iv. 76. Bern.

§ 8 Darii equus] Unde postea Darium in sigillo habuisse sculptum equum, per quem hinnitum edentem rex factus fuerat, a Schol. Thucyd. est notatum. Id.

12 Tanta patientia cessisse eo, quod] Bong. edidit eos. Sed prætuli lect. quam idem in variantibus e Ms. monstrat. Sc. hoc erat incredibile, proceres illos, regno, quod suæ quisque vitæ periculo Magis eripuerat, æquo

nec.

nom.

·

Bernec. auctoritate unius cod. quem vidit Bong. scripsit eo, cum alii, tum typis expressi tum Mss. haberent eos; sc. verbo cedere adjiciend. putavit casum sextum rei, qua illi cesserint. Verum reputand. erat, casum quartum personæ abesse itid. non posse. Ego quidem facilius concoxero, si casus sextus aut quar tus rei absit, quam si casus quartus personæ : casus enim sextus aut quartus pronominis quo res notetur commode subaudiri potest, quoniam prorelativum quod' sequitur. Plena locutio foret, tanta patientia cessisse eos illud' vel illo, quod :' dicitur enim utrumque, 'cedere aliquid' et 'cedere aliquo.' Jam frequens plane est ante pronom, relativum omitti subaudiendumque relinqui pronom. demonstrativum. Nepos II. 9. 1. Quod ætate proximus erat, qui illorum temporum historiam reliquerunt.' Ubi ante' qui' subaudiend. est, illis. Id. x. 9. 5. Miseranda vita, qui se metui malunt.' Ubi ante qui' subaud. eorum. Vor.

§ 13 Quanquam præter formam...hoc imperio dignam] Delendam esse arbitror partic. istam hoc; debet enim esse enuntiatum universum de quovis imperio, non de uno aliquo; cum præsertim facile appareat Justinum sese cogitatione referre ad decantatissimum illum Euripidis locum, in quo gravis et plena dignitatis forma dicitur'digna imperio' s. tyrannide. Fab.

§ 14 Cyri regis filiam, &c.] Atqui duas Cyri filias Atossam et Artystonam, nec non Parmyn Smerdis, et Phædimam Otanis, filiam, Darium duxisse refert Herod. 11. 88. Sed harum princeps fuit Artystona Dario maxime adamata, cujus etiam imaginem ex auro solido compactam ha

buit. Herod. vii. 69. An forte rescribend. h. 1. filias? Bern. Vox regis est a mala manu, nec Mss. Codd. Bongarsii illam agnoscunt, uti nec duo Voss. Codd. Gron.

Regalibus nuptiis] Sic inf. XIII. 6. 4. et Tac. Ag. 6. Domitiam, splendidis natalibus ortam, sibi junxit; idque matrimonium ad majora nitenti decus ac robur fuit.' Hoc spectans et Lycus ap. Sen. Herc. F. 345. Una sed nostras potest Fundare vires, juncta regali face Thalamisque Megara; ducet e genere inclyto Novitas colorem nostra.' Debeo locum hunc indicio nob. Alb. Sebisii, cujus sublime judicium et meliorum autorum accurata lectio sæpe hic nobis subsidio fuere. Ita ap. Appian. 435. d. Cato vociferatur imperia parari nuptiarum lenociniis.' Bern.

§ 15 Zophyrus] Græcis Herod. Plut. Zopyrus;' in p. Ut ш. 4. Palanthus,' qui aliter cst Phalanthus,' et in Prologis 'Pœni'' Phoni' dicuntur: sunt autem a Phonicibus. Bong.

Zopyrus] Sic enim Herod. III. 153. et seqq. Plut. Apoph. Reg. c. 3. et alii id nomen scribunt, Zwrupos ; Bongarsius, nec male, Zophyrus e Mss. expressit. Affines enim literæ sunt Tet, sæpeque mutantur invicem: ut 'tropæum'et'trophæum.' Sic III. 4. 12. ' Palanthus,' qui aliis est 'Phalanthus.' Ceterum huic facinori non absimile quid habet Flor. I. 7. 6. Bern.

§ 16 Transfugæ titulo, &c.] Saxo II. p. 22. init. T. t. oppidum petit:' v. p. 88. 50. Trothonem t. t. petens :' XIV. p. 252. 45. T. t. Olavum petivit.'

§ 17 In regni petitione] Ita unus etiam ex Mss. nostris: alii aut sortione aut sortitione pro petitione habent: adeo ut omnino legend. putem: in r. sortitione: maxime, cum et ante dixerit: Ipsi igitur viam invene runt, qua de se judicium religioni et

Sors

fortunæ committerent,' &c. Modius. Ita Mss. fatente et Modio, qui tamen sortitione legend, contendit; maxime cum n. 3. dicat Auctor: 'Ipsi,' &c. Verum hoc ipsum Zopyrus queri se simulat, in regni petitione non virtuti et judicio hominum, sed auspicio sortique, fuisse locum. Ad hæc si valeat emendatio Modii, sequetur sortitionem aliquam virtute et hominum judicio regi: quod contra est. deerat ad parum idoneos,' ait Tac. A. XIII. 29. Sorte et urna mores non discernuntur,' Id. H. iv. 7. Quidam impressi portione legunt, pro quo Sichard. in Ed. Basil. partitione mallet, contra mentem Auctoris et competitorum regni. Berneccer. Quidam impressi habent portioni. F. olim per compendium fuit scriptum postione, pro postulatione; et videri debet, quodnam vere sit Justini, hoc, an, quod nunc legitur, petitione. Nam alterutrum est glossatoris, et, si meum interponere judicium debeo, id ipsum, quod in textu hodie comparet. Schef. Mirum qui hoc viro docto potuerit in mentem venire. Petere regnum,' magistratum,' Latinis dicuntur qui illa ambiunt. Sed quis unquam audivit candidatos 'postulare,' aut 'flagitare,' magistratus? Recte Cic. Phil. II. scribit' petere' consulatum in laude poni,' rogare' vero in vitio. Si' rogare' in vitio ponitur, quid de postulare' existimand. sit omnes intelligunt. Græv. Saxo XII. p. 243. 24. A quo se in regni petitione superatum videbat.'

§ 19 Hortatur ne] Ne est in antiquioribus edd. Bech. Maj. Sich. quomodo Terent. in Hecyr. 'Hortor ne cujusquam misereas.' Bong. tamen maluit non; subaudito, ante illud, ut. Vorst. Junt. quoque ne præ se fert. Græv.

21 Consulto] Mss. habent ex c. quod præfero vulgatis, quia solet addere præp. Noster, quam omittunt alii, quod et supr. notavi. Schef.

§ 22 Ad postremo] Al. Ed. Ac p.

Utrumque minus belle. Legerem Ad postremum, ut sæpe alibi. Faber. Ex Junt. recepi Ad postremum, quod Oxoniensibus placuit ex Ms. et T. Fabro ex conjectura. Græv.

Exercitum Dario prodit] Similem proditionem, vel geminam potius, ipse Darius, in Sacas movens, passus est a Risace equisone quodam Saca,

referente Polyæno vII. Strateg. p. 491. Bern.

§ 23 Quod sequenti volumine referetur] Quidam habent refertur, alii referam. Quæ varietas lectionis facit, ut pœne credam, esse hanc appendicem non Justini, sed alterius cnjnscunque, cum præsertim nihil simile occurrat cett. in libris. Schef.

CAP. I. 1 Quæ satis amplæ magnificæque fuerunt] Eadem verba usurpat et Sall. Cat. 8. 2. de Atheniensibus. Scythicum autem Darii bellum et Herodoto occasionem dedit res Scythicas altius repetendi initio lib. IV. Bongars. Add. Diod. II. 43. Arrian. IV. princ. Niceph. Gregoram lib. II. post princ. Bern.

2 Nec virorum imperio] Uterque Cod. Ms. Voss. vocem postremam ignorat, ut nec in suis invenit Bong. Gron.

Quam feminarum] Sc. ' ne quis sexus a laude cessaret,' ut ait Flor. 1. 10. 9. Bern.

§ 3 Amazonum] De quibus multa Diod. 11. 44. Appian. in B. Mithrid. Noster inf. c. 4. et alii. Alb. Krantzius lib. 1. Hist. Suecicæ cap. 6. eas origine Gothicas, h. e. Germanas, fuisse contendit. At Strab. II. p. 348. et Arrian. lib. vII. p. 156. hoc mulierum genus unquam exstitisse negant. De his accuratissime Reinecc. tom. I. p. 219. Bernec. Amazonum quinam veterum mentionem fecerint, easque exstitisse vel affirment vel negent, studiose observavit, et ad Curtii VI. 5. 24. docuit, Freinsh. Vor.

5 Scytharum gens antiquissima] Herod. tamen iv. 5. ipsos Scythas ait dicere, νεώτατον ἁπάντων τῶν ἐθνῶν elvas Td opérepov. Et de gentis anti

quitate Egyptios non cum Scythis, sed cum Phrygibus, certasse refert II. 2. quod confirmat in Eutropium Claudian. II. 261. Sed Marcellin. XXII. 34. Ægyptiam gentem,' inquit, ' omnium vetustissimam, nisi quod super antiquitate certat cum Scythis.' Bongars. Similem contentionem inter Athenienses et Argivos memorat Isocr. Panathen. Bern.

Quamquam, &c.] Damasc. in Vit. Isidori ap. Phot. Bibl. Cod. CCXLII. p. 1027. Αἰγύπτιοι τοίνυν ὅτι μὲν παλαί τατοι ἀνθρώπων εἰσὶν, ὡς ἀκοῇ γινώσκομεν, ὀλίγου τι πάντων οὐδεὶς οὕτω ἐστὶν ὀψιμαθὴς, ὡς οὐχὶ πολλῶν ἀκήκοε λεγόντων τε καὶ γραφόντων.

Contentio] Quam pluribus exponit Otho Heurn. in Indico c. 13. Bern.

Vetustate fuerit] Angl. fuit. Cic. Orat. pro Marcello: 'Quanquam iste tuus amicus nunquam his angustiis contentus fuit.' Vid. Vallam 11. Eleg. 21. Schef.

§6 Non modo primæ generare homines] Pro, non modo non. Cic. II. Off. 13. Non modo illi invidetur ætati, verum etiam favetur:' vid. Mureti Var. Lect. x. 7. Sic inf. Ix. 2. 6. Cic. pro Cluent. 34. 8. Liv. XXIX. 19. 11. Bernec. Ita Ix. 2. 6.

Ne sumtum quidem viæ, non modo officii pretia, dederit;' pro, non modo non officii pretia, dederit. Sed hoc interest, quod non modo 'hic sequi

tur, 'ne' antecedit; cum in altero illo 6 non modo' antecedat, 'ne' sequatur. Rursus XI. 8. 4. Non spes modo remedii, sed nec dilatio periculi, inveniretur;' pro, non modo non spes rem. Atque ita passim et alii. Liv. 1. 40. Regnare advenam, non modo vicinæ, sed ne Italicæ quidem, stirpis.' Vor.

Generare homines] Ita mox inf. n. 18. Persuaserunt enim olim sibi profani Gentiles, ut etiamnum hodie Sinenses, homines initio cum cett. animantibus, non a Deo conditos, sed e terra, stirpium adinstar, ortos. Vid. Diod. 1. 7. Eo spectat Atheniensium gloriatio, quam Diogenes Cynicus iis cum muribus et lumbricis communem dicebat, esse se avтóx@ovas, h. e. ut Noster inf. 11. 6. 4. ait, eodem innatos solo.' Sed huj. profanitatem sententiæ refutat Lactantius de Falsa Relig. 11. 12. Bernec. Sic paulo post: 'Quanto prior quæque pars terrarum siccata fuit, tanto prius animalia generare cœpisse.' Virgil. II. G. Cum primum lucem pecudes hausere, virumque Ferrea progenies duris caput extulit arvis.' Vor.

Sarta

Tueri] Cic. XIII. Fam. 11. tecta ædium sacrarum locorumque communium tueri:' et 1. Verr. 50. 'Edem Castoris P. Junius habuit tuendam.' JCtus Valens in L. 12. D. de Legat. III. Stichus liber esto; et, ut eum heres artificium doceat, unde se tueri possit, peto.' Eadem ratione tutelam usurparunt optimi quique, ut inf. XVI. 3. In tutelam classis tributum describere:' et Sen. ad Helv. 9. Terra vix ad tutelam incolentium fertilis:' et Celsus in L. 30. D. de Legat. 11. Reip. lego in tutelam viæ.' Gronov. Tueri' idem hic est quod, alere, sustentare. Cic. pro Deiot. 'Antea alere majores copias poterat, nunc exiguas vix tuert potest.' Nep. Epam. Amicorum in se tuendo caruit facultatibus.' Vor.

§ 8 Nulla terra feracior] Fertilitatem Ægypti prædicant et Isocrates in Laudat. Busiridis, Joseph. B. Jud. v. 11. &c. Egesipp. IV. 27. Tac. H. III. 5. Plin. Paneg. c. 30. et 31. cum aliis. Bern.

§9 Ubi educari facillime possent] Sic et Junt. Non audiendi sunt illi codd. qui expungunt facill. Egyptiorum hoc fuit argumentum: Credibile esse, ibi primos homines prodiisse, ubi facillime potuerint propter cœli et soli benignitatem educari. Facill. est, in magna rerum affluentia, quas ibi fert terra in tutelam hominum. Illa soli fœcunditas quam prædicant Ægyptii in verbis præcedd. significatur. Porcius Latro in Vita Terentii: Nihil Publius Scipio profuit, nihil illi Lælius, nihil Furius. Tres per idem tempus agitabant nobiles facillime.' Ipse Terent. Adelph. 111. 4. Quam vos facillime agitis, quam estis maxime Potentes.' Theocr. Idyll. x1. 7. Οὕτω γοῦν ῥάϊστα διαγ' ὁ Κύκλωψ δ παρ'

v. Sic Cyclops ap. nos facillime vixit. Græv. Angl. non agnoscit facill. et sane priora docent argumentum Ægyptiorum hoc fuisse: Homines primum natos ibi, ubi primum potuerint educari; in Scythia quia tum nondum fuerant inventa vestimenta contra frigus. De facilitate vel difficultate educandi sermo fuit nullus. Schef.

§ 11 Animalia quæque generasse] Junt. sic recte, quod et Oxon. Ms. fidem secuti probarunt: vulgo, quoque g. Græv.

6

§ 13 Quanto cœlum, &c.] Ingenia hominum ubique locorum situs format,' Curt. VIII. 9. 26. Positio cœli corporibus habitum dat,' Tac. Ag. c. 11. Quem 1. insigniter illustrat Grut. Diss. XLV. ad Tac. Addendus Erasm. Adag. Mores hominum regioni respondent:' et Veget. 1. 2. Bern.

6

Ingenia duriora] Ingenium durum h. 1. est, firmum, solidum, et quod s. spe s. metu haud facile permoveatur. Fab.