nescio, nisi ad eos, qui ad me scribunt, aut me vos aliquid scribitis. Longius, quonia placet, non discedam; sed velim quan 40 litteras mittatis, praesertim si quid est speremus. Valete, mea desideria, valete. Non. Oct. Thessalonica.

XXI.

(AD FAM. XIV. 1.)

TULLIUS TERENTIAE SUAE, TULLIOLA
CICERONI SUO SALUTEM DICIT.

1 Et litteris multorum et sermone on fertur ad me incredibilem tuam virtutem dinem esse teque nec animi neque corpori defatigari. Me miserum! te ista virtute, 5 bitate, humanitate in tantas aerumnas incidisse, Tulliolamque nostram, ex quo tas voluptates capiebat, ex eo tantos percip Nam quid ego de Cicerone dicam? qui mum sapere coepit, acerbissimos dolore 10 que percepit. Quae si, tu ut scribis, fato tarem, ferrem paullo facilius, sed omnia culpa commissa, qui ab iis me amari put 2 invidebant, eos non sequebar, qui peteba si nostris consiliis usi essemus neque apu 15 tum valuisset sermo aut stultorum amic improborum, beatissimi viveremus: nunc, sperare nos amici iubent, dabo operam,

valetudo tuo labori desit. Bes quanta sit

mus.

quantoque fuerit facilius manere domi quam redire; sed tamen, si omnes tribunos pl. habemus, si 20 Lentulum tam studiosum, quam videtur, si vero etiam Pompeium et Caesarem, non est desperandum. De familia, quomodo placuisse scribis amicis, facie- 3 De loco, nunc quidem iam abiit pestilentia, sed, quamdiu fuit, me non attigit. Plancius, homo 25 officiosissimus, me cupit esse secum et adhuc retinet. Ego volebam loco magis deserto esse in Epiro, quo. neque Piso veniret nec milites, sed adhuc Plancius me retinet: sperat posse fieri, ut mecum in Italiam decedat; quem ego diem si videro et si in vestrum complexum 30 venero ac si et vos et me ipsum recuperaro, satis magnum mihi fructum videbor percepisse et vestrae pietatis et meae. Pisonis humanitas, virtus, amor in omnes nos 4 tantus est, ut nihil supra possit: utinam ea res ei voluptati sit! gloriae quidem video fore. De Q. fratre 35 nihil ego te accusavi, sed vos, cum praesertim tam pauci sitis, volui esse quam coniunctissimos. Quibus me 5 voluisti agere gratias, egi et me a te certiorem factum esse scripsi. Quod ad me, mea Terentia, scribis te vicum vendituram, quid, obsecro te me miserum!, 40 quid futurum est? et, si nos premet eadem fortuna, quid puero misero fiet? Non queo reliqua scribere — tanta vis lacrimarum est, neque te in eundem fletum adducam; tantum scribo: si erunt in officio amici, pecunia non deerit; si non erunt, tu efficere tua pecunia non 45 poteris. Per fortunas miseras nostras, vide, ne puerum

tem dic. Valete. D. a. d. VI. K. Decemb 7 Dyrrhachium veni, quod et libera civitas officiosa et proxima Italiae; sed, si offe 55 celebritas, alio me conferam; ad te scriba

XXII.

(AD FAM. XIV. 3.)

TULLIUS S. D. TERENTIAE SUAE ET TU

CICERONI.

1 Accepi ab Aristocrito tres epistolas, qua prope delevi; conficior enim maerore, mea meae me miseriae magis excruciant quam que, ego autem hoc miserior sum quan 5 miserrima, quod ipsa calamitas communis nostrum, sed culpa mea propria est. Me cium vel legatione vitare periculum vel copiis resistere vel cadere fortiter: hoc 2 pius, indignius nobis nihil fuit. Quare 10 conficior, tum etiam pudore: pudet enim m

optimae, suavissimis liberis virtutem et dil praestitisse; nam mihi ante oculos dies n satur squalor vester et maeror et infirmita tuae, spes autem salutis pertenuis ostendi 15 sunt multi, invidi paene omnes: eiicere fuit, excludere facile est; sed tamen, quam in spe, non deficiam, ne omnia mea cul 3 videantur. Ut tuto sim, quod laboras, id facillimum est, quem etiam inimici volunt

Amicis, quibus voluisti, egi gratias et eas litteras Dex-
ippo dedi meque de eorum officio scripsi a te certiorem
esse factum. Pisonem nostrum mirifico esse studio in
nos et officio et ego perspicio et omnes praedicant: di
faxint, ut tali genero mihi praesenti tecum simul et cum 25
liberis nostris frui liceat! Nunc spes reliqua est in
novis tribunis pl. et in primis quidem diebus; nam, si
inveterarit, actum est.
Ea re ad te statim Aristocritum 4
misi, ut ad me continuo initia rerum et rationem totius
negotii posses scribere, etsi Dexippo quoque ita impe- 30
ravi, statim ut recurreret, et ad fratrem misi, ut crebro
tabellarios mitteret; nam ego eo nomine sum Dyrrhachii
hoc tempore, ut quam celerrime, quid agatur, audiam,
et sum tuto; civitas enim haec semper a me defensa
est. Cum inimici nostri venire dicentur, tum in Epirum 35
ibo. Quod scribis te, si velim, ad me venturam, ego 5
vero, cum sciam magnam partem istius oneris abs te
sustineri, te istic esse volo. Si perficitis, quod agitis,
me ad vos venire oportet; sin autem
sed nihil opus
est reliqua scribere. Ex primis aut summum secundis 40
litteris tuis constituere poterimus, quid nobis faciendum
sit: tu modo ad me velim omnia diligentissime perscri-
bas, etsi magis iam rem quam litteras debeo exspectare.
Cura, ut valeas et ita tibi persuadeas, mihi te carius
nihil esse nec umquam fuisse. Vale, mea Terentia; 45
quam ego videre videor: itaque debilitor lacrimis.
Vale. Pr. Kal. Dec.

XXIII.

(AD ATT. IV. 1.)

CICERO ATTICO SAL.

1 Cum primum Romam veni fuitque, cu litteras darem, nihil prius faciendum mihi ut tibi absenti de reditu nostro gratular enim ut vere scribam te in consiliis 5 nec fortiorem nec prudentiorem quam m etiam pro praeterita mea in te observanti custodia salutis meae diligentem, eunde primis temporibus erroris nostri aut potius ceps et falsi timoris socius fuisses, acerbissi 10 nostrum tulisse plurimumque operae, studi laboris ad conficiendum reditum meum 2 itaque hoc tibi vere affirmo, in maxima laet tatissima gratulatione unum ad cumuland conspectum aut potius complexum mihi tu 15 quem semel nactus numquam dimisero a praetermissos fructus tuae suavitatis praete omnes exegero, profecto hac restitutione 3 ipse non satis dignum iudicabo. Nos adhu statu quod difficillime recuperari posse arbi 20 splendorem nostrum illum forensem et in se ritatem et apud viros bonos gratiam magis, ramus, consecuti sumus; in re autem fan quemadmodum fracta, dissipata, direpta sit, 1 valde laboramus tuarumque non tam facult 25 ego nostras esse iudico, quam consiliorum ad 4 et constituendas reliquias nostras indigem etsi omnia aut scripta esse 2 tuis arbitror