se hostem, et quem, eni - ratione ulla sal perant, perturbata se consequi posse arbitrantur. Quibu hoc praecipiendum videtur, unum scilicet et idem quo reliquis omnibus, ut desperent se id, quod conantur consequi posse; primum omnium me ipsum vigilare adesse, providere rei publicae; deinde magnos animo esse in bonis viris, magnam concordiam, magnas pra terea militum copias; deos denique inmortalis hui invicto populo, clarissimo imperio, pulcherrimae url contra tantam vim sceleris praesentis auxilium ess laturos. Quodsi iam sint id, quod summo furore cup unt, adepti, num illi in cinere urbis et in sanguin civium, quae mente conscelerata ac nefaria concup verunt, consules se aut dictatores aut etiam rege sperant futuros? Non vident id se cupere, quod adepti sint, fugitivo alicui aut gladiatori concedi s necesse? Tertium genus est aetate iam adfectum, se tamen exercitatione robustum ; quo ex genere iste es Manlius, cui nunc Catilina succedit. Hi sunt homine ex iis coloniis, quas Sulla constituit; quas ego unive sas civium esse optimorum et fortissimorum viroru sentio, sed tamen ii sunt coloni, qui se in insperatis a repentinis pecuniis sumptuosius insolentiusque iact runt. Hi dum aedificant tamquam beati, dum praedi lectis, familiis magnis, conviviis apparatis delectantu in tantum aes alienum inciderunt, ut, si salvi esse velin Sulla sit iis ab inferis excitandus; qui etiam non null agrestis homines tenues atque egentes in eandem illa spem rapinarum veterum impulerunt. Quos ego utro 21 x. Quartum genus est sane variu turbulentum; qui iam pridem pren quam emergunt, qui partim inertia, pa negotio, partim etiam sumptibus in v 5 vacillant, qui vadimoniis, iudiciis, pros defetigati permulti et ex urbe et ex castra conferre dicuntur. Hosce ego acris quam infitiatores lentos esse a mines quam primum, si stare non p 10 sed ita, ut non modo civitas, sed proximi sentiant. Nam illud non in rem, si vivere honeste non possunt velint, aut cur minore dolore perituro 22 quam si soli pereant, arbitrentur. Qu 15 parricidarum, sicariorum, denique o sorum. Quos ego a Catilina non rey ab eo divelli possunt et pereant sa quoniam sunt ita multi, ut eos ca possit. Postremum autem genus est n 20 verum etiam genere ipso atque vita Catilinae est, de eius dilectu, immo y eius ac sinu; quos pexo capillo niti aut bene barbatos videtis, manicatis et velis amictos, non togis; quorum omn 23 et vigilandi labor in antelucanis cenis 26 his gregibus omnes aleatores, omnes inpuri inpudicique versantur. Hi pu delicati non solum amare et amari cantare, sed etiam sicas vibrare et 30 didicerunt. Qui nisi exeunt, nisi Catilina perierit, scitote hoc in re pul Catilinarum futurum. Verum tame net mixtum et untur, qui num tim male gerendo tere aere alieno iptione bonorum agris se in illa non tam milites bitror. Qui ho ssunt, corruant. vicini quidem ob llego, quam perire turpiter se cum multis. tum genus est ium facineroo; nam neque in latrocinio. r capere non solum numero, uod proprium de complexu aut inberbis ribus tunicis. ndustria vitae romitur. In alteri, am lepidi ac omnes Itare et castra ducturi? Quem ad modum autem illis care poterunt, his praesertim iam noctibus? Quo aute pacto illi Appenninum atque illas pruinas ac niv perferent? nisi idcirco se facilius hiemem toleratur putant, quod nudi in conviviis saltare didicerunt. XI. O bellum magno opere pertimescendum, cum ha sit habiturus Catilina scortorum cohortem praetorian Instruite nunc, Quirites, contra has tam praeclar Catilinae copias vestra praesidia vestrosque exercitu Et primum gladiatori illi confecto et saucio consul imperatoresque vestros opponite; deinde contra illa naufragorum eiectam ac debilitatam manum flore totius Italiae ac robur educite. Iam vero urbes col niarum ac municipiorum respondebunt Catilinae tumul silvestribus. Neque ego ceteras copias, ornament praesidia vestra cum illius latronis inopia atque eg state conferre debeo. Sed si omissis his rebus, quib nos suppeditamur, eget ille, senatu, equitibus Roman urbe, aerario, vectigalibus, cuncta Italia, provinci omnibus, exteris nationibus, si his rebus omissis caus ipsas, quae inter se confligunt, contendere velimu ex eo ipso, quam valde illi iaceant, intellegere poss Ex hac enim parte pudor pugnat, illinc pet lantia; hinc pudicitia, illine stuprum; hinc fides, illi fraudatio; hinc pietas, illinc scelus; hinc constanti illinc furor; hinc honestas, illinc turpitudo; hinc co tinentia, illinc lubido; denique aequitas, temperanti fortitudo, prudentia, virtutes omres certant cum in mus. di ipsi inmortales cogant ab his praecl 27 Nunc illos, qui in urbe remanserun 30 fortem senatum, esse arma, esse dicem nefariorum ma Carcer larissimis virtutibe es, vos, quem eferemus, quem Mea nt, conivere ne ego XIII. Atque haec omnia sic agentur, Quirites, ut maxumae res minimo motu, pericula summa nullo tumultu, bellum intestinum ac domesticum post hominum memoriam crudelissimum et maximum me uno togato duce et imperatore sedetur. Quod ego sic administrabo, Quirites, ut, si ullo modo fieri poterit, ne inprobus quidem quisquam in hac urbe poenam sui sceleris sufferat. Sed si vis manifestae audaciae, si inpendens patriae periculum me necessario de hac animi lenitate deduxerit, illud profecto perficiam, quod in tanto et tam insidioso bello vix optandum videtur, ut neque bonus quisquam intereat paucorumque poena vos omnes salvi esse possitis. Quae quidem ego neque mea prudentia neque humanis consiliis fretus polliceor vobis, Quirites, sed multis et non dubiis deorum inmortalium significationibus, quibus ego ducibus in hanc spem sententiamque sum ingressus; qui iam non procul, ut quondam solebant, ab externo hoste atque longinquo, sed hic praesentes suo numine atque auxilio sua templa atque urbis tecta defendunt. Quos vos, Quirites, precari, venerari, implorare debetis, ut, quam urbem pulcherrimam florentissimamque esse voluerunt, hanc omnibus hostium copiis terra marique superatis a perditissimorum civium nefario scelere defendant. |