ornamentis ampli ssem. Neque enin , ut meum laborer n impertiam. Na industria sint data' ptus sis, deponer uodsi licet desiner ae, nulla superbia ego vero libenter esidiam, repudiati ectio improbitatem s modi, quam nee nec officiosus de niecturam de tuo Nam si tibi corum tuorum de urpe existimas te a veneris, m tui fontes vel cis putes clausos miliaritas ab hac ensio, M. Crasso. uibus intellego sset, in ea civi haberet, in qua atronum deesse ne existimarem superbum, si

-is.

causa

v. Intellego, iudices, tris totius accusationis partis fuisse, et earum unam in reprehensione vitae, alteram in contentione dignitatis, tertiam in criminibus ambitus esse versatam. Atque harum trium partium prima illa, quae gravissima debebat esse, ita fuit infirma et levis, ut illos lex magis quaedam accusatoria quam vera male dicendi facultas de vita L. Murenae dicere aliquid coëgerit. Obiecta est enim Asia; quae ab hoc non ad voluptatem et luxuriam expetita est, sed in militari labore peragrata. Qui si adulescens patre suo imperatore non meruisset, aut hostem aut patris imperium timuisse aut a parente repudiatus videretur. An, cum sedere in equis triumphantium praetextati potissimum filii soleant, huic donis militaribus patris triumphum decorare fugiendum fuit, ut rebus communiter gestis paene simul cum patre triumpharet? Hic vero, iudices, et fuit in Asia et viro fortissimo, parenti suo, magno adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si habet Asia suspicionem luxuriae quandam, non Asiam numquam vidisse, sed in Asia continenter vixisse laudandum est. Quam ob rem non Asiae nomen obiciendum Murenae fuit, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum flagitium ac dedecus. Meruisse vero stipendia in eo bello, quod tum populus Romanus non modo maximum, sed etiam solum gerebat, virtutis, patre imperatore libentissime meruisse nietatis, finem stipendiorum patris victoriam

tum est, si vere obicitur, veheme falso, maledici conviciatoris. Quar ritate, non debes, Marce, arripere r 5 aut ex scurrarum aliquo convicio lem populi Romani saltatorem vo cere, quibus praeterea vitiis adfect eum, cui vere istud obici possit. N sobrius, nisi forte insanit, neque 10 in convivio moderato atque honest vivii, amoeni loci, multarum delici trema saltatio. Tu mihi arripis ho omnium vitiorum esse postremum, r remotis hoc vitium omnino esse no 15 turpe convivium, non amor, non cor non sumptus ostenditur, et, cum quae voluptatis nomen habent, quan in quo ipsam luxuriam reperire 14 te umbram luxuriae reperturum p 20 in vitam L. Murenae dici potest, n

nino, iudices. Sic a me consul des ut eius nulla fraus, nulla avaritia, n crudelitas, nullum petulans dictum Bene habet; iacta sunt fundamenta 25 dum enim nostris laudibus, quibus prope inimicorum confessione virum tegrum hominem defendimus. Quo est mihi aditus ad contentionem dig altera fuit accusationis.

ORATIO.

ementis accusatoris, Quare, cum ista sis an e maledictum ex tri io neque temere Co vocare, sed cireune ectum esse necesse Nemo enim fere s e in solitudine ne sto. Tempestivi ciarum comes est # hoc, quod necesse e relinquis illa, quibe on potest? Null missatio, non lib ea non reperiantu nquam vitiosa sum non potes, in e itas? Nihil igitur ihil, inquam, om gnatus defenditur ulla perfidia, nulla En vita proferatur efensionis. No utar postea, sed bonum atque in constituto facilior itatis, quae pars

Hanita

от

te vinci potuerit neque te dignitate superarit. Con tempsisti L. Murenae genus, extulisti tuum. Quo loc si tibi hoc sumis, nisi qui patricius sit, neminem bon esse genere natum, facis, ut rursus plebes in Aven tinum sevocanda esse videatur. Sin autem sunt am plae et honestae familiae plebeiae, et proavus L Murenae et avus praetor fuit, et pater cum amplis sime atque honestissime ex praetura triumphasset, ho faciliorem huic gradum consulatus adipiscendi reliquit quod is iam patri debitus a filio petebatur. Tua ver nobilitas, Ser. Sulpici, tametsi summa est, tamen ho minibus litteratis et historicis est notior, populo ver et suffragatoribus obscurior. Pater enim fuit equestr loco, avus nulla inlustri laude celebratus. Itaque non ex sermone hominum recenti, sed ex annaliun vetustate eruenda memoria est nobilitatis tuae. Quare ego te semper in nostrum numerum adgregare soleo quod virtute industriaque perfecisti, ut, cum equi tis Romani esses filius, summa tamen amplitudin dignus putarere. Nec mihi umquam minus in Q. Pom peio, novo homine et fortissimo viro, virtutis ess visum est quam in homine nobilissimo, M. Aemilio Etenim eiusdem animi atque ingenii est posteris suis quod Pompeius fecit, amplitudinem nominis, quan non acceperit, tradere et, ut Scaurus, memorian prope intermortuam generis sua virtute renovare VIII. Quamquam ego iam putabam, iudices, multi viris fortibus ne ignobilitas generis obiceretur, me labore esse perfectum, qui non modo Curiis, Catonibus

hac, sicut apud maiores nostros fuit

tati quam virtuti pateret, non arbitra 10 vetere et inlustri consul designatus filio consule defenderetur, de gener tores esse dicturos. Etenim mihi i duobus patriciis, altero improbissimo altero modestissimo atque optimo v 15 ravi tamen dignitate Catilinam, gratia id crimen homini novo esse deberet, I 18 inimici neque invidi defuissent. O genere dicere, cuius est magna in videamus cetera.

20

6

Quaesturam una petiit, et sum Non est respondendum ad omnia. Ne quemquam fugit, cum multi pares

unus autem primum locum solus po eundem esse ordinem dignitatis et re 25 terea quod renuntiatio gradus habea sit persaepe eadem omnium. Sed que prope modum pari momento so hic lege Titia provinciam tacitam illam, cui, cum quaestores sortiuntur, 30 solet, Ostiensem, non tam gratios quam negotiosam et molestam. nomen in quaestura. Nullum enim pum dedit, in quo excurrere virtus co 19 IX. Reliqui temporis spatium in co tur. Ab utroque dissimillima ration

Co

Servius hic nobiscum hanc urbanam dendi, scribendi, cavendi plenam solli 5 machi secutus est; ius civile didicit, m laboravit, praesto multis fuit, mult

uit, non magis not trabar, cum ex fami s ab equitis Rom eris novitate accus ipsi accidit, ut er o atque audacissin

viro, peterem; suje ia Galbam. Quod profecto mihi neq Omittamus igitur & utroque dignitas

buit; vixit ad aliorum arbitrium, non ad suum. Magna laus et grata hominibus unum hominem elaborare in ea scientia, quae sit multis profutura. Quid Murena interea? Fortissimo et sapientissimo viro, summo imperatori legatus, L. Lucullo, fuit; qua in legatione duxit exercitum, signa contulit, manum conseruit, magnas copias hostium fudit, urbes partim vi, partim obsidione cepit, Asiam istam refertam et eandem delicatam sic obiit, ut in ea neque avaritiae neque luxuriae vestigium reliquerit, maximo in bello sic est versatus. ut hic multas res et magnas sine imperatore gesserit. nullam sine hoc imperator. Atque haec quamquam praesente L. Lucullo loquor, tamen ne ab ipso propter periculum nostrum concessam videamur habere licen tiam fingendi, publicis litteris testata sunt omnia, quibus L. Lucullus tantum huic laudis impertit, quantum neque ambitiosus imperator neque invidus tribuere alteri in communicanda gloria debuit. Summa in utroque est honestas, summa dignitas; quam ego, si mihi per Servium liceat, parem atque in eadem laude ponam. Sed non licet; agitat rem militarem, insec tatur totam hanc legationem, assiduitatis et operarum harum cotidianarum putat esse consulatum. Apud exercitum mihi fueris,' inquit, tot annos, forum non attigeris; afueris tam diu et, cum longo intervallo veneris, cum his, qui in foro habitarint, de dignitate contendas?' Primum ista nostra assiduitas, Servi nescis quantum interdum adferat hominibus fastidii.

ego factus prior eque enim vestrum s dignitate fiant ssit obtinere, non nuntiationis, prop t, dignitas autem quaestura utrius tis fuit. Habuit et quietam, to etiam adclamari m et illustrem sedit utriusque vobis sors camnoscique posset. centionem voca tum est

6