Immagini della pagina
PDF
ePub

C. JULII CAESARIS

COMMENTARII

DE BELLO GALLICO.

LIBER SEPTIMUS.

[ocr errors]

Nova consilia Gallorum de bello Cap. 1. Belluma Carnutibus susceptum 2. 3. Ab Arvernis, auctore Vercingetorige 4. 5. Periculosum Caesaris iter ad exercitum 6. Arverni oppressi 7. 8. Gergovia ab Vercingetorige oppugnata 9. Iter Caesaris ad ferendum auxilium 10. Vellaunodunum, Genabum, Noviodunum a Caesare capta: iter ad Avaricum 11 — 13. Biturigum oppida praeter Avaricum a Gallis incensa 14. 15. Inopia Romanorum ad Avaricum 16. 17. Vercingetorix proditionis insimulatus, absolutus 18-21. Gallorum in defendendo oppido studium 22. Muri Gallici 23. Agger Romanus incensus; eruptio Gallorum repressa 24. 25. Consilium Gallorum clam profugiendi ex oppido clamore muliebri impeditum 26. Avaricum expugnatum 27. 28. Bellum ab Vercingetorige continuatum 29-31. Motus in Aeduis a Caesare compositi 32. 33. Exercitus Romanus trans Elaverem expositus; pars copiaram in Senones et Parisios missa 34. 35. Castra Caesaris ad Gergoviam 36. Novae turbae in Aeduis, auctoribus Convictolitane et Litavico. Litavicus, qui subsidium, ab Aeduis Caesari missum, sollicitaverat, oppressus 37-40. Romanorum castra interim oppugnata; aegre defensa 41. Aeduorum defectio 42. 43. Impetus Romanorum in Gergoviam. Clades 44-51. Oratio Caesaris ad milites. Obsessio Gergoviae soluta 52. 53. Bellum ab Aeduis susceptum; exercitus Caesaris per Ligerim transductus 54 56. Labieni res feliciter in Parisiis

gestae 57-62. Vercingetorix totius Galliae imperator 63.
64. Caesaris cura ad omnes casus 65. Vercingétorix eque-
stri proelio superatus 66. 67. Alesiae, in quam Vercinge-
torix, facto proelio, se contulerat, descriptio 68. 69. Nova
clades Gallorum equitatui virtute Germanorum illata 70.
Equitatus a Vercingetorige dimissus. Omnis Gallia ad bel-
tum evocata 71. Caesaris munitiones contra oppidanos et
hostes exteriores 72-74. Subsidium Gallorum comparatum
75 76. Inopia Gallorum Alesiae. Critognati oratio. Man-
dubii ex oppido expulsi 77. 78. Subsidium a Romanis re-
pulsum 79. 80. Castra Romana utraque ex parte oppugnata.
Galli magno detrimento victi 81. 82. Nova consilia Gallorum.
Impetus in castra Romana ex colle, qui est ad septemtrio-
nes. Eruptio ex oppido facta. Romanorum labor; victoria
83 88. Deditio oppidi; Aeduorum, Arvernorum.
berna 89, 90.

Hi

Quieta Gallia, Caesar, ut constituerat, in Italiam ad conventus agendos proficiscitur. Ibi cognoscit de Clodii caede: de Senatusque consulto certior factus, ut omnes Italiae juniores conjurarent, delectum tota provincia habere instituit. Eae res in Galliam Transalpinam celeriter perferuntur. Addunt ipsi et adfingunt rumoribus Galli, quod res poscere videbatur, retineri urbano motu Caesarem, neque in tantis dissensionibus ad exercitum venire

Lib. VII. CAP. I. 1) Gallia quieta; nachdem Gallien zur Ruhe gebracht worden war S. Zumpt 645. ad conventus agendos. S. oben I, 54.

2) cognoscit de Clodii caede; er erhält Nachricht von der Ermordung des Clodius; cognoscere eigentlich, wahrnehmen, kennen lernen, erfahren rem, dann vom Richter gerichtlich untersuchen und dadurch zur Einsicht in eine Sache gelangen, gewöhnlich de re. Im Jahr 52 v. Chr. war Clodius, Cicero's Feind, von Milo ermordet worden. Die Unruhen, welche durch beide Männer und ihre Anhänger waren erregt worden, hörten jedoch damit nicht nur nicht auf, sondern die Erbitterung wurde nur noch gesteigert, so dass man nicht einmal zur Wahl der regelmässigen Obrigkeiten gelangen konnte, und der Staat längere Zeit durch Interreges verwaltet werden musste. Der Senat sah sich endlich genöthigt, dem Interrex, den Volkstribunen und dem Pompejus unumschränkte Vollmacht zu ertheilen, mittels der gewöhnlichen Formel: viderent, ne quid detrimenti respublica caperet. Pompejus erhielt zugleich den Auftrag in Italien Truppen zur Erhaltung der öffentlichen Sicherheit zu werben. Zu demselben Zwecke stellte nun auch Cäsar Truppenaushebungen in seiner Provinz an.

3) ut omnes juniores conjurarent; dass alle zum Kriegsdienst fähige Leute den Soldateneid leisten sollten; juniores, vom 17ten bis zum 46ten Jahre; conjurare, in Masse den Eid leisten, wenn die Nähe der Gefahr das Schwören in einzelnen Abtheilungen hinderte; de Senatusque; que wird dem ersten Worte des Satzes angehängt; ist dieses eine Präposition dem nächsten dazu gehörigen, sonst steht es beim 2ten Worte nur, wenn dies einen besondern Nachdruck hat.

posse. Hac impulsi occasione, qui jam ante se populi Romani imperio subjectos dolerent, liberius atque audacius de bello consilia inire incipiunt. Indictis inter se principes Galliae conciliis silvestribus ac remotis locis, queruntur de Acconis morte: hunc casum ad ipsos recidere posse demonstrant; miserantur communem Galliae fortunam; omnibus pollicitationibus ac praemiis deposcunt, qui belli initium faciant et sui capitis periculo Galliam in libertatem vindicent. Ejus inprimis rationem habendam dicunt, priusquam eorum clandestina consilia efferantur, ut Caesar ab exercitu intercludatur. Id esse facile, quod neque legiones, absente imperatore, audeant ex hibernis egredi, neque imperator sine praesidio ad legiones pervenire possit: postremo in acie praestarc interfici, quam non veterem belli gloriam libertatemque, quam a majoribus acceperint, recuperare.

CAP. II. His rebus agitatis, profitentur Carnutes, se nullum periculum communis salutis caussa recusare, principesque ex omnibus bellum facturos pollicentur, et, quoniam in praesentia obsidibus inter se cavere non possint, ne res efferatur, ut jurejurando ac fide sanciatur, petunt, collatis militaribus signis, (quo more eorum gravissimae cerimoniae continentur) ne facto initio belli ab reliquis deserantur. Tum, collaudatis Carnutibus, dato jurejurando ab omnibus, qui aderant, tempore ejus rei constituto, ab concilio disceditur.

CAP. III. Ubi ea dies venit, Carnutes, Cotuato et Conetoduno ducibus, desperatis hominibus, Genabum dato signo concurrunt civesque Romanos, qui negotiandi caussa ibi constiterant, in his C. Fusium Citam, honestum equitem Romanum, qui rei frumentariae jussu Caesaris praeerat,, interficiunt bonaque eorum diripiunt. Celeriter ad omnes Galliae civitates fama perfertur:

4) qui

dolerent; enthält den Grund des im Hauptsatz Ausgesprochenen, daher der Conj. S. Zumpt S. 564.

[ocr errors]

5) qui faciant; wobei ein vorhergehendes tales zu suppliren.

6) ejus; der substantivische Genitiv, selten: gewöhnlich steht dabei noch rei, welches durch den Satz mit ut ersetzt wird.

CAP. II. 1) profitentur; sie erklären öffentlich, auch bedeutet es sich zu etwas bekennen; confiteri, gestehen, eine Schuld überhaupt etwas, was man nicht verheimlichen kann; fateri, aussagen, dass sich etwas so und nicht anders vorhalte, ohne weiteren Nebenbegriff; principes statt primi.

2) et quoniam obsidibus inter se cavere non possent; und weil sie sich durch Geisseln keine Gewähr leisten könnten.

3) quo more eorum gravissimae cerimoniae continentur; d. h. wenn sie einer Sache eine besondere heilige Weihe geben wollen, beobachten sie diese Sitte, nämlich, dass sie die Feldzeichen zusammenstellen.

CAP. III. 1) ubi ea dies venit; ea dies, der verabredete Tag; über ubi S. Zumpt §. 506.

2) negotiandi causa; negotiari von den römischen Bürgern, welche entweder ihr Vermögen in den Provinzen anlegten und daraus einen sehr er

1

nam, ubi major atque illustrior incidit res, clamore per agros regionesque significant; hunc alii deinceps excipiunt et proximis tradunt; ut tum accidit. Nam, quae Genabi oriente sole gesta essent, ante primam confectam vigiliam in finibus Arvernorum audita sunt; quod spatium est milium circiter CLX.

CAP. IV. Simili ratione ibi Vercingetorix, Celtilli filius, Arvernus, summae potentiae adolescens, (cujus pater principatum Galliae totius obtinuerat, et ob eam caussam, quod regnum appetebat, ab civitate erat interfectus) convocatis suis clientibus, facile incendit. Cognito ejus consilio, ad arma concurritur: ab Gobanitione, patruo suo, reliquisque principibus, qui hanc tentandam fortunam non existimabant, expellitur ex oppido Gergovia: non destitit tamen atque in agris habet delectum egentium ac perditorum. Hac coacta manu, quoscumque adit ex civitate, ad suam sententiam perducit: hortatur, ut communis libertatis caussa arma capiant: magnisque coactis copiis, adversarios suos, a quibus paullo ante erat ejectus, expellit ex civitate. Rex ab suis appellatur; dimittit quoquoversus legationes; obtestatur, ut in fide maneant. Celeriter sibi Senones, Parisios, Pictones, Cadurcos, Turonos, Aulercos, Lemovices, Andes reliquosque omnes, qui Oceanum attingunt, adjungit: omnium consensu ad eum defertur imperium. Qua oblata potestate, omnibus his civitatibus obsides imperat, certum numerum militum ad se celeriter adduci jubet, armorum quantum quaeque civitas domi, quodque ante tempus efficiat, constituit: in primis equitatui studet. Summae diligentiae summam imperii severitatem addit: magnitudine supplicii dubitantes cogit: nam, majore commisso delicto, igni atque omnibus tormentis necat: leviore de caussa, auribus desectis aut singulis effossis oculis, domum remittit, ut sint reliquis documento et magnitudine poenae perterreant alios.

CAP. V. His suppliciis celeriter coacto exercitu, Lucterium Cadurcum, summae hominem audaciae, cum parte copiarum in Rutenos mittit ipse in Bituriges proficiscitur. Ejus adventu Bituriges ad Aeduos, quorum erant in fide, legatos mittunt subsidium rogatum, quo facilius hostium copias sustinere possint. Ae

giebigen Erwerbszweig machten, oder Getraide aufkauften und dasselbe nach Rom schafften; solcher negotiatores gab es in allen Provinzen.

3) clamore per agros regionesque significant; davon ein Beispiel oben V, 53.

CAP. IV. 1) potentiae; S. oben I, 18; incendit, das Subject des Ablat. absol. ist zu snppliren, wie bei Cäsar oft.

2) qui hanc tentandam fortunam non existimabant, die der Meinung waren, man dürfe durch diese Unternehmung das Glück nicht versuchen. 3) non destitit tamen atque; er less nicht ab, sondern; so bildet C. oft den Gegensatz durch atque; qua potestate S. oben I, 18.

duis de consilio Legatorum, quos Caesar ad exercitum reliquerat, copias equitatus peditatusque subsidio Biturigibus mittunt. Qui quum ad flumen Ligerim venissent, quod Bituriges ab Aeduis dividit, paucos dies ibi morati, neque flumen transire ausi, domum revertuntur legatisque nostris renunciant, se Biturigum perfidiam veritos revertisse, quibus id consilii fuisse cognoverint, ut, si flumen transissent, una ex parte ipsi, altera Arverni se (circumsisterent. Id eane de caussa, quam Legatis pronunciarunt, an perfidia adducti fecerint, quod nihil nobis constat, non videtur pro certo esse ponendum. Bituriges eorum discessu statim se cum Arvernis conjungunt.

CAP. VI. His rebus in Italiam Caesari nunciatis, quum jam ille urbanas res virtute Cn. Pompeji commodiorem in statum pervenisse intelligeret, in Transalpinam Galliam profectus est. Eo quum venisset, magna difficultate adficiebatur, qua ratione ad exercitum pervenire posset. Nam si legiones in provinciam arcesseret, se absente in itinere proelio dimicaturas intelligebat: si ipse ad exercitum contenderet, ne iis quidem, qui eo tempore pacati viderentur, suam salutem recte committi videbat.

CAP. VII. Interim Lucterius Cadurcus, in Rutenos missus, eam civitatem Arvernis conciliat. Progressus in Nitiobriges et Gabalos, ab utrisque obsides accipit, et magna coacta manu, in provinciam Narbonem versus eruptionem facere contendit. Qua re nunciata, Caesar omnibus consiliis antevertendum existimavit, ut Narbonem proficisceretur. Eo quum venisset, timentes confirmat, praesidia in Rutenis provincialibus, Volcis Arecomicis, Tolosatibus, circumque Narbonem, quae loca erant hostibus finitima, constituit: partem copiarum ex provincia supplementumque, quod ex Italia adduxerat, in Helvios, qui fines Arvernorum contingunt, convenire jubet.

CAP. VIII. His rebus comparatis, represso jam Lucterio et remoto, quod intrare intra praesidia periculosum putabat, in Helvios proficiscitur: etsi mons Gevenna, qui Arvernos ab Helviis discludit, durissimo tempore anni, altissima nive iter impediebat: tamen discissa nive sex in altitudinem pedum atque ita viis pa

CAP. V. de consilio; nach dem Rathe. S. Zumpt §. 308; revertisse; S. Zumpt §. 209 am Ende.

CAP. VI. magna difficultate adficiebatur; er war in grosser Verlegenheit; in Provinciam, wie oben, von dem Theile Galliens, der schon wirklich römische Provinz, früher Gallia braccata, nachher Narbonensis war.

CAP. VII. omnibus consiliis antevertendum existimavit; er glaubte durch Anwendung jedes möglichen Planes ihm zuvorkommen zu müssen d. h. er glaubte nichts Angelegentlicheres zu thun zu haben, als das zu Stande zu bringen, dass er.

CAP. VIII. 1) discissa nive; nachdem der Schnee weggeschafft war, ganz allgemein ohne Angabe des wie, nur das gewaltsame Mittel bezeich

« IndietroContinua »