Immagini della pagina
PDF
ePub

b

с

ment of ca

valry at the

expeditis profectus ad castra hostium exque propinquo P. C. Scipio copias, quantæ et cujus generis essent, speculandas, obvius T. S. Longus fit Hannibali et ipsi cum equitibus ad exploranda circa loca progresso. neutri alteros primo cernebant; densior Engagedeinde incessu tot hominum equorumque oriens pulvis signum propinquantium hostium fuit. constitit utrumque Ticinus; P'. iii, 65. agmen, et ad prælium sese expediebant. Scipio jaculatores et Gallos equites in fronte locat, Romanos, sociorumque quod roboris fuit, in subsidiis 5. Hannibal frenatos 44. equites in medium accipit, cornua Numidis firmat. vixdum clamore sublato jaculatores fugerunt inter subsidia ad secundam aciem. inde equitum certamen erat aliquamdiu anceps. dein quia turbabant equos pedites intermixti, multis labentibus ex equis aut desilientibus, ubi suos premi circumventos vidissent, jam magna ex parte ad pedes Defeat of pugna venerat, donec Numidæ, qui in cornibus erant, circumvecti paullulum ab tergo se ostenderunt. is pavor nelius saved by his son. perculit Romanos, auxitque pavorem consulis vulnus periculumque intercursu tum primum pubescentis 7 filii pro- F. ii, 6'; pulsatum'. hic erit juvenis penes quem perfecti hujusce SB. iii, 33; belli laus est, Africanus ob egregiam victoriam de Hanni-sqq; P. x, 3; V. v,4,2. bale Pœnisque appellatus. fuga tamen effusa 8 jaculatorum maxime fuit, quos primos Numidæ invaserunt. alius confertus equitatus consulem in medium acceptum, non armis modo sed etiam corporibus suis protegens, in castra, nusquam trepide neque effuse 8 cedendo, reduxit. servati consulis decus Cœlius ad servum natione Ligurem delegat9.

cac

the Ro

mans. Cor

S. iv, 454

V. ex 2 P. RG. and (with que after copias) G. C.-ex loco PT. 3 P. B. R. 5 L. HV. N. exque loco M.-ex colle AS.-ex quo cet. Mss. b P. F. cf. ii, 55; xxxviii, 21. D.-prælio (om. ad) cet. Mss. conj. cf. iv, 28. GR. D.-or om. inter subsidia (with C.) cf. vi, 8; 23; xxix, 36. GR. C. d cf. iii, 62; iv, 40; ix, 22; xxii, 49; xxix, 2; xxxviii, 26; Cæs. B. G. iv, 12; G. D.—addes P.—anceps cet. Mss. e G.p. vierat P.-p. fuit GA.—pugnaverat C.—p. erat cet. Mss. L. H. B. HF. GA. HV. D. N. g P. F. C. al. SM. cf. vii, 1; 386. erat pl. Mss. cf. xliv, 44; which is less graphic. G. D. ST. but cf. above; ii, 49; xxv, 36; xxx, 8; xxxi, 7 twice; xxxiii, 18.

[merged small][ocr errors][merged small]
[ocr errors]

pulsatum F. V. 1, 3, 5 Flor. ii, 6; Ov. F. ii, h in medio N marg.

flows or bursts its banks.

D.

9 Attributes, assigns,' ascribes ;' v, 20; vii, 8; ix, 13; x, 19; 27; xxviii, 42; (G. D.) xxxiv, 57; xxxix, 28; E, on Suet. iii, 16. R.

P. C. Scipio malim' equidem de filio verum esse, quod et plures tradiT.S.Longus dere auctores et fama 1o obtinuit .

ix, 19. The Hoc primum cum Hannibale prælium fuit; quo facile 47

Romans re

the Padus.

a

с

tire beyond apparuit et equitatu meliorem Poenum esse, et ob id campos patentes, quales sunt inter Padum Alpesque, bello gerendo Romanis aptos non esse. itaque proxima nocte, jussis militibus vasa silentio colligere1, castra ab Ticino mota festinatumque ad Padum est, ut ratibus, quibus junxerat flumen, nondum resolutis sine tumultu atque insectatione hostis copias trajiceret. prius Placentiam pervenere quam satis sciret Hannibal ab Ticino profectos: P. iii, 66. tamen ad sexcentos" moratorum in citeriore ripa Padi “, segniter ratem solventes, cepit. transire non potuit pontem, ut extrema resoluta erant, tota rate in secundam aquam labente. Cœlius auctor est Magonem cum equitatu et Hispanis peditibus flumen extemplo transnâsse, ipsum Hannibalem per superiora Padi vada exercitum traduxisse, elephantis in ordinem ad sustinendum impetum fluminis oppositis. ea peritis amnis ejus vix fidem fecerint: nam neque equites armis equisque salvis tantam vim fluminis 27.superâsse veri simile est, ut jam Hispanos omnes inflati transvexerint utres; et' multorum dierum circuitu Padi

4

1 malimus 1,3 P. V. 1 L. H. B. GA. HV.-M. Filinius 2 P.-Manilius al. Mss.— Mumius conj. FA. PN. JL. G. F 2d. C. 4 L. B. D. L.-set al. Mss.-sed et 1 P 2d. 5 L. GA. N.-sed 1, 3 P. SM. P. F. V. PE. 1 L.-ceu 2 P. GB. which is a barbarism. D.-seu M.-secundum H.-servum V. which is contrary to the fact. L.-idem 3 L. kom. B.-servum ad. SM. a equitatum L. HV. if so, Pænum is put for Punicum: D. cf. Pers. i, 69. bi. e. ad de cf. Pol. iii, 66. G.-adhuc 1, 5 L. N. GA. B. HF. HV. V int. ad hunc 3 L. ad hæc P. V. PE. ME. F. H. D. L. 4 L.—aliquot LT. V marg. -illis ad. HV. c cf. 48; xxiv, 41. The nominative is morator; and it is used not in a transitive but in a neuter sense: D.' loiterers.'-moratores LT.-morantibus 5 L. GA. HV. (quibusdam ad.) B.-moraturum V.-moratos V marg.-moratur 4 L.-quosdam ad. HF. dripadi P.-ripa cet. Mss. ed. G. C. D. e quod S.-quia 3 P. HF. B.-que HV. f vi secundæ aquæ dilabente conj. G. 8 P. G. F. V. C. 1 L. H.-periti al. Mss. 1 neque (om. nam) 4 L. B. HV. D. pr. G.-namque P. G. F. V. i non ad. 5 L. R. kom. or pedites conj. C. Ised opt. and

G. F.-om. al. Mss.
1, 3, 5 L. H. R. GA.
pl. Mss.

10 Is commonly believed: C. the same as fama tenuit, xxii, 12. ED. Fama applies to any narration,' even to historical tradition; and with tenet signifies not only the existence of a story, i, 4; xxxiii, 3; xxxix, 22; but its prevalence and general reception, i, 17; ii, 3; xxiii, 44. R.

1 Cf. xxvii, 47; D. c. 48; Cæs. B. C. i, 66; SL, on Pol. 9. DU.

h P.

2 The whole raft (i. e. the bridge of rafts, exidla, ST.) floating down the stream, as soon as the ends were unfastened.' C.

3 Would scarcely be credited:' Curt. iv, 9; G. cf. DU, on Fl. iii, 16, 6. D.

4 Even supposing;' C. 52; ii, 38; 40; xxii, 25; xxiii, 27; (G.) xxv, 19; xxviii, 12; xxxviii, 46; Sen. de Clem. i, 1; and Ep. 19. (G.) D. ST.

[ocr errors]

6

T.S.Longus

follows

vada petenda fuerint ", qua exercitus gravis impedimentis P. C. Scipio traduci posset. potiores apud me auctores sunt, qui biduo, vix locum rate jungendo flumini inventum tradunt; ea cum Magone equites Hispanorum expeditos præmissos. dum Hannibal, circa flumen legationibus Gallo- Hannibal rum audiendis moratus, trajicit gravius peditum agmen, the interim Mago equitesque ab transitu fluminis diei unius itinere Placentiam ad hostes contendunt. Hannibal paucis post diebus sex millia a Placentia castra communivit, et postero die in conspectu hostium acie directa 7 potestatem pugnæ fecit.

C

Hannibal:

48 Insequenti nocte cædes in castris Romanis, tumultu 2200 Gauls tamen quam re major, ab auxiliaribus Gallis facta est. ad go over to duo millia peditum et ducenti equites, vigilibus ad portas P. iii, 67. trucidatis, ad Hannibalem transfugiunt; quos Poenus benigne allocutus, et spe ingentium donorum accensos, in civitates quemque suas ad sollicitandos popularium animos dimisit. Scipio cædem eam signum defectionis omnium Gallorum esse ratus, contactosque eo scelere velut injecta rabie ad arma ituros, quanquam gravis adhuc vulnere erat, tamen quarta vigilia noctis insequentis tacito agmine profectus ad Trebiam fluvium in loca altiora Cornelius collesque impeditiores equiti castra movet. minus quam ad Ticinum fefellit; missisque Hannibal primum Numidis, bia. C. i, deinde omni equitatu turbâsset utique novissimum agmen, ni aviditate prædæ in vacua Romana castra Numidæ devertissent. ibi dum perscrutantes loca omnia castrorum nullo P. iii, 68.

falls back

on the Tre

80.

F. V. 1, 3, 5 L. GA. H. B. HV. BR. N.-fuerunt G.-fuerant al. Mss. but the assertion depends conditionally on the improbable statement of Coelius, and therefore the potential is the proper mood. C. nratem F. V. 1, 3, 4 L. H. HF.-rati V marg.mitem R. • jungenda V. 1 L.-jungenda V marg. P flumen GA. a sollicitandum B. b populorum HV. ceos V. a V. N. HF.-jam in 3 L.—jam 3 P. 4, 5 L. H. GA. -et jam ad B.-et HV. eV.-lucosque G. 2 P. pr. GR. cf. nn, on V. Max. i, 1, 14; and Suet. iii, 1. D.—locusque F. V. C. H. 3, 4 L.-locus quam N.-quam N 2d.—locosque 3 L. GA. HF.—quæ B. HV.-vel saltus ad. V marg-om. 3 P. f F. V. 1, 5 L. HV. divertissent cet. Mss. but this verb imports 'the turning to depart in different directions,' the former the turning out of one's road in some one direction;' cf. i, 51; D. ix, 17; xxv, 9; xxxv, 40; xxxviii, 15; xliv, 9; 43; Juv. xv, 72: R. inrgiziodas, Xen. A. iv, 5, 12; Her. vi, 34. see 50, note 6.

5 Understand parte. R.

6 Hasdrubal, according to Polybius. R. 7 Cf. OU, on Fr. St. ii, 4, 4. D.

1 'Infected' by being made to participate;

K

ii, 5; iv, 9; 15; vi, 28; xxix, 8; 18; xxxi, 8; xxxviii, 55; cf. iv, 30; ii, 37; i, 15; ix, 1; 34; x, 18; 28; x1, 20. R. Compare what Xenophon says of Menon, A. i, 6, 14.

P.C. Scipio satis digno moræ pretio tempus terunt, emissus hostis est T.S.Longus de manibus; et cum jam transgressos Trebiam Romanos

metantesque castra conspexissent, paucos moratorum occiderunt citra flumen interceptos. Scipio nec vexationem vulneris in via jactati ultra patiens, et collegam (jam enim et revocatum ex Sicilia audierat) ratus exspectandum, locum, qui prope flumen tutissimus stativis est visus, delectum communiit2. nec procul inde Hannibal cum conClastidium sedisset, quantum victoria equestri elatus, tantum anxius betrayed to Hannibal. inopia quæ per hostium agros euntem' nusquam præpaxxix, 11; ratis' commeatibus major in dies excipiebat, ad Clastidium 31; P., 34; vicum, quo magnum frumenti numerum congesserant Roiii, 69: PM. mani, mittit 5. ibi cum vim pararent, spes facta proditionis; nec sane magno pretio, nummis aureis quadringentis, Dasio Brundisino præfecto præsidii corrupto, traditur Hannibali Clastidium. id horreum fuit Pœnis sedentibus 7 ad Trebiam. in captivos ex tradito præsidio, ut fama clementiæ in principio rerum colligeretur, nihil sævitum

xxxii, 29;

p. 300;

C. i, 30.

Affairs in

seas: P. iii, 41; 61.

est.

Cum ad Trebiam terrestre constitisset1 bellum, interim 49 Sicily and the neigh- circa Siciliam insulasque Italiæ imminentes et a Sembouring pronio consule et ante adventum ejus terra marique res gesta. viginti quinqueremes cum mille armatis ad depopulandam oram Italiæ a Carthaginiensibus missæ, novem 51; S. xiv, Liparas2, octo insulam Vulcani tenuerunt; tres in fretum 56 sqq; Str. vi, 2, 10 sq; Pl. iii, 9, 14; D. v, 7—10 ; VÆ. viii, 416 sqq; HY, exc. 1 on Æ. i.

DE.

& HS. DJ.-jactanti (to agree with via G.) P. F.-jactantis cet. Mss. cf. lavanti xliv, 6; Virg. E. i, 29; and, on the other hand, xxix, 32; xxx, 19; Curt. vi, 1. G.-ingravescentis conj. h quam N. euntes B. if these readings were adopted, majorem would also be required. D. j comparatis HV. cf. xxv, 23; but cf. also iv, 10. D. kem. cf. xxiv, 45. G.— Dasiro P.—dati 1 L. R.—dati pro C.-datis pro V. 4 L.--datis P. (i. e. Public) 3, 5 L. H. B. HV. tantum datis P. GA. a ad ad. three P. F. V. 1, 4, 5 L. B. GA. HV. cf. ad Mendam tenuere, xxxi, 45; v. l. of i, 1; GR. iter being understood; as locum, C. in xxviii, 1; DU. and xxxii, 5; V. Flac. i, 353. G. but in a great majority of instances no preposition is used, whether the verb signifies to gain' or 'to occupy; thus tenere montes i, 37; portum xxii, 22; xxviii, 18; xxxvii, 11; arcem xxiv, 3; promontorium xxx, 24; xxxvii, 12; regionem xxx, 25; sinum xxxii, 15; insulam xxxv, 43; terram xxxvii, 16; litus xliv, 12;

2 Cf. iii, 42; xlii, 58. D.

3 Five miles, with the Trebia between the two armies: Pol. R.

R.

4 This was relieved by the Gauls. R.
5 He detaches a portion of his army.'

6 Perhaps these pieces were equal to the

Attic stater, which weighed two drachmæ, C. and was about the value of our sovereign. 7 While encamped;' ix, 44; DŒ. thus consedisset just before. R.

1 Was at a stand-still; cf. xxii, 32; XXXV, 4. R.

2 Lipara, with a town of the same name,

avertit æstus. ad eas conspectas a Messana duodecim naves P. C. Scipio ab Hierone rege Syracusanorum missæ, qui tum forte T.S.Longus Messanæ erat consulem Romanum opperiens, nullo repugnante captas naves Messanam in portum deduxerunt. cognitum ex captivis, 'præter viginti naves, cujus ipsi classis 'essent3, in Italiam missas, quinque et triginta alias quin'queremes Siciliam petere ad sollicitandos veteres socios; Lilybæi occupandi præcipuam curam esse; credere1 eadem tempestate qua ipsi disjecti forent, eam quoque classem ad Ægates insulas dejectam 6. hæc sicut audita erant, rex M. Æmilio prætori 7, cujus Sicilia provincia erat, perscribit, monetque Lilybæum firmo teneret præsidio.' extemplo et circa prætorem ad civitates' missi legati tribunique: suos ad curam custodiæ intenderent'; ante * omnia Lilybæum teneri 10, ad apparatum belli edicto pro

and with the names of places, as below; xxx, 39; xxxii, 9; xxxvi, 21; 29; xliv, 28; xlv, 41; Ov. M. iii, 690'; xv, 699; F. i, 498; G. GR. DU. D. R. Cic. Fam. i, 9. RS. In this construction cursu may be supplied, as in the other cursum. b sollicitandum V. P.-om. F. G.-Messance pl. Mss. dut ad. F. B. II. HV. V interl.-et ad. N. C. 1, 3 L. V.-ut, however, is very commonly omitted after verbs of admonition. D. e tenere 4 L. GA. R. N. fe conj. as ex ante diem, Cic. Att. ii, 16. T. & ad 2 P.-a ad. S. F 2d. ST. R. h prætore S. F. ST. R. i a civitate three P. V. 3-5 L. H. HF. GA. HV. L. N marg F. i qui (before suos.) ad. some Mss. kut ad. B. 3 L. 1 incenderent GA. 4 L.-tenderent 3 L.

was the principal island of the group, which from it are called the Liparæan isles, and sometimes, from the winds and subterranean fires, the Eolian and Vulcanian or Hephæstiades. Their number is generally reckoned to be 7, though Ptolemy makes them as many as 15, Isidore 9, and Appian (B. C. v, 105,) only 5. Between Lipara and Sicily is Hiera (νῆσος Ηφαίστου ἱερά), emphatically called Vulcan's isle (Volcano'), where there was a temple to the god; to whom however the other islands, more especially Lipara, were sacred. R.

cf. A.

[blocks in formation]

ceeded thither; 17; 50; Pol. iii, 41; 61. Æmilius was perhaps prætor for the former year, and held the command till such time as the consul arrived to supersede him. Livy gives us no list of the prætors of this year, (unless it was contained in book xx,) nor indeed of those of the ensuing year. DU.

8 Connect legati tribunique [qui] circa prætorem [erant], cf. i, 41; xxii, 3; 30; those who were immediately about the prætor's person, and formed his staff;' cf. Suet. i, 27; G. (TO. CS.) Tib. i, 3, 87; (BKH.) or ad civitates circa prætorem to the cities in his neighbourhood:' D. cf. i, 4; 9. R.

[ocr errors]
[ocr errors]

9 To urge their garrisons to keep up a strict guard. R.

10 Teneri is dependent on missi; jubentes, nuntiantes, or some similar word being understood. Mittere is often used in this way, and is followed either by a subjunctive with ut, (vi, 10; xxv, 22; xxvii, 43; xxix, 25; xxxiii, 28; Hirt. B. H. 16; Cic. Fam. xi, 8.) or by an infinitive (viii, 19; 23; xxiv, 19; xxxiii, 7; xxxvi, 8; xxxvii, 18; Soph. An. 169.); and these constructions are often

« IndietroContinua »