ardore animorum ingressi postero die urbem.' c.44. 'Sine munimento, sine stationibus ac custodiis passim ferarum ritu steruuntur.' vi. 30. Volsci provincia sine sorte, sine comparatione extra ordinem data.' VIII. 19. 'Sine consilio, sine audacia depugnat,' IX. 5. 'Se solos sine vulnere, sine ferro, sine acie victos.' c. 20. 'Se sine legibus certis, sine magistratibus agere querebantur,' c. 45. 'Equorum exercitus, sine ducibus certis, sine imperio, trepidare.' xxIII. 27. 'Sine imperio, sine signo, incompositi, inordinati in prœlium ruunt.' XXVIII. 25. 'Suam seditionem sine vulnere, sine sanguine fuisse.' XL. 15. 'Sine advocatis, sine patronis pro me dicere cogor.' XLV. 42. Is triumphus sine captivis fuit, sine spoliis.' Sallust. in Cat. c. 6. Aborigines, genus hominum agreste, sine legibus, sine imperio, liberum atque solutum.' Vide ad v111. 38. § 11. et ad xxxvIII. 18. § 12. Sine inimitandorum habet Lov. 1.

Ludiones ex Etruria adciti, &c. haud indecoros motus more Tusco dabant] Ludii oes, id est omnes, fragm. Hav. a m. pr. Ludi oñis et ex Etruria Lov. 5. Male. Sic hoc cap. ' Quia hister Tusco verbo ludio vocatur.' xxxix. 6. 'Convivalia ludionum oblectamenta addita epulis. Ludi omnes essent curia acciti Lov. 4. Tum aut inde choros sinotus corruptissime Leid. 1. haud indecores motus Lov. 1. 4. et Leid. 2.

§ 5 Simul inconditis inter se jocularia fundentes versibus] Hæc idem Dacerius ita vertit en continuant toujours ses railleries, ses plaisanteries en vers grossiers et informes. Non est interpretatio, sed wapdopaois, magis ex ipsius, ni fallor, quam ex Livii sententia, qui nihil de illa, quam interpres narrat, continuatione dicit. Duk. Simul conditis inter se jocularia Lov. 4. simul inconditis in se jocularia Lov. 2. Paullo ante iminitari deinde

Lov. 1. more deinde Lov. 3.

Nec absoni a voce motus erant] Nec absona voce Lov. 1. 4. 5. Voss. 1. et Leid. 2. Male. Absoni a voce,' ut, 'dissoni ab re' vII. 8. 'Adeo nihil apud Latinos dissonum ab Romana re, præter animos, erat:' alia constructione 'absonus fidei' dixit 1. 15. 'Quorum nihil absonum fidei divinæ originis divinitatisque post mortem creditæ fuit.'

§ 6 Accepta itaque res, sæpiusque usurpando excitata vernaculis artifici, bus] Post excitata distinguendum: nisi quis accepta re in auferendi casu legere malit. Glar. Jam Aldus aliique ante Glareanum post excitata distinxerunt. Eamdem autem inter. punctionem recentiores editores fere retinuerunt usque ad Gruterum, cu◄ jus ultima ěkdoσis distinguit: Accepta itaque res, sæpiusque usurpando excitata, vern. art., quia hister, &c. quod pos teriores plerique servarunt, vel pejus etiam dederunt excitata, vernaculis ar, tificibus; quia hister. Ceterum exer citata Lov. 2. Vide ad x. 33. § 1. Deinde vernaculis artificiis Lov. 1. Voss. 1. Leid. 2, et Port, a m. pr. quo errore principiis, pro principibus, similiaque plura in Mss. obvia sunt. Vide ad xxI. 60. § 7. Vocem ʻarti, fex' hoc sensu inlustrat Gronov. ad Suet. Vespas. c. 18.

Quia hister Tusco verbo ludio vocabatur] Quidam libri histrio habent. At Plutarchus etiam in Problematis p. 289. a Tuscis "Iσrpov vocatum scri bit; ut recte hister legatur. Sigon, Quia iter Voss. 1. Leid. 2. et Lov. 1. quia ister Leid. 1. et Klockian. quia histrio Lov. 4. Harl. 2. Port. et Gaertn. quod ex veræ lectionis interpretatione receptum est. De voIce hister vide Grævium ad Sueton. Aug. c. 70. Deinde ludius vocabatur Lov. 4. 5. et Hearnii Oxon. N. L. 2. et C. ludios vocabatur Flor. Leid. 1. et Harl. 1. Sed vide ad § 4. ludius est apud Valer. Max, 11. 4, ex. 4.

'Et quia ludius apud eos Histrio ́adpellabatur, scenico nomen Histrionis inditum est.'

Nomen histrionibus inditum] Pighius ad Valer. Max. locum modo laudatum legendum censet nomen histrionis, quia ita etiam ibidem Valer. Max. loquitur. At vetant omnes codd. scripti et editi, qui constanter histrionibus servant. Et recte. Ita enim Livius ubique loqui amavit. I. 1. Troja vocatur, pagoque inde Tro jano nomen est:' et mox eodem cap. Trojæ et huic loco nomen est:' ad quæ loca plura notantur. III. 57. "Leges decemvirales, quibus tabulis duodecim est nomen, in æs incisas in publico proposuerunt.' c. 65. Insectandisque Patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit.' 1v. 26. 'T. Quinctius, L. filins, Cincinnatus (eidem et Penno cognomen additur) et C. Julius Mento consules facti.' Silius Ital. qui Livium imitari solet, X1. 58. ‘Pacuvio fuit haud obscurum crimine nomen :' quo quædam ex Livio aliisque scriptoribus exempla olim contuli. Justin. xIII. 7. 'Cui nomen Batto fuit.' Florus 1. 7. 'Tarquinius, cui cognomen Superbo ex moribas datum.' Præterea indictum Lov. 1. Harl. 2. Port. et Hav. atque ita inter versus emendatur in Voss. 1. Sæpius hoc modo errarunt scribæ. Vide ad III. 65. § 4. Et ita in loco Valer. Max. laudato codex Traject. prior pari lapsu præfert scenico nomen Histrionis indictum est.

§7 Qui non, sicut ante, Fescennino versu similem incompositum temere ac rudem alternis jaciebant] Fescennino versu quidam in dandi casu antique dictum putant: quod, nescio, quam probem. Neque enim necesse est, nt ab accusativo similem regantur, quod absolute positum videtur, ut illud incompositum. Glar. Hic locus partim librariorum vitio, partim antiquitatis ignoratione obscurissimus

est. Habent tamen libri veteres impressa aliqua vestigia veræ lectionis. Nam in quibusdam est Fescennino similem versu incompositum temere. Quibus adductus sum, ut credam legendum esse, Fescennino similem versum, compositum temere: ita ut prima syllaba vocis incompositum sit ultima litera vocis versum. Quid, enim significat versus incompositus temere ?' Est autem sensus: primum ludiones ex Etruria acciti sine carmine ad tibicinis modos saltarunt: post ver sus, sed inconditi, et motus a voce non absoni accesserunt: tum diligentia quoque major adhibita est. Non enim Fescennino similis versus, temere compositus ac rudis, ut ante, allatus est; verum descripto ad tibicinem cantu saltuque congruenti satyras peregerunt: quo fit, ut mos ille explicetur, qui ab Aristotele in poëticis recitatur c. 1. veteres nimirum histriones imitatos esse ῥυθμῷ, åpμovíą κal λbyq: id est, saltú, concentu, et versu: atque earum primum duo genera exstitisse: unum eorum, qui tibiarum modis, alterum eorum, qui pedum motibus verbisque imitaren, tur: deinde vero tria evasisse, tum cum alius saltaret, alius canere cœpit: cujus initium moris tribuit Livio poëtæ hic auctor : Sophocli antem in tragœdia Aristoteles, cum ait ab eo inventum esse τὸν τριταγωνιστήν. ['Hunc locum reprehendit Robortellus Emendationum 11. 33. concedens, ea quidem se ita habere, quæ ab Aristotele exponuntur, at simul ostendens aliud esse, quod ab Andro nico factum Livius scribit. Cum enim unus esset, qui imitaretur cantu et sermone, separare is cœpit, quia impedire illum, qui duo simul faceret, videbat: Aristoteles vero histriones tres fuisse introductos primum a Sophocle, qui sermone imitarentur, ut hic esset primarum partium, alter secundaram, tertius tertiarum.'] Sigon. Voss. quoque 2. et Helm. versum. Hoc

igitur accipio ab Sigonio. At non transpono voces: non fero compositum ; abnuunt enim scripti. Quærit quid sit incompositus temere?' sed jungit dissociabilia. Livius vult, versus incompositos ac rudes, Fescenninis versibus similes, alternis temere ac sine arte jactasse. J. F. Gron. Vulgatam lectionem versu similem incompositum Oxonienses suos retinere, auctor est Hearne. Et ita tantum non omnes mei. Nam, præter Voss. 2. a Gronovio memoratum, tantum Lov. 3. versum præfert; at Klockian. Fescennino versui similem, compositum temere. Et sane ne id quidem, quod Gronovius ab Sigonio accepit, probandum videtur. Sed vel cum Klockian. Fescennino versui similem legendum est; vel versu, quod servant reliqui pro versui more antiquo, ut quidam apud Glareanum putant, accipiendum. Vide ad xxiv. 19. § 6. U. trumque autem, Fescennino versu, vel versui, similem et Fescennino versum similem, dici potuisse, Liviumque utroque modo locutum esse, patet ex illis quæ notavi ad 111. 9. § 4. Si plures etiam codd. probarent, compositum temere non displiceret. Facile enim syllaba initialis roû incompositum repeti potuit ex proximæ vocis litera finali m. Vide ad v. 23. § 5. Nunc tamen Gronovio cedo. Ceterum illis, quæ Robortellus de sensu Aristotelis contra Sigonium disputavit,ipse postea Sigonius respondit Emendat. 1. 36. ac sententiam defendere conatus est. In repetitis tamen edd. quæ post verba Aristotelis subjiciuntur, expunxit: ut ea ipsi postea displicuisse verisimile sit. Ea tamen, contra quam semper observavi, hic restitni; quod, iis resectis, commode intelligi nequeant quæ Glareanns ad Sigonii Scholion in fine monuit. Insuper alterni Leid. 2. alterius Gaertn. et fragm. Hav. Vide ad Iv. 53. § 11. Tum faciebant Voss. 1. Leid. 2. Lov. 1. 5. Harl. 2. Port. et Hav. quemad

modum sæpe variant codd. scripti. Vide inferius notata ad XLI. 4. § 2.

Inpletas modis saturas] Inpletis modis Lov. 2. et Gaertn. Deinde varie libri manu exarati præferunt, vel satiras, vel satyras, vel, ut optimi Flor. Leid. 1. Voss. 1. et Harl. 1. habent saturas. Vide Vossium in Etymol. Ling. Lat. voce Satyra' et voce 'Satura,' quosque ibi landavit.

Descripto jam ad tibicinem cantu, motuque congruenti peragebant] Dacerius redarguit Casaubonum, ut qui crediderit, omnia quæ hic tradit Livius, in unum illum annum concludenda esse, quo Sulpicius Peticus et Licinius Stolo consules fuerunt. Non scio, unde hoc colligere potuerit, nec quidquam apud Casaubonum invenio, ex quo intelligatur, eum hoc credidisse. Postquam retulerat verba superiora Livii, addit: Hæc Livius in A. U. C. cccxc. consulibus C. Sulpicio Pætico, C. Licinio Stolone, quando gravi pestilentia Urbs laboravit.' Ex his nemo præter hunc censorem exscalpet, opinor, quod is Casaub. tribuit: non enim dicit Casaubonus, Livium tradere omnia illa hoc uno anno gesta esse, sed ab eo in historia bujus anni referri. Duk. Motu congruenti pangebant Hav. Scriptum fuerat pagebant ; hinc, omissa linea per caudam literæ p trajecta, factum est pagebant et pãgebant. Ita 'peractus,' sen 'pactus,' et pactus' commutabantur v. 50. § 7.

§8 Livins post aliquot annos] Lucius, pro Livius, Lov. 2. Tum post aliquos annos Harl. 2. Vide ad vi. 37. § 8. Post aliquod annos Hav. Vide ad vi. 24. § 2. Post aliquot annis Voss. ambo, Leid. ambo, Lov. 1. 3. Harl. 1. Gaertn. et Klockian. quod eodem modo dictum accipi potest, quo

post aliquanto,' 'post paucis diebus,' de quibus egi ad 11. 31. § 4. Qui ab saturis ausus est primus ar gumento fabulam serere] Hanc sententiam his verbis tradidit Valerius 11,

4. ex. 4. Panlatim deinde ludicra ars ad satyrarum modos perrexit, a quibus omnium primus poëta Livius ad fabularum argumenta spectantium oculos et animos transtulit. Isque sui operis actor, cum sæpius a popu lo revocatus vocem obtudisset, adhibito pueri et tibicinis concentu, gesticulationem tacitus peregit.' Sigon. Alii ausus est primus argumentum fabulam serere: ut II. 44. Notam ju. dici fabulam petitor, quippe apud ipsum auctorem argumenti, peragit:' vel alii argumento fabulam facere, vel argumentosam fabulam facere. Lege argumentum suum fabulam serere, vel facere: vel argumento suo fabulam inserere. Gallicus interpres : qui, après l'usage des satires, osa le premier entremêler des choses vraies parmi ses farces: vel lego argumento suo fabulum cerere, pro quærere. Ita c. 8. § 7. carta pars, quo quarta, in Msto. Klock. Argu mentum fabulæ' sæpe dicunt veteres. Terentius Prol. Andr. et Heautont. Auctor ad Herenn. 1. 12. Suet. Calig. c. 52. Ner. c. 12. et alii. Sed quid est argumento fabulam se. rere?' Ferrar. Elect. 11. 5. interpretatur fabulam argumento componere,' seu fabulam condere,' et profert verba Quintil. Instit. Orat.v. 10. Fabulæ ad actus scenarum compositæ argumenta dicuntur:' et Livii. 44. Notam judici fabulam petitor, quippe apud ipsum auctorem argumenti, peragit.' Ex his et aliis, quæ laudavi, locis quidem intelligi. tur, quid sit 'argumentum ;' sed nondum liquet, quid sit fabulam serere.' Credo tamen hoc a Ferrario recte exponi' componere ;' quod etiam 'contexere' dicas et conserere.' Livius hoc cap. 'Consertaque fabellis potissimum Atellanis sunt.' XXV. 6. Fati lege immobilis rerum humanarum ordo seritur.' Quintil. v. 10. 'Ordo rerum tribus momentis consertus est.' Vide Drakenb. ad Silii Ital. VIII. 266. Ita sensus erit: qui

primus ausus est, spreta satyra, argumentis fictis fabulas componere et contexere. Fortassis etiam 'serere,' quasi de re nova et Romanis ante id tempus incognita, dicit: quemadmodum in hoc Horatii Art. Poët. vs. 46. 'In verbis etiam tennis cantuque se. rendis.' Acron et plerique alii 'serere' exponunt 'novare,' 'nova ver. ba facere.' Duk. Sex priores voces exsulant a Lov. 5. a m. pr. Earum loco has quinque quia a saturis ausus est reposuit manus altera. Quibus a saturis, pro qui, præfert Lov. 4. qui a satiris Port. et Gaertn. qui a saturis fragm. Hav. et Lov. 1. qui a satyris Hav. qui ab sacris Leid. 2. Tum ausus est primo Port. cum edd. Rom. 1472. et Parm. Deinde argumento fabulam serere omnes scripti præter Port. et Hav. qui inserere præferunt, ut Klockius ex conjectura emenda⚫ vit. Argumento fabulam facere edd. principes: argumentosam fabulam facere Mediol. 1505. quod Ascensius 1513. et 1516. recepit. Sed vox'ar. gumentosus' an seculi Liviani sit, admodum dubito. Vide Voss. de Vitiis Sermon. 111. 1. et lib. VII. ea voce. Aldus deinde argumento fabulam serere substituit: quod ob codd. consensum verum puto. Id autem Ferrarius Elect. 11. 5. exponit fabulam argumento componere, seu fabulam condere, quia teste Quinctiliano Inst. v. 10. fabulæ, ad actus scenarum compositæ, argumenta dicebantur.' Ceterum memoratu dignissima sunt verba Doujatii, quibus hunc locum enarravit, ut peritia ejus in arte chronologica et historia literaria nulli deinceps incognita sit. Ita igitur inquit: Vult,' &c. [Vid. Not, Delph.] Ergo, auctore Donjatio, Livius Andronicus, (quem ipse, Claudio Centone, Appii Cæci filio, et M. Sempronio Tuditano consulibus, id est, A. U. C. DXIII. primum omnium fabulas Romæ docuisse ex Gellii XVII. 21. tradiderat,) vixit post Luci

lium satyrarum scriptorem, et mo. rem a Licilio institutum mutavit, quum tamen Lucilium Livio, Nævio, Ennio, Plauto, Cæcilio, Terentio, Pacuvio, et Accio juniorem, et in obtrectandis eorum poëmatis clarum fuisse, Gellius eodem loco narravit. Eodem adfirmante, Livius, qui ante natum Scipionem Africanum majo. rem jam fabulas Romæ docuit, atta men natu minor fuit Lucilio, qui 'sub P. Africano' (prioris nepote adoptivo) Numantino bello eques militavit,' teste Vell. Pat. 11. 9. Quid non orbi literato ab hoc antecessorum Parisiensium primicerio exspectandum fuisset, si desultor juris totus se nostris literis dedidisset, ex hoc spe. cimine satis patebit.

Idem scilicet, id quod omnes tum erant, carminum suorum actor] I, pro idem, habet Port. id Lov. 5. scilicet autem deficit in Hav. Deinde id quod omnes tantum erant Leid. 2. Ita etiam variant libri v. 36. § 6. Simili modo tum et tantum commutantur iv. 51.

§ 4. tam et tantam apud Corte ad Plinii Epist. 1. 2. § 2. Id quod omnes timuerant Voss. 2. Leid. 1. Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. 2. Port. Gaertn. Hav. et fragm. Hav. atque non nullæ ex edd. principibus: simili errore acreliquerat' pro reliqua erat,” ‘etiam' pro 'et jam,' aliaque passim in Mss. obvia sunt. Vide ad r. 47. § 9. XXIII. 29. § 16. et pluribus locis. Præterca carm. suor. auctor Lov. 2. et Gaertn. Vide ad 1. 26. § 5.

69 Quum sæpius revocatus, vocem obtudisset] Dacerius, on le fit jouer si souvent, qu'il s'enroua. Parum adcurate. Nam hæc verba, on le fit jouer si souvent etiam de diversis temporibus accipi possunt, et accepta esse videntur, contra mentem Livii, qui de uno et unius diei actu loquitur, "Revocare aliquem' est, jubere repetere ea, quæ dicta sunt. Vide Passeratium ad Cic. pro Arch. c. 8. Abramum ad Cic. pro Sextio c. 58.

Livius XXXIII. 32. Revocatus præco, &c. iterum renunciaret eadem.' Hoc Florus 11. 7. de eadem re dicit, 'iterum iterumque præconem illam vocem repetere jubebant.' Ad hanc significationem verbi revocare' non satis adtendisse Dacerium ex eo adparet, quod dicit on ne pouvoit se lasser de voir les pièces de Livius, et on le fit jouer si souvent. Duk. Vocem ob. tulisset lapsu scribarum Port. et Hav. Nam Valer. Max. 11. 4. ex. 4. eamdem rem referens, eamdem etiam lo cutionem usurpavit: 'Quum, sæpius a populo revocatus, vocem obtudis. set.' 'Obtundere vocem' obcurrit etiam apud Cic. de Orat. 11. 70. 'Patrono malo, quum vocem in di cendo obtudisset, suadebat Granius, ut mulsum frigidum biberet.' Similiter, inter varias qualitates vocis, etiam' òbtusam vocem' refert Quinc. til. Instit. Orat. XI. 3. qui ibidem insuper obtusas fauces' vocem obscurare dicit.

Puerum ad canendum ante tibicinem

quum statuisset] Ingratum et supervacuum mihi hic videtur quum, et locum, quem corruptum putabam, levi emendatione ita restituere conabar: vocem obt., et venia petita p. a. c. a. tibicinem statuisset, vel vocem obt., venia petita p. a. c. a. tibicinem statuisse, et canticum egisse. Sed cohibuit me, ne quid tentarem, adnotatio Gronovii ad xxXVIII. 40. etsi hoc interest, quod ibi longe plura, quam hic, interpo. nuntur. Duk. Ad cantandum Leid. 2. et Voss. 1. in margine. Tum tibicinam Flor. tibicen Lov. 4. Ceterum hic etiam locus docet, quanta cura Doujatius ad verba Livii adtenderit. Dicit enim, Livium, voce jam nimio usu obtusa, tibicinis concentum adhibuisse: ut adeo puer ad canendum' ipsi sit tibicen. Sed quid erit ❝tibicinem ante tibicinem statuisset?' Livius hic aperte 'tibicinem' a 'puero ad canendum' distinguit. Ante Livium cantus jam erat descriptus ad