μισμένων ιδρύσαντο. νεών τε Ομονοίας καινής, ως και δι' αυτού ειρηνούντες, οικοδομήσαι, και πανήγυριν αυτή ετησίαν άγειν έγνωσαν. ώς δε ταύτα εδέξατο, τά τε έλη οι τα Πομ- 5 πτίνα χώσαι και τον ισθμόν τον της Πελοποννήσου διορύξαι βουλευτήριόν τε τι καινόν ποιήσαι προσέταξαν, επειδή το Οστίλιον καίπερ ανοικοδομηθέν καθηρέθη, πρόφασιν μεν του. ναόν Ευτυχίας ενταύθα οικοδομηθήναι, δν και Λέπιδος ιππ- 2 αρχήσας εξεποίησεν, έργω δε όπως μήτε εν εκείνο το του Σύλλου όνομα σώζοιτο και έτερον εκ καινης κατασκευασθέν Ιούλιον ονομασθείη, ώσπερ που και τόν τε μήνα εν ω εγεγένητο Ιούλιον κάκ των φυλών μίαν την κλήρω λαχούσαν Ιουλίαν επεκάλεσαν, και αυτόν μέν τιμητών και μόνον και δια 3 βίου είναι, τά τε τοΐς δημάρχοις δεδομένα καρπούσθαι, όπως, άν τις ή έργω ή και λόγω αυτόν υβρίση, ιερός τε ή και εν τώ άγει ενέχηται, τον δε δή υιόν, άν τινα γεννήση ή και έσποιήσηται, αρχιερέα αποδειχθήναι εψηφίσαντο. ως δε και 6 τούτοις έχαιρε, δίφρος τε οι επίχρυσος, και στολή ή ποτε οι βασιλείς εκέχρηντο, φρουρά τε εκ των ιππέων και εκ των βουλευτών εδόθη και προσέτι και εύχεσθαι υπέρ αυτού δημοσία κατ' έτος έκαστον, τήν τε τύχην αυτού ομνύναι, και τα πρα

fit e fronde quernea, fuit etiam
εα ilice. Geil. V, 6. - Ομονοίας
ex . . V, .
καινής] Uber den Tempel der Con-
cordia, welchen Camillus gelobte,
vgl.I TI. p. 123.

C. 5. χώσαι] Man hotte durch die Austrocknung der pomptinischen Sümpfe die Luft za verbessern und fruchtbares Land zu gewinnen, vgl. den Gegensatz bei Cic. Phil. V $7 Ille paludes siccare voluit, hic (Antonius) omnem Italian moderato homini L. Antonio dividendam dedit. τον ισθμόν] Zar Förderung der Schiffahrt. Dieses Werk wurde später von den Kaisern öfters projektiert, aber nie zur Ausführung gebracht.' - ανοικοδο

. undév] Die curia Hostilia auf dem Comitium brannte im J. 52 (Tumult bei der Leiche des Clodius) ab und wurde von Faustus Sulla wieder hergestellt, weshalb sie jetzt curia Cornelia biefs. καθηρέθη] hatte abtragen lassen. - και έτερον etc.]

Dieses Werk wurde nach Cäsars Tod von Octavianus vollendet (im J. 29). -Ιούλιον] Der Monat Quinctilis. Durch die Verbesserung des Kalenders (a. 46, cf. Dio 43, 26) hatte Cäsar das gültigste Recht auf diese Auszeichnung sich erworben.

εν τω άγει ενέχηται] consecratio capitis et bonorum, vgl. zu TI. I, 73.

C. 6. ώς δε και τούτοις έχαιρε] Suet. Caes. 76 non enim honores modo nimios recepit, continuum consulatum, perpetuam dictaturam praefecturamque morum (τιμητής και μόνον και δια βίου είναι), onsuper praenomen Imperatoris, cognomen Patris patriae, statuam inter reges, suggestum in orchestra, sed et ampliora etiam humano fastigio decerni sibi passus est: sedem auream in curia et pro tribunali, tensam et ferculum circensi

. pompa, templa, aras, simulacra iuata deos, pulvinar, flaminem, lupercos etc. στολή etc.] = Purpurtoga. - τα πραχθη:

.

S

χθησόμενα αυτώ πάντα κύρια εξειν ενόμισαν. κάκ τούτου και

πενταετηρίδα οι ως ήρωι, ιεροποιούς τε ες τας του Πανός 2 γνμνοπαιδίας, τρίτην τινά εταιρίαν ήν Ιουλίαν ώνόμασαν, κάν

ταϊς οπλομαχίαις μίαν τινά αεί ημέραν και εν τη Ρώμη και 3 εν τη άλλη Ιταλία ανέθεσαν. και επειδή και τούτοις ήρέσκετο,

ούτω δή ές τα θέατρα τόν τε δίφρoν αυτού τον επίχρυσον και τον στέφανον τον διάλιθον και διάχρυσον, εξ ίσου τοϊς των θεών, εσκομίζεσθαι κάν ταϊς ιπποδρομίαις όχόν εσάγεσθαι 4 εψηφίσαντο. και τέλος Δία τε αυτόν άντικρυς Ιούλιον προσ

ηγόρευσαν, και ναόν αυτώ τη τ’ επιεικεία αυτού τεμενισθήναι έγνωσαν, ιερέα σφίσι τον Αντώνιον ώσπερ τινά Διάλιον προ

χειρισάμενοι. 7 και & γε μάλιστα την διάνοιαν αυτών εξέφηνεν, άμα τε

ταύτα εψηφίζοντο και τάφον αυτώ εντός του πωμηρίου ποιήσασθαι έδοσαν" τα τε δόγματα τα περί τούτων γιγνόμενα ες μεν στήλας αργυράς χρυσοίς γράμμασιν ενέγραψαν, υπό δε δή τους πόδας του Διός του Καπιτωλίου υπέθεσαν, δηλούντές οι και

cóueva] acta Caesaris. - κύρια einen Prachtwagen mit der Bildέχειν

κυρίως έχειν, rata esse. säule Cäsars aus Elfenbein wie die πενταετηρίδα] sc. πανήγυριν = ludi Götterbilder auffahren lassen (éoquinquennales, alle fünf Jahre zu άγεσθαι]. – άντικρυς] geradezu. begehende Festspiele. – Γεροποιούς] τη επιεικεία] Clementiae Caesaris, Zu den zwei Kollegien der Luperci τεμενισθήναι] weihen, konsekrie(d. i. Priester des Lupercus, einer ren. - Τερέα] als Eigenpriester =

] altitalischen Gottheit, welche man flaminem, Cic. Phil. II § 110: Quem mit dem lycäischen Pan identifi- is honorem maiorem consecutus erat cierte), den Fabiern uud Quinc- quam ut haberet pulvinar, simutiliern, welche die Lupercalien Tacrum (Götterbild) fastigium feierten, wurde noch ein drittes (die Staatswohnung, welche Cäsar Kollegium gegründet (étaigią 'lov- als pontifex maximus hatte, erhielt λία), dessen Vorsteher (ηγεμών των wie die Göttertempel die Zier eines συνιερέων) . GUViegéwv) Antonius wurde. Vgl. dreieckigen Giebelfeldes), flami

), Cic. Phil. II § 85.

μίαν τινά αεί nem? Est ergo flamen ut Iovi ut ñuépav] Zu den ludi Romani in Marti ut Quirino, sic divo Iucirco (im Sept.) fügte man einen lio M. Antonius. O detestabilem hovierten Tag (pro salute Caesaris) minem, sive quod Caesaris sacerdos hinzu, wozu nach seinem Tode durch es sive quod mortui! Antonius noch ein fünfter kam. C. 7. εντός του πωμηρίου] Vgl. Vgl. Cic. Phil. II § 110. Das römi- Cic. de legg. II § 58 Hominem sche Volk hatte an den Tierhetzen mortuum, inquit lex in XII taund Gladiatorenkämpfen von jeher bulis, in urbe ne sepelito neve Gefallen und liess sich deshalb neue urito. Qui in urbe sepulti sunt Festtage zu diesem Zwecke recht clari viri, fuerunt aut ei, quibus wohl gefallen. – δίφρον επίχρυσον] .

hoc ante hanc legem virtutis causa Suet. suggestum in orchestra, tributum est, ut Publicolae ut Tud. h. sedem auream ceteris sellis berto, quod eorum posteri iure tenusublimiorem. διάλιθον] mit Edel- erunt, aut si qui hoc ut C. Fabristeinen besetzt. όχόν] = tensam, cius virtutis causa soluti legibus

μάλα εναργώς ότι άνθρωπος είη. ήρξαντο μεν γαρ τιμάν αυτόν 2 ως και μετριάσοντας προχωρούντες δε, επειδή χαίροντα τοϊς ψηφιζομένοις εώρων, πλήν γάρ ολίγων τινών πάντα αυτά εδέξατο, αεί τι μείζον άλλος άλλο καθ' υπερβολήν εσέφερον, οι μεν υπερκολακεύοντες αυτόν οι δε και διασκώπτοντες, έτεροι 3 δε, και οι γε πλείους, ες το επίφθονον και ες το νεμεσητόν προάγειν αυτόν ότι τάχιστα βουλόμενοι τούτ' εποίουν, ίνα θάσσον απόληται. όπερ που έγένετο, καίτοι του Καίσαρος και 4 δι' αυτά ταύτα θαρσήσαντος ως ουκ άν ποτε ούθ' υπ' εκείνων τοιαύτά γε ψηφιζομένων ούθ' υπ' άλλου τινός δι' αυτούς επιβουλευθησομένου, κάκ τούτου ουδέ σωματοφύλαξιν έτι χρησαμένου" τώ γαρ δή λόγω το πρός τε των βουλευτών και πρός των ιππέων τηρείσθαι πρoέμενος, και την έκ τού πρίν φρουράν προσκατέλυσεν. επειδή γάρ εν μιά ποτε ημέρα τά τε 8 πλείω και τα μείζω σφών ψηφισάμενοι, πλήν γάρ τού Κασσίου καί τινων άλλων, οι περιβόητοι επί τούτω εγένοντο, ου μέντοι και έπαθόν τι, εξ ουπερ και τα μάλιστα η επιείκεια αυτού διεφάνη, τοϊς γε άλλους ομοθυμαδόν εγνώσθη, προσήλθον αυτώ εν τω του 'Αφροδισίου προνάω καθημένω ως και πάντες άμα τα δεδογμένα σφίσιν απαγγελoύντες, απόντος γάρ αυτού τα 2 τοιαύτα, του μη δοκεϊν αναγκαστοί άλλ' εθελονται αυτά ποιείν, εχρημάτιζον, καθήμενος σφάς, είτ' ουν θεοβλαβεία τινί είτε και περιχαρεία, προσεδέξατο, και οργήν εκ τούτου πάσιν, ουχ ότι τους βουλευταίς αλλά και τοις άλλοις, τοσαύτην ενέβαλεν ώστ' εν τοίς μάλιστα πρόφασιν της επιβουλής τοϊς αποκτείνασιν αυτόν παρασχεϊν. έλεγον μέν γάρ απολογούμενοι τινες 3 υπέρ αυτού μετά ταύτα ότι της τε κοιλίας άκρατης υπό διαρροίας εγεγόνει, και δια τούτο, ίνα μη εξιδίση, κατέμεινεν ού μέντοι και πείθειν τους πολλούς εδύναντο δια το μετ' ου πολύ εξεγερθέντα αυτόν αυτοποδία οίκαδε κομισθήναι, αλλ' 4

' υπετόπουν τε αυτόν υπεραυχεϊν, και δη εμίσουν ως υπερήφαconsecuti sunt. ότι άνθρωπος

zu verbinden εχρημάτιζον] νου είη] durch die Aufstellung υπό propria von den Verhandlungen τους πόδας του Διός. τω λόγω] im Senat. - θεοβλαβεία τινί] =

. hac ratione, hanc ob causam. aus Verlegenheit? Dies sieht dem

C. 3. τά τε πλείω και τα μείζω Cäsar nicht ähnlich. Vgl. § 3. σφών] plurimos ac summos ho- περιχαρεία] laetitia ensultans mores. - ψηφισάμενοι] dazu gehört

]

aber Cäsar war gewohnt sich zu als verbum finitum roooñasov; da- beherrschen. μετά ταύτα] Diese gegen πλήν τού Κασσίου και τινων Worte lassen erkennen, dass man άλλων 1st mit τοϊς γε άλλοις έγνώσθη einen Krankheitsanfall später er

4

.

νον δν αυτοί ταϊς υπερβολαίς των τιμών υπερφρονα επεποιήκεσαν. τούτου δε τοιούτου γενομένου προσεπηύξησε την υποψίαν ότι και δικτάτωρ δια βίου μετά ταύτα αποδειχθείς

ήνέσχετο. 9 ενταύθα ούν αυτού όντος ουδέν έτι ενδοιαστως οι επιβου

λεύοντές οι έπραττον, αλλ' όπως δή και τους πάνυ φίλοις εν μίσει γένηται, άλλα τε επί διαβολή αυτού εποίουν και τέλος

βασιλέα αυτόν προσηγόρευον, και πολύ τούτο τούνομα και κατά 2 σφάς διεθρύλουν. επειδή τε εξίστατο μέν αυτό και επετίμα πη

τοϊς ούτως αυτόν επικαλούσιν, ου μέντοι και έπραξε τι δι' ου αν άχθεσθαι τώ προσρήματι ως αληθώς έπιστεύθη, την εικόνα

αυτού την επί του βήματος εστωσαν διαδήματι λάθρα ανέδησαν. 3 και αυτό Γαΐου τε Επιδίου Mαρύλλου και Λουκίου Καισητίου

Φλαουίου δημάρχων καθελόντων ισχυρώς έχαλέπηνε, καίτοι μήτε τι υβριστικών αυτών είπόντων, και προσέτι και επαινε

σάντων αυτόν εν τώ πλήθει ως μηδενός τοιούτου δεόμενον. 10 και τότε μεν καίπερ ασχάλλων ησύχασεν ως μέντοι μετά τούτο

εσιππεύοντα αυτόν από τού 'Αλβανού βασιλέα αύθις τινες ωνόμασαν, και αυτός μεν ουκ έφη βασιλεύς αλλά Καίσαρ καλείσθαι, οι δε δή δήμαρχοι εκείνοι και δίκην το πρώτο αυτόν ειπόντι βασιλέα έλαχον, ουκέτι την οργήν κατέσχεν, αλλ' ως

και υπ' αυτών εκείνων προστασιαζόμενος υπερηγανάκτησε. 2 και εν μέν τώ παρόντι ουδέν δεινόν αυτούς έδρασεν, ύστερον

δε σφών προγραφήν εκθέντων ως ούτε ελευθέραν ούτ' ασφαλή την υπέρ του κοινού παρρησίαν εχόντων περιαλγής εγένετο, και παραγαγών σφάς ες το βουλευτήριον κατηγορίαν τε αυτών 3 εποιήσατο και ψήφον επήγαγε. και ουκ απέκτεινε μεν αυτούς,

καίτοι και τούτου τινών τιμησάντων σφίσι, προαπαλλάξας δε εκ της δημαρχίας δια Ελουίου Κίννου συνάρχοντος αυτών απώλειψεν εκ του συνεδρίου, και οι μεν έχαιρόν τε επί τούτω, ή και επλάττοντο, ώς ουδεμίαν ανάγκην έξοντες παρρησιαζό

war

er

zum

dichtete, als man den ungünstigen
Eindruck bemerkte. δικτάτωρ
δια βίου] Vorher
Diktator auf 10 Jahre ernannt,
jetzt wird er dictator perpetuus,
auf Lebenszeit.

C. 9. ουδέν ενδοιαστώς] nicht mehr zweifelhaft entschlossen, entschieden. κατά σφάς] gebrauchten recht oft diese Bezeich

nung unter sich.

ανέδησαν] cinxerunt,

ornaverunt. καίπερ ασχάλλων] quamquam rem degre ferebat.

C. 10. προσστασιαζόμενος] tamquam tumultum in se concitarent.

δια Ελουίου Κίννου] i. e. C. Helvius Cinna (poeta non ignobilis) conlegis suis Caesaris gratia magistratum abrogavit.

μενοι κινδυνεύσαι, και έξω των πραγμάτων όντες τα γιγνόμενα ώσπερ από σκοπιάς καθεώρων· ο δε δή Καίσαρ και εκ τούτου και διεβλήθη, ότι δέον αυτόν τους το όνομά oι το βασιλέως προστιθέντας μισείν, ο δε εκείνους αφείς τοϊς δημάρχους αντ' αυτών ένεκάλει.

τούτων δ' ούν ούτω γενομένων τοιόνδε τι έτερον, ουκ ές 11 μακράν συνενεχθέν, επί πλέον εξήλεγξεν ότι λόγω μεν διεκρούετο την επίκλησιν, έργω δε λαβείν επεθύμει. επειδή γαρ 2 εν τη των Λυκαίων γυμνοπαιδία ές τε την βασιλείαν εσήλθε, και επί του βήματος τη τε εσθήτι τη βασιλική κεκοσμημένος και το στεφάνω τω διαχρύσω λαμπρυνόμενος επί τον δίφρον τον κεχρυσωμένον έκαθίζετο, και αυτόν ο 'Αντώνιος βασιλέα τε μετά των συνιερέων προσηγόρευσε και διαδήματι ανέδησεν, είπαν ότι τούτό σοι ο δήμος δι' εμού δίδωσιν απεκρίνατο μεν 3 ότι Ζευς μόνος των Ρωμαίων βασιλεύς είη, και το διάδημα αυτώ ες το Καπιτώλιον έπεμψεν, ου μέντοι και οργήν έσχεν, αλλά και ες τα υπομνήματα έγγραφηναι εποίησεν ότι την βασιλείαν παρα του δήμου διά τού υπάτου διδομένην οι ουκ έδεξατο. υποπτεύθη τε ούν εκ συγκειμένου τινός αυτό πεποιηκέναι, και έφίεσθαι μεν του ονόματος, βούλεσθαι δε εκβιασθήναι πως λαβείν αυτό, και δεινώς εμισήθη. κάκ τούτου τούς τε και δημάρχους εκείνους υπάτους τινές εν ταϊς αρχαιρεσίαις προεβά λοντο, και τον Βρούτον τον Μάρκον τούς τε άλλους τους φρονηματώδεις ιδία τε προσιόντες ανέπειθον και δημοσία προσπαρώξυνον. γράμματά τε γάρ, τη ομωνυμία αυτού τη προς τον 12 πάνυ Βρούτον τον τούς Ταρκυνίους καταλύσαντα καταχρώμενοι,

C. 11. ουκ ές μακράν, ηοη multo μαίων απάντων κράτιστος φανείς post. - e

. την επίκλησιν] i. θ. το βα- τοιαύτης τελευτής έτυχε, γενεαν σιλέως όνομα. - ες την βασιλείαν ] ούτε άρρενα καταλιπών ούτε auf das Forum. Zur Sache vgl. θήλειαν, ως οι τα Ρωμαίων σαCic. Phil. ΙΙ $ 85-87. - ες τα υπο- φέστατα εξητακότες γράφoυσι, τεμνήματα] in fastos. - ότι την βα- κμήρια πολλά μέν και άλλα τούτου σιλείαν etc.] Cic. 1. 1.: C. Caesari φέροντες, υπέρ άπαντα δε δ δυσανdictatori perpetuo M. Antonium cos. τίλεκτόν έστιν, ότι του πατρικίων populi iussu regnum detulisse, Cae- γένους εκείνος ήν, οι δε απ' εκείsarem uti noluisse.

φρονηματώ- νης αυτούς λέγοντες είναι δεις] hochsinnig.

της οικίας Ιούνιοί και C. 12. φημίζοντες ψευδώς] vgl. Βρούτοι πάντες ήσαν πλήDionys. Halic. V, 18 Ιούνιος μέν δή βειοι και τας αρχάς μετήεσαν, ας Βρούτος και την βασιλείαν έκβαλών τοϊς δημοτικούς μετιέναι νόμος, αγοκαι πρώτος αποδειχθείς ύπατος όψε ρανομίας τε και δημαρχίας, υπαμεν εις επιφάνειαν προελθών, άκαρη τείαν δ' ουδείς, ής τοϊς πατρικίοις δε χρόνον ανθήσας εν αύτη Ρω- μετην. οψέ δέ ποτε και ταύτης έτυ

τε