τιμητεύοντος, οσάκις αναλύου μετά δείπνον οίκαδε, τα φώτα κατεσβέννυσαν οι πολίται φοβούμενοι, μη πορρωτέρω του μετρίου δόξωσιν εν συνουσίαις είναι και πότοις, τούτω δε παραφαίνουσι νυκτός οι θρασύτατοι και απορώτατοι των δημοτών.

XVI. Επει δε συνορώντες οι φίλοι τας απειλές και την σύστασιν ώοντο δείν ετέρας περιέχεσθαι δημαρχίας εις το μέλλον, αύθις άλλοις νόμοις ανελάμβανε το πλήθος, του τε χρόνου των στρατειών αφαιρών και διδούς επικαλείσθαι τον δήμον από των δικαστών και τους κρίνουσι τότε, συγκλητικούς ουσι, καταμιγνύς εκ των ιππέων τον ίσον αριθμόν και πάντα τρόπον ήδη της βουλής την ισχύν κoλoύων πρός οργήν και φιλονικίαν μάλλον ή τον του δικαίου και συμφέροντος λογισμόν. Επει δε της ψήφου φερομένης ήσθοντο τους εναντίους κρατούντας (ου γαρ παρήν άπας ο δήμος), πρώτον μεν εις βλασφημίας τραπόμενοι των συναρχόντων είλκον τον χρόνον έπειτα την εκκλησίαν αφήκαν εις την υστεραίαν άπαντάν κελεύσαντες. Και πρώτον μεν εις την αγοράν καταβάς ο Τιβέριος Γκέτευε τους ανθρώπους ταπεινός και δεδακρυμένος, έπειτα δεδoικέναι φήσας, μη νυκτός εκκόψωσι την οικίαν οι εχθροί και διαφθείρωσιν αυτόν, ούτω τους ανθρώπους διέθηκεν, ώστε περί την οικίαν αυτού παμπόλλους τινάς αυλίσασθαι και διανυκτερεύσαι παραφυλάττοντας.

war Kollege des Pompeius in der nat angewendet wissen. Das ist Censur. Warum treten gerade die auch der Grund, warum Gr. nicht Censoren so heftig gegen Gr. auf? dieselbe Politik wie Licinius u. Sex- τιμητεύοντος] tristis admodum „ tius befolgen konnte. - ανελάμ

. atque aspera censura" (in Bezug auf Pavɛ] suchte sich die Gunst zu erdas regimen morum) Liv. 43, 16. halten. χρόνου των στρατειών Über sein energisches Einschrei- Vgl. Zu Liv. 42, 34. αφαιρών] ten gegen die Freigelassenen vgl. verkürzen; die Sache ist nicht Mommsen R. G. I, 831. παρα- weiter bekannt. Vgl. C. Gracch. 5. φαίνουσι] nach Hause leuchten. Ist επικαλείσθαι τον δήμον] proυοdie Vergleichung, welche Met. an- care ad populum. Auch darüber ist stellt, zulässig? Oder will er dem weiter nichts bekannt. - κολoύων] Gr. Schwelgerei vorwerfen?

beschneiden, Schwäche n. C. 16. την σύστασιν] coitiones oder ήσθοντο] Gr. und seine Partei. secreti apparatus der Gegner des άπας ο δήμος] die Ernte hielt die Gracchus, deren Benehmen bereits Landbewohner zurück. καταβάς] Gewalt drohte. δεϊν] i. e. Tib. descendunt in forum. - ταπεινός] Gracchum. περιέχεσθαι] zu er- niedergeschlagen. – δεδακρυ

.

langen suchen. εις το μέλλον] Zu- μένος] nicht etwa verweint oder nächst für 133/132. Man wollte das weinend, sondern betrübt, traurig, Plebiscit (cf. ad Mar. 12): ne quis wie fletus oft maeror. ούτω eundem magistratum intra decem διέθηκεν] vergetzte in eine solche annos capiat, auch auf das Tribu- Stimmung, cf. Lys. adv. Agor. $ 11

XVII. Προήει δε όμως άνω τον δήμον ήθροίσθαι περί το Καπετώλιον πυνθανόμενος και πριν έξελθεϊν προσέπταισε προς τον ουδόν, σφοδράς ούτω πληγής γενομένης, ώστε τον μεν όνυχα του μεγάλου δακτύλου δαγήναι, το δε αίμα διά του υποδήματος έξω φέρεσθαι. Μικρόν δε αυτού προελθόντος ώφθησαν υπέρ κεράμου μαχόμενοι κόρακες εν αριστερά και πολλών, ως εικός, ανθρώπων παρερχομένων κατ' αυτόν τον Τιβέριον λίθος άπωσθείς υπό θατέρου των κοράκων έπεσε παρά τον πόδα. Τούτο και τους θρασυτάτους των περί αυτόν επέστησεν· άλλα Βλόσσιος ο Κυμαίος παρών αισχύνην έφη και κατήφειαν είναι πολλήν, ει Τιβέριος, Γράγχου μεν υιός, 'Αφρικανού δε Σκηπίωνος θυγατριδούς, προστάτης δε τού “Ρωμαίων δήμου, κόρακα δείσας ουχ υπακούσειε τούς πολίταις καλούσι τούτο μέντοι το αισχρόν ουκ εν γέλωτι θήσεσθαι τους εχθρούς, αλλ' ως τυραννούντος και τρυφώντος ήδη καταβοήσεσθαι προς τον δήμον. "Αμα δε και προσέθεον πολλοί τω Τιβερίω παρα των εν Καπετωλίω φίλων επείγεσθαι κελεύον

ως των εκεί καλώς εχόντων. Και τα γε πρώτα λαμπρώς απήντα τω Τιβερίω, φανέντι μεν ευθύς αραμένων βοήν φίλιον, αναβαίνοντα δε προθύμως δεχομένων και περί αυτόν, ως μηδείς πελάσειεν αγνώς, προταττομένων.

ΧVΙΙΙ. 'Aρξαμένου δε πάλιν του Μουκίου τας φυλάς αναγορεύειν ουδέν έπεραίνετο των ειωθότων διά τον από των εσχάτων θόρυβον, ώθουμένων και ωθούντων τους εναντίους εισβιαζομένους και αναμιγνυμένους. 'Εν δε τούτω Φούλβιος Φλάκκος από βουλής ανήρ εις εμφανές καταστάς, ως ουκ ήν

τες,

νομίζων (Theramenes), ει διαθείη υμάς ώσπερ διέθηκεν (ν. d. an fieren Lage), ασμένως οποιαντινούν εθελήσαι αν ειρήνην ποιήσασθαι.

C. 17. προήει δ' όμως] Trotz der Nachricht von üblen Augurien u. von Prodigien, am Morgen des folgenden Tages. - περί το Καπετώ.

. λιον] cf. ou Liv. 45, 36. προσεπταισε] Val. Max. Ι, 4, 2: T. Gracchus, cum ad res novas moliendas pararetur, auspicia domi prima luce petiit, quae illi perquam tristia responderunt, et ianua egressus ita pedem offendit, ut digitus ei decuteretur. - επέστησεν] erschreckte gie, so dass sie einen Augenblick an

hielten u. nicht weiter gingen.
εν γέλωτι θήσεσθαι] sie würden
dies nicht lächerlich finden, son-
dern den Tib. der Willkür u. des
Übermutes beschuldigen, da er das
Volk berufe und selbst nicht er-
scheine. - τρυφώντος] fastidiosi,

.
superbi. τα γε πρώτα] Adverbial
- anfangs nahmen die Dinge einen
sehr guten Gang für Tiberius.

C. 18. αρξαμένου] Macius leitete als Vorsitzender die Wahl, cf. zu Liv. 45, 36. - αναγορεύειν] zur Abstimmung aufrufen. - Φούλβιος

. Oldxxos] später mit C. Gracchus u. Appius Claudius Mitglied der ste

φθεγγόμενον εφικέσθαι, διεσήμανε τη χειρί φράσαι τι βουλόμενον αυτόν ιδία τω Τιβερίω. Και κελεύσαντος εκείνου διασχεϊν το πλήθος αναβάς μόλις και προσελθών απήγγειλεν, ότι της βουλής συγκαθεζομένης οι πλούσιοι τον ύπατον μή πείθοντες αυτοί διανοούνται καθ' αυτούς αποκτιννύναι τον Τιβέριον πολλούς επί τούτο δούλους και φίλους ωπλισμένους έχοντες.

XIX. Ως ούν ταύτα τοϊς περί αυτόν εξήγγειλεν ο Τιβέριος, ουτοι μεν ευθύς τάς τε τηβέννους περιεζώννυντο και τα των υπηρετών δόρατα συγκλώντες, οίς ανείργουσι τον όχλον, διελάμβανον ως άμυνούμενοι τους κλάσμασι τους επερχομένους. Τών δε απωτέρω θαυμαζόντων τα γινόμενα και πυνθανομένων ο Τιβέριους ήψατο τη χειρί της κεφαλής ένδεικνύμενος τη όψει τον κίνδυνον, επεί της φωνής ουκ επήκουον. Οι δε εναντίοι τούτο ιδόντες έθεον προς την βουλήν απαγγέλλοντες αιτεϊν διάδημα τον Τιβέριον" και τούτου σημείον είναι τό της κεφαλής επιθιγγάνειν. Πάντες μεν ούν εθορυβήθησαν· ο δε Νασικάς ήξίου τον ύπατον τη πόλει βοηθείν και καταλύειν τον τύραννον. 'Αποκριναμένου δε πράως εκείνου βίας μεν ουδεμιάς υπάρξειν ουδέ αναιρήσειν ουδένα των πολιτών άκριτον, ει μέντοι ψηφίσαιτό τι των παρανόμων και δημος υπό του Τιβερίου πεισθείς ή βιασθείς, τούτο κύριον μή φυλάξειν, αναπηδήσας ο Νασικάς 5.Επεί τοίνυν έφη και προδίδωσιν ο άρχων την πόλιν, οι βουλόμενοι τοΐς νόμοις βοηθείν ακολουθείτε. Και ταύτα λέγων αμα και το κράσπεδον τού ιματίου θέμενος επί της κεφαλής εχώρει προς το Καπετώλιον. "Έκαστος δε των επομένων αυτώ τη χειρί την τήβεννον περιελίξας εώθει τους εμποδών, ουδενός

§ 107: P. Scipio Nasica cum omnibus in rebus vehemens tum acer in dicendo. τη πόλει βοηθείν] in senatu cum cuncti censerent, ut consul armis remp. tueretur, Scaevola negavit se quicquam vi esse acturum. tum Scipio Nasica: „quoniam" inquit „consul, dum iuris ordinem sequitur, id agit ut cum omnibus legibus Romanum imperium corruat, egomet me privatus voluntati vestrae ducem offero“, ac deinde laevam manum parte togae circumdedit sublataque dextra proclamavit: „qui remp. salvam esse volunt me sequantur etc. Val. Max. III, 2, 17. – υπάρξειν] den Anfang 2 .

]

ενισταμένου προς το αξίωμα των ανδρών, αλλά φευγόντων και πατούντων αλλήλους. Οι μεν ούν περί αυτούς ρόπαλα και σκυτάλας εκόμιζον οίκοθεν αυτοί δε των δίφρων καταγνυμένων υπό του φεύγοντος όχλου τα κλάσματα και τους πόδας λαμβάνοντες ανέβαινον επί τόν Τιβέριον άμα παίοντες τους προτεταγμένους. Και τούτων μεν ην τροπή και φόνος αυτού δε τού Τιβερίου φεύγοντος αντελάβετό τις των ιματίων. Ο δε την τήβεννον αφείς και φεύγων εν τοις χιτώσιν εσφάλη και κατηνέχθη περί τινας των προ αυτού πεπτωκότας.. 'Ανιστάμενον δε αυτόν ο μεν εμφανώς και πρώτος εις την κεφαλήν πατάξας ποδι δίφρου Πόπλιος ήν Σατυρήιος είς των συναρχόντων της δε δευτέρας αντεποιείτο πληγής Λεύκιος Ρούφος, ως επί καλώ τινι σεμνυνόμενος. Των δε άλλων απέθανον υπέρ τριακοσίους ξύλοις και λίθοις συγκοπέντες, σιδήρω δε ουδείς.

Ταύτην πρώτην ιστορoύσιν έν Ρώμη στάσιν, αφ' ου το βασιλεύεσθαι κατέλυσαν, αίματι και φόνων πολιτών διακριθήναι: 'Αλλ' έoικεν οργή των πλουσίων και μίσει πλέον ή δι' ας έσκήπτοντο προφάσεις ή σύστασις επ' αυτόν γενέσθαι και τούτου μέγα τεκμήριον ώμως και παρανόμως υβρισθείς ο νεκρός. Ού γαρ επέτρεψαν ανελέσθαι το σώμα τώ αδελφώ δεομένω και θάψαι νυκτός, αλλά μετά των άλλων νεκρών εις τον ποταμόν έρριψαν. Και τούτο πέρας ουκ ήν, αλλά και των φίλων αυτού τους μεν εξεκήρυττον ακρίτους, τους δε συλλαμβάνοντες από εκτίννυσαν εν οις και Διοφάνης ο ρήτωρ απώλετο.

2. C. Sempronius Gracchus (Plut. C. Gr. 1-5. 8-11. 13-17).

Ι. Γάιος δε Γράγχος εν αρχή μέν ή δεδιως τους εχθρούς ή φθόνον συνάγων επ' αυτούς υπεξέστη τε της αγοράς και καθ' εαυτόν ήσυχίαν έχων διέτριβεν, ως άν τις έν τε τώ παρόντι ταπεινά πράττων και το λοιπόν ούτως άπραγμόνως βιωσόμενος, ώστε και λόγον τισι καθ' αυτού παρασχεϊν, ως δυσχεραίνοντος και προβεβλημένου την τού Τιβερίου πολιτείαν. "Ην δε και

machen. zipòs] gegenüber, wegen.

οι περί αυτούς] Diener u. Klienten. έσκήπτοντο] sc. regnum adfectari. - εξεκήρυττον ακρίτους] ea urbe edictis relegabant] cf. Cic. Sest. 29.

C. 1. φθόνον συνάγων] moidiam conflare. της αγοράς] foro abstinebat, Schauplatz aller öffentlichen Thätigkeit. καθ' εαυτόν] für seine Person, so weit es an ihm lag. ταπεινά πράττων] cf. ad Tib.16. προβεβλημένου] Medium

μειράκιον παντάπασιν εννέα γαρ ενιαυτοΐς ελείπετο τάδελφού καθ' ηλικίαν, εκείνος δε ούπω τριάκοντα γεγονώς απέθανεν. Επει δε προϊόντος του χρόνου τόν τε τρόπον ήσυχη διέφαινεν αργίας και μαλακίας και πότων και χρηματισμών αλλότριον όντα και τον λόγον ώσπερ ωκύπτερα κατασκευαζόμενος επί την πολιτείαν δηλος ήν ουκ ήρεμήσων, δίκην τέ τινι των φίλων φεύγοντι Βεττίω συνειπών, του δήμου συνενθουσιώντος υφ' ηδονής και βακχεύοντος περί αυτόν, απέδειξε τους άλλους ρήτορας παίδων μηδεν διαφέροντας, εις φόβον αύθις οι δυνατοί καθισταντο και πολύς ήν εν αυτοίς λόγος, ως ουκ εάσουσιν επί δημαρχίαν τον Γάιον προελθείν. Συντυγχάνει δε από ταυτομάτου λαχείν αυτόν εις Σαρδώ ταμίαν Ορέστη τω υπάτο και τούτο τοϊς μέν εχθρούς καθ' ηδονην εγεγόνει, τον δε Γάιον ουκ έλύπησεν. "Ατε γαρ ών πολεμικός και χείρον ουδέν πρός στρατείας ήσκημένος ή δίκας, έτι δε την πολιτείας και το βήμα φρίττων, αντέχειν δε καλούντι τω δήμω και τους φίλοις ου δυνάμενος, παντάπασι την αποδημίαν εκείνην ηγάπησε. Καίτοι κρατεί δόξα πολλή τούτον άκρατον γενέσθαι δημαγωγών και πολύ του Τιβερίου λαμπρότερον προς την από των όχλων δόξαν. Ούκ έχει δε ούτω το αληθές· αλλ' έoικεν υπ' ανάγκης τινός μάλλον ούτος ή προαιρέσεως εμπεσείν εις την πολιτείαν.

II. Γενόμενος ουν ο Γάιος έν Σαρδόνι πάσαν αρετής από – improbare, δυσχεραίνω] mit Acc. abging, trat er noch zweimal poliabominari. — Vovrs] allmählich. tisch hervor. Zuerst

empfahl er die διέφαινε] durchscheinen liefs. Annahme der Lex Papiria (des C. χρηματισμών] αυaritiα. - ώσπερ

Papirius Carbo) de tribunis pleWrýnte pa] gewissermassen die Flü- bis reficiendis (131), also schon gel erat wachsen lassend. – Βεττίω] 2 Jahre nach dem Tode seines Bru

Vettius. συνενθουσιώντος] in ders, dann 126, kurz vor seinem stürmische Begeisterung ausbrach. Abgang nach Sardinien, brachte er Über die Beredsamkeit des C. Gr. die lec des M. Junius Pennus zu vgl. Cic. Brut. 126: eloquentia qui- Fall de peregrinis urbe prohidem nescio an habuisset C. Gracchus bendis. λαχείν εις Σαρδώ ταparem neminem. Grandis est ver- μίαν] sorte alicui quaestorem bis, sapiens sententiis, genere fieri in provinciam Sardiniam: toto gravis; manus extrema non ad- L. Aurelius Orestes war Consul 126. cessit operibus eius, praeclare in- και το βήμα φρίττων] 1st überchoata multa, perfecta non plane. trieben, er hielt nur den AugenLegendus est hic orator, si quisquam