δειξιν ἐδίδου καὶ πολὺ πάντων διέφερε τῶν νέων ἐν τοῖς πρὸς τοὺς πολεμίους ἀγῶσι καὶ ἐν τοῖς πρὸς τοὺς ὑπηκόους δικαίοις καὶ ἐν τῇ πρὸς τὸν στρατηγὸν εὐνοίᾳ καὶ τιμῇ, σωφροσύνῃ δὲ καὶ λιτότητι καὶ φιλοπονία παρήλλαττε καὶ τοὺς πρεσβυτέρους. Ἰσχυροῦ δὲ καὶ νοσώδους ἅμα χειμῶνος ἐν Σαρδόνι γενομένου καὶ τοῦ στρατηγοῦ τὰς πόλεις ἐσθῆτα τοῖς στρατιώταις αἰτοῦντος, ἔπεμψαν εἰς Ρώμην παραιτούμενοι. Δεξαμένης δὲ τῆς βουλῆς τὴν παραίτησιν αὐτῶν καὶ τὸν στρατηγὸν ἄλλοθεν ἀμφιάζειν τοὺς στρατιώτας κελευούσης, ἀποροῦντος δὲ ἐκείνου καὶ τῶν στρατιωτῶν κακοπαθούντων, ἐπελθὼν τὰς πόλεις ὁ Γάιος αὐτοὺς ἀφ' ἑαυτῶν ἐποίησεν ἐσθῆτα πέμψαι καὶ βοηθῆσαι τοῖς Ῥωμαίοις. Ταῦτα πάλιν εἰς Ρώμην ἀπαγγελλόμενα καὶ δοκοῦντα δημαγωγίας προάγωνες εἶναι διετάραττε τὴν βουλήν. Καὶ πρῶτον μὲν ἐκ Λιβύης παρὰ Μικίψα τοῦ βασιλέως πρέσβεις παραγενομένους καὶ λέγοντας, ὡς ὁ βασιλεὺς χάριτι Γαΐου Γράγχου πέμψειεν εἰς Σαρδόνα σῖτον τῷ στρατηγῷ, δυσχεραίνοντες ἐξέβαλον· ἔπειτα δόγμα ποιοῦνται τοῖς μὲν στρατιώταις διαδοχὴν ἀποσταλῆναι, τὸν δὲ Ὀρέστην ἐπιμένειν, ὡς δὴ καὶ τοῦ Γαΐου διὰ τὴν ἀρχὴν παραμενοῦντος. Ὁ δὲ τούτων αὐτῷ προσπεσόντων εὐθὺς ἐξέπλευσε πρὸς ὀργήν, καὶ φανεὶς ἐν Ῥώμῃ παρ' ἐλπίδας οὐ μόνον ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν αἰτίαν εἶχεν, ἀλλὰ καὶ τοῖς πολλοῖς ἀλλόκοτον ἐδόκει τὸ τα μίαν ὄντα προαποστῆναι τοῦ ἄρχοντος. Οὐ μὴν ἀλλὰ κατηγορίας αὐτῷ γενομένης ἐπὶ τῶν τιμητῶν, αἰτησάμενος λόγον οὕτω μετέστησε τὰς γνώμας τῶν ἀκουσάντων, ὡς ἀπελθεῖν ἠδικῆσθαι τὰ μέγιστα δόξας. Εστρατεῦσθαι μὲν γὰρ ἔφη δώ == προσπεσόντων] Vgl. zu Polyb. Ι, 16. - πρὸς ὀργήν] ὀργισθείς, per contumaciam. τοῖς πολλοῖς] Gr. verteidigte sich in einer Rede vor dem Volk, wovon wir ein bedeutendes Bruchstück durch Gell. XV, 12 haben. Er sagt darin z. B. Itaque Quirites cum Romam profectus sum, zonas, quas plenas argenti extuli, eas ex provincia vacuas rettuli. Alii vini amphoras, quas plenas tulerunt, eas argento repletas domum reportaverunt. ἐπὶ τῶν τιμητῶν] unter dem Vorsitz der Censoren (apud censores); Censoren waren damals Cn. Servilius Caepio u. L. Cassius Lon δεκα ἔτη, τῶν ἄλλων δέκα στρατευομένων ἐξ ἀνάγκης, ταμιεύων δὲ τῷ στρατηγῷ παραμεμενηκέναι διετίαν, τοῦ νόμου μετ ̓ ἐνιαυτὸν ἐπανελθεῖν διδόντος· μόνος δὲ τῶν στρατευσαμένων πλῆρες τὸ βαλάντιον εἰσενηνοχὼς κενὸν ἐξενηνοχέναι, τοὺς δὲ ἄλλους ἐκπιόντας ὃν εἰσήνεγκαν οἶνον ἀργυρίου καὶ χρυσίου μεστοὺς δεῦρο τοὺς ἀμφορεῖς ἥκειν κομίζοντας. ΙΙΙ. Ἐκ τούτου πάλιν ἄλλας αἰτίας αὐτῷ καὶ δίκας ἐπῆγον ὡς τοὺς συμμάχους ἀφιστάντι καὶ κεκοινωνηκότι τῆς περὶ Φρέγελλαν ἐνδειχθείσης συνωμοσίας. Ὁ δὲ πᾶσαν ὑποψίαν ἀπολυσάμενος καὶ φανείς καθαρὸς εὐθὺς ἐπὶ δημαρχίαν ὥρμησε, τῶν μὲν γνωρίμων ἀνδρῶν ὁμαλῶς ἁπάντων ἐναντιουμένων πρὸς αὐτόν, ὄχλου δὲ τοσούτου συρρέοντος εἰς τὴν πόλιν ἐκ τῆς Ἰταλίας καὶ συναρχαιρεσιάζοντος, ὡς πολλοῖς μὲν οἰκήσεις ἐπιλιπειν, τοῦ δὲ πεδίου μὴ δεξαμένου τὸ πλῆθος ἀπὸ τῶν τεγῶν καὶ τῶν κεράμων τὰς φωνὰς συνηχεῖν. Τοσοῦτον δ ̓ οὖν ἐξεβιάσαντο τὸν δῆμον οἱ δυνατοὶ καὶ τῆς ἐλπίδος τοῦ Γαΐου καθεῖλον, ὅσον οὐχ ὡς προσεδόκησε πρῶτον, ἀλλὰ τέταρτον ἀναγορευθῆναι. Παραλαβὼν δὲ τὴν ἀρχὴν εὐθὺς ἦν ἁπάντων πρῶτος, ἰσχύων τε τῷ λέγειν ὡς ἄλλος οὐδεὶς, καὶ τοῦ πάθους αὐτῷ παρρησίαν πολλὴν διδόντος ἀνακλαιομένῳ τὸν ἀδελφόν. Ενταῦθα γὰρ ἐξ ἁπάσης προφάσεως περιῆγε τὸν δῆμον ἀναμιμνήσκων τῶν γεγονότων καὶ παρατιθεὶς τὰ τῶν προγόνων, ὡς ἐκεῖνοι μὲν καὶ Φαλίσκοις ἐπολέμησαν ὑπὲρ Γενυκίου τινὸς δημάρχου λοιδορηθέντος καὶ Γαΐου Βετουρίου θάνατον κατ ginus. διετίαν] 126-125, im Jahr 124 kehrte er zurück. C. 3. τοὺς συμμάχους ἀφιστάντι] Im J. 126 hatte die Senatspartei die Bundesgenossen durch ein Gesetz des tr. pl. M. Junius Pennus aus der Stadt weisen lassen, weil sie sich in die Wahlversammlungen eindrängten. Im J. 125 machte der Consul L. Fulvius Flaccus den Versuch, die italischen Bundesgenossen durch Verleihung des Bürgerrechtes für die Volkspartei zu gewinnen (rogatio Fulvia de societate sociis Italicis danda). Ehe Fulvius das Gesetz durchbringen konnte, schickte ihn der Senat nach Gallien zum Kriege gegen die Salluvier. Nun erhob sich Fregellae, eine der bedeutendsten lat. Städte, gegen Rom; aber die übrigen Bundesgenossen - = ωστε. 99 έγνωσαν, ὅτι δημάρχῳ πορευομένῳ δι ̓ ἀγορᾶς οὐχ ὑπεξέστη μόνος· Ὑμῶν δὲ ὁρώντων ἔφη „Τιβέριον ξύλοις συνέκοπτον οὗτοι καὶ διὰ μέσης τῆς πόλεως εσύρετο νεκρὸς ἐκ Καπετωλίου ῥιφησόμενος εἰς τὸν ποταμόν· οἱ δὲ ἁλισκόμενοι τῶν φίλων ἀπέθνησκον ἄκριτοι. Καίτοι πάτριόν ἐστιν ἡμῖν, εἴ τις ἔχων δίκην θανατικὴν μὴ ὑπακούει, τούτου πρὸς τὰς θύρας ἕωθεν ἐλθόντα σαλπιγκτὴν ἀνακαλεῖσθαι τῇ σάλπιγγι καὶ μὴ πρότερον ἐπιφέρειν ψῆφον αὐτῷ τοὺς δικαστάς. Οὕτως εὐλαβεῖς καὶ πεφυλαγμένοι περὶ τὰς κρίσεις ἦσαν. 66 IV. Τοιούτοις λόγοις προανασείσας τὸν δῆμον (ἦν δὲ καὶ μεγαλοφωνότατος καὶ ῥωμαλεώτατος ἐν τῷ λέγειν) δύο νόμους εἰσέφερε, τὸν μὲν, εἴ τινος ἄρχοντος ἀφῃρῇτο τὴν ἀρχὴν ὁ δῆμος, οὐκ ἐῶντα τούτῳ δευτέρας ἀρχῆς μετουσίαν εἶναι. τὸν δέ, εἴ τις ἄρχων ἄκριτον εκκεκηρύχοι πολίτην, κατ' αὐτοῦ διδόντα κρίσιν τῷ δήμῳ. Τούτων τῶν νόμων ἄντικρυς ὁ μὲν Μάρκον Οκτάβιον ἠτίμου τὸν ὑπὸ Τιβερίου τῆς δημαρχίας ἐκπεσόντα, τῷ δ ̓ ἐνείχετο Ποπίλλιος· οὗτος γὰρ στρατηγῶν τοὺς τοῦ Τι βερίου φίλους ἐξεκήρυξε. Καὶ Ποπίλλιος μὲν οὐχ ὑποστὰς τὴν κρίσιν ἔφυγεν ἐξ Ιταλίας· τὸν δὲ ἕτερον νόμον Γάιος αὐτὸς ἐπανείλετο φήσας τῇ μητρὶ Καρνηλία δεηθείσῃ χαρίζεσθαι τὸν Οκτάβιον. kannt, ebenso wenig über C. Veturius. = V. Τῶν δὲ νόμων, οὓς εἰσέφερε τῷ δήμῳ χαριζόμενος καὶ inimici ut lacrimas tenere non posοὐκ ἐῶτα] verbieten, zu τὸν μὲν gehörig. ἄκριτον] das Gesetz, sowie es Plutarch angiebt, besagt nur: ne cui magistratui liceret civem (aut socium) indemnatum relegare (vgl. Cic. p. Sest. § 29 sq.). Ganz verschieden also ist die bekannte lex Sempronia: ne de capite civis Romani iniussu populi iudicaretur, gegen welches Cicero später sich verging und das von Clodius erneuert wurde: ut qui civem Romanum indemnatum interemisset, ei aqua et igni interdiceretur. sent. οὐχ ὑπεξέστη] Es war strenge Sitte, dafs vor Magistraten die Sitzenden sich erhoben, auf der Strafse (semita) auswichen (decedere) oder, wenn sie zu Pferde waren, herabstiegen, wenn sie die Toga über das Haupt gezogen hatten, es entblöfsten. ῥιφησόμενος] dies geschah nur bei denjenigen, welche durch Richterspruch zum Tode verurteilt u. im Gefängnis erdrosselt ἦσαν] οἱ πρόγονοι. waren. C. 4. ἐν τῷ λέγειν] Vgl. Cic. de Or. III. c. 56: Quid fuit in Graccho, . quod me puero tantopere ferretur? ,,Quo me miser conferam? quo vertam? in Capitoliumne? at fratris sanguine redundat! an domum? matremne ut miseram lamentantem videam et abiectam?" Quae sic ab illo acta esse constabat oculis voce gestu, Ποπίλλιος] Ρ. Popillius Laenas war mit P. Rupilius 132 Consul. Während nun Rupilius in Sicilien beschäftigt war, benutzte Popillius das consularische Imperium (στρατηγών) zur härtesten und rücksichtslosesten Verfolgung der Anhänger des Tib. Gracchus: eine grofse Anzahl traf Tod oder Verbannung. καταλύων τὴν σύγκλητον, ὁ μὲν ἦν κληρουχικὸς ἀνανέμων τοῖς πένησι τὴν δημοσίαν, ὁ δὲ στρατιωτικὸς ἐσθῆτά τε κελεύων δημοσίᾳ χορηγεῖσθαι καὶ μηδὲν εἰς τοῦτο τῆς μισθοφορᾶς ὑφαιρεῖσθαι τῶν στρατευομένων καὶ νεώτερον ἐτῶν ἑπτακαί δεκα μὴ καταλέγεσθαι στρατιώτην· ὁ δὲ συμμαχικὸς ἰσοψήφους ποιῶν τοῖς πολίταις τοὺς Ἰταλιώτας, ὁ δὲ σιτικὸς ἐπευωνίζων τοῖς πένησι τὴν ἀγοράν, ὁ δὲ δικαστικός, ᾧ τὸ πλεῖστον ἀπέκοψε τῆς τῶν συγκλητικών δυνάμεως. Μόνοι γὰρ ἔκριναν τὰς C. 5. naτalvav] d. h. um das Ansehen u. den Einflufs des Senats oder der Senatspartei zu schwächen. xingоvzinós] Kolonialgesetz, cf. Vell. I, 15. ovμuazinós] Wiederholung der lex Fulvia von 125. Die Lage der socii schildert uns Gracchus in dem erhaltenen Frgm. einer Rede de legibus a se promulgatis (Gell. X, 3): Nuper Teanum Sidicinum consul venit: uxor eius dixit se in balneis virilibus lavari velle. Quaestori Sidicino (a) M. Mario datum est negotium, ut balneis exigerentur qui lavabantur. Uxor renuntiat viro, parum cito sibi balneas traditas esse et parum lautas fuisse. Idcirco palus destitutus est in foro eoque adductus suae civitatis nobilissimus homo M. Marius. Vestimenta detracta sunt, virgis caesus est. Caleni ubi id audierunt, edixerunt, ne quis in balneis lavisse vellet, cum magistratus Romanus ibi esset. Ferentini ob eandem causam praetor noster quaestores arripi iussit: alter se de muro deiecit, alter prensus et virgis caesus est. Quanta libido quantaque intemperantia sit hominum adulescentium, unum exemplum vobis ostendam. His annis paucis ex Asia missus est, qui per id tempus magistratum non ceperat, homo adulescens pro legato. Is in lectica ferebatur. Ei obviam bibulcus de plebe Venusina advenit et per iocum, cum ignoraret qui ferretur rogavit, num mortuum ferrent. Ubi id audivit, lecticam iussit deponi, struppis (mit den Strängen der Sänfte), quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari iussit, dum animam efflavit. oitinós] frumentaria: „ut populus pro frumento, quod publice daretur, in singulos modios senos aeris et trientes (61 As 25 Pfge.) pretii nomine exsolveret." Es war = dies noch nicht die Hälfte eines niedrigen Durchschnittspreises. Vgl. Cic. p. Sest. § 103 u. Ĉ. Peter R. G. II, 30. ἐπευωνίζων] für eine geringe Summe geben. δικαστικός] die Angaben Plutarchs über die lex Sempronia iudiciaria stehen in Widerspruch mit allen Nachrichten, welche wir sonst darüber haben, u., was wichtiger ist, sie werden widerlegt durch die wirklich in Gebrauch gekommene Gerichtsordnung. Cic. Verr. I. § 38 sagt ausdrücklich: Cognoscet ex me populus R., quid sit, quam ob rem, cum equester ordo iudicaret, annos prope quinquaginta continuos, in nullo iudice equite Romano iudicante ne tenuissima quidem suspicio acceptae pecuniae ob rem iudicandam constituta sit. Pl. verwechselt, wie es scheint, die lex Sempr. mit dem Gesetz des Livius Drusus (91), der zu den vorhandenen 300 Senatoren ebenso viele aus dem Ritterstande hinzufügen u. aus beiden zusammen künftig die Richter gewählt wissen wollte. Die Absicht des Gr. war, das Richteramt in die Hände eines durch Reichtum unabhängigen u. der Bestechung unzugänglichen Mittelstandes zu legen. Sulla gab (81) die Gerichte den Senatoren wieder zurück, endlich (70) wurden durch die lex Aurelia (des L. Aurelius Cotta) drei Klassen oder Dekurien aus den Senatoren, den Rittern u. den Ärar-Tribunen gebildet u. aus diesen die Gerichte besetzt. Caesar δίκας καὶ διὰ τοῦτο φοβεροὶ τῷ τε δήμῳ καὶ τοῖς ἱππεῦσιν ἦσαν, ὁ δὲ τριακοσίους τῶν ἱππέων προσκατέλεξεν αὐτοῖς οὖσι τριακοσίοις καὶ τὰς κρίσεις κοινὰς τῶν ἑξακοσίων ἐποίησε. Τοῦτον τὸν νόμον εἰσφέρων τά τε ἄλλα λέγεται σπουδάσαι διαφερόντως, καὶ τῶν πρὸ αὐτοῦ πάντων δημαγωγῶν πρὸς τὴν σύγκλητον ἀφορώντων καὶ τὸ καλούμενον κομίτιον, πρῶ τος τότε στραφεὶς ἔξω πρὸς τὴν ἀγορὰν δημηγορῆσαι, καὶ τὸ λοιπὸν οὕτω ποιεῖν ἐξ ἐκείνου, μικρᾷ παρεγκλίσει καὶ μεταθέσει σχήματος μέγα πρᾶγμα κινήσας καὶ μετενεγκὼν τρόπον τινὰ τὴν πολιτείαν ἐκ τῆς ἀριστοκρατίας εἰς τὴν δημοκρατίαν, ὡς τῶν πολλῶν δέον, οὐ τῆς βουλῆς στοχάζεσθαι τοὺς λέγοντας. VIII. Ἡ δὲ βουλὴ δείσασα, μὴ παντάπασιν ἄμαχος γένηται, καινὴν καὶ ἀσυνήθη πεῖραν ἐπῆγε τοῖς πολλοῖς ἀποτροπῆς, ἀντιδημαγωγοῦσα καὶ χαριζομένη παρὰ τὸ βέλτιστον. Ἦν γὰρ εἷς τῶν τοῦ Γαΐου συναρχόντων Λίβιος Δροῦσος, ἀνὴρ οὔτε γεγονώς τινος Ρωμαίων οὔτε τεθραμμένος χεῖρον, ἤθει δὲ καὶ λόγῳ καὶ πλούτῳ τοῖς μάλιστα τιμωμένοις καὶ δυναμένοις ἀπὸ τούτων ἐνάμιλλος. Ἐπὶ τοῦτον μὲν οὖν οἱ γνωριμώτατοι τρέπονται καὶ παρεκάλουν αὐτὸν ἅψασθαι τοῦ Γαΐου και μετ' αὐ τῶν ἐπὶ τὸν ἄνδρα συστῆναι μὴ βιαζόμενον μηδὲ ἀντικρούοντα τοῖς πολλοῖς, ἀλλὰ πρὸς ἡδονὴν ἄρχοντα καὶ χαριζόμενον ὑπὲρ ὧν καὶ ἀπεχθάνεσθαι καλῶς εἶχεν. ΙΧ. Ἐπιδοὺς οὖν ὁ Λίβιος εἰς ταῦτα τῇ βουλῇ τὴν ἑαυτοῦ δημαρχίαν νόμους ἔγραψεν οὔτε τῶν καλῶν τινος οὔτε τῶν λυσιτελῶν ἐχομένους, ἀλλ ̓ ἓν μόνον, ὑπερβαλέσθαι τὸν Γάιον στρα schlofs (46) die Arar-Tribunen von - oratione gravis et auctoritate. C. 9. ἐπιδούς] Vgl. ἑαυτὸν ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ ἐπεδίδου, τὴν ψυχὴν ἐπιδοῦναι ὑπὲρ τῆς πατρίδος etc. ἐχομένους] gegen die Ehre u. das |