M. Fabi. Hanc genitivi finitionem ex Tur. et Lassb. recepi. Ex
Amb. 1. nihil memoratur, etsi non raro in hoc quoque codice ea

terminatio nominum exeuntium in ius et ium invenitur. Ac difficile

est accurate definire, quando haec veterum Romanorum genitivi

forma in duplicem i mutaretur. Nam in optimis Ciceronis codicibus

et in nominibus propriis et in appellativis legitur, ut Garatonius,

summus ille omnium Tullii interpretum, saepe testatus est. Nigidius

Figulus unam tantum genitivi formam novit, ut ex Gellio XIII, 25.

apparet. ,,Voculatio, scribit Figulus, qui poterit servari, si non

sciemus in nominibus ut Valeri, utrum interrogandi sint an vo-

candi?
i? nam interrogandi secunda syllaba superiore tono

prima; deinde novissima dejicitur. at in casu vocandi summo

quam

prima, deinde gradatim descendunt. “ (quo de loco vide Bent-

leium ad Terent. Andr. II, 1, 20.) Porro in codice Velleji, in li-

bris Livii frequenter hic genitivus reperitur, in codice Pragensi Pli-

nii iunioris saepissime. In codice denique Turicensi Quintiliani ea

est nominum propriorum genitivi sola forma, quam prima manus

ubique ostendit, etsi a secunda manu plerumque delebatur. Exem-

pla nunc suppeditabo ex prioribus potissimum libris. 1. Pro. 27.

studi. offici I, 5, 7. Corneli I, 5, 8. VII, 3, 36. Lucili I, 7, 19.

Dionisi I, 10, 48. Fabi in inscriptione libri II. et XI. Valeri II, 4,

18. Clodi II, 4, 35. VII, 2, 45. Sulpici II, 15, 8. Tulli II, 16, 7.

Antoni II, 17, 6. Cluenti II, 17, 21. Valgi III, 5, 17. judici III,

6, 64. VII, 2, 9. Servi Sulpici III, 8, 5. Pompei III, 8, 57. IV,

1, 20. 3, 13. VI, 3, 111. Arrunti III, 8, 14. Spuri Maeli V, 9,

13. Manli V, 9, 13. Domiti V, 10, 79. VI, 3, 27. VIII, 5, 3.

Horati V, 11, 12. Orati VIII, 6, 44. Egnati V, 13, 35. Juni VI,

3, 27. Laeli VI, 3, 39. Fontei VI, 3, 51. Fabrici VI, 3, 40.

VI, 3, 61. Vatini VI, 3, 68. 84. Claudi VI, 3, 81. Enni VI,
3,

adversari IV, 1, 48. 4, 4. V, 1, 6. 4, 8. 13, 54. VII, 1, 59. par-

ricidi IV, 2, 73. VII, 2, 17. venefici V, 9, 11. V, 11, 39. medi pro

medii (quod falsum est) VI, 3, 109. praemi VII, 1, 42. exili VII, 1,

58. Naevi VII, 2, 24. adulteri VII, 2, 52. sacrilegi VII, 3, 21. Sa-

lusti VIII, 3, 82. 89. Ligari VIII, 5, 13. IX, 2, 28. Cetera in al-

tero dabo volumine.

Quintiliani. In scribendo nomine Turicensem et Lassberg. sum

secutus (de Amb. 1. autem nihil refertur), etsi plures ut inter re-
centiores Frotscherus et Sarpius alteram figuram Quinctiliani prae-
ferebant. Spalding autem observavit, in nullo hujus auctoris codice
Quinctilianum esse scriptum. In inscriptionibus graecis et latinis
utraque forma invenitur. nam in Boeckhii Corpore Inscriptt. p. 649
Τίτον Τίτου Κοΐγκτιον et pag. 862 Τίτος Κοΐνκτιος legitur, in
opere autem Muratorii pag. 508. 1. est Caerellius Quintilianus sine c
scriptus quater, et apud Orellium nostrum, Virum clarissimum,
Tom. 1. p. 383. L. Nonius Quintilianus. Varro de Ling. 1. VI. p.
185. Quintium Koivriov. In libro sexto Institutionum Prooem. 9.
in omnibus codd. et in ipso Amb. 1. Quintiliani legitur et IX, 2,50.
Quincto Ligario mendose exhibetur.

ad Victorium Marcellum. Addidi haec tria verba ex auctoritate
Turic., qui in pluribus librorum inscriptionibus, et Lassbergiani,
qui in omnibus fere ca habet, ut in fine lib. secundi: M. Fabi Quin-
tiliani ad Victorium Marcellum Institutionum oratoriarum lib. II.
explicit. Notandum autem est, hunc Victorium Marcellum a Quin-

tiliano semper Marcellum Victorium, cognomine nomini praemisso, appellari.

Institutionum oratoriarum. Haec vera esse operis inscriptio videtur, ut ex titulis librorum singulorum quos postra recensebo, et ex testimoniis ceterorum auctorum patet. Enumerabo autem omnes deinceps titulos, qui in Turicensi tum in initio librorum tum in fine

extant.

Mar. Fabii Quintil. Institutionis Oratoriae lib. incip. primus. M. Fabi Q. Institutionum Oratoriarum ad Victorium lib. 1. expli. Incipit lib. II.

M. F. Q. lib. secundus expl. Incipit lib. III.
M. F. Q. lib. III. expl. Incipit IIII.

M. F. Q. Institutionum Oratoriarum lib. IIII. expl. Incipit lib. V. M. F. Q. Institutionum Oratoriarum lib. V. expi. Incipit lib. VI. M. Fabii Q. Institutionum Oratoriarum lib. VI. explicit. Incipit lib. VII.

M. F. Q. Institutionum Oratoriarum lib. VII. explicit. Incipit VIII. M. F. Quintiliani Institutionum Oratoriarum ad Victorium lib. VIII. explicit. Incipit VIIII 'liber.

A libro decimo abest inscriptio.

M. F. Quintiliani Institutioni Oratoriar. ad Victorium Marcellus 1. X. explic. Incip. lib. XI.

M. Fabi Quintiliani Instituti. Oratoriarum ad Victorium Marcellum liber XI finit. Incipit liber XII.

Libri hi duodecim de institutione oratoria Quintiliani ad M. Victorium scripti ad Monasterium divi Galli Constanciensis djocesis pertinent. (haec a secunda manu scripta.)

Eodem nomine opus Quintiliani laudatur et a Cassiodoro in Compendio Rhetoricae pag. 372. ed. Capper. Quintilianus etiam doctor egregius, qui post fluvios Tullianos singulariter valuit implere, quae docuit, virum bonum dicendi peritum a prima aetate suscipiens, per cunctas artes ac disciplinas nobilium litterarum erudiendum esse monstravit, quem merito ad defendendum totius civitatis vota requirerent. Libros autem duos Ciceronis de arte rhetorica et Quinliliani duodecim Institutionum judicavimus esse iungendos et ab Iulio Victore, cujus Artem Rhetoricam Ang. Majus edidit Romae anno 1823. Sic enim ille pag. 103.: Supervacuum Quintiliamus existimat in libro nono institutionum etiam illud genus diccndi, quod figuris finitimum est. Atque Priscianus L. I. pag. 547. Putsch. Sicut etiam Bruges, inquit, et Belenam antiquissimi dicebant teste Quintiliano, qui hoc ostendit in primo Institutionum oratoriarum. Petrarcha in Epistolis pag. 336.* Lugduni 1601.: Quintilia nus acutissimus anxioque doctissimus vir in libro oratoriarum Institutionum post multa de Cicerone deque illius eloquentiae principatu graviter dicta concludens, quare, ait, non inmerito ab omnibus aetatis suae regnare in judiciis est (leg. dictus est), apud posteros vero id consecutus, ut Cicero iam non hominis nomen sed eloquentiae habeatur. Hunc igitur spectemus, hoc propositum nobis sit exemplum, ille se profecisse sciat, cui Cicero valde placebit. Exemplum denique simillimum habes inter antiquos rhetores a Pithoeo editos Sulpitii Victoris ad M. Silonem generum Institutiones Oratoriae. Spalding dederat M. Fabii Quintiliani de Institutione Oratoria libri duodecim.

M. FABIUS QUINTILIANUS

TRYPHONI

SALUTE M.

SUO

Efflagitasti cotidiano convicio, ut libros, quos ad Marcellum meum de institutione oratoria scripseram, iam emittere inciperem: nam ipse eos nondum opinabar satis maturuisse, quibus componendis ut scis paulo plus quam biennium tot alioquin negotiis

Tryphoni suo Amb. 1. Deest in Turic. haec epistolae inscriptio. secunda manus operi praeposuit Quintilianus Marco Victorio. Lassb. dat M. F. Quintilianus Trifoni salutem lege feliciter et jocunde. om. suo Spald.

efflagitasti IV, 5, 10. festinat enim judex ad id, quod potentissimum est, et velut obligatum promisso patronum, si est patientior, tacitus appellat, si vel occupatus, vel in aliqua potestate vel etiam si moribus incompositus, cum convicio efflagitat.

In cod.

cotidiano Amb. 1. consentiente Obrechto, cottidiano Tur. Lassb. quotidiano Spald. Turic. utramque formam habet cotidiano et cottidiano, 1, 5, 14 cottidie. 1, 7, 6 cottidie. 1, 2, 22 cottidic. 1, 12, 7 cottidie. 2, 1, 1 cottidie. 2, 2, 8 cotidianam. 2, 4, 9 cottidianam. 4, 2, 37 cotidiani. 4, 2, 58 cotidianis. 6, 3, 4 cottidiano. 6, 3, 14 cottidiano. 6, 3, 27 cottidiano. 6, 3, 76 cottidie. Lassb. tres invenimus formas quottidie, cottidie, cotidie. Bentleius in Terentio cotidianus et cotidie ubique expressit. De pronuntiatione vocabulorum, in quibus est qu, multum ambigitur, pronuntiabant alii u litteram post q, ab aliis non exprimebatur, ut hodie quoque in aliis Italiae partibus mos est alius. Conf. Beier ad Fragmenta Cicer. pag. 68.

opinabar satis Amb. 1. cum Obrechto. T. L. satis opinabar Spald. nullo codice auctore.

maturuisse maturavisse T. prob. Gernh. in Addendis ad Vol. II. ut scis T. L. uti scis Sp.

alioquin Amb. 1. T. L. alioqui Sp. Mirum est, quod in Turicensi in primo, secundo et tertio libro a librario semper alioquin scribitur, in quarto autem plerumque alioqui. In Lassb. alioquin constanter legitur. 2 da man. Tur. dat aliorum.

districtus inpendi: quod tempus non tam stilo quam inquisitioni instituti operis prope infiniti et legendis 2 auctoribus, qui sunt innumerabiles, datum est. Usus deinde Horati consilio, qui in Arte poetica suadet, ne praecipitetur editio nonumque prematur in annum, dabam iis otium, ut refrigerato inventionis amore diligentius repetitos tanquam lector perpen3 derem. Sed si tanto opere efflagitantur quam tu adfirmas, permittamus vela ventis et oram solventibus bene precemur. Multum autem in tua quoque fide ac diligentia positum est, ut in manus hominum quam emendatissimi veniant.

districtus Zumpt ex Turic, distractus refert, quod falsum est. inpendi impendi Sp. Orthographiam, quam ex Turic. et Lassb. restitui, Bentleius quoque in Horatio suo summa cum diligentia recepit.

instituti institi operis prope institi T. 1 m. instituti o. p. institui 2 m. institi o. p. infiniti L. 1 m.

datum datus est usus T.

2. Horati oratii T. Horatii L. Spald, orati 8, 6, 44. arte poet. 388.

prematur i. e. retineatur novem annos, non prodeat in lucem ante nonum annum.

3. tanto opere sic scripsi. tanti opere T. 1 m. tantopere 2 m T. L. Spald. conf. 8, 3, 33.

adfirmas affirmas Sp.

oram auram T. L. Cf. 4, 2, 41. in portum veni, navem prosperi, quanti veheret interrogavi, de pretio convenit, conscendi, sublatae sunt anchorae, solvimus oram, profecti sumus.

Post inpetratam studiis meis quietem, quae per viginti annos erudiendis juvenibus inpenderam, cum a me quidam familiariter postularent, ut aliquid de ratione dicendi componerem, diu sum equidem reluctatus: quod auctores utriusque linguae clarissimos non ignorabam multa quae ad hoc opus pertine: ent diligentissime scripta posteris reliquisse. Sed qua2 ego ex causa faciliorem mihi veniam meae depre→ cationis arbitrabar fore, hac accendebantur illi magis: quod inter diversas opiniones priorum et quasdam etiam inter se contrarias difficilis esset electio, ut mihi si non inveniendi, nova at certe judicandi de veteribus injungere laborem non injuste viderentur. Quamvis autem non tam me vinceret praestandi 3 quod exigebatur fiducia quam negandi verecundia,

Liber Primus I. Prooemium. II. quemadmodum prima elementa tradenda sunt? III. utilius (utrum utilius 2 m.) domi an in scolis erudiantur. IIII. qua ratione in parvis ingenia dinoscantur et quae (qua Amb. 1.) tractanda sint. V. de grammatice. VI. de officio grammatici. VII. an oratori futuro necessaria sit plurium artium scientia. VIII. De musice (musica 2 m.). VIIII. De geometria. X. de prima pronuntiationis et gestus institutione. XI. an plura eodem tempore doceri prima aetas possit. T.

inpetratam impetratam Sp.

equidem quidem Lassb.
quae quam Tur. et Lassb.

1. quod eoquod 2 m T.

pertinerent pertinent T.

2. deprecationis trepidationis 2 m. T.

diversas divisas T.