usus ad basis abacorum, in medicina vero blandus emplastrisque et malagmatis, sive sicca compositione sive liquida facilis, contra ulcera in umore sita, velut oris, sedis; alvom sistit infusa, feminarum profluvia pota denari pondere; eadem adusta siccat scabritias oculorum, et vino maxume.

14. Rubricae genus in ea voluere intellegi quidam secun- 33 dae auctoritatis; palmam enim Lemniae dabant. Minio proxuma haec est, multum antiquis celebrata cum insula, in qua nascitur, nec nisi signata venumdabatur, unde et sphragidem appellavere; hac minium sublinunt adulterantque. In medicina praeclara res habetur; epiphoras enim oculorum 34 mitigat ac dolores circumlita et aegilopia manare prohibet; sanguinem reicientibus ex aceto datur bibenda; bibitur et contra lienum reniumque vitia et purgationes feminarum, item et contra venena et serpentium ictus terrestrium marinorumque, omnibus ideo antidotis familiaris.

15. E reliquis rubricae generibus fabris utilissima Ae- 35 gyptia et Africana, quoniam maxume sorbentur; picturis autem nascitur et in ferrariis metallis.

§ 32. Eius quae, B. et usque, VRdh. octoni, Bd. octi, V. oti, R. occi, h. as, h. cicerculum, VRdh. circum, B. cicerculam, K. magis, BV dh. Quae magis, RBY. et eius, BVR. eius, dhßr. praesior, V. praecisior, V2. pretiosior, h. et, om. R. usus, Bh. Usus eius, VRdßr. basis, B'R. bases, B2Vdhẞy. inplastrisque, VR. malagmatibus in vesica, h. et pastillis, K. compositione, BVRdh. compositione eius, Br. facilis de usu medico h. 1. dicitur uti facilia remedia ap. Corn. Att. 21. sine liquida; diluta facilis, K. ulceratnumore, B. si ita, B. velut, B. velut in, dh. volut, R. veluti, VBY. — oris, BVR. ore, d (in rasura) h. alvom, om. h. Feminarum profluvia sistit infusa, h. feminarum marinum profluvia, ß. tota, BVRdh. et, B. e, VRN1ßy. cum, h. Omitt. d N2. Et, i. q. et quidem, uti 17, 54. 23, 82.

-

§ 33. Rubrica, BVRd. Rubricam, h. voluerunt, h. voluere maxime int., Salmas. exerc. p. 813. a. C. quidem, B. secunda, R. Lamniae, B. dabunt, R. proxima, BVR dhr. dabant minio proximam. Haec est, B. antiquis multum celebrata, h. cum, BVRdh. nec, Hard., nescio, an operarum errore. nisi, om. B. venundabatur, B. sphragiden, VR. phragidem, B. phragiden, d. frageden, h. stragidem, N. Ceterum v. Dioscor. 5, 113. ubruunt, R.

§ 34. epiforas, B. ac, ita nos scripsimus. hac, B. et, Vdhẞy. e, R. et egilopia, BVRdT. egitopias, Ph. egylopiam, N1. egylopis, N2. Aegilopas, Br. manare, Bdh. manere, VRTr. reiicientibus, B. bibendo, B. lienem, r. reniumque, BR. renumque, Vdhßy. Vid. ad 32, 99. terrestrium marinorumque, B. terrestriumque, V Rdh.

§ 35. E, B. Ex, VŔdhẞy. fabris, om. R. Ceterum v. Dioscor. 5, 112. sorbentur; picturis autem nascitur, BR. sorbentur turis autem nascitur, V. sorbentur; picturis autem apta nascitur, N2hrß (ubi tamen apte legitur.) sorbentur picturis; nascitur autem, N1Tde (codd. Salmas. 1. 1. a. G.) y. et, omitt. hr.

16. Ex ea fit ochra, exusta rubrica in ollis novis luto circumlitis; quo magis arsit in caminis, hoc melior. Omnis autem rubrica siccat ideoque emplastris convenit et igni etiam

sacro.

17. Sinopidis Ponticae selibra, silis lucidi libris x et me- 36 lini Graeciensis duabus mixtis tritisque una per dies xi leucophorum fit hoc est glutinum auri, cum inducitur ligno.

18. Paraetonium loci nomen habet ex Aegypto; spumam maris esse dicunt solidatam cum limo, et ideo conchae minutae inveniuntur in eo; fit et in Creta insula atque Cyrenis; adulteratur Romae creta Cimolia decocta conspissataque. Pretium optumo in pondo VI X L. E candidis coloribus pinguissimum et tectori tenacissimum propter laevorem.

19. Melinum candidum et ipsum est, optumum in Melo 37 insula; in Samo quoque nascitur; eo non utuntur pictores

Ex ea fit ochra, BV Rh. ochra; ex ea fit, Tde (codd. Salmas.)y, Fit quoque et ochra exusta rubrica sqq., Isidor. origg. XIX. 17, 13. In lectione a me revocata et Isidori testimonio comprobata cum errorem satis magnum Plinius admiserit, quem iam Barbar. arguit laudatis Theophr. de lapid. § 53. rívɛtaι dè xai (μíkτος) ἐκ τῆς ὤχρας κατακαιομένης, et Dioscor. 5, 112. γεννᾶται (ἡ μίλτος) καὶ τῆς ὤχρας καιομένης καὶ μεταβαλλούσης εἰς μίλτον, fieri non potuit, quin VV. DD. codicum interpolatorum scripturam arriperent aut ipsi coniecturas de loco sanando proponerent; interpolatos autem illos codices Tde esse docet et perversa contortaque verborum collocatio sententiarumque ordo, in quo non intelligitur, utrum ochrae an rubricae accuratius iam descriptae Plin. h. 1. mentionem faciat, et vox picturis ineptissime voci sorbentur adhaerens, quae res neque Schneiderum ad Vitruv. VII. 7, 2. neque Ianum ad h. 1. fefellit, quorum tamen uterque codicibus interpolatis se addixit, non illi, ut puto, explicaturi, qua vi in illa scriptura dicatur particula et i. e. etiam, cum optime ea ponatur, ubi de rubrica iam satis descripta, prorsus otiose, ubi de ochra nunc primum commemorata sermo est. Qui vero coniecturarum ope verba sanare posse sibi videbantur, non minus lapsi sunt. Scriptorem enim ipsum, non verba eius corrupta emendarunt, neque ulla hucusque prolata est coniectura, quae aliquatenus satisfecerit. Et Pint. quidem in ceteris codicem T sequens scripsit ex ea exusta fit r., Cornar. ad Dioscor. 5, 77. Fit et rubrica ex ochra ex. in, Dalec. fit et rubrica ex ochra exusta, Salmas. Fit ex ochra exusta, Ian. et fit ex ochra exusta rubrica, quibus omnibus coniecturis hoc adversatur, quod Plin. in indice huius libri ochram commemoravit, unde eum non per transcursum, sed data opera de ea egisse patet. siccat, vid. Dioscor. 5, 111. — emplastris, B. ex emplastris, V R. et emplastris, dhẞr. et igni, BVRdh. igni, Br. Et etiam apud Plin. saepe legitur; vid. 3, 127. 6, 182. 7, 50. 10, 133. 207. 212. 11, 123. 165. 261. 13, 35.25, 160. 29, 20. § 36. sex libris, hr. lucidi, Bdh N2. lucidis, V R. lucide, N1. Graecien, sis, N2h. Graecensis, BV Rd N2. duodenis, B. leucophorum, h. leuchophorum, B2V. leuchoporum, B1. leuchoforum, d. euchaphorum, R. chrysophorum, K. Paretonium, BdN1. paretoniom, V. paraeconioni, R. parethonion, N. paraetonion, hẞr.- loci nomen, BVRdN1. nomen loci, N2hẞy. Ceterum v. Vitruv. VII. 7, 3. invenitur, VR. cum eo, hr. Fiat in, R. Cre ac, R. Romae creta, BVRdh N2. vero creta, N'. conspissataque, B. conspissata aquae, V. conspissa aque, R. cum spissa aquae, d. conspersa decocta aqua, h. VI XL,

propter nimiam pinguitudinem; accubantes effodiunt ibi, inter saxa venam scrutantes. In medicina eundem usum habet, quem Eretria creta; praeterea linguam tactu siccat, pilos detrahit, mitigat. Pretium in libras sestertii singuli. Tertius e candidis colos est cerussa, cuius rationem in plumbi metallis diximus. Fuit et terra per se in Theodoti fundo inventa Zmyrnae, qua veteres ad navium picturas utebantur; nunc omnis ex plumbo et aceto fit, ut diximus.

20. Usta casu reperta est in incendio Piraeei, cerussa in 38 orcis cremata; hac primum usus est Nicias supra dictus. Optuma nunc Asiatica habetur, quae et purpurea appellatur; pretium eius in libras X vi; fit et Romae cremato sile marmoroso et restincto aceto. Sine usta non fiunt umbrae.

21. Eretria terrae suae habet nomen. Hac Nicomachus et Parrasius usi; refrigerat, emollit; explet volnera, si coquaita nos scripsimus. VI. XL, B. VI. XI, VT. VI, R. CXI. D., h. CXI den., Spy (codd. ap. Bud. de asse, p. 311.). C (hoc in rasura) XI denariorum, d, qui videtur esse codex vetustissimus a Budaeo laudatus, C. XI. denar., r. sex X, B. VI. XI, Gron. 7. XVI talentis, Bud. Est e, h. pinguissimis, VRh. Vid. 33, 91. tectori, BVRd. tectoriis, Br. Om. h. laevorem, Barbar. BiVRd. livorem, B2h.

асси

venam,

§ 37. Melinon, margo Vict. candicans, Bod. ad Theophr. H. Pl. p. 703. Ceterum v. Isidor. origg. XIX. 17, 21. eo, BVRdh. sed eo, Br. bantes, vid. Theophr. de lapid. § 63. ibi, omitt. hr. intra, hr. BVRN'. venas, dh N2ßy. Eretria, h. fretria, VRd. fretia, B. Ceterum v. Dioscor. 5, 179. tactus, VR. detrahit, BV Rdh. detrahit et, Br. metica ut, B. meccica ut, V d. metcica ut, R. mecția, h. laevigat, K. Nisi egregie fallor, Plin. medica vi scripsit. libra, dh. sestertii singuli, BVRN1. sestertii singulis, d. sestertiis singulis, N'h. Tertius e candidis colos est, B. Tertius et candidus colos est, V. Tertius et candidis color est, N1. Tertius et candidus color est, RTd. Est et colos tertius e candidis, N2Br. Est et colos candidus, h. caerussa, B. cerussae, VR dhẞr. cerusse, T. ceruse, N12. diximus 34, 175. Fit et e terra, hr. Vid. Vitruv. VII. 7, 4. Theodoti, B. Theodote, Zmyrnae, BVRd. Smyrnae, hẞr. тапит,

176.

VRd. Thedote, h.

N. plum fit, V.

in, B.

-

§ 38. Usta, B (codd. Barbari.) Uta, VR. Ut a, d. Om. h. Vid. Vitruv. VII. 11, 2. reperta est, BVRd N1. reperta, N'hẞy. in, BVR dh. Omitt. Br. incendia, d. pira et, BVRdh. pirae et, N'. pyrae, codd. Barbari. pyre, N2. cerussa, BVR. e cerussa, r. et cerussa, dh. in orcis, VRd (margo Vict.) in urcis, B1. in urceis, B2. in ortu, N1. in hortis, N2. Omitt. hr. — primum, B. primus, VŔdhẞr. Illud recepi, quamquam primo obtutu minus recte dicitur; at Plin. quoque uti alii scriptores (Reisig. scholl. grammat. Lat. p. 394.) primum pro primus ponit, ubi nihil refert, adverbium ad subiectum an ad verbum trahatur; vid. 5, 85. 18, 15. supra dictus § 28. et Asiatica, N. libra, δρα. XVI, VR. VI, Td. XVI. D., hopy. XVI denarii, Kr (codd. Bud. de asse, p. 311.) aut, B. restincto, BRd. nec tincto, V. perfuso, hr. ista, r. sunt, R. Eretria, VRd. Fretria, B. Feretria, h. Hac, om. R. parnasius, B. Parrhasius, Ky. parintasius, V R. parinthasius, d. paretasius, h. parasius, B. refrigerat emollit, d. refrigerate mollit, B. refrigerat emollitque, VRBY. refrigerat mollitque, h. Ceterum v. Dioscor. 5, 170.

tur, ad siccanda utilis, praecipua et capitis doloribus et ad deprehendenda pura; subesse enim ea intellegunt, si ex aqua inlita non arescat.

22. Sandaracam et ochram Iuba tradidit in insula rubri 39 maris Topazo nasci, sed inde non pervehuntur ad nos. Sandaraca quomodo fieret, diximus; fit et adulterina ex cerussa in fornace cocta. Color esse debet flammeus; pretium in libras asses quini.

23. Haec si torreatur aequa parte rubrica admixta, san- 40 dycem facit, quamquam animadverto Vergilium existumasse herbam id esse illo versu:

Sponte sua sandyx pascentis vestiet agnos.

Pretium in libras dimidium eius quod sandaracae. Nec sunt alii duo colores maioris ponderis.

24. Inter facticios est et Syricum, quo minium sublini diximus; fit autem Sinopide et sandyce mixtis.

utilis praecipua, VRdhrN'. praecipue utilis, N2ß. praecoquitur utilis, B. deprehendenda, B. deprehendendam, VRdh.

scura, Dalec. At v. Hippocr. de morbis 3, 27. VRTdhr. intelligitur, B.

scat, R. crescat, h.

inlinunt non, B.

pura, BVR. puram, dh. obintellegunt, B. intelligunt, arescat, Bd. aerescat, V. ere

una, N. Topazo, Barbar. VRdh. sed inde non, Bh. et inde deinde nunc, P. diximus

§ 39. Sandaracam, B. Sandaracham, ceteri codd. et edd. Ceterum v. Isidor. origg. XIX. 17, 11. ochram, BRhN2. ocham, Vd. orcham, N1. tradidit, B. tradit, VRdh N2B7. tradunt, N. Topaizo, B. Topazio, altera Barbari coniectura. non, V. inde non, R. et inde nunc, T. inde nunc, dr. 34, 177. fit adulterina et, BVRdhT, qua de lectione quid sit statuendum, nondum scio. Proba esse vix potest, cum de alio adulterinae sandaracae genere non sit dictum. Fortasse neutro loco Plin. scripsit particulam et, quam tum e dittographia praepositionis ex ortam esse arbitror. Add. Vitruv. VII. 12, 2. et Constant. ad Dioscor. 5, 63. Color, BRN (margo Vict.) colos, Vdh N2ẞr. asses quini, B. sesquini, VRdh. asses quine, N.

§ 40. sandygem, B. sandicem, V. Ceterum vid. Isidor. 1. 1. illo ponte versus, R. Vid. Verg. Eclog. 4, 45. pascentis, BRd. pascentes, Vhẞy. vestiet, h. vestiat, BVRd. Pretium eius, N. duo, BVR de N'T. Omitt. N2hẞr. Syricum, VRd. Sirucum, B. Sirycum, B2. Siricum, h. Add. Bod. ad Theophr. H. Pl. p. 329. et Isidor. XIX. 17, 5. 6. minium, BRhd (in rasura.) m in eum, V. diximus 33, 120. et, Bdh. et in, VR. sanduce, B.

§ 41. in, VR. terrae, Bh. terre, R. terra, Vdẞy. Om. K. Terra dici atramentum non potest, ut quod ipse Plin. salsuginis modo emanare statim narret. Terrae autem cave dativum putes, quasi sit: atramentum terra quoque habet; immo est genitivus ille notissimus, quem vulgo ab omisso aliquo substantivo, h. 1. res, pendere putant; vid. 2, 55. 62. 3, 8. 6, 12. 64. 104. 8, 48. 25, 23. 28, 51. 31, 3. 33, 81. Ceterum v. Dioscor. 5, 117. tem sals., V. modo, BV. domo, d. domo et, Rh. fit e terra ipsa quae sulph., K. et pictores, N. N'h (in quo tamen libro e omittitur.) Locus aperte

geminis, V. Auonomate fit, h. aut e sepulchris effoderent, corruptus sive potius inter

25. Atramentum quoque inter facticios erit, quamquam 41 est et terrae geminae originis; aut enim salsuginis modo emanat, aut terra ipsa sulphurei coloris ad hoc probatur. Inventi sunt pictores qui e sepulchris carbones infectos effoderent. Inportuna haec omnia ac novicia; fit enim e fulgine pluribus modis, resina vel pice exustis, propter quod etiamofficinas aedificavere fumum eum non emittentis; laudatissima eodem modo fit e taedis. Adulteratur fornacium balinearumque fulgine, quo ad volumina scribenda utuntur. Sunt 42 qui et vini faecem siccatam excoquant adfirmentque, si ex bono vino facta fuerit, Indici speciem id atramentum praebere. Polygnotus et Micon celeberrimi pictores Athenis e vinaceis fecere, tryginon appellantes. Apelles conmentus est ex ebore conbusto facere, quod elephantinum vocatur. Adportatur et Indicum ex India inexploratae adhuc inven- 43 tionis mihi; fit etiam apud infectores ex flore nigro qui

polatus, quod et vox infectos docet, quam nemo rite explicare poterit, uti neque Hard. sive potius Dalec. explicuit dicens esse carbones cum reliquiis usti cadaveris in urnam coniectos, et multo magis scripturae codicum longe aliud quid exhibentium. carbones infectant sepulchris effodere, B. carbones infectant sepulchris infoderet, VR. carbones infectos sepulchris infoderent, d. carbones infectos e sepulcris effoderent, N'. carbone infectum sepulcris effoderent, T. intectos, K. Hinc primum omnium apparet retinendum esse effoderent, quod habent N12Th et plus minus comprobant BVRd. Hoc ut certo posito intelligimus vocem quae certe speciem vocis prae se fert infectant nihil esse nisi corruptelam vel scioli librarii interpolationem, qui memor verbi adfectare simile huic verbum finxit, et aliquanto plus tribuendum esse lectionibus infectos N12Tdh et intectos K, unde lenissima mutatione facio qui carbones iniectos sepulchris effoderent. Pictores igitur illi colorem atramento nativo similem, uti sperabant, inventuri busta publica infimae plebis (v. Böttiger. kleine Schriften III. p. 153. sq.) aperuerunt et carbones cum ossibus in ea coniectos ad hunc usum adhibuerunt.

Inportuna, BrT. In fortuna, VRdh. Sed importuna, B. e, BN'Td. ex, K. et, VRN hẞy. fulgine, B'. fligine, R. fuligine, B2VdhTẞr. Ceterum v. Dioscor. 5, 182., Isidor. origg. XIX. 17, 17. et Vitruv. VII. 10, 2. 3. etiam officinas, BVRdN'. et officinas, h. officinas etiam, N2ßy. omittentes, VR dh. laudatissima, B2, laudatissimam, B1VR. laudatissimum, dhẞr. e taedis, N2. e tedis, VRh. et aeades, B. et edis, d. fornacium, BRN2. fornacum, VN'dh@y. quo, Vdh. quod, N'.

--

qua, BRN

§ 42. adfirmentque, BdP (Isidor. origg. XIX. 17, 18.) affirmantque, VRhßy. Ceterum v. Vitruv. VII. 10, 4. facta, B. faex, VRdẞr. sex, h. Polygnotus, BRN2. Polignoius, V. Polygonus, dN1. Poligonius, h. Mycon, B. pictura, N2K. vinacea, K. tryginon, BR (codd. Barbari.) etriginon, V d. etrigimon, h. appellantes, B. appellant, VRdhẞy. In r tryginon appellant pone praebere legitur. commentatus, N. elephantium, N2. VRdhTy. vocant, B.

vocatur, B. vocavit,

$43. ex India, BVh. ex Indie, R. Omitt. Tder. At v. § 46. Ceterum v. Isidor. origg. XIX. 17, 16.