cingitur et monogrammos vocatur; quae pluribus polygrammos. Libet obiter vanitatem magicam hic quoque coarguere, quoniam hanc utilem esse contionantibus prodiderunt. Est et onychi iuncta quae iasponyx vocatur, et nubem conplexa et nivis imitata et stellata rutilis punctis; et est sali similis Megarico et velut fumo infecta quae capnias vocatur. Magnitudinem iaspidis quindecim unciarum vidimus formatamque inde effigiem Neronis thoracatam.

38. Reddetur et per se cyanos, adcommodato paulo ante 119 et iaspidi nomine a colore caeruleo; optuma Scythica, dein Cypria, postremo Aegyptia; adulteratur maxume tinctura, idque in gloriam regum Aegypti; adscribitur et qui primus tinxit. Dividitur autem et haec in mares feminasque. Inest ei aliquando et aureus pulvis qualis in sapphiris.

d.

monogrammos, Ian. monogramma, B. grammatias, Pẞr. granatias, h. granacias, publicis, C. polygrammos, Barbar. Bh. polychamos, C. polyclamos, d. polychinos, P. Libet, Bdh. Licet, P ßr. coarguere, Pdh. arguere, B. utilem esse contionantibus, B. concionantibus utilem esse, Pdhßy. prodidere, C. onychiuncta, B. onychipuncta, CPhßr. onychiponix, Yd. quae iasponyx, B. quae asponyx, P. quae polix, h. et quae puncta, Ydr. quae et iasponyx, Dalec. onychi, iasponyxque, Salmas. nomen, C. imitata, BCP. in summitate, Ydhry. et, B. est, Yr. est et, hy. et est, d. quae, C. Est quae, P. Haec, B. stellata est, CP. punctis rutilis, C. et est Megarico, P. et sale Megarico similis, C. et sali Megarico similis, B. est et salem imitata, Ydhry. Vid. 31, 87. Om. B. et velut, B. et veluti, PYdhrẞy. est et veluti, K. fimo, C. capnias, B. apnias, d. apinas, h. cadmias, CP. Magnitudinem thoracatam om. B. Magnitudinem, dh. Magnitudine, CP. iaspidis, omitt. CP. quindecim, Pdhr. duodecim, C. undecim, ß. vidimus, d. vidimusque, CP. videmus, formatamque, P. formatam, CY dhr. inde effigiem, Pd. in effigie, Yhr. thoracatam, Pd. thorocatam, C. thoracata, Yhr.

h.

§ 119. cyanos, B. cianeo, Pdh. cyano, r. grano qua, C. accommodato, BC. accommodata, Pdhlry. paulo ante, BC. gratia paulo ante, Pdhlry. e paulo, Salmas. exerc. p. 142. a. G. e libris. et iaspidi, B. iaspidis, CPB. Omitt. dhlry. nomine, BCP. nominato, dhly. nominatae, r. a, B'. ac, B2. Omitt. CP dhẞy. Plin. dicit gemmam cyanum per se quoque commemorandam esse, cum idem nomen (xúavos) etiam in iaspidem paulo ante dictam transferatur. Videmus igitur ex hoc loco iaspidem a nonnullis propter caeruleum suum colorem (v. § 115.) cognominatam esse cyanum. Usus verborum paulo ante, qualem eum modo explicavi, excusatur aliis adverbiis temporalibus similiter positis; v. Haas. ad Reisig. scholl. grammat. Lat. p. 392. Optima Aegyptia omitt. dr. Scythica, BP. testica, h. dein, P. et inctura, B'. e tinctura, B2. gloriam, B. gloria, Pdhẞr. regum, BP. rerum, C. regis, dhẞr. regi, Salmas. Aegypti, Bdhr. Aegyptiorum, P. Aegyptiarum, C. Aegyptii, B. et, B. ei, CP. Omitt. dhẞr. Vid. Theophr. lapid. § 55. σκευαστὸς δ ̓ ὁ Αἰγύπτιος (κύανος·) καὶ οἱ γράφοντες τὰ περὶ τοὺς βασιλεῖς καὶ τοῦτο γράφουσι, τίς πρῶτος βασιλεὺς ἐποίησε χυτὸν κύανον. Postremo Aegyptia adulteratur maxime tinctura, ideoque in historia regum Aeg. adscribitur et qui primus eam tinxit, Ian., qui in diurn. antiq. 1849. nr. 58. p. 462. adscribitur, et qui legit. Sed nihil mutandum, dummodo locus recte interpungatur, quod

39. In iis enim aurum punctis conlucet. Caeruleae et 120 sapphiri, rarumque ut cum purpura; optumae apud Medos, nusquam tamen perlucidae, praeterea inutiles scalpturis, intervenientibus crystallinis centris. Quae sunt ex iis cyanei coloris mares existumantur.

40. Alius ex hoc ordo purpureis dabitur aut quae ab iis 121 descendunt. Principatum amethysti tenent Indicae, sed in Arabiae quoque parte quae finitima Syriae Petra vocatur et in Armenia minore et Aegypto et Galatia reperiuntur, sordidissimae autem vilissimaeque in Thaso et Cypro. Causam nominis adferunt, quod usque ad vini colorem accedens prius quam eum degustet in viola desinat fulgor, alii, quia sit

ego feci verbo adscribitur, quod vulgo ad praegressa refertur, nunc relato ad sequentia. Quo facto vox idque explicandum est per et. quidem, quo sensu etiam alibi apud Plinium legitur; v. 7, 15. 21, 15. 29, 34. primus, BCPdhr. primus eam, Br. finxit, K. Dividitur-feminasque om. C. Vid. Theophr. lapid. § 31. Inestet, BPh. Inest aliquando et, d. Et inest ei aliquando, C. Inest et aliquando ei, Salmas. 1. 1. p. 93. a. B. e vestigiis veteris scripturae. Ceterum v. Isidor. origg. XVI. 9, 7. qualis sappiris inest, B. non qualis in sapphirinis, CPdhẞy.

§ 120. In iis, B. Sapphirus, CPB. In sapphiris, Ydhly. aurum, BYdhl. aureis, P. et aureis, CB. Caeruleae et, B. Caerulei et, CP. Caerulas, d. caeruleis, Yhly. saphirirarumq', B. sapphiri raroque, CPB. Sapphirorum quae, Yly. sapphirarumquae, d. saphirarumque, h. Quaedam ex h. 1. sumpsit Isidor. origg. XVI. 19, 2. ut cum, Bh. cum, CPYdhlẞr. Ceterum v. de h. 1. Salmas. et Schneid. ad Theophr. lap. 23. p. 556. nusquam tamen, B. tamen nusquam, dh. autem nusquam, P. cum nusquam, Y. nusquam enim sic, K. quam tam, Salmas. praeterea, B. Ceterum, KPdh. scalpturis, B. sculpturis, B2. scalpturae, dhẞr. sculpturae, P. sunt, Bdh. vero sunt, CP. ex_mares om. B. — iis, dh. his, CP. cyanei, Pdh (codd. Barbari.) vesani, C. Vid. Theophr. lapid. § 37.

h.

nus

§ 121. ex hinc, K. purpureus, dh. aut quae, B. aut, Pd. et, Br. Om. ab, BCdh. ex, P. iis, BK. his, CPdh. illis, Br. descendunt, B. descendentibus, Pdhßr. discedentibus, Kr. tenent Indicae, B. Indicae tenent, Pdhẞr. invicem, C. in Arabia ex ea quoque parte, C. Petra, qua, d. Barbar. BCd. Petraea, altera Barbari coniectura, Phẞy. et Aegypto et, B. et in Aegypto et, d. et in Aegypto et in, Phßy. Vid. ad 32, 8. Galatia, BPdhr. Gallia, CB. sordidissimae autem atque vilissimae, Pdh. sordidissimeque, B. Thaso, Bh. Tharo, C. Tharso, Pr. Tarso, dl. accedens, BC. accedunt, h. non accedunt, Pdly. non decedunt, Y. Ceterum v. Theophr. lapid. § 31. eum degustet, Bd. eum gustet, P. eum gustent, h. degustet eum, C. enim degustent, Yly. viola, BC. violam, PYdhiẞr. desinat, B2 C. desinant, B. desinit, Pdhly. - fulgor alii quia, ita nos scripsimus. fulgor aliqui, B. fulgorque, CPB. fulgor. Aliqua, Ydhly. fulgor aut quia, Ian. Sed alii ita positum, quasi alterum alii praecedat, etiam alibi apud Plin. invenitur; v. 12, 67. 16, 146. 152. Vid. Gronov. et Drakenb. ad Liv. 3, 37. Fortasse cuipiam in mentem veniat opinari prorsus secundum B legendum esse: aliqui, sit quiddam, sc. aliqui causam nominis afferunt, quod sit quiddam, uti pars pro pars_pars, quaedam pro quaedam. quaedam invenitur (v. Gronov. 1. 1.). Sed omissa con

quiddam in purpura illa non ex toto igneum sed in vini colorem deficiens. Perlucent autem omnes violaceo decore, 122 scalpturis faciles; Indica absolutum felicis purpurae colorem habet; ad hanc tinguentium officinae dirigunt vota; fundit autem adspectum leniter blandum neque in oculos ut carbunculi vibrantem. Alterum genus descendit ad hyacinthos; hunc colorem Indi socon vocant talemque gemmam socondion. Dilutior ex eodem sapenos vocatur, eademque pharanitis in contermino Arabiae, gentis nomine. Quartum genus colorem 123 vini habet; quintum ad vicina crystalli descendit, albicante purpurae defectu. Hoc minume probatur, quando praecellens debeat esse in suspectu velut ex carbunculo refulgens quidam leviter in purpura roseus color. Talis aliqui malunt paederotas vocare, alii anterotas, multi Veneris genam, quod maxume videtur decere et specie et colore gemmae. Ma- 124

vota; habet,

aspectum,

iunctio aliquanto est durior, et Isidor. origg. XVI. 9, 1. afferunt quia sit habet. sit quiddam, B. quidam, CPB. siquidem, Ydhly. purpura illa, Bdh. illa purpurae, CPB. illis purpura, Yly. illius purpura, K. purpura illius, Ian. poto, B. igneum, B. igneus, CPdhß. in igneum, Yly. in, omitt. dh. § 122. violatio, B. decore, B. colore, Pdhßy. At decor etiam alibi de herbarum pulchritudine dicitur; v. 27, 99. sculpturis, B2P. Indica, B. Indicae, Pdhẞr. - felicis, codd. Gel. phenicis, dh. phoenicis, K. fellis et, B. Omitt. CP. De duobus coloribus sibi iunctis hic non agi docent verba ad hanc cur purpura dicatur felix, cognosces ex Plin. 9, 129. colore, h. B. habent, Pdhßr. ad hanc, Bh. et ad hanc, P. ad hancque, dẞr. fundit, BCPh. Fundunt, dr. autem, B. autem eum, Pdhẞr. B. aspectu, Pdhẞr. leviter, P. vibrantem, B. vibrant, Pdhry. vibrat, B. Alterum, B. Alterum earum, Pdhẞr. ascendit descendit, d. Et hunc, C. socon, B. sacon, Pdhẞr. talemque, BP dhr. talem, ß. condion, BC. sacondion, Pdhy. sacodion, YB. Dilutior, BP. Dilutior vero, C. dilucidiorem, d. dilutiorem, Yh, quod probat Salmas. exerc. p. 399. a. D. ex eodem, BC. ex eadem, P. eadem et, dhry. Eadem, Y. Usum praepositionis ex, ubi de duobus coloribus mixtis et in se transeuntibus sermo est, Plinio frequentatissimum comprobant loci quales sunt 11, 39. 12, 52. 116. 13, 62. 15, 127. 132. 21, 50. 158. 37, 68. 115. sapenos, BPdh. sapinos, Crß. capenos, Y. capnos, Dalec. eademque, BCP. eadem et, Ydhry. Eadem, ß. Idemque legitur etiam 3, 127. 4, 53. 105. 111. 21, 38. pharanitis, dhl. faranitis, B. paranitis, P. paranytis, C. pharnitis, Y. paranites, rß. in contermino, BP. in ora et termino, d. in hora et termino, h. in ora et a termino, Y. in ora contermina, Salmas. Arabiae gentis, B. gentis Arabiae, PYdh. nomine, B. Omitt.

PYdh.

SO

§ 123. genus quintum om. B. colorem vini, P. colores vini, r. colore vini, dh. colore rivi, Y. habet, P. Omitt. dhr. vicina, BCP. viciniam, Barbar. dhẞy. purpura, C. defectu, BPYdhlr. deictu, C. deiectu, B. Ceterum haec verba proleptice sunt intelligenda: cum purpura deficiens album colorem sumat vel cum color purpureus deficiens album colorem prodat. Hoc, BPY dh. Hoc et, Br. debeat, B. debet, Pdhẞr. in, Bdh. in purpura leviter, Pdhẞr. in purpuram color, B. nitor, Pdhẞy. pedoratas,

qm, P.

Omitt. CP. leviter in purpura, BC. leniter, Salmas. exerc. p. 398. b. G.

gorum vanitas ebrietati eas resistere promittit et inde appellatas; praeterea si lunae nomen ac solis inscribatur in iis atque ita suspendantur e collo cum pilis cynocephali et plumis hirundinis, resistere veneficiis; iam vero quoquo modo adesse reges adituris; grandinem quoque avertere ac locustas precatione addita quam demonstrant. Nec non in zmaragdis quoque similia promisere, si aquilae scalperentur aut scarabaei, quae quidem scripsisse eos non sine contemptu et inrisu generis humani arbitror.

41. Multum ab hac distat hyacinthos, ab vicino tamen colore 125 descendens. Differentia haec est, quod ille emicans in amethysto fulgor violaceus diluitur in hyacintho primoque adspectu grátus evanescit antequam satiet, adeoque non inplet oculos ut paene non attingat, marcescens celerius nominis sui flore.

d. pederos, C. locat B.

vocare, B C. vocari, Pdhßy.

alii anterotas, pone genam colantheros, C. genam, B. gemmam, Pdhẞy. In indice h. 1. legitur Aphrodites blepharon; add. § 184. quod, P. quo, h. Om. d. quod maxime. gemmae om. B. decere, codd. Barbari. et de re, Pdh. de re, C. specie et colore, C. species et colore, P. species et colos, Y dhlry. et speciem et colorem, Ian. gemmae, ita nos scripsimus. extremo gemmae, CB. Eas gemmas, PYdhlry ad sequentia referentes. Ceterum in voce extremo aliquid latet, quod reperire nondum potui.

§ 124. ebrietati eas resistere, B. ebrietati resistere fas, C. resistere ebrietati eas, B. ebrietati resistere, Pdh. resistere ebrietati, Ylry. primittit, C. appellatas, Bdh. appellatus, P. appellatam, C. lunae, Bdh. hunc, P. ac, B. aut, PYdhry. inscribatur, B. scribatur, CB. inferatur, P. inseratur, Ydhry. iis, dh. is, B. his, B2P. hiis, C. suspendatur, Pd. e collo cum pilis, B. e collo capillis, B. a collo capillis, C. collo capillis, P. collo e capillis, Ydhry. et nocephali, P. et, BCPh. vel, dẞr. iam vero, BCP. Iam, Ydhry. Duae illae particulae coniunctae saepissime ap. Plin. inveniuntur; v. 2, 43. 3, 41. 19, 4. 22, 3. 28, 7. 29, 38. 33, 152. quoquo modo, BP. quoquo, C. quo modo, B. quoque, Ydhry. reges, BP. regem, Ydhr. quoque, B. que, CPh. Omitt. dry. avertere. Huic voci addit ac similia B, quae omitt. BPYdhry. ac, B. et, Pdhẞy. lucustas, B1. Nec non in, B. Nam e, B. Nam, PYdhy. Particulas nec non — quoque Plin. etiam alibi sibi coniunxit; v. 11, 261. 19, 144. ac similia prosperae, C. scalperentur, B'dh. scalpentur, P. sculperentur, B2. contemptu, B. contemtu, Pdh. contentione, C. inrisu, B. in risu, C. irrisu, ẞr. risu, Pdhr.

§ 125. hac, B. ea, CPBY. ab ea omitt. dh. Ceterum v. Isidor. origg. XVI. 9, 3. distat, pone multum collocant CP. ab vicino tamen colore, B. tamen e vicino, Pdhẞr. distendens, C. differentia, ad superiora referunt Yr. haec emicans omitt. Yr. est, B. Omitt. Pdhẞy. in amethysto, P. in amathysto, B. Nam in isto, Ydhr. diluitur, BPYdhr. dilutus est, Br. in, Ydr. et in, Ph. Omitt. B. primoque, Salmas. exerc. p. 288. b. E. Confirmat B. Primo quoque, Pdhßr. et primo quo, Yr. gratus, omitt. Yr. satiet, B2P dh. satiet et, B'. satietur, C. inplet, B. ad implet, d. marcens sceleriter, B. Verba 21, 65. hyacinthus maxime durat Hard. apte laudavit. nomines, B'.-flore, Hyacinthos Aethiopia, BP. flore hyacintho. Aethiopia, Ydhr.

42. Hyacinthos Aethiopia mittit et chrysolithos aureo ful- 126 gore translucentis. Praeferuntur his Indicae et si variae non sint Tibarenae; deterrimae autem Arabicae, quoniam turbidae sunt et variae et fulgoris interpellati nubilo macularum, etiam quae limpidae contigere, veluti scobe sua refertae. Optumae sunt quae in conlatione aurum albicare quadam argenti facie cogunt; hae funda includuntur perspicuae; ceteris subicitur aurichalcum.

43. Tametsi exiere iam de gemmarum usu, appellantur 127 aliquae et chryselectroe in colorem electri declinantes, matutino tamen tantum adspectu. Ponticas deprehendit levitas. Quaedam durae sunt ac rufae, quaedam molles, sordidae.

§ 126. nutrit, C. fulgore, BPY dhr. XVI. 15, 2. his, BCP. is, dhẞr.

non, om. K.

sunt, C.

colore, Cß. Ceterum v. Isidor. origg. et, om. P. variae, Bdh. vane, P. Tibarenae, B. Tibaranae, Salmas.

verae, K. exerc. p. 290. a. A. 7. Zibaranae, dh (codd. Salmas.) Bactrianae, CPß. De scriptura vocis Tibareni v. Kramer. ad Strabon. T. I. p. 197. sint, P. et ante fulgoris om. B. fulgoris interpellati, BCP. fulgentes interpellatae, dhry. nihilo, C. maculorum, B'. maculosum, B2. limpidis, CP. scobae omisso sua, B. refertis, CP. Optimae, BP. Optimi, dh. Optimae vero, βγ. qui, Ph. aurum cogunt, Ph. auri albificare quadam cogunt, d. auri albicare facie non argenti videntur, B. He, B. Omitt. Pdhẞr. respicuae, B. aurichalcum, Pdh (liber vetus ap. Salmas. p. 289. b. F.) orichalcum, BB. Sed retinui lectionem vulgatam ob consensum optimorum librorum 34, 2. Recta praecepit Schneid. grammat. Lat. I. p. 59. perperam intellectus a Iano.

§ 127. Tametsi exiere iam de, B. Tametsi iam expertes, ß. Iam etsi iam, C. Tametsi experte de, P. Iam etsi expertae. De, d. tam etiam ex parte. De, h (liber vetus ap. Salmas.) Iam etiam expertis gemmarum usum, K. Quondam etiam et per se gemmarum in usu, Salmas. Iam etiam expertes, Hard. 7. aliquae, Gesner. de rebus fossil. fol. 75. Confirmat B. aliqui, Pdhßr. chryselectroe, B. chryselectros, C. chrysolectri, P. crisoelectri, d. chryselectri, hẞy. matutino, BY Pdhr. matutinus, C. quibus matutinus, K. tamen tantum, B. tantum, Pdhry. tamen, Y. Omitt. CKẞ. adspectu, BPdhr. perspectu, Y. aspectus, CK. Huic voci addunt iucundi PYdhr, iucundior CK, iucundiore ẞ, quae omnia sunt orta ex interpretamento iam ab Isidoro origg. XVI. 15, 3. repetito, quo facillime caremus, cum Plinius dicat illas chryselectros mane tantum speciem electri referre. iucundae, Ian. Quaedam, B. Quaedam in iis, dhßy. Quaedam in his, P. ac rufae, B. ac rufo, C. rufaeque, Pdhẞr. quae, B. Omitt. Pdh. Át Plinius saepe quidam quidam sibi apposuit; vid. 11, 113. 16, 121. 126. 219. 18, 56. 58. 21, 94. molles, B. molles et, Pdhẞy. in, Pdh. in, B. repertam, B. repertas, Pdhẞr. At facile suppleri potest hanc gemmam. Ceterum verba quae sequuntur vulgo ad proxime praegressa referuntur, qua in interpunctione non apparet, quomodo Plinius una in periodo de tribus deinceps gemmis agere potuerit, quae nullo sententiae vinculo coniunguntur; praeterea ultima clausula ita est quasi per transennam addita, ut multum langueat. Hinc ego post vocem repertam maiore interpunctione incidi, ut Plinius, cum Bocchi mentionem iniecisset, aliquid de chrysolithis modo commemoratis ab illo relatum addat, quod suo loco dicere omiserat. Ut autem locum, ubi chrysolithi tantae amplitudinis invenirentur, clarius indicet, lectorem

-

et