ipso in Samothrace id institutum declarat. Singulis primo 24 digitis geri mos fuerat, qui sunt minumis proxumi; sic in Numae et Servi Tulli statuis videmus; postea pollici proxumo induere, etiam deorum simulacris; dein iuvit et minumo dare. Galliae Britanniaeque medio dicuntur usae. Hic nunc solus excipitur, ceteri omnes onerantur, atque etiam privatim articuli minoribus aliis. Sunt qui uni minumo congerant, alii vero et huic tantum unum, quo signantem si cant non amplius de alio metallo auro admixto, sed de ipso mero auro sermonem esse. Tum Lipsius dicit servos aurum merum decolorasse et deformasse in modum ferri, Plinius autem, servos ferrum decolorasse auro. Denique aurum merum multo magis requiritur in circulo aureo ferrum cingente quam in arte illa empaestica, qua ferrum aureis veluti stellis ferruminatur (Niello), coll. Petron. Satyr. 32. Hinc videmus Lipsii coniecturam a vera Plinii mente aberrare, qui potius servorum arrogantiam et petulantiam exagitaturus eos non ferro auro cincto contentos esse, sed adeo ad merum aurum progredi dicit. De hoc autem cum nemo, puto, dubitare possit, verba statim sequentia de licentiae illius origine, id quod iam Lipsius acute vidit, minime ad verba de quibus hic disputamus, sed tantum ad verba superius collocata Nec non- cingunt pertinere concedendum est, ut ferrum auro cinctum, non autem merum aurum, quod dudum anulis inserviit, quales tamen servis erant vetiti, e Samothracia repetitum fuisse Plinius dicat. Et ita verba sumenda esse iam ipse locus non secundum singula verba, sed universus animoque simplici inspectus doceret; eodem ducunt vestigia quamvis levia aliorum scriptorum, Isidori Hispal. origg. XIX. 32, 5. Samothracius anulus aureus quidem, sed capitulo ferreo, a loco ita vocatus, qui proinde de mero auro nihil dicit, et Lucret. 6, 1043. Samothracia ferrea, quae iam Turnebus adv. 20, 2., Wakefield. ad h. 1. et Müller. in Orchomeno et Minyis p. 451. de illis anulis intelligenda esse viderunt. Ita verba alia_decorant parenthetice sumenda, et Plinius cum iam illud indignetur, servos anulos ferreos auro cingere, priusquam ad originem huius moris explicandam progrediatur, ex quo servi excusationem suae petulantiae petebant, in transcursu maiorem etiam illorum impudentiam castigat; dicit enim servos alia mero auro decorare, cum digitos anulis ferreis auro modo cinctis decorent. Nam hunc errorem omnes qui hucusque de hoc loco disputaverunt viri docti admiserunt, ut alia ad servitia referrent, cum sit accusativus numeri pluralis. At cum modo de anulis ferreis servorum Plinius dixisset, apte meminit universae servorum, quales tunc multi eorum erant, impudentiae, qui peculia variis artibus parata (Iuvenal. 3, 184. 189.131., ubi divites audiunt servi, coll. Plin. N. H. 13, 22. 18, 7. 33, 145.) ostentabant et mundum aureum ferre non dubitabant. Uti igitur anulis ferreis auro cinctis digitos decorabant, ita alia decorabant auro per sese mero (v. ad 32, 45.), quae vox alia, opposita digitis, quos facile supplere possumus, et de aliis partibus corporis et de vestitu et de aedificiis intelligi potest. Parenthesis autem, quae fortasse apud alium scriptorem offendere possit, apud Plinium certe excusabitur, qui in parenthesibus ponendis multa sibi indulget; vid. 32, 24. 100. 128. 33, 40. Et omnis quidem in hoc loco ambiguitas vitaretur, si pro servitia e codicibus nonnullis scriberemus servi; sed quamquam haec lectio auctoritate B nititur (v. supra), indigna tamen videtur quae recipiatur, cum interpolationis speciem prae se ferat. Restant ultima huius § verba, quae ita sunt explicanda: huius vero licentiae (sc. anulos ferreos auro cingendi) origo i. c. anuli ferrei auroque cincti, quos Samothrace Romam translatos servi Romani videbant et imitabantur, quo facto legi per speciem satisfaciebant et iidem orna tum lege vetitum hac ratione sibi arrogabant, hi igitur anuli ferrei auroque gnent. Conditus ille ut res rara et iniuria usus indigna velut 25 e sacrario promitur, et unum in minumo digito habuisse pretiosioris in recondito supellectilis ostentatio est. Iam alii pondera eorum ostentant, aliis pluris quam unum gestare labor est, alii bratteas infercire leviore materia, propter casum, tutius gemmarum sollicitudini putant; alii sub gemmis venena cludunt, sicut Demosthenes summus Graeciae orator, anulosque mortis gratia habent; denique ut pluruma opum cincti ipso nomine produnt, ubi sint primum inventi. nominis in ipso senio, il. Samothra haec inst., V. in Samothrace id inst. omitt. il. in Samo, V. D. ap. Barbar. e vett. codd. dein, om. 1. honorantur, ilr. qui, om. 1. uni, § 24. gerimus, V. gerere mos, hl. induere, omitt. il. medio, B (sed cum rasura ante m) VRdhil. in medio, B. articulis, B2. articulati, il. alii, Vil. anulis, K. BVR dil. tres uni, hẞy. tantum minimo, B. Sed tantum h. 1. a librario male ex proxime sequentibus repetitum. tantum unum, B. unum tantum, ceteri codd. et edd. signantem, BVRd (codd. Gel. et margo Vict.) signanda, hlr. signandam, i. Signantem i. e. anulum indicent, qui cum signando sit destinatus, tamen ut res pretiosissima (v. §. seq.) non gestatur, ut ille, quem gestant, modo sit symbolum, indicium reconditi signando destinati. Apte Gesner. chrestom. Plin. p. 808. comparavit nostrum L. S. et ostentant, in § 25. Conditus, BVRdil (codd. Gel. et margo Vict.) Conditurque, h. ad iniuriae usus, h. Vulgatum tuentur etiam codd. Gel. indigna, vid. quae collegi ad Ciris v. 103. Mira de h. 1. explicando profert Hard. promittitur, d. ut et, B. pret. est in, il. ostentatio super lectulis, V. aliis omitt. il. Iam, om. R. eorum, BRh. horum, dT. orum, V. fercire, B. inferci, VRT (margo Vict.) inferunt, dil. inserunt, h. infarcire (codd. Gel.) Br. inferciunt, altera margo Vict. materia et, hl. propter casum tutius, B (margo Vict.) tutius propter casum, codd. Gel. propter casum totius, VRd (altera margo Vict.) propter casum gemmarum totam, hi. propter casum gemmarum rotam, 1. sollicitudini, BVRd (margo Vict. et codd. Gel.) sollicitudinem, hil. gemmas, VR. summus Graeciae orator, BVRdiTO. summus orator Graeciae, 1. summus oratorum Graeciae, hß. denique, etiam margo Vict. demumque, h. plurima, B. plurimum, V Rdhil (codd. Gel.) Br. Iam etsi scio ut plurimum etiam alibi legi (15, 18.) et Plinium similes locutiones non raro ponere (ut longissime 2, 182., ut maxime 33, 16.), tamen haec omnia me non moverunt, ut auctoritatem codicis Bamberg. spernerem. Etenim illae locutiones eo semper sensu dicuntur, ut scriptor significationem particulae ut restrictivam secutus idem dicat, quod alibi locutio ad summam significat; id vero h. 1. dici non posse nemo non intelligit. Deinde particula ut ex ea orationis conformatione, quam B commendat, plane cum consuetudine Plinii congruit. Scilicet hic a castitate et sobrietate sermonis Tulliani vel Caesariani longe remotus, quando aliquam rem admiratur vel indignatur eosdemque sensus in lectorum suorum animis excitare vult, non sententiarum verborumque pondere, sed exclamationibus inversionibusque lectorem secum abripere sibi videtur. Hinc apud Plinium non exiguus numerus locorum, ubi scriptor sententiam suam plerumque vituperabundam de aliquo more vel instituto proditurus pronominibus vel particulis interrogandi sensum habentibus utitur, neque ipse quid de illa re sentiat docet, sed lectores ut iudicent efflagitat et quasi clamando hortatur; v. 2, 155. 175. 3, 42. 43. 8, 147. 9, 68. 10, 172. 11, 2. 3. 21. 81-83. 109. 110. 14, 141. 19, 24. 51. 23, 2. 31. 29, 24. 30, 15. 33, 6. 145. 36, 3. 5. 6. 120. 37, 41. 60. operum, Ian. Sed opum scelera sunt scelera opibus creata, cum opum -- scelera anulis fiunt! Quae fuit illa vita, qualis innocentia, 26 in qua nihil signabatur! Nunc cibi quoque ac potus anulo vindicantur a rapina. Hoc profecere mancipiorum legiones, in domo turba externa ac iam servorum quoque causa nomenclator adhibendus. Aliter apud antiquos singuli Marcipores Luciporesve dominorum gentiles omnem victum in promiscuo habebant, nec ulla domi a domesticis custodia opus erat. Nunc rapiendae conparantur epulae pariterque 27 qui rapiant eas et clavis quoque ipsas signasse non est satis, gravatis somno aut morientibus anuli detrahuntur maiorque vitae ratio circa hoc instrumentum esse coepit, incertum a quo tempore. Videmur tamen posse in externis auctoritatem eius rei intellegere circa Polycraten Sami tyrannum, cui dilectus ille anulus in mare abiectus capto relatus est pisce, ipso circiter ccxxx. urbis nostrae annum interfecto. Celebratior quidem usus cum faenore coepisse debet; argu- 28 mento est consuetudo volgi, ad sponsiones etiamnum anulo exsiliente, tracta ab eo tempore quo nondum erat arra velocior, ut plane adfirmare possimus nummos ante apud nos, mox anulos coepisse. De nummis paulo post dicetur. possessione coniuncta, qualem genitivi significationem, ut designet, ex quo aliquid ortum est (v. § 27.), saepe apud Plinium quoque invenimus; ita lanicium silvarum 6, 54., lapsus scalarum 7, 124., cibi aut odoris decorisve commendatio 22, 1., multa legum 33, 7., Aluminum ramenta 33, 66., gloria marmoris 36, 20., Sullae malum 36, 113. Add. 2, 196. 16, 53. 23, 130. 34, 125. 36, 98. et Matth. ad Cic. Manil. § 43. Arch. § 15. Catil. I. § 4. Sull, § 63. 77. ita scelera, h. ita celera, 1. celera ita, i. Vulgatum tuetur etiam margo Vict. cum codd. Gel. a nobis, V. denique vel plurima inopum vel denique ut plurimum scelera ope anuli fiunt, Bergk, exercitt. Plin. 2, 3. vita priscorum, B. priscorum vita, hßy. Nunc, B. At nunc, dhilẞy. Adiuncti, V. vindicantur anulo, hl. proficere, domos, K. -ac iam, B. acta, VRdhilr, Aliter singuli, etiam codd, Gel. Sed § 26, vita, VRdil (margo Vict.) qualis innocentia, omitt. VRdi. At vincti, R. et, 1. quoque cibi, hl. VR. in, B. et in, VRdhilẞy. ac, codd. Gel. Br, coacta, Dalec. aliter, h. Marcipores Luciporesve, Barbar. BVRdi. manciporas luciporasve, 1. marcipotes luciferesve, h. — ne, R. — illa, 1. custodia a domesticis, hilẞy. a domesticis custodia, BV Rd, § 27. Nam, il. capiendae, h. capiant, i. ea. sed, V. Sed et, hil, Vulgatum tuentur codd. Gel. quoque, omitt. il. signasse, BV Rd. signare, hil (codd. Gel.) By. nomen satis, il. gravatus somnus autem, V. gravatus somnis. omnes autem, i. gravatus somnus. omnes autem, 1. externa, VRd (margo Vict.) externo, il. policra terra mityrannum, V. et ipso, B. ipsi, R. urbis nostrae annum, Bd. nostrae annum urbis, R. annum urbis nostrae, Vhiẞy. anno urbis nostrae, lr. - § 28. Celebratiorem quidem usum, h. Cum vulgata consentiunt codd. Gel, et margo Vict. coepisse debet, BVRd (codd. Gel. et margo Vict.) coepisse, hi, cepisse, 1. etiamcum, R. etiam non, 1. in anulo, d. exilentes, -- 7. Anuli distinxere alterum ordinem a plebe, ut semel 29 coeperant esse celebres, sicut tunica ab anulis senatum, quamquam et hoc sero, volgoque purpura latiore tunicae usos invenimus etiam praecones, sicut patrem Luci Aeli Stilonis Praeconini ob id cognominati. Sed anuli plane tertium ordinem mediumque plebei et patribus inseruere, ac quod antea militares equi nomen dederant, hoc nunc pecuniae indices tribuunt; nec pridem id factum. Divo Augusto decu- 30 rias ordinante maior pars iudicum in ferreo anulo fuit, iique non equites sed iudices vocabantur. Equitum nomen subsistebat in turmis equorum publicorum. Iudicum quoque non nisi quattuor decuriae fuere primo vixque singula milia in decuriis inventa sunt, nondum provinciis ad hoc munus admissis, servatumque in hodiernum est, ne quis e novis civibus in iis iudicaret. II. Decuriae quoque ipsae pluribus discretae 31 nominibus fuere, tribunorum aeris et selectorum et iudicum. Praeter hos etiamnum nongenti vocabantur, ex omnibus electi ad custodiendas suffragiorum cistas in comitiis. Et V. exilent, R. tracta, B (margo Vict. et codd. Gel.) acta, VRd. Omitt. hil. non, B. arra, omitt. Bil. anulos coepisse, BVRd. coepisse anulos, dicitur, R. Br. coepisse mox anulos, hil. § 29. alterum distinxere, 1. coeperunt, K. senatum, BVR dhIP (margo Vict.) senatum tantum, iß. vulgo, 1. tunica, h. L. Aelii Stilonis, Barbar. BVRd. Stilonis, etiam margo Vict. Stolonis, K. Aelii Stellionis, h. L. elisci leonis, i. L. Elisti leonis, 1. tertium, BVRdT. totum, il. medium, αβγ. mediumque, BVRdilT. tertiumque, hẞr. tertium ordinem medium, Bergk. exercitt. Plin. 2, 4. plebei, B. plebi, ceteri libri et edd. inservire, Vl. ac, BVRdhil T. et, margo Vict. Omitt. Br. Cur ego scripturam omnium codicum desererem, causam non videbam, sciens Plinium ac etiam vocibus a littera c incipientibus praemittere non dubitasse; v. ad 32, 24. et qui, Vi. dederat, h. indices, Lips. mil. Rom. 1, 5., BVi (margo Vict.) iudices, Rdhly. „Significat solos equites dictos olim ab ipsa re et quibus militares sive publici equi, sed postea ac suo aevo omnes, quibus anuli aurei, pecuniae indices ac testes.' LIPSIUS. Adde quos laudat Kirchmann. de anulis p. 57. Iudices Marquardt. de equitt. Rom. p. 86. tamquam glossema e sequentibus hic adscriptum delere voluit. § 30. Divo enim, hlr. ferro, V. hiique, BV. sed iudices, omitt. il. sustinebat, il. torminis, d. tormis V1. quoque, om. Td. proximo, R. milia singula, h. singula omitt. il. in decuria sunt, VRdilTO. inventa om. Victorii quoque margo. admissis, om. R. hodiernum, etiam codd. Gel. hodiernum diem, hrl. his, VR. iudicare, V. - § 31. ipsi, R. aeris et, omitt. il. sectorum, B. setecos, V. setecorum, R. Omitt. il. Propter hoc, h. Vulgatum tuentur etiam codd. Gelen. ex omnibus electi in comitiis, delet haec ut glossam librarii Bergk. exercitt. Plin. 2, 5. — electi, B. selecti, ceteri codd. et edd. — ad custodiendas suffragiorum cistas, Bd. ad custod. cistas suffr., codd. Gel. Br. ad custodienda suffr. cistas, R. a custodienda suffr. cistas, V. ad custodienda suffragiorum sita, h. a custodiendo suffr. scito, il. ad custodiendas suffr. scitas vel cistas, margo Vict. conviciis, i. -- divisus hic quoque ordo erat superba usurpatione nominum, cum alius se nongentum, alius selectum, alius tribunum appellaret. 8. Tiberi demum principatus nono anno in unitatem venit 32 equester ordo anulorumque auctoritati forma constituta est C. Asinio Pollione C. Antistio Vetere coss. anno urbis conditae DCCLXXV., quod miremur, futili paene de causa, cum C. Sulpicius Galba iuvenalem famam apud principem popinarum poenis aucupatus questus esset in senatu volgo institores eius culpae defendi anulis. Hac de causa constitutum, ne cui ius esset, nisi qui ingenuus ipse, patre, avo paterno HS. cccc census fuisset et lege Iulia theatrali in XIV ordinibus sedisset; postea gregatim insigne id adpeti coeptum. Propter haec discrimina Gaius princeps decuriam 33 quintam adiecit tantumque enatum est fastus ut quae sub divo Augusto inpleri non potuerant decuriae, non capiant eum ordinem passimque ad ornamenta ea etiam servitute liberati transiliant, quod antea numquam erat factum, quoniam in ferreo anulo et equites iudicesque intellegebantur; Et divisus appellaret; haec verba ab ipso quidem Plinio, sed in margine tantum libri scripta, post eius mortem orationi inserta censet Bergk. appellatione, il. § 32. principatu, B. cum C fuisse videatur. Galba, Bil. Galba dum, unitate, il. G., B, ter deinceps a manu secunda, Pollione, om. d. Astitio, 1. DCCLXXX., V. VRdh (codd. Gel.) Br. iuvenalem, etiam codd. Gel. et Leidd. Oudendorpii ad Appul. met. p. 723.; vid. Döderlein. synon. Lat. V. p. 49. iuvenilem, KP. potinarum, VR. pocinarum, d. popinarum poenis omitt. il. aucupatus, BP. aucupatur, d (codd. Gel.) Br. occupatur, VR. aucuparetur occupatusque, h. mercaretur occupatusque, il. questus, etiam codd. Gelen. in his, hil. senatu, Bh (codd. Gel.) senatum, VR dil. vulgo eius culpae defendendae causa institores promisit, i. institores vulgo eius culpae defendendae causa misit, 1. cui ius, dh (scil. anulorum, quod e proximis verbis facillime suppletur.) cuius, B. cui ius id, RPßy. cui id, V (deleto, ut videtur, ius). cinctus quis, il. ubi, i. qui, B. cui, PVRdhlßy. cuius, i. ingenuus, B. ingenuo, VR dhl Pẞy. ingenio, i. ipse, B. ipsi, hẞy. Omitt. VRdilP. patre, B. patri, VRdhilPẞr. avo, BV d. avoque, RhilPẞy. Ian. varia tentat; ingenuus patre non minus recte dicitur atque generosus domo ap. Verg. Aen. 10, 141. HS. CCCC, B. sestertia CCCC, VRdhilẞy. sestertia, P. · fuisset et, B. fuissent et, h. fuissent e, VRdilT. fuissent ex, margo Vict. fuisset e, Pint. r. sedisset, B. sedendi, VR dhilẞr. ius sedendi, K. propterea, il. - fa § 33. Propter, BVRd (margo Vict.) Propterque, hilßy. G., B2. C., B'. enatum, BdTP. natum, VRhẞr. est nactus, 1. est vactus, i. stus, h. fastis, BP. fortis, VRdTO. fortitudinis, il. ordine, T. ea, omitt. il. T. BVRT. equites, dhilẞr. De et -- potuerunt, V. пипс, quod non antea unquam, il. et equites, que pro et et vid. 14, 61. 16, 211. 35, 79. et iudices, T. promiscuum id, hil. in promiscuum, VdT (margo Vict.) |