Immensum Taurus fugeret cum forte leonem,
Tutaque desertis quæreret antra viis;
Speluncam reperit, quam tunc hirsutus habebat,
Cinyphii ductor qui solet esse gregis.
Ast, ubi submissâ meditantem irrumpere fronte
Óbvius obliquo terruit ore caper;
Tristis abit, longâque fugax de valle locutus,
(Nam timor expulsum jurgia ferre vetat)
"Non te demissis setosum, putide, barbis,
Illum, qui superest, insequiturque, tremo.
Nam, si discedat, nosces, stultissime, quantum
Discrepet a Tauri viribus hircus olens."
Dum cupis illatum tibimet par solvere damnum,
Absque tuo damno hocce caveto fore.
Jupiter in toto quondam quæsiverat orbe,
Munera natorum qui meliora daret.
Certatim ad regem currit genus omne ferarum,
Permixtumque homini cogitur ire pecus.
Sed nec squamigeri desunt ad jurgia pisces,
Vel quidquid volucrum purior aura vehit.
Inter quos trepidæ ducebant pignora matres,
Judicio tanti discutienda Dei.
Tunc brevis informem traheret cum Simia natum, Ipsum etiam in risum compulit ire Jovem. Hanc tamen ante alias rupit turpissima vocem, Dum generis crimen sic abolere cupit :
"Jupiter hoc nôrit, maneat victoria siquem, Judicio superest omnibus iste meo.'
Ergo mos homini est: quidquid sibi fecerit ipse, 15
Vile licet maneat, comprobat ipse tamen. Nolo velis rerum quidquam laudare tuarum, Alterius nisi sint ore probata prius.
Threïciam volucrem fertur Junonius ales
Communi sociam [contemerâsse] cibo.
Namque inter varias fuerat discordia formas,
Magnaque de facili jurgia lite trahunt:
Quod sibi multimodo fulgerent membra decore,
Cœruleam facerent livida terga gruem.
Et, simul, erectæ circumdans tegmina caudæ,
Sparserat arcanum rursus in astra jubar.
Illa, licet nullo pennarum certet honore,
His tamen insultans vocibus usa datur: "Quamvis innumerus plumas variaverit ordo, Mersus humi semper florida terga geris. Ast ego deformi sublimis in aëra pennâ, Proxima sideribus numinibusque, feror." Si quâdam virtute nites, ne despice quemquam; 15 Ex aliâ quâdam forsan et ipse nitet.
Montibus e summis radicitus eruta quercus
Decidit, insani turbine victa Noti.
Quam tumidis subter decurrens alveus undis
Suscipit, et fluvio præcipitante rapit.
Verum, ubi diversis impellitur ardua ripis,
In fragiles calamos grande resedit onus.
Tunc, sic exiguo connectens cæspite ramos,
Miratur, liquidis quod stet arundo vadis.
Se quoque tam vasto necdum consistere trunco,
Ast illam tenui cortice ferre minas.
Stridula mox blando respondit canna susurro,
Seque magis tutam debilitate docet.
"Tu rabidos," inquit, "ventos, sævasque procellas, Despicis, et, totis viribus acta, ruis.
Ast ego surgentes paulatim demoror Austros,
Et quamvis levibus provida cedo Notis.
In tua præruptus offendit robora nimbus ;
Motibus aura meis ludificata perit."
Hæc nos dicta monent magnis obsistere frustra,
Paulatimque truces exsuperare minas.
Venator, jaculis haud irrita vulnera torquens,
Turbabat rapidas per sua lustra feras.
Tum pavidis audax cupiens succurrere Tigris
Verbere commotas jussit adesse minas.
Ille tamen, solito contorquens tela lacerto,
"Nunc tibi, qualis eram, nuntius iste refert."
Et simul emisso trajecit viscera ferro;
Perstrinxitque citos hasta cruenta pedes.
Molliter affixum traheret cum saucia telum,
A trepidâ fertur vulpe retenta diu,
Dum rogat, unde foret, qui talia vulnera ferret ;
Aut ubinam jaculum delituisset agens.
Illa gemens, fractoque loqui vix murmure cœpit ;
Nam solitas voces ira dolorque rapit.
"Nulla quidem medio convenit in aggere forma, 15
Quæque oculis olim sit repetenda meis.
Sed cruor, et validis in nos directa lacertis
Ostendunt aliquem tela fuisse virum."
Bruta licet soleant animalia jure timeri,
Omnibus est illis plus metuendus homo.
Quattuor immensis quondam per prata juvencis
Fertur amicitiæ tanta fuisse fides,
Ut simul emissos nullus divelleret error,
Rursus et e pastu turba rediret amans.
Hos quoque, collatis inter se cornibus, ingens
Dicitur in silvis pertimuisse Leo,
Dum metus oblatam prohibet tentare rapinam,
Et conjuratos horret adire boves.
Et, quamvis audax factisque immanior esset,
Tantorum solus viribus impar erat.
Protinus aggreditur pravis insistere verbis,
[Collectum] cupiens dissociare pecus.
Et, postquam dictis animos disjunxit acerbis,
Invasit miserum, diripuitque, gregem.
Tunc quidam ex illis: "Vitam servare quietam 15
Qui cupit, ex nostrâ discere morte potest.
Neve cito admotas verbis fallacibus aures
Impleat, aut veterem deserat ante fidem.”
Horrentes Dumos Abies pulcherrima risit,
Cum facerent formæ jurgia magna suæ ;
Indignum referens cunctis certamen haberi,
Quos meritis nullus consociaret honos.
"Nam mihi deductum surgens in nubila corpus
Verticis erectas tollit in astra comas.
Puppibus et patulis mediâ cum sede locamur,
In me suspensos explicat aura sinus.
At, tibi deformem quod dant spineta figuram,
Despectum cuncti præteriêre viri.”
Ille refert: "Nunc læta quidem bona sola fateris;
Ne, vilis factus, post sua damna gemat.
Piscator, solitus prædam deprendere setâ,
Exigui piscis vile trahebat onus.
Sed, postquam superas captum perduxit ad auras,
Atque avido fixum vulnus ab ore tulit ;
"Parce, precor," supplex lacrymis ita dixit obortis ; "Nam quanta ex nostro corpore lucra feres? Nunc me saxosis genitrix fecunda sub antris Fudit, et in propriis ludere jussit aquis.
Tolle minas, tenerumque tuis sine crescere mensis: Hæc tibi me rursum litoris ora dabit.
Protinus immensi depastus cœrula ponti,
Pinguior ad calamum sponte recurro tuum.'
Ille, nefas captum referens absolvere piscem,
Difficiles queritur casibus esse vices:
"Nam miserum est," inquit, " præsentem amittere
Stultius et rursum vota futura sequi."
Incertâ pro spe, non munera certa relinque,
Ne rursus quæras forte, nec invenias.
Parvula progeniem terræ mandaverat ales,
Quâ stabat viridi cæspite flava seges.
Rusticus, hanc fragili cupiens decerpere culmo,
Vicinam supplex forte petebat opem.
|