matos uxorem remittit ad fœminas spoliandas. Quintius, Philocle et Corintho frustra tentatis, Anticyram; Attalus Sicyonem et inde Cenchreas trajicit. 1. CONSULES prætoresque, cum Idibus Martiis magistratum inissent, provincias sortiti sunt. L. Cornelio Lentulo Italia, P. Villio Macedonia; prætoribus, L. Quintio urbana, Cn. Bæbio Ariminum, L. Valerio Sicilia, L. Villio Sardinia evenit. Lentulus consul novas legiones scribere jussus; Villius a P. Sulpicio exercitum accipere. In supplementum ejus, quantum militum videretur, ut scriberet, ipsi permissum. Prætori Babio legiones, quas C. Aurelius consul habuisset, ita decretæ, ut retineret eas, donec consul novo cum exercitu succederet. In Galliam venisset, omnes milites exauctorati domum dimitterentur, præter quinque millia socium. His obtineri circa Ariminum provinciam satis esse. Prorogato imperio prætoribus prioris anni, (Cn. Sergio, ut militibus, qui in Hispania, Sicilia, Sardinia stipendia per multos annos fecissent, agrum assignandum curaret: 4c Q. Minucio, ut in Bruttiis idem de conjurationibus quæstiones, quas prætor cum fide b ubi is 1 Videtur Livius scripsisse Consulibus prætoribusque, cum Idibus Martiis magistratum inissent, provinciis sortitis, L. Cornelio Lentulo Italia. Nam et vulgo nomen alterius consulis abest L. Lentulo. Sed, ut posuimus, integre Barber. et Pet.' J. F. Gron. Iniissent Doujat. Crev.—2 Č. Babio edd. ante Sigon.-3 In Gallia edd. antt.—4' J. F. Gron. emendandum putat vel Prorogata imperia prætoribus prioris anni, Cn. Sergio, ut militibus cett, vel Prorogato imperio prætores prioris anni, Cn. Sergius militibus, qui... agrum assignari cu NOTÆ b Circa Ariminum provinciam] Intelligitur provincia Gallia Circumpadana, quæ tunc ab Arimino incipiebat, ubi et sedes prætoris, Rubicone quippe vicino amne dirimebatur Italia proprie dicta a Gallia Cisalpina. e Agrum assignandum curaret] Mavult Gron. assignari curaret, conjectura ex libro Vossiano ducta, ubi assignare. Nec laborat periodus, ut ipsi visum, nisi quod paulo est prolixior. Sensus saltem facile constat, si continuata oratione legas, Prorogato imperio prætoribus prioris anni, ea lege ut hæc et illa facerent, &c. feria Latina, &c. instauratæ sunt:> quasi ea quæ scripta sunt post verba, prorogato imperio, parenthesi essent inclusa. d curaque exercuisset," perficeret, et eos, quos sacrilegii compertos in vinculis Romam misisset, Locros mitteret ad supplicium, quæque sublata ex delubro Proserpinæ essent, reponenda cum piaculis curaret') feria Latinæ pontificum decreto instauratæ sunt; quod legati ab Ardea questi in senatu erant, sibi in monte Albano Latinis carnem, ut assolet, datam non esse. Ab Suessa nuntiatum est, duas portas, quodque inter eas muri erat, de cœlo tactum; et Formiani legati ædem Jovis, item Ostienses ædem Jovis, et Veliterni Apollinis et Sanci ædes, et in Herculis æde capillum enatum : 7 et ex Bruttiis ab Q. Minucio proprætore scriptum, equuleum cum quinque pedibus, pullos gallinaceos tres cum ternis pedibus natos esse. Inde a P. Sulpicio proconsule ex Macedonia literæ allatæ, in quibus inter cetera scriptum erat, lauream in puppi navis longæ enatam. Priorum prodigiorum causa senatus censuerat, ut consules majoribus hostiis, quibus Diis videretur, sacrificarent. Ob hoc unum prodigium haruspices in senatum vocati, atque ex responso eorum supplica Inquisitiones conjuratorum quas antea instituerat. ་ h raret: Q. Mincius in Bruttiis idem.' Doering.-5 Curaret. Feriæ, signis parentheseos omissis, Gron. Doujat. Crev.-6 Malit J. F. Gron. nuntiarunt. abs pro ab Gron. Crev.-7 Mihi in mentem veniebat et in Herculis ære capillum enatum, ut as de signo æreo dictum sit, uti apud Virg. Georg. 1. 480. Sed, at fatear, ipse de hujus conjecturæ probabilitate addubito. Accesserim potius Rob. Titio pro capillum enatum forte caprificum enatam legendum esse suspicanti.' Doering.-8 Olim legebatur ut consul... sacrificaret. Paulo ante majoribus, omisso verbo hostiis, Doujat. NOTE a Sacrilegii compertos] Convicti enim fuerant expilasse Proserpinæ templum; qua de re lib. xxIx. c. 8. Vide et c. 21. • Latinis carnem] Feriis Latinis tauri in commune immolati carnes dividebantur quinquaginta, minus tribus populis, id est, incolis oppidorum Latii septem et quadraginta, ad eas convenientibus, ex fœdere de quo lib. 1. c. 52. Sanci [Sangi] ædes] Nomen est Jovis fidei præsidis apud Dionys. Halic. lib. IV. Idem Deus Fidius priscis Latinis dictus ex Varrone. De eo dictum supra. Ob hoc unum] Postremo scilicet loco narratum prodigium, coronæ laureæ, vel folii nati in puppi navis. tio populo in diem unum edicta, et ad omnia pulvinaria res divinæ factæ. 2. Carthaginienses eo anno argentum in stipendium impositum primum Romam advexerunt. Id quia probum non esse quæstores renuntiaverant, experientibusque pars quarta decocta erat, pecunia Romæ mutua sumta, intertrimentum argentii suppleverunt. Petentibus deinde, ut, si jam videretur senatui, obsides sibi redderentur, centum redditi obsides. De ceteris, si in fide permanerent, spes facta. Petentibus iisdem, qui non reddebantur obsides, ut ab Norba, ubi parum commode essent, alio traducerentur, concessum, ut Signiam 10k et Ferentinum transirent. Gaditanis item petentibus remissum, ne præfectus Gades mitteretur,' adversus quod iis, in fidem populi Romani venientibus, cum L. Marcio Septimo convenisset. Et Narniensium legatis querentibus, ad numerum sibi colonos non esse, et immixtos quosdam non sui generis pro colonis se gerere, earum rerum causa tresviros" creare L. Cornelius consul jussus. Creati P. et Sex. Ælii (Pætis fuit ambobus cognomen) et C. Cornelius Lentulus. Quod Narnien • Quæstores, cum experimentum fecissent, argenti Punici, excoquendo probati, evanuerat, et in fumum abierat quarta pars. d Contra id quod convenerat. • Minorem esse numerum civium suorum quam qui frequentandæ coloniæ necessarius videretur. 9 Expleverunt Kreyssig.-10 Sigon. Setiam pro Signiam legendum esse su NOTÆ i Intertrimentum argenti] Dicitur intertrimentum pro diminutione, eo quod duo, quæ inter se teruntur, attritu ipso diminuantur; quemadmo. dum detrimentum a detritu dicitur, quod ea quæ trita sunt minoris sint pretii. Ut Signiam] Non abs re Sigonins auguratur non Signiam, sed Se tiam, translatos nunc fuisse obsides Carthaginiensium ; nam eos Setiæ post hæc custoditos fuisse, ubi et propter eos excitata fuit seditio, constat ex bujus libri c. 26. 1 Præfectus Gades mitteretur] Tanquam in urbem deditam, cum tamen fœderata esset, suoque jure uteretur: qua de re Cic. in Orat. pro Corn. Balbo, ubi de populis Fundis; suum deinde senatum habuit tanquam civium Romanorum colonia, teste Cic. eadem orat. et Plinio, apud quem caput fuisse dicitur unius e quatuordecim juridicis Hispaniæ conventi bus. 12 m sibus datum erat, ut colonorum numerus cogeretur, id Cosani petentes non impetraverunt. 3. Rebus, quæ Romæ agendæ erant, perfectis, consules in provincias profecti. P. Villium, in Macedoniam cum venisset, atrox seditio militum, jam ante irritata, nec satis in principio compressa, excepit. Duo millia ea 13 militum fuere, qui ex Africa post devictum Hannibalem in Siciliam, inde anno fere post in Macedoniam pro voluntariis transportati erant. Id voluntate factum negabant: ́Ab tribunis recusantes in naves impositos. Sed utcumque, seu injuncta, seu suscepta foret militia,14 " et eam exhaustam, et finem aliquem militandi fieri æquum esse. Multis annis sese Italiam non vidisse. Consenuisse sub armis in Sicilia, Africa, Macedonia. Confectos jam se labore,' opere, exsangues tot acceptis vulneribus esse.' Consul, 'causam postulandæ missionis probabilem, si modeste peteretur, videri,' dixit. Seditionis nec eam, nec ullam aliam satis justam causam esse. Itaque si manere ad signa et dicto parere velint, se de missione eorum ad senatum scripturum. Modestia facilius, quam pertinacia, quod velint, impetraturos.' 4. Thaumacos eo tempore Philippus summa vi oppug. Et militiam illam a se jam toleratam esse. spicatur.-11 Triumviros Gron. Doujat. Crev.-12 Ita Mss. et primæ edd. ante Frob. qui augeretur substituit; ut in edd. Donjat. Kreyssig. 13 To ea, Gelenio auctore, expunxit Crev. Mox particula post primum in edit. Gruter. et deinde in aliis editt. omissa est; sed librr. scripti eam servant. Rectius fortasse in cod. Voss. et Lov. 1. apud Drakenb. omissa est particula fere, usus enim loquendi ferme postulat.' Doering.-14 Vid. Not. Delph. inf.-15 Et inserunt Gron. Doujat. Crev. NOTE m Ut colonorum numerus cogeretur [augeretur] In manuscriptis et ple. risque antiquis editionibus numerus cogeretur, id est, congregaretur, conficeretur; idque sive dissipatos revocando, sive novos ascribendo colonos. "Seu injuncta, seu suscepta foret militia] Ultro scilicet suscepta. Pro invita, probat Gron. ex cod. Oxon. quod vulgo legebatur, injuncta; quod verbum est onerum munerumque fun. gendorum. Facit Plin. ab eo laudatus lib. VIII. ep. 16. Quo libentius suscipio, deposco etiam quod injun. gis.' Thaumacos] Nomen urbis inPhthiotidis et Thessaliotidis confiuió, circa nabat aggeribus vineisque; et jam arietem muris admoturus erat. Ceterum incepto absistere eum coëgit subitus Ætolorum adventus, qui, Archidamo duce inter custodias Macedonum mœnia ingressi, nec die, nec nocte finem ullum erumpendi, nunc in stationes, nunc in opera Macedonum, faciebant. Et adjuvabat eos natura ipsa loci. Namque Thaumaci a Pylis sinuque Maliaco per Lamiam' eunti loco alto siti sunt, ipsis faucibus imminentes, quas Coela vocant: 16 * Thessaliæque transeunti confragosa loca implicatasque flexibus vallium vias, ubi ventum ad hanc urbem est, repente, velut maris vasti, sic immensa panditur planities, ut subjectos campos terminare oculis haud facile queas. Ab eo miraculo Thaumaci appellati. Nec altitu t 16 Alii quas Cælen vocant, et quam Cælen v. Hoc elegantius est; Gron. Sed ita malim, quæ Cæle vocant. conj. Drak. quas Cæla vocant. Thessalia quæ transeunti, vel quas Cala vocant Thessaliæ, quæ transeunti cet. et posterius etiam Crev. Sed ille jungebat quæ confragosu loca transeunti, quæ (Thessalia) NOTE Othrin montem ad sinum Maliacum ; valgo Thamaco. Stephano Thaumacia dicitur, diversa a Thaumacia Magnesiæ. Þ Finem ullum erumpendi] Gall. Qui ne cessoient de faire des sorties jour et nuit sur les travaux et sur les corps de garde.' a Pylis] Intelligit Thermopylas, quæ per antonomasiam Pylæ vocantur, id est, portæ sunt enim alia ejus nominis loca, ob angustias sic dicta, nt portæ ferrea et Caucaseæ, portæ Ciliciæ et Amanicæ, &c. Per Lamiam] Oppidum fuit Thessaliæ Lamia in Phthiotide, non procul Sperchio fluvio, e regione Heraclea Trachiniæ. Inde sinum Maliacum quidam inversis literis dixere Lamiacum, quod non procul ab ejus littore absit ea urbs. Inde quoque Lamiacum appellatum bellum, quod post Alexandri mortem exarsit inter Antipatrum et Athenienses, duce Leosthene quo in obsidione Lamiæ cæso, victi atque iterum subacti fuere Athenienses. Hodie Lamina vocatur. • Faucibus imminentes, quas Cœla [quam Calen] vocant] Aut supplendum regionis, ut sit faucibus regionis quam Cælen vocant; aut cum Reg. et Colb. legendum, quas Cæle, vel potius Cola vocant: quas scilicet fauces appellant Cola, id est, cava, plurali numero ; Gall. les creux: nt hæ inter Lamiam et Thaumacos angustiæ sint Κοίλα Λαpías. Mallem tamen, quam Cœlen vocant Thessalia, quæ transeunti confragosa loca, &c. quas nempe fauces, &c. transeunti. Certe enim Cole, id est, cava, appellabatur hæc Thessaliæ regio, ceteris humilior, quasi planitiem dicas quemadmodum Cole Syria, Cole Elis, apud Strabonem, Cœle Euboea apud Ptolemæum, de qua lib. priore c. 45. Quas Cala] Sie pro quam Calen |