Cum Turnum medio interea fert aequore turbo. Respicit ignarus rerum ingratusque salutis
et duplicis cum voce manus ad sidera tendit :
'Omnipotens genitor, tanton me crimine dignum
duxisti et talis voluisti expendere poenas?
Quo feror? Unde abii? Quae me fuga quemve reducit?
Laurentisne iterum muros aut castra videbo ?
Quid manus illa virum, qui me meaque arma secuti?
Quosne (nefas) omnis infanda in morte reliqui
et nunc palantis video gemitumque cadentum
accipio Quid ago? Aut quae iam satis ima dehiscat terra mihi? Vos O potius miserescite venti:
in rupes, in saxa, volens vos Turnus adoro, ferte ratem saevisque vadis immittite Syrtis, quo neque me Rutuli nec conscia fama sequatur.'
Haec memorans animo nunc huc, nunc fluctuat illuc, an sese mucrone ob tantum dedecus amens induat et crudum per costas exigat ensem, fluctibus an iaciat mediis et litora nando
curva petat Teucrumque iterum se reddat in arma. Ter conatus utramque viam, ter maxima Iuno continuit iuvenemque animi miserata repressit. Labitur alta secans fluctuque aestuque secundo et patris antiquam Dauni defertur ad urbem.
At Iovis interea monitis Mezentius ardens succedit pugnae Teucrosque invadit ovantis. Concurrunt Tyrrhenae acies atque omnibus uni, uni odiisque viro telisque frequentibus instant. Ille velut rupes, vastum quae prodit in aequor, obvia ventorum furiis expostaque ponto,
vim cunctam atque minas perfert caelique marisque, ipsa immota manens, prolem Dolichaonis Hebrum sternit humi, cum quo Latagum Palmumque fugacem, sed Latagum saxo atque ingenti fragmine montis occupat os faciemque adversam, poplite Palmum
X. 732.] Mezentius a Boar at Bay or a Ravening Lion. 95
succiso volvi segnem sinit, armaque Lauso donat habere umeris et vertice figere cristas. Nec non Euanthen Phrygium Paridisque Mimanta aequalem comitemque, una quem nocte Theano in lucem genitori Amyco dedit et face praegnans Cisseis regina Parin creat: urbe paterna occubat, ignarum Laurens habet ora Mimanta. Ac velut ille canum morsu de montibus altis
actus aper, multos Vesulus quem pinifer annos defendit multosve palus Laurentia, silva pastus harundinea, postquam inter retia ventum est, substitit infremuitque ferox et inhorruit armos, nec cuiquam irasci propiusque accedere virtus, sed iaculis tutisque procul clamoribus instant ; ille autem impavidus partis cunctatur in omnis, dentibus infrendens, et tergo decutit hastas : haud aliter, iustae quibus est Mezentius irae, non ulli est animus stricto concurrere ferro; missilibus longe et vasto clamore lacessunt. Venerat antiquis Corythi de finibus Acron,
Graius homo, infectos linquens profugus hymenaeos.
Hunc ubi miscentem longe media agmina vidit, purpureum pennis et pactae coniugis ostro: impastus stabula alta leo ceu saepe peragrans, suadet enim vesana fames, si forte fugacem conspexit capream aut surgentem in cornua cervum, gaudet, hians immane, comasque arrexit et haeret visceribus super accumbens, lavit inproba taeter
sic ruit in densos alacer Mezentius hostis. Sternitur infelix Acron et calcibus atram tundit humum expirans infractaque tela cruentat. Atque idem fugientem haud est dignatus Oroden
praegnans. H. 710 ventumst. R. 705 Paris, emend. of creat. R. and Eds.
714 15 16 17 18 H. and C. 727 incumbens. R.
sternere nec iacta caecum dare cuspide volnus: obvius adversoque occurrit seque viro vir contulit, haud furto melior, sed fortibus armis.
Tum super abiectum posito pede nixus et hasta :
'Pars belli haud temnenda, viri, iacet altus Orodes.'
Conclamant socii laetum paeana secuti.
Ille autem exspirans : Non me, quicumque es, inulto, victor, nec longum laetabere: te quoque fata
prospectant paria atque eadem mox arva tenebis.'
Ad quae subridens mixta Mezentius ira:
'Nunc morere. Ast de me divom pater atque hominum rex viderit.' Hoc dicens eduxit corpore telum :
olli dura quies oculos et ferreus urget
somnus, in aeternam clauduntur lumina noctem.
Caedicus Alcathoum obtruncat, Sacrator Hydaspen Partheniumque Rapo et praedurum viribus Orsen, Messapus Croniumque Lycaoniumque Erichaeten, illum infrenis equi lapsu tellure iacentem,
hunc peditem. Pedes et Lycius processerat Agis, quem tamen haud expers Valerus virtutis avitae deicit; at Thronium Salius Saliumque Nealces insidiis, iaculo et longe fallente sagitta.
Iam gravis aequabat luctus et mutua Mavors funera caedebant pariter pariterque ruebant victores victique, neque his fuga nota neque illis. Di Iovis in tectis iram miserantur inanem amborum et tantos mortalibus esse labores : hinc Venus, hinc contra spectat Saturnia Iuno, pallida Tisiphone media inter milia saevit. At vero ingentem quatiens Mezentius hastam turbidus ingreditur campo. Quam magnus Orion, cum pedes incedit medii per maxima Nerei stagna viam scindens, umero supereminet undas aut summis referens annosam montibus ornum
751 Period after pedes. H. and Eds.
ingrediturque solo et caput inter nubila condit: talis se vastis infert Mezentius armis.
Huic contra Aeneas, speculatus in agmine longo, obvius ire parat. Manet imperterritus ille, hostem magnanimum opperiens, et mole sua stat; atque oculis spatium emensus, quantum satis hastae : 'Dextra mihi deus et telum, quod missile libro, nunc adsint! Voveo praedonis corpore raptis indutum spoliis ipsum te, Lause, tropaeum Aeneae.' Dixit stridentemque eminus hastam iecit; at illa volans clipeo est excussa proculque egregium Antoren latus inter et ilia figit, Herculis Antoren comitem, qui missus ab Argis haeserat Euandro atque Itala consederat urbe. Sternitur infelix alieno volnere caelumque aspicit et dulcis moriens reminiscitur Argos tum pius Aeneas hastam iacit: illa per orbem aere cavum triplici, per linea terga tribusque transit intextum tauris opus imaque sedit inguine, sed viris haud pertulit. Ocius ensem Aeneas, viso Tyrrheni sanguine laetus, eripit a femine et trepidanti fervidus instat. Ingemuit cari graviter genitoris amore, ut vidit, Lausus, lacrimaeque per ora volutae. Hic mortis durae casum tuaque optima facta, siqua fidem tanto est operi latura vetustas, non equidem nec te, iuvenis memorande, silebo. Ille pedem referens et inutilis inque ligatus cedebat clipeoque inimicum hastile trahebat : prorupit iuvenis seseque immiscuit armis iamque adsurgentis dextra plagamque ferentis Aeneae subiit mucronem ipsumque morando sustinuit. Socii magno clamore sequuntur, dum genitor nati parma protectus abiret,
777 inicit. clipeost, as one word. R.
telaque coniciunt proturbantque eminus hostem missilibus. Furit Aeneas tectusque tenet se. Ac velut effusa siquando grandine nimbi praecipitant, omnis campis diffugit arator omnis et agricola et tuta latet arce viator, aut amnis ripis aut alti fornice saxi, dum pluit in terris, ut possint sole reducto exercere diem: sic obrutus undique telis Aeneas nubem belli, dum detonet omnis, sustinet et Lausum increpitat Lausoque minatur : 'Quo moriture ruis maioraque viribus audes? Fallit te incautum pietas tua.' Nec minus ille exsultat demens; saevae iamque altius irae Dardanio surgunt ductori, extremaque Lauso Parcae fila legunt: validum namque exigit ensem per medium Aeneas iuvenem totumque recondit. Transiit et parmam mucro, levia arma minacis, et tunicam, molli mater quam neverat auro, implevitque sinum sanguis; tum vita per auras concessit maesta ad manis corpusque reliquit. At vero ut voltum vidit morientis et ora, ora modis Anchisiades pallentia miris, ingemuit miserans graviter dextramque tetendit, et mentem patriae subiit pietatis imago.
'Quid tibi nunc, miserande puer, pro laudibus istis, quid pius Aeneas tanta dabit indole dignum? Arma, quibus laetatus, habe tua, teque parentum manibus et cineri, siqua est ea cura, remitto. Hoc tamen infelix miseram solabere mortem : Aeneae magni dextra cadis.' Increpat ultro cunctantis socios et terra sublevat ipsum, sanguine turpantem comptos de more capillos. Interea genitor Tiberini ad fluminis undam
804 campis... et. Brackets. R. 809 omnem. H. 807 pluvit. R.
817 transilit. R. 827 laetatu's. R.
« IndietroContinua » |