Miratur portas, strepitumque, et strata viarum.
Instant ardentes Tyrii; pars ducere muros,
Molirique arcem, et manibus subvolvere saxa:
Pars aptare locum tecto, et concludere sulco.
Jura magistratusque legunt, sanctumque senatum.
Hìc portus alii effodiunt; hìc alta theatris
Fundamenta locant alii, immanesque columnas
Rupibus excidunt, scenis decora alta futuris:
Qualis apes æstate novâ per florea rura
Exercet sub sole labor, cùm gentis adultos
Educunt fœtus, aut cùm liquentia mella
Stipant, et dulci distendunt nectare cellas;
Aut onera accipiunt venientûm, aut agmine facto
Ignavum fucos pecus a præsepibus arcent:
Fervet opus, redolentque thymo fragrantia mella.

O fortunati, quorum jam monia surgunt!

Eneas ait, et fastigia suspicit urbis.

Infert se septus nebulâ (mirabile dictu!)
Per medios, miscetque viris; neque cernitur ulli.

Taking of Troy.-Death of Priam.

DIVERSO interea miscentur monia luctu; Et magis atque magis (quanquam secreta parentis Anchisæ domus, arboribusque obtecta, recessit) Clarescunt sonitus, armorumque ingruit horror. Excutior somno, et summi fastigia tecti Ascensu supero, atque arrectis auribus asto: In segetem veluti cùm flamma furentibus Austris Incidit; aut rapidus montano flumine torrens Sternit agros, sternit sata læta boumque labores,

Præcipitesque trahit silvas: stupet inscius alto
Accipiens sonitum saxi de vertice pastor.
Tum verò manifesta fides, Danaûmque patescunt
Insidiæ jam Deïphobi dedit ampla ruinam,
Vulcano superante, domus: jam proximus ardet
Ucalegon: Sigea igni freta lata relucent.

Exoritur clamorque virûm, clangorque tubarum.
Arma amens capio, nec sat rationis in armis ;
Sed glomerare manum bello, et concurrere in arcem
Cum sociis ardent animi: furor iraque mentem
Præcipitant, pulchrumque mori, succurrit, in armis.
Ecce autem telis Panthus elapsus Achivûm,
Panthus Othryades, arcis Phoebique sacerdos,
Sacra manu, victosque Deos, parvumque nepotem
Ipse trahit, cursuque amens ad limina tendit.
"Quo res summa loco, Panthu? quam prendimus arcem?"
Vix ea fatus eram, gemitu cùm talia reddit :-
"Venit summa dies et ineluctabile tempus
"Dardaniæ fuimus Troës, fuit Ilium, et ingens
"Gloria Teucrorum: ferus omnia Jupiter Argos
"Transtulit: incensâ Danai dominantur in urbe.
"Arduus armatos mediis in moenibus astans
"Fundit equus, victorque Sinon incendia miscet
"Insultans: portis alii bipatentibus adsunt,
"Millia quot magnis nunquam venêre Mycenis.
"Obsedêre alii telis angusta viarum

66

:

Oppositi; stat ferri acies mucrone corusco, "Stricta, parata neci: vix primi prælia tentant "Portarum vigiles, et cæco Marte resistunt." Talibus Othryadæ dictis, et numine Divûm, In flammas et in arma feror; quò tristis Erinnys, Quò fremitus vocat, et sublatus ad æthera clamor.

Addunt se socios Rhipeus et maximus annis
Epytus, oblati per lunam, Hypanisque, Dymasque,
Et lateri agglomerant nostro; juvenisque Chorobus
Mygdonides illis ad Trojam fortè diebus

Venerat, insano Cassandra incensus amore;
Et gener auxilium Priamo Phrygibusque ferebat:
Infelix, qui non sponsæ præcepta furentis
Audîerit.

Quos ubi confertos audere in prælia vidi,
Incipio super

his :-"Juvenes, fortissima frustrà
"Pectora, si vobis audentem extrema cupido est
"Certa sequi (quæ sit rebus fortuna videtis:
"Excessêre omnes adytis arisque relictis

"Dî, quibus imperium hoc steterat; succurritis urbi "Incense :) moriamur, et in media arma ruamus. "Una salus victis, nullam sperare salutem." Sic animis juvenum furor additus. Inde (lupi ceu Raptores, atrâ in nebulâ, quos improba ventris Exegit cæcos rabies, catulique relicti

Faucibus expectant siccis ;) per tela, per hostes Vadimus haud dubiam in mortem, mediæque tenemus Urbis iter: nox atra cavâ circumvolat umbrâ.

Quis cladem illius noctis, quis funera fando Explicet? aut possit lacrymis æquare labores? Urbs antiqua ruit, multos dominata per annos; Plurima perque vias sternuntur inertia passim Corpora, perque domos, et religiosa deorum Limina. Nec soli pœnas dant sanguine Teucri : Quondam etiam victis redit in præcordia virtus, Victoresque cadunt Danai: crudelis ubique Luctus, ubique pavor, et plurima mortis imago. Primus se Danaûm, magnâ comitante catervâ,

Androgeus offert nobis, socia agmina credens
Inscius; atque ultrò verbis compellat amicis :—
"Festinate, viri; nam quæ tam sera moratur
"Segnities? alii rapiunt incensa feruntque
"Pergama: vos celsis nunc primùm a navibus itis?"
Dixit: et extemplò (neque enim responsa dabantur
Fida satìs) sensit medios delapsus in hostes:
Obstupuit, retròque pedem cum voce repressit.
Improvisum aspris veluti qui sentibus anguem
Pressit humi nitens, trepidusque repentè refugit
Attollentem iras, et cœrula colla tumentem :
Haud secus Androgeus visu tremefactus abibat.
Irruimus, densis et circumfundimur armis ;
Ignarosque loci passim et formidine captos
Sternimus; aspirat primo fortuna labori.

Atque hic exultans successu animisque Corobus,

66

"O socii, quà prima," inquit, "fortuna salutis

"Monstrat iter, quàque ostendit se dextra, sequamur. "Mutemus clipeos, Danaûmque insignia nobis "Aptemus: dolus, an virtus, quis in hoste requirat? "Arma dabunt ipsi." Sic fatus, deinde comantem Androgei galeam, clypeique insigne decorum Induitur; laterique Argivum accommodat ensem. Hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas, omnisque juventus Læta facit spoliis se quisque recentibus armat. Vadimus immixti Danais, haud numine nostro ; Multaque per cæcam congressi prælia noctem Conserimus, multos Danaûm demittimus Orco. Diffugiunt alii ad naves, et littora cursu Fida petunt pars ingentem formidine turpi Scandunt rursus equum, et notâ conduntur in alvo. Heu, nihil invitis fas quenquam fidere Divis!

Ecce, trahebatur passis Priameïa virgo Crinibus a templo Cassandra adytisque Minervæ, Ad cœlum tendens ardentia lumina frustrà : Lumina, nam teneras arcebant vincula palmas. Non tulit hanc speciem furiatâ mente Corobus, Et sese medium injecit moriturus in agmen. Consequimur cuncti, et densis incurrimus armis. Hìc primùm ex alto delubri culmine telis Nostrorum obruimur, oriturque miserrima cædes, Armorum facie, et Graiarum errore jubarum. Tum Danai, gemitu atque ereptæ virginis irâ, Undique collecti invadunt; acerrimus Ajax, Et gemini Atridæ, Dolopumque exercitus omnis: Adversi rupto ceu quondam turbine venti Confligunt, Zephyrusque, Notusque, et lætus Eois Eurus equis: stridunt silvæ, sævitque tridenti Spumeus, atque imo Nereus ciet æquora fundo. Illi etiam, si quos obscurâ nocte per umbram Fudimus insidiis, totâque agitavimus urbe, Apparent primi clypeos mentitaque tela Agnoscunt, atque ora sono discordia signant. Ilicet obruimur numero: primusque Corcbus Peneleï dextrâ, Divæ armipotentis ad aram, Procumbit: cadit et Rhipeus, justissimus unus Qui fuit in Teucris, et servantissimus æqui; Dîs aliter visum: pereunt Hypanisque, Dymasque, Confixi a sociis: nec te tua plurima, Panthu, Labentem pietas, nec Apollinis infula texit. Iliaci cineres, et flamma extrema meorum, Testor, in occasu vestro, nec tela, nec ullas Vitavisse vices Danaûm; et, si fata fuissent Ut caderem, meruisse manu. Divellimur inde, Iphitus et Pelias mecum ; quorum Iphitus ævo