f senescit in patre: g Namque tu solebas Meas esse aliquid putare nugas, recentt. post Harduin. maximo.-5 Vett. ap. Dalec. nostras. Vide Not. et NOTE Maximi, sive Fortissimi appellationes, utrique eorum communes esse indicans, dum jucunditatis tantummodo præfationem, ut propriam Tito ascribit; quæ quidem naturæ lege florentis ætatis est, non senescentis. Simul et ad Titi cognomen alludit, 'Amor ac deliciæ generis humani' vulgo dicti, ut est apud Tranquillum. - Verissima porro Præfatio dicitur, appellatio homini convenientissima. Nam præter communem significatum hujus vocis, 'verum,' est et alter a communi paulo remotior, pro eo quod rectum et æquum est. Ut apud. Ciceron. pro Muræna num. 74. de Catone: Negat verum esse allici, benevolentiam cibo.' Virgil. Æn. XII. 'Me verius unum Pro vobis fœdus luere, et decernere ferro.' Apud Horat. 1. Ep. 1. ad Mæcen. 'Metiri se quemque suo modulo ac pede verum est.' Ed. sec. e Dum maximo] Ita veteres editiones omnes, quas et Turnebus probat. Plinius 11. 5. Hac nunc cœlesti pas. su cum liberis suis vadit Maximus omnis ævi rector Vespasianus Augus tus.' tea, dum Maximi consenescit in patre, scripsisset auctor, (quod aliqui li bris invitis omnibus conditivis volunt,) quam inepte Tito adularetur, cujus patrem appellari Maximum desinere tum diceret! quam secum ipse pugnaret, qui maximum ævi rectorem, ut diximus, Vespasianum appellat, idque eximii, ut est, præconii loco! 8 Namque tu] Rogas autem, inquit, quæ me causa impulerit, ut licentiore epistola tibi libros meos dicarem? Ea in promtu est. Nam cum tu soleas meas esse aliquid putare nugas, induxi animum Catullum imitari; cujus ego quidem exemplum (ut verbo castrensi ntar, quod tu probe agnosces,) objicere moliar, hoc est, veluti pro scuto opponere, si cui confidentia nostra reprehendenda videatur. Ille enim, ut scis, in setabis suis, sive sudariis, scite venditandis passim jactantior, atque in repetendis duriusculus videri haud veritus est, cum permutatis illis atque sublatis, supposita essent viliora. Quid enim? Erantne illa tanti per se? minime sane: sed æstimari ea vole. bat ex Veranii et Fabulli benevolentia et æstimatione, a quibus ea dono acceperat. 'Marrucine Asini,' inquiebat ille Carm. XII. ' manu sinistra Non belle uteris in joco atque vino: Tollis lintea negligentiorum... Quare aut hendecasyllabos trecentos Expecta, aut mihi linteum remitte: Quod me non movet æstimatione, Verum est μνημόσυνον mei sodalis. Nam sudaria setaba ex Iberis Mise 8 meum. ut objicere moliar Catullum conterraneum 7 Agnoscis et hoc castrense verbum. Ille enim, ut scis, permutatis prioribus sætabis,9 duriusculum se fecit, quoniam 10 volebat æstimari ea a " Veraniolis suis et Fabul i Ut factum meum defendam exemplo Cutulli. Emend. n. 1. et Not. Var.-6 Gelen. Dalec. Pelicer. Lugd. 1548. 1606. Da. lec. Elz. et Gronov. ut obiter emoliam; Turneb. ut obice remollium; Ed. pr. Venett. Parm. Rom. Brix. Harduin. et edd. recentt. ut objicere moliar.— 7 Cl. Rezzonicus, ne Plinium esse Veronensem agnosceret, emendavit concerraneum; quæ vox ne Latina quidem est. Codd. Regg. septem ap. Brot. Ed. pr. Rom. Venett. et Parm. conterraneum.-8 Hæc verba uncinis inclusa in ed. Harduini sunt.-9 Basil. Ald. Lugdd. 1548. 1606. Dalec. Elz. et Gronov. prioribus syllabis. Harduin. ex codd. prioribus setabis; et sic recentt.— 10 Edd. vett. quam. Vide infra Notam.-11 Codd. Dalec. astimari magis NOTE runt mihi muneri Fabullus Et Veraniolus: hoc amem necesse est, Ut Veraniolum meum et Fabullum.' Et Carm. xxv. Remitte pallium meum mihi, quod involasti, Sudariumque setabum... Inepte, quæ palam soles habere, tanquam avita,' &c. Catulli igitur exemplo, si libros meos tanti nunc esse duco, ut tibi offerri putem posse epistola paulo licentiore, desine id porro mirari: pretium iisdem judicio tuo ac voluntate ipse fecisti. Simul et hac mea petulantia fiet, &c. Vide Notas et Emend. num. 1. h Conterraneum] Ex eadem terra et patria. Uterque Veronensis fuit. Quanquam et Comenses suum esse vendicant. Sed causam dudum adjudicarunt Veronensibus eruditi, inter quos præcipui Polycarpus Palermus, singulari opere de Plinii patria, et Scaliger in Euseb. Chron. p. 190. Sed iisdem tamen haud assentior, neque Turnebo, Pelicerio, Passeratio, aliisque, qui secuti Camertis indiculum Plinianum, re haud sane satis expensa, pronuntiant illud conterraneum esse quod Plinius vocet castrense verbum. Ego vero non magis castrense, quam forense, aut urbanum, aut publici juris agnosco. Contubernii vocem in castris natam factamque intelligo: quamobrem castrorum peculiaris ac propria vox sit 'conterraneus,' nullo prorsus modo intelligo. Contubernales, Commili tones, Conveterani, Commanipulares, in vetustis lapidibus apud Gruterum sæpe occurrunt, in inscriptionibus militarium virorum; Conterranei, nusquam.—‹ Tum novitas autem vocis illius, aliarumque similium, tum vero multo magis ingens ac manifesta styli ingeniique disparitas, et sat frequens pugna sententiarum cum ipso corpore Historia Naturalis, etiamnum suadent, quod jam olim affirmavimus, non esse hanc Præfa. tionem vere Plinii fœtum, sed suppo. situm; æque atque attextum ei Indicem subsequentem, de quo id ipsum in priori ipsa jamdudum probavimus editione.' Ed. sec. Satabis] Setaba sudaria sunt e lino setabo, quod a Setabi Hispaniæ oppido nomen accepit, ut dicemus XIX. 2. Setaba Plinius simpliciter appellat, quæ Catullus sudaria setaba. Ut Cadurcum dixere Juvenalis et alii, pro Cadurca culcita.' j Duriusculum se fecit] Subiratus, offensus, amarioris ingenii voluit videri. Plinius alter, Epist. 1. 16. de Pompeio Saturnino: Præterea facit € 12 lis. Simul ut hac mea petulantia fiat, quod proxime non fieri questus es in alia procaci epistola nostra, ut in quædam acta exeant,13 sciantque omnes quam ex æquo' tecum vivat imperium. Triumphalism et censorius 14 tu, sexiesque consul, ac tribuniciæ potestatis particeps: et quod his nobilius fecisti, dum illud patri pariter et k e Propter Veraniolum et Fabullum, quos diligebat, a quibus ea acceperat. quam.-12 Vernaculis tuis et famulis cod. ap. Dalec. Veraniis suis et Fabullis al. ap. eund. Fabulis Gronov. Elz. et Lugd. 1606. Veraniolis tuis, &c. Torneb.-13 Ut in acta quidem exeat var. lect. ap. Dalec. ut in quædam acta exent Lugd. 1548. 1606. Dalec. Elz. et Gronov. Obscura neque Latina verba. Scribendum vero, ut in tecum acta exeat. Scilicet voluerat quædam Titus e veteri contubernio inseri, et in ea, captata occasione, excurri, ut obiter talis viri præconio famæ commendaretur.' Crus. exeant cod. ap. Dalec. quod recepit Harduin. exeam vett. ap. eund. Dalec.-14 Imperium triumphale et censorium Turneb. Mox Vet. Chalderii, septimumque ; vet. Dalec. sextumque. Salmas. legit: Sciantque... vivat Imperium, Triumphali, et Censorio sexiesque Consule,..,. participe, et quod.... Præfecto p. ejus, omniaque h. Reipublicæ. Et, &c. Regg. Brot. 2. 5. et Ed. pr. præfectus prætorii ejus, quod revocavit Brotier, præfectus prætorio ejus NOTE versus, quales Catullus meus aut Cal vis. Quantum illis leporis, dulcedinis, amaritudinis, amoris inserit! Sane: sed data opera molliusculos, leviusculosque, duriusculos quosdam: et hoc quasi Catullus meus, aut Calvus. Ut vocem eam duriusculum, non ad numeros, ut visum est hactenus eruditis, sed ad acerbitatem carminis et acrimoniam pertinere manifestum sit. Acta exeant] Exeant in acta libri Naturalis Historiæ. Altera hæc ratio est, qua permotum se Plinius ait nt Tito hos libros dicaret: existimatio scilicet ac pretium illud, quod eis ex tam insigni nuncupatione accessurum intelligeret: quando quidem quæ Principi nuncupata exeunt, publica et ipsa quodammodo fieri, et quandam actorum publicorum præ se ferre speciem videntur: ideoque non simpliciter ut in acta exeant, dixit, sed ut in quædam acta. Ceterum non videtur conquestus fuisse Titus, hos libros non in acta exire, sed minime ad se mitti, hoc est, dicari. At quæ dicantur, pro actis haberi videntur publicis. Ita fere Pelicerius. Similis isti loquendi formulæ hæc est Plinii genuini x1. 36. Ne semina exeant in fruges e terra.' Ex æquo] Quam æquo nobiscum jure vivas, cum te nihil Magistratus, nihil honores efferant. Tamen Solinus, cap. 55. p. 86. 'concorditer vivere Parthos cum Scythis' ait: Plinius, ex quo Solinus hausit, vi. 29. 'ex æquo degere.' Imperium autem pro iis accipe qui subsunt imperio. Sic Plinius alter in Paneg. num. 20. 'Assuescat imperator cum imperio calculum ponere,' &c. m Triumphalis, &c.] Ex bello Judaico. Vide Notas et Emend. num. 3. equestri ordini præstas, præfectus prætorii ejus: omniaque hæc reipublicæ; et nobis quidem qualis in castrensi contubernio. Nec quicquam in te mutavit fortunæ amplitudo, nisi ut prodesse tantundem posses, ut velles.'s Itaque cum ceteris in venerationem 16 tui pateant omnia illa, nobis ad colendum te familiarius audacia sola superest. Hanc igitur tibi imputabis, et in nostra culpa tibi ignosces. Perfricui faciem, nec tamen profeci: quoniam alia via occurris ingens, et longius etiam summoves ingenii fascibus. Fulgurat in nullo unquam verius dicta vis eloquentiæ,18 tribuniciæ potestatis facundia. Quanto tu ore patris laudes tonas? quanto fratris 19 Harduin. aliique.-15 Dalec. Elz. et Gronov. et velles; cod. ap. Dalec. ut velles; Chalderii vetus, ac velles; alii, quantum relles.-16 Cod. Dalec. veneratione.-17 Edd. vett. quoque; Dalec. Elz. et Gronov. quando; cod. Dalec. edd. Harduin. et recentt. quoniam.-18 Crus. emend. dictatoria vis eloquentiæ, i. e. imperiosa oratio.-19 Cod. ap. Dalec. quantum fratrem.— NOTE Equestri ordini] Ordinem ornasti, cum ordinis magistratum decorasti: antea Equitum tantum erat Præfectura Prætorii: tu jus illius ordinis, et magistratus dignitatem, assumendo auxisti. Vide Notas et Emend. num. 3. • Omniaque hæc] Omnia hæc, inquit, Reipublicæ præstas: nobis vero nunc talis es, qualis in castrensi contubernio fuisti. Germanico enim bello sub Tito Plinius militarat. Plinius Junior Epist. 111. 5. P Ut velles] Hoc est, quantum velles. Plin. Jun. in Panegyr. p. 71. 'Ut enim felicitatis est, quantum velis posse; sic magnitudinis, velle quantum possis. Sic apud Tertull. Christiani carmen olim cecinisse Christo dicuntur, et Deo;' ubi jampridem eruditi viri legi ut Deo oportere, ex Plinii Epistola ad Trajanum intellexere: Eusebio pariter scribente, τὸν Χριστὸν Θεοῦ δικὴν ὑμνεῖν. a Perfricui] Perfricare faciem, in proverbium abiit, quo pudorem depulsum significamus; de quo Erasmus est consulendus. Seneca Ep. v. 40. Perfrices frontem oportet.' Cic. Tusc. 1. p. 385. Cum os perfricuisti.' Translata item est altera illa oratio, ingenii fuscibus, a lictoribus nimirum, qui ante magistratum incedentes, turbam summovent. Si fasces, inquit, magistratuum et honorum tuorum nihil me terrent, nec summovent; at summovet ingenium et eloquentia. Quanto fratris] Quanto, inquit, studio fratris tui laudes æmularis, quem poëtica arte scimus esse eximium? Domitianum enim in condendis versibus exercuisse sese, testantur Suetonius in ejus Vita, cap. 2. p. 111. Silius, Martialis, aliique: Valerius Flaccus inprimis, scribens ad Vespasianum Imp. lib. 1. Argon. vs. 21. p. 9. Versam proles tua 8 20 amas? quantus in poëtica es? O magna fœcunditas animi! quemadmodum fratrem quoque imitareris, excogitasti. Sed hæc quis possit intrepidus æstimare, subiturus ingenii tui judicium, præsertim lacessitum? Neque enim similis est conditio publicantium, et nominatim tibi dicantium. Tum possem dicere, Quid ista legis, Imperator? Humili vulgo scripta sunt, agricolarum, opificum turbæ, denique studiorum otiosis: dit quid te judicem facis? Cum hanc operam condicerem, non eras in hoc albo.22 u Majorem te sciebam, quam ut descensurum huc putarem. Præterea est quædam publica etiam eruditorum rejectio." Utitur illa et M. Tullius, extra omnem ingenii aleam positus, et (quod miremur) per advocatum defenditur.23 W Manium Persium hæc legere nolo, Junium Congum volo.*4 d lis qui vacant a studiis. 20 Var. lect. ap. Dalec. frater quoque imitaretur.-21 Cod. ap. Dalec. studiosorum; alii, otii studiosis.-22 Quam hanc o. cum dicerem, nænias in hoc albo Turneb. improbante Dalecampio.-23 Al. ap. Dalec. defensus.-24 Hæc d. NOTE pandit Idumen, Namque potest, Solymo nigrantem pulvere fratrem, Jactantemque faces, et in omni turre furentem.' Titum vero etiam in fingendis poëmatis promtum et facilem fuisse, vel usque ad extemporalitatem, idem Tranquillus est auctor. • Tum possem] Si publicassem, et edidissem tantum, nec tibi nominatim dicassem, rejicerem te lectorem ac judicem : atque hæc a me tibi scripta pernegarem. ↑ Studiorum otiosis] Hoc est, iis qui semoti sunt a studiis, propter negotia, quibus distinentur: non tibi, Imperator, qui licet negotiis maximis et operosis implicatus, abundare tamen otio et studio videris: ita ut tnam, ante ceteros, revereri censuram oporteat. Delph. et Var. Clus. u In hoc albo] Non eras in eo numero et concilio judicum, a quibus æquo ferrem animo mea scripta lectitari ac dijudicari. Legit hoc loco Turnebus, cum dicerem nænias in hoc albo, haud satis sane feliciter. ▾ Rejectio] Hoc sumtum est a judicum rejectione, quorum reus judicium reformidat. Hanc rejectionem in judiciis subsequebatur olim aliorum judicum dicta subsortitio. ▾ Per advocatum] Defensorem advocat Lucilium Cicero, qui sua advocatione et patrocinio solitus est alios defendere. * Nec doctissimis] Hoc est, nec a doctissimis sua Lucilius legi volebat, nec ab indoctissimis: sed a non doctissimis. Vide Notas et Emend. num. 4. Plinius. M |