ib.

ron sanum esse significant. ib. „parti utrique“ restituendum putavi, cf. Ann. Marb. I. 1. p. 1018. C. 25.,,et Campanum" ex optt. reposui. ib.,„,fuisse dein de“ in A. est, sed dubito num dein huic loco accommodatum sit. C. 27. si,,secuturumque“ verum et v. que non e superioribus repetitum est, dubito an alterum verbum exciderit. ib. in vv. „fortunam enim" eodem modo ordo turbatus videtur, quo in illis,,solum non consilio“. C. 28.,,conferto agmine“ servavi, quod agmen num pro proelio dicatur dubitare licet. nescio an B. 2. recte emendaverit,accrescente". C. 29. pro „contulerimus“ dedi „cum contulerimus“, cf. c. 30. ut constituta sunt etc. C. 30.,,oneratus sum" reposui, quod sum h. 1. facilius intercidebat. ib. in optt. est,,me mag equitum hos ordinibus suis quemque tenere iubeas" in quo fortasse me magistrum reddere iubeas" latet. C. 31.,,ad locorum et ignari“ in optt. cdd. legitur. ib. cdd. „,ut qui pro dictatore crederetur“ nescio an verbum post pro dictatore omissum sit. C. 32. „,quom autumni" in A est; suspicabar:,, initium autumni“. deinde ,. populi Romani" scripsi, cf. Ann. Marb. 1. 1. p. 1020. C. 35. Philus ab Alsch. adiectum est. C. 36. additae sint" restitui, cf. l. 1. p. 1018. tum quod in A. est,,sabinis caedes aquas fonte callidos" Alsch. emendavit et supplevit, sed dubito an facilior sit Böttcheri coniectura, qui,,Sabinis, Caedis" scribi iubet, similiter Bezzenberger,,Sabinis, Cediis“. C. 38. in vv.,,adacti milites" hoc e superioribus repetitum credo. tum fortasse,,ac legitimam" est scribendum, cf. apud Alsch. p. 535. v. 4. ib.,, quod ne qui dux" cum vix ferri possit, cf. Ann. Marb. I. 1. p. 1021, vulg. servavi. C. 39.,,sis certaturus, et“ posui, ubi in A. „si certaturus est" exstat, cf. 1. 1. p. 1016 et quae Fabri ad h. 1. observavit. ib. cum incertum esset, quomodo Livii vv. corrupta essent,,quidem ego gloriabor" mutare nolui. tum cdd. lectionem „veram habebi“ reposui, et quod vix eius modi verbum desiderari non potest e Pal. II. moneo addidi. C. 40. num cdd. scriptura,,si quid adversi caperet“ vera esset dubitavi et „cadereť“ scripsi, quamquam ne hoc quidem omnino placet. C. 42. „,velut obiectum" e C. servavi, quod Statilii sententia quae fuerit traditur. tum e cdd.,,nuntiari" recepi, ut intelligatur pullos non addixisse. ib. fortasse,,per pravam indulgentiam in cdd. scriptura latet. C. 43. pro,, quo " scribendum erat „,quod quo“. C. 45. „,in stationem" retinui, quod non satis perspicuum est, quid sit portas evehi. an fuit: „stationem invecti"?

66

ib. instructa acie" cum non ea qua solet ratione usurpatum sit, et in A. legatur,,instruncta acie“ posui,,instruunt aciem“. ib. mallem,,et ex ceteris“. C. 47.,,parumper constabant" pro parum c. scribendum putavi, cf. 2, 25; Polyb. 3, 115. ib. dein cedendo de Alsch. coniectura posui. C. 48.,, qui ea parte aut Livii culpa obscuriora sunt, aut a librariis corrupta; suspicabar,, qui in eum partem pervenerat". C. 48.,,me et“ in,,memet" mutandum erat. „tum undique" Alsch. dedit pro cdd. scriptura,,tum unde“, mallem

66

ib.

„tum demum“, cf. Ann. Marb. p. 1023; deinde,quinquaginta“ et h. 1. et c. 50. e cdd. reposui. C. 50.,,proelium premeret", quod Alsch. e cdd. reposuit, vereor, ne durius dicatur. C. 51.,,capere

posset" verum puto, cf. 1. Í. p. 1018. tum,,subtractus" e cdd. dedit Alch., sed non tam subtractus quam substratus spcctaculo fuit, cf. Sil. Ital. 6, 44; Merkel. ad Ov. Trist. 1, 11, 31. C. 50.,,satis virium et animi“, et c. 53. „,Scipionem iuvenem" scripsi, quod facilius iuvenem quam adolescentem omitti poterat, cf. 21, 46, 8. ib. nulla verius“ de Vossii coniectura scripsi. C. 54.,,utrumque“ ex superioribus ortum potius, quam in utrumne mutandum putavi, cf. Hand Turs. IV. p. 80. tum,,occidione occisum cum duobus" in optt. cdd. sunt, reliqua addidi. ib. minora vero facie" optt. cdd. habent, quod recte Alsch. videtur emendasse m. v. faciam“, nisi „facerem“ corruptum est. ib. „comparesset“ ex eo quod praecedit,,esset“ ortum putaverim. C. 55. fortasse praestat nomini Romano", cf. 1. 1. p. 1015; et in vv.,,conticuerit recte" adiectivum velut repens, latet. C. 57. in. nescio an aliquid de dictatore creando omissum sit. tum pro,,militare tempta" scribendum putavi,,militare redempta“. C. 59. in cdd. est,,ad captivorum“, ut aliquid intercidisse probabile sit. ib.,,sed et illis Crevierio obsecutus scripsi, deinde,,si iam" pro „,si tam" posui, cf. Hand Turs. III. p. 136 sq. ib.,,vos“ ut e proximis literis ortum uncis inclusi. C. 60. „,in foro ac“ eodem modo ortum videtur, quo,,sed etiam ab“. ib.,,sexcenta milia hostium" servavi, cf. Ann. Marb. p. 1023. ib. nescio an,,haec vobis istorum" potius quam h. v. ipsorum scribendum sit. C. 61.,,fletibus questibusque" e C. m. 2. retinui. an fuit,,fletibusque ac questibus". ib. "" vel de ea res indiciorum quae" post Salmasium et Gron. emendavit Alschefskius. ib.,,pacis umquam" propter ea quae sequuntur servandum putavi.

Lib. XXIII, 1. initio mutilum esse putaverim, cf. Jahn. Ann. v. 31. p. 198. deinde,,castraque capta ac" servavi, cf. Fabri ad h. 1. 25, 14, 6. 23, 29 extr. Tac. H. 4, 15; 3, 72. ib. „Mopsiani urbem“ fortasse rectius vulgo editur. C. 2. Romam nuptum“ non videbatur mutandum, cf. Ann. Marb. 1. 1. p. 1008. C. 3. nescio an,,demeritus“ verum sit, cf. Heins. ad Ov. Am. 2, 8, 24. Heroid. 6, 138.

C. 5.

66

quod deest" servavi; ita de excidit c. 8. p. 653. ed. Alsch. c. 6. p. 643. et si „est" legeretur, idem quod modo est dictum repeteretur. ib.,,ad Saticulam" erat scribendum. tum,,dediticiis“ Alsch. restituit. ib. aut post que aut post cum v. conubium intercidisse puto, nam magnac parti et vobis non potest de iisdem dictum esse hominibus, cf. 31, 31, 11. Scheibius communicavimusque vobiscum delenda censet. Č. 8. a Decii" scripsi; atsdecii e v. praecedente ortum videtur. ib. cdd. scripturam,,Calavius filius" reposui, deinde,, perpelli" e Berol. recepi; ad vinum potandum" Alsch. scripsit, cum in cdd. esset,,a vinum potui", sed nescio an,,ad vinum" satis fuerit. C. 9.,,sustinere nequeunt" et ipse servavi, sed T. LIVI PARS II.

b

eum in A. sit,,quem armati exercitus sustinerem“ aut quem nec a. e. sustinuere aut sustinerent corruptum esse puto. tum defectionem inisti" Alsch. emendavit, sed dubito an in cdd. scriptura,,defectione inissa" literae nonnullae repetitae sint. C. 11.,,quaeque

leficiebant" in edd. sunt, sed probabilius est aliquid intercidisse. fortasse fuit,,Apulorumque quae". ib.,,aequum" Alsch. est conlectura pro,,atrum“ ut in A. legitur. C. 12. „,nisi equitem" servavi, cf. Ann. Marb. p. 1021. C. 13. fortasse,,ergo ego" A. lectione significatur. ib. dictatorque" non addito nomine dictatoris iure offendit Fischerum. C. 15.,,consensus temptatae" si verum est, de hominum consensu videtur intelligendum esse, Bantium deficere voluisse arguentium. C. 16.,,portis iret" in cdd. est, sed dubito an portis staret" sit scribendum. ib.,,iniuri se" in A. legitur, pro quo,,in urbe" scribendum putavi, cf. Jahn. Ann. v. 31. p. 199. C. 17.,,obstinatos videt" servavi, „inde“ quod e cdd. Alsch. recepit videtur abundare et ex videt ortum esse. ib. in cdd. est,,legionesque nimis", in quo quid lateat nondum perspectum est; Alsch. Casilinum" addidit. C. 18. in optt. cum,,ut rem gerere" legatur, nescio an „tum rem gerere" corruptum sit. C. 20. non potui a me impetrare, ut e cdd.,,a M. Aemilio praetore" hic et c. 22. M. Aemilius reciperem, quod hoc anno Aemilium praetorem urbanum fuisse alio hanc provinciam sortito non probabile est. C. 21. ,,militi ac“ scribendum erat, cf. Jahn. 1. 1. p. 195. ib. A. indicare videtur,,consulere. et Otacilius“. C. 22. fortasse inter vv.,,inopiam sed" omissum est,,senatorum“ quod haud raro non plene scriptum invenitur. ib. nescio an vulg.,,id tactum" praestet cdd. scripturae,,id actum". ib.,,pro non dicto" reposui, Alschefskio probatum. C. 23. ubi non is sed R in A. exstat nescio an leg. sit,,dixit. ,,dictator ubi" etc. ib.,,nec dictatori non" dedi, cum in A. esset nec non nisi, cf. Ann. Marb. p. 1011. ib. v. „senatus“ quod e senatum ortum puto, uncis inclusi. C. 24. Gron. recte videtur,conciderent" probasse, cf. Caes. 6,27 Cic. p. Sull. 33, 88. C. 26. „,equitum partem" Fischerum secutus scripsi; peditum ferri non posse ex sequentibus intelligitur. C. 27. in cdd. scriptura,,nuntiares fugientes" latere puto,,nuntii ac refugientes", cf. Jahn. v. 31. p. 197. ib. ,,corpora corporibus" scribendum erat. ib. fortasse nec diu inde pacata mansit" legendum est. C. 29. „pro cornibus opponit“ in cdd. exstat, quod Gron. defendit. C. 30. „strictisque foliis" scripsi, quod etiam Alsch. invenit, cf. Lucan. 4, 317. 6, 111; Tac. Hist. 4, 60; Caes. C. 3,38. Ovid. Nux. 135, ib. Heins. ib. in corrupta cdd. lectione potius cum primum consulatum inisset", quam c. pr. honorem in. latere putaverim. ib. vv. per triduum" altero loco Crevierius iure videtur delenda putare, cf. Jahn. 1. I. p. 199. C. 31. dubito an,,quō eo anno“ i. e. quoniam eo anno scriptum fuerit. C. 32. in A. est ,,Sempronior volonesque", quare numerum Romanorum intercidisse suspicor, cf. Ann. Marb. p. 1023. C. 33.,,debellatum esset, Italia"

servavi, quod,in Italia“ post ea quae praecedunt non requiritur, et a cdd. non satis firmum est. C. 34.,,conspecti e classe" scripsi. ib. in cdd. scriptura „ad bellum uni sustinenda“ latere putavi „ad belli munia sustinenda", cf. 7, 33. 44,4. C.39.,,ex cursu refugit" etc. difficilia sunt explicatu, Fischer. ci.,,ex custodia refugit“, quod longius a cdd. recedit. C. 40.,,obiecta; deinceps" cdd. lectionem servavi, cf. 44, 31; Hand Tursell. II. p. 237. C. 41. „, aestuque suo“ e cdd. dedi, cf. Ann. Marb. a. 1846 p. 583. et,,antiquarum“ in A. m non suo loco positam ratus. C. 43. „provisa fuerant" recte fortasse Crevierius coniecit, nisi provisa adiectivi vim habet. ib.,,cessura forent" displicuit Nipperdeio, qui casura forent" legendum esse censet, sed cf. Fabri ad h. 1. C. 44. servavi Hannibali non fuisse" sed suspicor Livium scripsisse „an dedituris se Hannibali· fuisse", et ne eam quidem opus est addi. ib. si,,tamen Poenorum“ recte se habet, non potest verum esse,,haud plus quam triginta“; quare,,amplius quadringenti" scripsi, et,,quadringenti" Drak. coniecerat. C. 45. fortasse,,et lapsa esse robora“ legendum erat. ib. ,,en minor" restitui, enim repetitis literis voc. sequentis ortum videtur, neque est offendit, cf. Hand Turs. II. p. 368; C. 46. „Numidae et Hispani". C. 47. „,quia nullo obvio" in cdd. est, sed quo minus quia recipiatur usus videtur obstare, repetitae videntur literae e v. perequitasset. ib. „,communis certe" in cdd. est, sed ,,certe" e v. proximo huc translatum putaverim, propterea uncis circumdedi. C. 48. fortasse,,provinciam éam teneri“ in cdd. scriptura latet. ib.,,eum ipsum' numerum" in cdd. est, sed dubito, num ita h. 1. dici potuerit, fortasse et ipsum numerum scriptum fuit. ib. servavi, quod in fide et opibus maxima vis inest. ib. "quoque die" dedi, ne durior esset sententiaruin nexus. C. 49. ad ea quae in cdd. leguntur,,,nec quicquam si“, addidi „secus quam“; et deesse aliquid etiam recc. librarii perspexerunt, ut haud pauca in sequentibus maxime libris huius decadis omissa sunt, et alii alia, plerique tamen particulas comparativas, addenda esse rati,,nec quicquam ac si“ scripserunt. Alschefskius sola particula quam adiecta,,nec quicquam quam si" edidit. sed vereor ne omisso vocabulo ad quod quam referatur durior sit oratio, aut haec evadat sententia: nihil omnino praebitum esse a redemptoribus, quasi ex opulento aerario alerentur; cum tamen omnia ab redemptoribus pariter atque si opulentum esset aerarium darentur. iam cum propter quam bis positum alia etiam praeteriri potuerint, nescio an recte L. Valla secus a Livio scriptum fuisse putaverit. propterea hoc revocavi, neque tamen quicquam delevi, ut a Valla all. factum est. similia sunt quae 24, 18 leguntur: ut omnia perinde agerent locarent, ac si pecunia in aerario esset.. Sed fortasse ne sic quidem locus sanatus est, quod neque exercitus, quos aluerint, commemorantur et subiecta mutata offendunt, ut facile aliquis pro alerentur aut darentur aut simile vocabulum scribendum esse suspicari possit. Paulo post in A. est,signauit elephantis“,

b*

,,respublica

quod Gron. ita emendavit, ut scriberet,,signa, septem elephantos“ et numerus quidem quin recte restitutus sit non dubitatur; pro elephantos autem cdd. scripturam elephantis Alsch. servavit, et accusativi plur. formam antiquiorem esse statuit, cuius cum in hoc vocabulo, etsi subinde in Bamberg. cd. quartae decadis et in Vindobonensi elephas legitur, cf. 32, 27; 35, 32; 44, 5, vix aliud exstet exemplum, Gronovium secutus eam formam, qua multis locis Liv. usus est, revocandam putavi.

Scrib. Isenaci Id. Aug. MDCCCL.