Antiati Valerio credamus, sexaginta millia militum fuisse in regio exercitu scribenti, quadraginta inde millia cecidisse, supra quinque millia capta cum signis militaribus ducentis triginta? Romanorum centum quinquaginta in ipso certamine pugnæ, ab incursu Ætolorum se tuentes non plus quinquaginta interfecti sunt.99 20. Consule per Phocidem et Boeotiam or exercitum ducente, consciæ defectionis civitates cum velamentis ante portas stabant,' metu ne hostiliter diriperentur. Ceterum per omnes dies haud secus, quem in pacato agro, sine vexatione" ullius rei agmen processit, donec in agrum Coronæum ventum est. Ibi statua regis Antiochi, posita in eleganter, ut passim, abest a Mss. et antt. edd.' J. F. Gron.-9 Vid. Not. Delph. inf. 10 Vid. Not. Delph. inf.-11 Violatione Gron. Donjat. Crev. Doer. c. Drak. Mox agmine proc. Gron. Doujat. et deinde Crev. habet Coroneum. NOTE a Romanorum centum quinquaginta ... interfecti sunt] Editiones antiquæ, Romanorum centum quinquaginta interfecti sunt. Auget aliquantum hunc numerum codex Moguntinus: Romanorum centum quinquaginta in ipso certamine pugnæ; ab incursu Ætolorum se tuentes, non plus quinquaginta interfecti sunt. Quod additamentum Gronov. spernendum negat sic enim fiet numerus ducentorum, quos Appianus refert interemtos, nimirum centum quinquaginta in prælio, et quinquaginta in castris incarsu Ætolorum tentatis. Per Phocidem et Boeotiam] In Regio majori perperam scriptum est per Hoclidem Bœotiæ: in minori per Eolidem Baotiæ: quod rectum puto; nam hic tractus ab Eolo Hellenis filio, qui regnum in Thessalia, Boo tia, vicinisque regionibus obtinuit, Æolidis nomen priscis temporibus habuit; ejusque incolæ, adhuc tempore Strabonis, Æoles appellabantur ipso teste, initio lib. VIII. atque ab horum migratione Æolis dicta Minoris Asiæ regio Ioniæ vicina, colonia Æolum a Penthilo aliisque Orestis liberis eo deducta, quemadmodum idem observat lib. x111. Vide et Pausan. in Bœoticis. Hæc cum non adverterent interpretes, pro Æolidem Bæotiæ, quæ sic dicitur ad discrimen Asiatica, scripserunt per Phocidem et Baotiam; quæ correctio non absurda nititur ratione, cum certum sit Bootiæ conterminam esse Phocidem; sed venienti a Thermopylis prior occurrit Boeotia, deinde Phocis ; et ager Coronæus, de quo statim agitur, in Bœotia est, ac circa Phocidem. • Cum velamentis ante portas stabant'] Nomine velamentorum intelliguntur supplicum vittæ, his enim velabant manus: unde apud Virgil. 11. Æneid. 'Præferimus manibus vittas et verba precautum :' itemque apud Ovid. 1. Metamorph. velamenta manu prætendens supplice :' et apud Tacit. XIX. Annal.' mox velamenta et infulas pio muris ostendunt.' templo Minervæ Itoniæ, iram accendit; permissumque militi est, ut circumjectum templo agrum popularetur. Deinde cogitatio animum subiit, cum communi decreto Bootorum posita esset statua, indignum esse, in unum Coronensem agrum sævire. Revocato extemplo milite, finis populandi factus: castigati tantum verbis Boeoti ob ingratum in tantis tamque recentibus beneficiis animum erga Romanos. Inter ipsum pugnæ tempus decem naves regiæ cum præfecto Isidoro ad Thronium in sinu Maliaco stabant. Eo gravis vulneribus Alexander Acarnan, nuntius adversæ pugnæ, cum perfugisset, trepidæ inde recenti terrore naves Cenæum 12 Eubœæ" petierunt. Ibi mortuus sepultusque Alexander. Tres, quæ ex Asia profectæ eundem portum tenuerant, naves, audita exercitus clade, Ephesum redierunt. Isidorus ab Cenæo Demetriadem, si forte eo deferret fuga regem, trajecit. Per eosdem dies A. Atilius, præfectus Romanæ classis, magnos regios commeatus, jam fretum, quod ad Andrum insulam est, prætervectos, excepit; alias mersit, alias cepit naves. Quæ novissimæ agminis erant, cursum in Asiam verterunt. Atilius Piræeum, unde profectus erat, cum agmine captivarum navium revectus, magnam vim frumenti et Atheniensibus et aliis ejusdem regionis sociis divisit. 21. Antiochus, sub adventum consulis a Chalcide profectus, Tenum 14 primo tenuit: inde Ephesum transmisit. -12 Ceneum edd. ante Sigon.-13 All. inter quos Kreyssig. novissimi, prob. Crev. 14' Sic recte pro vitiosa lectione Tenedum jam Glar. legendum esse vidit.' NOTE Minerva Itonia] Fuit celeberrimom Minervæ Itoniæ templum in Thessalia ad Curalium amnem, qui in Peneum fluit apud Itonem oppidum Metropolitani agri: inde aliud fanum, eidem numini dicatum in Bootia apud Cheroneam, nomen sumsit. ■ Cenæum [Cæneum] Eubœæ] Monet Sigon. scribendum Cenæum. Est promontorium, Eubœæ maxime occidentale, in Maliacum prominens sinum, contra Scarphiam Locrorum. Nunc Capo Litar Sophiano, vel po tius Canaia, ut Niger testatur. × Tenum primo tenuit] Cycladum una est Tenos, insularum Ægæi maris, media inter Andrum et Myconem. Hodie Tina vocatur, teste Soph. Consuli Chalcidem venienti portæ patuerunt, cum, appropinquante eo, Aristoteles, præfectus regis, urbe excessisset: et ceteræ urbes in Euboea sine certamine traditæ, post paucosque dies,' omnibus perpacatis, sine ullius noxa urbis exercitus Thermopylas reductus, multo modestia post victoriam, quam ipsa victoria, laudabilior. Inde consul M. Catonem, per quem, quæ gesta essent, senatus populusque Romanus haud dubio auctore 16 sciret, Romam misit. Is a Creusa (Thespiensium emporium est, in intimo sinu Corinthiaco retractum) Patras Achaiæ petit: a Patris Corcyram usque Ætoliæ atque Acarnaniæ littora legit, atque ita ad Hydruntum Italiæ trajecit. Quinto die inde pedestri itinere Romam ingenti cursu pervenit. Ante lucem ingressus Urbem, a porta ad prætorem M. Junium iter intendit. Is prima luce senatum vocavit. Quo L. Cornelius Scipio, aliquot diebus ante a consule dimissus, cum adveniens audisset, prægressum Catonem in senatu esse, supervenit exponenti, quæ gesta essent. Duo inde legati jussu senatus in concionem sunt producti, atque ibi eadem, quæ in senatu, de rebus in Etolia gestis exposuerunt. Supplicatio in triduum decreta est, et ut quadraginta bostiis majoribus prætor, quibus Diis ei videretur, sacrificaret. Per eosdem dies et M. Fulvius Nobilior, qui biennio ante prætor in 18 Hispaniam erat profectus, ovans Urbem est ingressus: argenti bigati præ se tulit centum triginta millia, Doering.-15 Paucosque per dies Gron. Doujat. Crev.-16 J. F. Gron. tentabat per quem...haud dubium auctorem, probante Crev. sed bene se habet nostra lectio.' Doering.-17' In senatum vocavit VII. Mss. prob. Gron.' Rupert.-18 Add. ulteriorem Gron. Doujat. Crev. et mox habent eæd. centum et triginta.— NOTE paretque Venetis in media Turcarum ditione. y Thespiensium emporium] Urbs Bœotiæ fuit Thespiæ in confinio Megaridis sub Helicone, haud procul sinu Corinthiaco; nunc Thespe vocatur, estque vici instar. Ejus portus Creu sa. Catone Brundusium trajecisse vult. b In Etolia] Non in provincia, sed in terris, seu ditione Ætolorum Thessalica. Argenti bigati præ se tulit centum Ad Hydruntum Italia] Plut. in triginta millia] Duo et quinquaginta et extra numeratum 19 duodecim millia pondo argenti; d auri pondo centum viginti septem.20 € 22. Acilius consul ab Thermopylis Heracleam ad Ætolos præmisit, ut tunc saltem, experti regiam vanitatem, resipiscerent, traditaque Heraclea, cogitarent de petenda ab senatu seu furoris sui, seu erroris venia. Et ceteras ' Græciæ civitates defecisse eo bello ab optime de se meritis Romanis; sed, quia post fugam regis, cujus fiducia officio decessissent, non addidissent pertinaciam culpæ, in fidem receptas esse. Ætolos quoque, quanquam non secuti sint regem, sed arcessierint, et duces belli, non socii, fuerint, si pœnitere possint, posse et incolumes esse.' Ad ea cum pacati nihil responderetur, appareretque, armis rem gerendam, et, rege superato, bellum Ætolicum integrum restare, castra ab Thermopylis ad Heracleam movit, eoque ipso die, ut situm nosceret urbis, ab omni parte equo mœnia est circumvectus. Sita est Heraclea in radicibus Etæ montis; ipsa in campo, arcem imminentem loco alto et undique præcipiti habet. Contemplatus omnia, quæ noscenda erant, quatuor simul locis aggredi urbem constituit. A flumine Asopo,'' qua et gymnasium est, L. Valerium operibus atque oppugnationi præposuit: arcem extra muros, g quæ frequentius prope, quam urbs, habitabatur, Ti. Sem 19 Numerum Doujat.-20 Per eosdem dies et M. Fulvius... viginti septem : eadem, et iisdem verbis, repetuntur cap. 39. pr. unde ea ed. Frob. a. 1531. et proximæ ad Curion. prorsus, sed temere, omiserunt.' Rupert. 1 Cetera Gron. Crev.-2 All, ab officio dec. et Gron. malebat discessissent. -3 Asoto edd. ante Sigon.-4 Vid. Not. Var. 'Quatuor illa verba arcem extra muros, quæ non leguntur in Mss. et edd. antt. ante Mogunt. at mox in urbe pro urbs; unde leg. partem, qua extra muros frequentius prope, quam in millia librarum nostratium. NOTE Et extra numeratum [numerum] duodecim millia pondo argenti] Efficit hæc summa, ad Francicam monetam redacta, quadringenta triginta quatuor millia librarum. e Auri pondo centum viginti septem] Gall. soixante el onze mille cent vingt livres. A flumine Asopo] Thessalicns hic est Asopus, qui in sinum Etæum sive Maliacun sub Thermopylis influit, nomenque vetus adhuc servat. & Arcem [partem qua] extra muros] Sic ex certissima emendatione Gronovii restituimus pro arcem extra muros, quæ. J. Clericus. h pronio Longo oppugnandam dedit: as sinu Maliaco, quæ aditum haud facilem pars habebat, M. Bæbium; ab altero amniculo, quém Melana vocant, adversus Dianæ templum, Ap. Claudium opposuit. Horum magno certamineTM intra paucos dies turres arietesque et alius omnis apparatus oppugnandarum urbium perficitur: et cum ager Heracleensis, paluster omnis frequensque proceris arboribus, benigne ad omne genus operum materiam suppeditabat; tum, quia refugerant intra mœnia Ætoli, deserta, quæ in vestibulo urbis erant, tecta, in varios usus non tigna modo et tabulas, sed laterem quoque et cæmenta et saxa variæ magnitudinis, præbebant. 23. Et Romani quidem operibus magis, quam armis, urbem oppugnabant: Ætoli contra armis se tuebantur. Nam, cum ariete quaterentur muri, non laqueis, ut solet,i exceptos declinabant ictus; sed armati frequentes,* quidam ignes etiam, quos aggeribus injicerent, ferebant. Fornices quoque in muro erant apti ad excurrendum: et ipsi, cum pro dirutis reficerent muros, crebriores eos, ut pluribus His certatim rem promoventibus. ..... urbe, habitabatur; Gron. probb. Duk. Crev. et Drak. Emendationi favent verba cap. 24. pars una' (ipsius urbis, at suburbium) in qua ædificia extra urbem,' cet. Sed ex eodem cap. mihi potius leviori mutatione legendum videtur arcem extra muros, qua (parte) frequentius prope, quam in urbe, habitabatur.' Rupert. Partem, qua Doer. partem extra Kreyssig. Vid. Not. J. Cler. inf.-5 A del. Gron. Doujat.-6 Desertaque Gron. Doujat. 7 Post armis Gron. excidisse putabat magis quam manibus; et mox erumpebant post armati frequentes. Sed nil forte mutandum præter voc. armati, pro quo reposuerim tormenta.' Rupert.-8 Male ab iis, qui rem non caperent, pro laqueis, receptum est jaculis. Mox sunt, qui legant, ut solent.' Doe NOTE h Melana] Plures sunt hujusce nominis amnes, a nigro colore sic appellati. Hic ad Heracleam in Thessaliæ finibus versus Locros. i Non laqueis, ut solet] Quis esset horum laqueorum usus explicat apud Sigon. Vitruvius lib. iv. cap. 23. ' alii captos arietes per multitudinem hominum de muro in obliquum trahunt, et cum ipsis testudinibus evertant.' * Sed armali frequentes] Addit Gron. verbum erumpebant; quo addito, magis perspicua phrasis reddi videtur: verum non aliter intelligi possunt Ætoli arietum ictus armis impediisse quam per eruptiones. |